Մարսել Էմե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարսել Էմե
ֆր.՝ Marcel Aymé
Ծննդյան անունֆր.՝ Marcel André Aymé
Ծնվել էմարտի 29, 1902(1902-03-29)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԺուանյի[2][4]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 14, 1967(1967-10-14)[1][2][3][…] (65 տարեկան)
Վախճանի վայրՓարիզ[2]
ԳերեզմանSaint-Vincent Cemetery
Մասնագիտությունգրող, վիպասան, սցենարիստ, դրամատուրգ, գիտաֆանտաստիկ գրող և մանկագիր
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[2]
Ժանրերվեպ, էսսե, մանկա-պատանեկան գրականություն, թատրոն, Սցենար, պատմվածք և ժուռնալիստիկա
Ուշագրավ աշխատանքներThe Hollow Field?
ԱշխատավայրMarianne (journal 1932-1940)?[5] և Gringoire?
Պարգևներ
 Marcel Aymé Վիքիպահեստում
Մարսել Էմեի շիրիմը Մոնմարտրի Սեն Վինսեն գերեզմանատանը

Մարսել Էմե (ֆր.՝ Marcel Aymé, մարտի 29, 1902(1902-03-29)[1][2][3][…], Ժուանյի[2][4] - հոկտեմբերի 14, 1967(1967-10-14)[1][2][3][…], Փարիզ[2]), 20-րդ դարի ֆրանսիացի բազմաժանր գրող[7][8]։ Գրել է արձակ երկեր (վեպեր, վիպակներ, պատմվածքներ, նորավեպեր (նովելներ), էսսեներ, թատերգություններ, սցենարներ, երգիծական, գիտաֆանտաստիկ, վավերագրական, ինչպես նաև մանկական ստեղծագործություններ[9][10][11][12]։ Իր ստեղծագործություններում սուր քննադատության ենթարկելով բուրժուազիայի արատավոր բարքերը և հատկապես երեսպաշտությունը՝ Էմեն կարողացել է վարպետորեն և տպավորիչ արդյունավետությամբ միաձուլել իրականն ու երևակայականը, գրոտեսկն ու հասարակական սուր միտվածությունը, սարկազմն ու փիլիսոփայական խոհը, հեգնանքն ու ողբերգությունը[13]։

Ուշագրավ է, որ ֆիլմեր են նկարահանվել ոչ միայն Էմեի գրած կինոսցենարների, այլև մի շարք արձակ ու թատերգական գործերի հիման վրա։ Շուրջ յոթ տասնյակ գեղարվեստական կինոնկարներից ու հեռուստաֆիլմերից հիշարժան են հատկապես «Սեղան՝ մեռածների համար» (ռեժիսոր՝ Անրի Վեռնոյ), «Ուրան» (Կլոդ Բեռի), «Փարիզի միջով» (Կլոդ Օտան-Լարա), «Մարդը, որ անցնում էր պատի միջով» ֆիլմերը։

Հայերեն լույս են տեսել Մարսել Էմեի մի շարք նորավեպեր (նովելներ), հեքիաթների մի ժողովածու («Թառած կատվի հեքիաթները» խորագրով)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դպրոցն ավարտելուց հետո բժշկագիտություն է ուսումնասիրել։ Աշխատել է տարբեր մասնագիտություններով, այդ թվում՝ որպես ապահովագրական գործակալ, որմնադիր, բանկի ծառայող, վիճակագիր... Լրջորեն հիվանդացել է և ստիպված է եղել տևական ժամանակ ծախսել առողջությունը վերականգնելու վրա։ Իր առաջին վեպի («La Table aux crevés») համար 1929 թվականին արժանացել է «Ռենոդո» մրցանակի։ Տասը տարի անց Մարսել Էմեին շնորհվել է ևս մեկ հեղինակավոր գրական պարգև՝ Շանտեկլերի մրցանակ։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փարիզի Մոնմարտր թաղամասում՝ Մարսել Էմեի անունը կրող հրապարակում, կանգնեցվել է նրա հուշարձանը, որն ստեղծվել է գրողի «Մարդը, որ անցնում էր պատի միջով» («Le passe-muraille») պատմվածքի մոտիվներով։

2015 թվականին նրա անունը տրվել է մի աստղակերպի (աստերոիդի)։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արձակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Les Jumeaux du diable (1928)
  • La Table aux crevés (1929)
  • Brûlebois (1930)
  • La Rue sans nom (1930)
  • Le Vaurien (1931)
  • Le Puits aux images (1932)
  • La Jument verte (1933)
  • Maison basse (1934)
  • Le Nain (1934)
  • Le Moulin de la Sourdine (1936)
  • Derrière chez Martin (1936)
  • Silhouette du scandale (1938)
  • Gustalin (1938)
  • Le Bœuf clandestin (1939)
  • La Belle image (1941)
  • La Vouivre (1941)
  • Travelingue (1941)
  • Le Chemin des écoliers (1946)
  • Le Vin de Paris (1947)
  • Uranus (1948)
  • Les Bottes de sept lieues (1950)
  • En arrière (1950)
  • Les Contes du chat perché (1934-1946)
  • Les Tiroirs de l'inconnu (1967)
  • Enjambées (1967)
  • La fille du shérif (1987)

Թատերախաղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Lucienne et le boucher (1948)
  • Clérambard (1950)
  • Vogue la galère (1951),
  • La Tête des autres (1952)
  • Les Quatre Vérités (1954)
  • Les Sorcières de Salem (1954)
  • Les Oiseaux de lune (1955)
  • La Mouche bleue (1957)
  • Vu du pont (1957)
  • Louisiane (1961)
  • Les Maxibules (1961)
  • La Consommation (1963)
  • Le Placard (1963)
  • La Nuit de l'iguane (1965)
  • La Convention Belzébir (1966)
  • Le Minotaure (1967)

Պատմվածքների ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1932 Le Puits aux images
  • 1934-1946 Les Contes du chat perché
  • 1938 Derrière chez Martin
  • 1943 Le Passe-muraille
  • 1947 Le Vin de Paris
  • 1950 Les Bottes de sept lieues
  • 1950 En arrière
  • 1967 Enjambées (հետմահու առաջին այս հրատարակությունը բովանդակում է յոթ պատմվածք)
  • 1987 La fille du shérif

Էսսեներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Silhouette du scandale (1938)[10]
  • Le Confort intellectuel (1949)
  • L'Épuration et le délit d'opinion (1968)

Էկրանավորումներ

  • 1934 La rue sans nom
  • 1935 Crime et châtiment – диалог
  • 1935 Le domino vert – диалог
  • 1936 Les mutinés de l'Elseneur
  • 1941 Le club des soupirants – сценарий
  • 1941 Nous les gosses – адаптация и диалог
  • 1943 Le voyageur de la Toussaint – диалог
  • 1943 Madame et le mort – адаптация
  • 1946 Belles vacances – късометражен
  • 1951 Garou Garou, le passe-muraille
  • 1951 La belle image
  • 1951 La Table-aux-Crevés – по „La Table-aux-crevés“
  • 1953 La grâce – тв филм
  • 1954 Papa, maman, la bonne et moi...
  • 1955 Papa, maman, ma femme et moi...
  • 1956 La traversée de Paris
  • 1957 Les sorcières de Salem – превод
  • 1959 Folio – հեռուստասերիալ, 1 դրվագը նկարահանվել է «Փարիզի միջով» („Traversée de Paris) երկի հիման վրա։
  • 1959 Le chemin des écoliers
  • 1959 Ein Mann geht durch die Wand – по „Le passe-mùraille“
  • 1959 La jument verte
  • 1960 La française et l'amour – по „La Femme seule“
  • 1961 Le nain – հեռուստաֆիլմ
  • 1961 Le voyage à Paris։ Peintres de l'éternel dimanche
  • 1963 Die Mondvögel – հեռուստաֆիլմ՝ „Les oiseaux de lune“ պիեսի հիման վրա
  • 1965 Retten på vrangen – հեռուստաֆիլմ
  • 1966 La bourse et la vie 
  • 1967 For Schools and Colleges։ Drama – հեռուստասերիալ, 1 դրվագ
  • 1967 La bonne peinture – հեռուստաֆիլմ
  • 1968 Tudje glave – հեռուստաֆիլմ, „La tête des autres“ պիեսի հիման վրա
  • 1968 Die Konvention Belzebir – հեռուստաֆիլմ
  • 1968 Les contes du chat perché – հեռուստաֆիլմ
  • 1969 Clérambard
  • 1969 Le boeuf clandestin – հեռուստաֆիլմ
  • 1969 Le modèle – հեռուստաֆիլմ
  • 1970 Messerköpfe – հեռուստաֆիլմ, „Les Maxibules“ պիեսի հիման վրա
  • 1971 Les bottes de sept lieues – հեռուստաֆիլմ
  • 1971 Kulcs a lábtörlö alatt – հեռուստաֆիլմ
  • 1969 – 1973 Au théâtre ce soir – հեռուստասերիալ, 3 դրվագ
  • 1973 Vogue la galère – հեռուստաֆիլմ
  • 1974 Josse – հեռուստաֆիլմ
  • 1974 Les oiseaux de lune – հեռուստաֆիլմ
  • 1974 La mouche bleue – հեռուստաֆիլմ
  • 1976 Gustalin – հեռուստաֆիլմ
  • 1977 Le passe-muraille – հեռուստաֆիլմ
  • 1979 La grâce – հեռուստաֆիլմ
  • 1979 La fabrique, un conte de Noël – հեռուստաֆիլմ
  • 1981 Hlava druhých – հեռուստաֆիլմ
  • 1982 Estudio 1 – тв сериал, 1 դրվագ
  • 1984 Emmenez-moi au théâtre – հեռուստասերիալ, 1 դրվագ
  • 1989 La vouivre
  • 1990 Clérambard – հեռուստաֆիլմ
  • 1990 Uranus
  • 1990 – 1991 Nouvelles de Marcel Aymé – հեռուստասերիալ, 3 դրվագ
  • 1991 The Favour, the Watch and the Very Big Fish
  • 1993 Le boeuf clandestin – հեռուստաֆիլմ
  • 1993 Edwige Feuillère en scène – հեռուստաֆիլմ
  • 1994 Les contes du chat perché – հեռուստասերիալ
  • 2002 Les grands textes de l'enfance – մինի հեռուստասերիալ
  • 2007 Chuan qiang ren
  • 2011 Chat perché, opéra rural – հեռուստաֆիլմ
  • 2012 Les contes du chat perché
  • 2013 Le Boeuf clandestin – հեռուստաֆիլմ
  • 2014 Travelingue – հեռուստաֆիլմ
  • 2016 Le passe-muraille – հեռուստաֆիլմ
  • 2021 Nebesa

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 192. — ISBN 978-2-221-06888-5
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Broadway Database — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. ↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/cb328116004/date
  6. ↑ https://books.google.ca/books?id=Kd6tAAAAQBAJ&pg=PA46&dq=Prix+Renaudot+hollow+field+1929&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjIufTVmaLmAhUKnKwKHV66Cr0Q6AEIKTAA#v=onepage&q=Prix%20Renaudot%20hollow%20field%201929&f=false
  7. ↑ «Marcel Aymé | French author | Britannica». www.britannica.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  8. ↑ «SFE: Aymé, Marcel». sf-encyclopedia.com. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  9. ↑ Биография и библиография във „Fantasticfiction“
  10. ↑ 10,0 10,1 Биография и библиография в „Goodreads“
  11. ↑ https://sf-encyclopedia.com/entry/ayme_marcel Биография в „SF-Encyclopedia“
  12. ↑ Биография в „Енциклопедия Британика“
  13. ↑ «Марсель Эме». Паттерн. Журнал нереалистической прозы — Информотека. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հունվարի 8-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=1 (օգնություն)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարսել Էմե» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարսել_Էմե&oldid=9567179» էջից