Մերի Բրյուսթեր Հազելթոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մերի Բրյուսթեր Հազելթոն
Ծնվել էնոյեմբերի 23, 1868(1868-11-23)
ԾննդավայրՄիլթոն, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Վախճանվել էսեպտեմբերի 13, 1953(1953-09-13) (84 տարեկան)
Մահվան վայրWellesley, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԳեղեցիկ արվեստների Բոստոնի թանգարանի դպրոց
Մասնագիտություննկարչուհի
Ժանրդիմապատկեր
 Mary Brewster Hazelton Վիքիպահեստում

Մերի Բրյուսթեր Հազելթոն (անգլ.՝ Mary Brewster Hazelton, նոյեմբերի 23, 1868(1868-11-23), Միլթոն, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ - սեպտեմբերի 13, 1953(1953-09-13), Wellesley, Նորֆոլկ շրջան, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ), ամերիկացի դիմանկարչուհի։ Նա հաճախել է Բոստոնի գեղարվեստի թանգարանի դպրոցը, որտեղ հետագայում եղել է հրահանգիչ։ Բացի իր այլ նվաճումները՝ Հազելթոնը առաջին կինն էր, որը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում տղամարդկանց և կանանց համար նախատեսված մրցանակն առաջինն ստացավ, երբ 1896 թվականին նա արժանացավ Դիզայնի ազգային ակադեմիայի Հալգարթեն մրցանակին։ Նրա դիմանկարները գտնվում են Մասաչուսեթս նահանգապետարանի, Հարվարդի համալսարանի, Փեյբոդի Էսեքս թանգարանի և Ուելեսլի պատմական միավորման հավաքածուներում։ Նա Ուելեսլիի Նկարիչների միության հիմնադիր անդամ էր, Բոստոնի նկարիչների միավորման կանոնադրության անդամ էր։ Նա իր հասուն կյանքն ապրել է քույրերի հետ Մասաչուսեթս նահանգի Ուելեսլի քաղաքի Հազելթոն ընտանեկան տանը։

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկու քույրերը դաշնամուրի մոտ, 1894

Մերի Բրյուսթեր Հազելթոնը ծնվել է 1868 թվականի նոյեմբերի 23-ին, Մասաչուսեթս նահանգի Միլթոն քաղաքում[1] դոկտոր Այզեք Հիլզ Հազելթոնի (1838–1929) և Մերի Ալեն Բրյուսթեր Հազելթոնի (1843–1923) ընտանիքում[2][3]։ Հարվարդի քոլեջի շրջանավարտ բժիշկ Հազելթոնը որպես վիրաբույժի օգնական ծառայել է Միացյալ Նահանգների նավատորմում Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ։ Նա նորարար էր հոգեկան հիվանդների բուժման ոլորտում[3]։ Մերին ունեցել է եղբայր՝ Այզեք Բրյուսթեր (I. B.) Հազելթոնը (1873–1943) և երկու քույրեր՝ Օլիվիա Բոուդիչ Հազելթոնը (1873–1967) և Մարգարեթ Փեյջ Հազելթոնը (1876–1965)[2]: Ընտանիքը 1873 թվականին տեղափոխվել է Ուելեսլի, Մասաչուսեթս[4]։ Նա սկսել է ստեղծել արվեստի գործեր դեռևս 1880-ական թվականներին, որոնք նա հաճախ ստորագրել էր իր մականվամբ՝ «Daisy»[5]: 1886 թվականին Հազելթոնը ավարտել է Ուելեսլիի ավագ դպրոցը[4]։ Երեք քույրերն իրենց կյանքի ընթացքում միասին ապրել են Վաշինգտոնի փողոցում գտնվող 319 ընտանեկան տանը։ Տունը կոչվել է «Clapp House» և «Hazelton House»[6]:

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վենետիկի մեծ ջրանցք, 1900

Հազելթոնը հաճախել է Բոստոնի կերպարվեստի թանգարանի դպրոցը (MFAB): Նա եղել է Ֆիլիպ Հեյլի օգնական և ուսումն այնտեղ ավարտել է 1892 թվականին։ Ավարտելուց հետո նա եղել է Ֆրենկ Բենսոնի նկարչական դասընթացի օգնականը և հաջորդ տարի նա դարձել է նկարչության ուսուցչի օգնական[7]։ Թե՛ Բենսոնը, և թե՛ Տարբելը նշվում են որպես Բոստոնի իմպրեսիոնիստներ[8]։

Ռուպերտ Հյուզը նկարագրել է 1895 թվականին ստեղծված Հազելթոնի «Մարգարեթ» նկարը որպես «ավելին, քան իմպրեսիոնիզմի սովորական մասնիկ»[9]։ Նա սովորել է Փարիզի իմպրեսիոնիզմի նկարիչների հետ[10]։ 1899 թվականին Բոստոնի Կերպարվեստի թանգարանի ճանապարհորդական կրթաթոշակ շահելուց հետո նա սովորել է նաև Իսպանիայում, Անգլիայում, Նիդեռլանդներում և Իտալիայում[7][11]։ Հազելթոնը կազմակերպության առաջին շրջագայող գիտնականն էր[12] և իր երկամյա ուսումնական ծրագրի յուրաքանչյուր տարվա ընթացքում ստացել է 800 ամերիկյան դոլար[13]։

Ոճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հազելթոնը այն կանանցից մեկն էր, որին հավաքորդ Էվերեթ Ջեյմսը նույնացրել է որպես «ուշագրավ անհատական գեղարվեստական հմտություն ցուցադրող», որը 19-րդ դարի վերջին Բոստոնում հաճախել է Գեղարվեստի թանգարանի դպրոց։ Սա այն ժամանակն էր, երբ կանայք չէին ճանաչվում իրենց անհատական ոճով և կարողություններով։ «Թարբելիտներ» արտահայտությունն օգտագործվում էր այն ժամանակ, երբ ցանկանում էին արտացոլել այն համոզմունքը, որ կանանց հմտությունները բխում են իրենց հովանավորներից, ինչպես Էդմունդ Ք. Թարբելը[14]։ Հասարակության մեջ ավելի մեծ դիրքը նպաստել է որոշ անհատ դիմանկարչուհիների անհատական և յուրօրինակ հատկությունների առաջ քաշմանը, «որոնք մրցակից կլինեին Թարբելին, Բենսոնին կամ Դե Քամփին»,- ասել է Ջեյմսը Antiques Journal-ում[14][15][16]։

2001 թվականի Բոստոնի նկարիչների միավորման «Վաղ շրջանի նկարչուհիներ» հոդվածում Բոբ Ջեքմենը նշել է, որ Հազելթոնը նկարել է ստեղծագործ և հավակնոտ ոճով, որն իր մեջ ներառում էր «իմպրեսիոնիստական անփույթ ձև», որը մրցակից էր Բոստոնի շատ այլ նկարիչների աշխատանքների հետ։ Կոմպոզիցիայի և լույսի օգտագործման նրա տեխնիկական ունակությունները նկարագրվում են «Երկու քույրերը դաշնամուրի մոտ» նկարի օրինակով, որը նա ստեղծել է 1894 թվականին[17]։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուելեսլիի Հիլզի առաջին ժողովի եկեղեցու որմնանկարներ, 1912
Նամակը, 1914

Կանայք չեն շահել ոչ առանձին սեռով պայմանավորված հատուկ մրցանակներ մինչև 1896 թվականը, երբ Հազելթոնը արժանացել է Դիզայնի ազգային ակադեմիայի առաջին Հոլգարթեն մրցանակին՝ իր յուղաներկ «Արվեստանոցում» նկարի համար[10][18]։ Որոշվել է, որ այն լավագույն յուղանկարն է, որ ստեղծվել է ԱՄՆ-ում մինչև 35 տարեկան անձի կողմից այդ թվականին[4][19]։ Բոստոնի գեղարվեստի թանգարանը 1899 թվականին նրան պարգևատրել է առաջին ճանապարհորդական կրթաթոշակով[4][19]։ 1901 թվականին Նյու Յորքի Բուֆֆալո քաղաքում Համամերիկյան ցուցահանդեսում Հազելթոնն արժանացել է պատվավոր հիշատակման[4][19]։

Հազելթոնը 1904 թվականին ունեցել է արվեստանոց Բոստոնի հին Հարքուր շենքում[10], երբ հրդեհ է բռնկվել մի քանի նկարիչների աշխատասենյակում, ներառյալ՝ Հազելթոնի, Ջոզեֆ Դե Քեմփի և Ուիլյամ Մ. Փաքսթոնի։ Դրա հետևանքով մի խումբ նկարիչներ ծրագրել են նոր շինությունը, որը դարձել է Fenway Studios-ը (փողոց Իփսվիչ 30)։ Հազելթոնը եղել է նկարիչների նախնական խմբի մեջ, որոնք գրանցվել և կազմակերպել են ստուդիա 304 արվեստանոցի համար[20][21]։ 1906-1940 թվականներին նա ունեցել է արվեստանոց Ֆենվեյում[5]։

1912 թվականին Ուելեսլիի Հիլզի առաջին ժողովի եկեղեցին լիազորել է Հազելթոնին, որը նրանց անդամ էր, նկարելու որմնանկարներ եկեղեցու համար[22][23]։ Մի որմնանկարը պատկերում էր քրիստոնեական չորս առաքինությունները՝ ճշմարտություն, ողորմածություն, արդարություն և հավատ՝ ութ ոտնաչափ բարձրությամբ երեք կնոջ և մեկ տղամարդու կերպարներով։ Տղամարդու կերպարն ունի սուր և կշեռք՝ ներկայացնելու արդարությունը։ Հազելթոնը նաև ստեղծել է չորս ավետարանիչների որմնանկարները և Սուրբ Երրորդության պատկերը[23]։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Հազելթոնը նախագծել է «Ազատության փոխառություն» քարոզչական պաստառը[10]՝ օգտագործելով իր «Հաղթանակի արձանագրում» նկարը[24]։ Նա 1915 թվականին ցուցադրել է «Նամակը» և «Անուրջ» նկարները Պանամա-Խաղաղօվկիանոսյան միջազգային ցուցահանդեսի ժամանակ Սան Ֆրանցիսկոյում, Կալիֆոռնիա[19][22], որտեղ նա ստացել է բրոնզե մեդալ[25]։ Նա 1916 թվականին շահել է ժողովրդական մրցանակ Նյուպորտում, Ռոդ-Այլենդ նահանգ «Սևազգեստ լեդի» նկարի համար[19][22]։ Նա նաև մրցանակ է նվաճել Նյուպորտում «Նամակը» նկարի համար[11]։ Ջոն Սինգեր Սարջենթը բնութագրել է նրան որպես «իր ժամանակի ամենաառաջավոր դիմանկարիչներից մեկը»[10]։

Հազելթոնը Ուելեսլիի Նկարիչների միության հիմնադիր անդամ էր, Բոստոնի նկարիչների միավորման կանոնադրության անդամ, ինչպես նաև Կոպլի ընկերության վաղ անդամ[26]։ Նա եղել է «Concord Art» ասոցիացիայի, Ամերիկյան արվեստների ֆեդերացիայի[27] և Կոնեկտիկուտի գեղարվեստի ակադեմիայի անդամ[19]։

Հավաքածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բժիշկ Ջոն Ուորեն, Ռեմբրանդ Փիլի կրկնօրինակ, Հարվարդի համալսարանի դիմանկարների հավաքածու, Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս
  • Բոստոնի Հարվարդ ակումբ, Հարվարդի համալսարան
  • Հարվարդի համալսարան, Քեմբրիջ, Մասաչուսեթս
  • Մասաչուսեթսի գլխավոր հիվանդանոց
    • Ուիլյամ Էփլթոն[33]
  • Մասաչուսեթսի պետական տուն, Բոստոն, Մասաչուսեթս
    • Ուիլյամ Սթոութոն, 1924[34]
  • Փիբոդի Էսեքս թանգարան, Սալեմ, Մասաչուսեթս
    • Ֆրենսիս Հենրի Էփլթոն[35]
  • Ուելեսլիի պատմական միավորում[22][36]
    • Շելդոն Լ. Բրաուն
    • Ռալֆ Կոբրն
    • Հերբերտ Մ. Հազելթոն
    • Մարգարեթ Փեյջ Հազելթոն
    • Միսիս Ջոն Օլդհեմ

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայր և երեխա, 1921

Հազելթոնը կաթված է ստացել 1952 թվականին, ինչի պատճառով անցել է ձախ ձեռքով նկարելուն։ Նա մահացել է Նյուտոն-Ուելեսլի հիվանդանոցում[37] 1953 թվականի սեպտեմբերի 13-ին[11]։

1965 թվականին Ուելեսլի պատմական ընկերությունն սկսել է գնել Հազելթոնի նկարները իրենց հավաքածուի համար[22]։ Գրությունները, նամակագրությունները, էսքիզները, օրագրերը, լուսանկարները և այլ նյութեր ևս պահվում են Ուելեսլիի պատմական ընկերությունում[5]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 4. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  2. 2,0 2,1 «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  3. 3,0 3,1 Jennifer A. Jovin; Wellesley Historical Society (2008). Wellesley. Arcadia Publishing. էջ 41. ISBN 978-0-7385-5708-3.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 5. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  5. 5,0 5,1 5,2 «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 19. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  6. «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջեր 9, 17. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  7. 7,0 7,1 «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջեր 9, 17. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  8. Lee M. Edwards; Jan Seidler Ramirez; Timothy Anglin Burgard (1986). «Edmund Charles Tarbell». Domestic Bliss: Family Life in American Painting, 1840–1910. Hudson River Museum. էջ 42. GGKEY:RGJYX4BZ64G.
  9. Robert Hughes (1895). «Impressionism and the Society of American Artists (pp. 615–625)». The Peterson Magazine. C.J. Peterson. էջ 625.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Jennifer A. Jovin; Wellesley Historical Society (2008). Wellesley. Arcadia Publishing. էջ 42. ISBN 978-0-7385-5708-3.
  11. 11,0 11,1 11,2 «Miss Mary B. Hazelton Passed Away Sunday» (PDF). Wellesley Townsman. 1953 թ․ սեպտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  12. «School of the Museum of Fine Arts, Boston: Traveling Scholars» (PDF). School of the Museum of Fine Arts, Boston. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  13. «Hazelton, Isaac Hills». Harvard College Report of Class of the 1860, 1895–1900 (PDF). Cambridge, Massachusetts: University Press. 1900. էջ 81. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  14. 14,0 14,1 Everette James, M.D. «American Impressionists». Antiques Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  15. «Melding Art and Medicine: Everette James M.D. '63». Duke Magazine. Duke University. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  16. «Lady in a Kimono». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  17. Bob Jackman (2001 թ․ հոկտեմբերի 5). «Early Women Artists at the Guild of Boston Artists». Antiques and the Arts Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին – via Guild of Boston Artists.
  18. Kirsten Swinth (2001). Painting Professionals: Women Artists & the Development of Modern American Art, 1870–1930. UNC Press Books. էջ 233. ISBN 978-0-8078-4971-2.
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 Jules Heller; Nancy G. Heller (2013 թ․ դեկտեմբերի 19). North American Women Artists of the Twentieth Century: A Biographical Dictionary. Hoboken: Taylor & Francis. էջ 1864. ISBN 978-1-135-63889-4.
  20. [[[:Կաղապար:NRHP url]] «Fenway Studios»]. National Historic Landmark Nomination Form. National Park Service, Department of the Interior. 1978 թ․ սեպտեմբերի 13. էջեր 14–15, 22. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  21. [[[:Կաղապար:NRHP url]] «Fenway Studios»]. National Historic Landmark Nomination Form. National Park Service, Department of the Interior. 1978 թ․ սեպտեմբերի 13. էջ 23. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 6. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  23. 23,0 23,1 «Stained Glass Windows / Hazelton Murals». Wellesley, Massachusetts: Wellesley Hills Congregational Church. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  24. «About Town» (PDF). The Townsman. Wellesley, Massachusetts. 1953 թ․ սեպտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  25. Official catalogue of the Department of fine arts (with awards). San Francisco, California: The Wahlgreen Company. 1915. էջ 146. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 26-ին. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  26. «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 20. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  27. «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 22. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  28. «John Adams». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  29. «Paul Jean Louis Azan». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  30. «Paul Jean Louis Azan». Harvard Art Museums, Harvard University. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  31. «George Cheyne Shattuck». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  32. «Dr. John Warren». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  33. «Appleton, William». Massachusetts General Hospital. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 21-ին.
  34. «William Stoughton». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  35. «Francis Henry Appleton». Smithsonian Institution Research Information System. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  36. «The Wellesley History Center: A Concept Whose Time Has Come» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջ 2. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.
  37. «Hazelton Family Collection (1770–2011)» (PDF). Wellesley, Massachusetts: Wellesley Historical Society. էջեր 9, 17. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 16-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Louise and Alan Sellars Collection of Art by American Women; Brenau College (1991). «Mary Brewster Hazelton». Art by American Women: Selections from the Collection of Louise and Alan Sellars: Brenau College, Gainesville, Georgia, April 20-June 15, 1991 and other selected locations. Louise and Alan Sellars Collection of Art by American Women. էջ 65.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին պատկերներ
Wellesley Hills Congregational Church mural that flanks stained-glass windows
William Appleton, Massachusetts General Hospital
William Stoughton, 1924, Massachusetts State House
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մերի Բրյուսթեր Հազելթոն» հոդվածին։