Մարսել Աշար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարսել Աշար
ֆր.՝ Marcel Achard
Ծննդյան անունֆր.՝ Marcel Augustin Ferréol Achard[1][2]
Ծնվել էհուլիսի 5, 1899(1899-07-05)[3][1][4][…]
ԾննդավայրSainte-Foy-lès-Lyon, Ֆրանսիա[5][1][6]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 4, 1974(1974-09-04)[3][1][4][…] (75 տարեկան)
Վախճանի վայրՓարիզի 7-րդ շրջան, Ֆրանսիա[6]
ԳերեզմանԼուար և Շեր
Մասնագիտությունդերասան, սցենարիստ, դրամատուրգ, գրող և կինոռեժիսոր
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[1]
ԿրթությունԼիոնի համալսարան
Ժանրերերգիծանք
ԱնդամակցությունՖրանսիական ակադեմիա[5][7]
Պարգևներ
Արվեստների և գրականության շքանշանի կոմանդոր և Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
 Marcel Achard Վիքիպահեստում

Մարսել Աշար, ծնյալ Մարսել-Օգյուստեն Ֆեռեոլ (ֆրանսերեն՝ Marcel Achard, Marcel-Augustin Ferréol, հուլիսի 5, 1899(1899-07-05)[3][1][4][…], Sainte-Foy-lès-Lyon, Ֆրանսիա[5][1][6] - սեպտեմբերի 4, 1974(1974-09-04)[3][1][4][…], Փարիզի 7-րդ շրջան, Ֆրանսիա[6]), քսաներորդ դարի ֆրանսիացի թատերագիր, սցենարիստ, կինոռեժիսոր։ Նրան մեծ համբավ են բերել հատկապես իր գրած «Կպարե՝ք ինձ հետ» (Voulez-vous jouer avec moi (1923), «Լուսնից եկած Ժանը» (Jean de la Lune, 1929) կատակերգությունները, նկարահանած Les deux timides (1943) և La valse de Paris (1950) կինոնկարները։ Ընտրվել է Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ (1959 թ.), Կաննի 8-րդ (1955 թ.), 11-րդ (1958 թ.) և 12-րդ (1959 թ.) միջազգային կինոփառատոնների գլխավոր ժյուրիի նախագահ[8], ղեկավարել է նաև Վենետիկի միջազգային 21-րդ կինոփառատոնի (1960 թ.) ժյուրին։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարսելը բարձրագույն մասնագիտական կրթությունն ստացել է Լիոնի համալսարանում, որտեղ աշակերտել է համր ֆիլմերի անվանի ռեժիսոր Մյուսեին, վերջինիս շնորհիվ ռեժիսորական արվեստի բազում նրբությունների է տիրապետել և դրանք հետագայում կիրառել է իր ռեժիսորական աշխատանքներում, մասնավորապես՝ բուլվարային կատակերգություններ նկարահանելիս[9]։ Համալսարանն ավարտելուց հետո սկզբնական շրջանում աշխատել է որպես ուսուցիչ, փարիզյան «Հին աղավնատուն» թատրոնի հուշարար, ժուռնալիստ։ Քսաներկու տարեկանից իր ուժերը փորձել է թատերագրության ասպարեզում, գրել «Կյանքը գեղեցիկ է», «Շիկահեր ընկերուհուս հետ» պիեսները։ Այդ բնագավառում նրան առաջին մեծ հաջողությունը բերել է 1923 թվականին գրած «Կուզեի՝ք պարել ինձ հետ» կատակերգությունը։ Արշարի մի շարք կատակերգությունների գլխավոր կերպարները commedia dell'arte-ի հանրաճանաչ հերոսներ Պիեռոյի ու Կոլումբինայի նորացված, ժամանակակից տարբերակներ են հիշեցնում; Մասնագետներից շատերը գտնում են, որ նրա լավագույն թատերական երկը 1929 թվականին գրած «Լուսնից եկած Ժակը» կատակերգությունն է։ Հիշարժան գործերից են նաև «Դոմինո»-ն (1931), «Ճերմակազգեստ կինը» (1934), «Mademoiselle Panama»-ն, «Le corsaire and Petrus»-ը (վերջին երկուսը 1942 թվականին հրատարակվել են մի գրքով, որը կրում էր «Թատրոն» խորագիրը)[10]։ Աշարի հեղինակած կինոսցենարներից վարպետությամբ ու բարձր արվեստով առանձնանում են «Զվարթ այրին», «Փարիզյան վալսը», «Փոթորիկը», «Մադմուազել Նիտուշը», «Տիկին դը…», «Սոֆին ու հանցագործությունը»...

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թատերգություններ։
  • Celui qui vivait sa mort, écrite en 1922, mise en scène Charles Dullin, Théâtre de l'Atelier, 9
  • Voulez-vous jouer avec moâ ?, mise en scène Charles Dullin, Théâtre de l'Atelier, 18* 1923։ Voulez-vous jouer avec moi?[11]
  • La messe est dite, 1923
  • Malbrough s'en va-t-en guerre, pièce en 3 actes, mise en scène Louis Jouvet, Comédie des Champs-Élysées, 9
  • Et dzim la la..., mise en scène Georges Pitoëff, Théâtre Hébertot|Théâtre des Arts, 16
  • Je ne vous aime pas, 1926
  • La Femme silencieuse, adaptée de Ben Jonson et jouée après 1926.
  • La vie est belle, 1928
  • Jean de la Lune (pièce de théâtre)|Jean de la Lune, mise en scène Louis Jouvet, Comédie des Champs-Élysées, 16
  • La Belle Marinière (pièce de théâtre)|La Belle Marinière, Comédie-Française, 4
  • Une balle perdue, 1929
  • Le Rendez-vous, mise en scène Lugné-Poe, Théâtre Edouard VII, 3
  • Mistigri, comédie en 4 actes, mise en scène Jacques Baumer, Théâtre Daunou, 22
  • Domino (Achard)|Domino, comédie en 3 actes, mise en scène Louis Jouvet, Comédie des Champs-Élysées, 3
  • La Femme en blanc, 1932, Théâtre Michel (Paris)|Théâtre Michel, 8
  • Pétrus (théâtre)|Pétrus, pièce en 4 actes, mise en scène Louis Jouvet, Comédie des Champs-Élysées, 7
  • Le Cinéma à vol d’oiseau, 1934
  • Noix de coco (théâtre, 1935)|Noix de coco, Théâtre de Paris, 4
  • Gribouille, 1937
  • L'Alibi, 1938
  • Le Corsaire, conte en 2 actes et 6 tableaux, mise en scène Louis Jouvet, Théâtre de l'Athénée, 25
  • Adam, Théâtre du Gymnase Marie-Bell|Théâtre du Gymnase, 1938
  • Mademoiselle de Panama, mise en scène Marcel Herrand, Théâtre des Mathurins, 1942
  • Colinette, 1942
  • Auprès de ma blonde, comédie, mise en scène Pierre Fresnay, Théâtre de la Michodière, 7
  • Les Sourires inutiles, Comédie-Française, 4
  • Nous irons à Valparaiso, mise en scène Pierre Blanchar, Théâtre de l'Athénée, 2
  • Savez-vous planter les choux ?, mise en scène Pierre Fresnay, Théâtre de la Michodière, 25
  • La Demoiselle de petite vertu, comédie en 3 actes, mise en scène Claude Sainval, Comédie des Champs-Élysées, 21
  • Histoires d’amour, 1949
  • Nouvelles Histoires d’amour, 1950
  • La P'tite Lili, comédie musicale en 2 actes et 8 tableaux, musique Marguerite Monnot, A.B.C., 1951 au théâtre|1951
  • Le Moulin de la Galette, mise en scène Pierre Fresnay, Théâtre de la Michodière, 18
  • Les Compagnons de la Marjolaine, mise en scène Yves Robert (cinéaste)|Yves Robert, Théâtre Antoine, 3
  • Le Mal d’amour, comédie en 1 prologue 3 actes et 1 épilogue, Théâtre de la Michodière, 1955 au théâtre|1955
  • Patate (pièce de théâtre)|Patate, écrite en 1956, mise en scène Pierre Dux, Théâtre Saint-Georges (Paris)|Théâtre Saint-Georges, 25
  • La Bagatelle, mise en scène Jean Meyer (comédien)|Jean Meyer, Théâtre des Bouffes Parisiens, 16
  • L'Idiote, mise en scène Jean Meyer, Théâtre Antoine, 22[12]
  • La Polka des lampions, opérette, livret Marcel Achard, musique Gérard Calvi, Théâtre du Chatelet, 1961 au théâtre|1961
  • Turlututu, mise en scène Jean Meyer (comédien)|Jean Meyer, Théâtre Antoine, 28
  • Eugène le Mystérieux, comédie musicale en 20 tableaux d'après Eugène Sue, livret Marcel Achard, musique Jean-Michel Damase, Théâtre du Chatelet, 7
  • L'amour ne paie pas, 1963
  • Machin-Chouette, mise en scène Jean Meyer (comédien)|Jean Meyer, Théâtre Antoine, 3
  • Gugusse, mise en scène Michel Roux (acteur)|Michel Roux, Théâtre de la Michodière, 13
  • La Débauche, mise en scène Jean Le Poulain, Théâtre de l'Œuvre, 16

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես սցենարիստ և խորհրդատու (կոնսուլտանտ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1931։ Jean de la Lune (film, 1931)|Jean de la Lune de Jean Choux
  • 1932։ La Belle Marinière (film, 1932)|La Belle Marinière de Harry Lachman (scénario, d'après sa pièce)
  • 1937։ Naples au baiser de feu (film, 1937)|Naples au baiser de feu d'Augusto Genina
  • 1937։ Gribouille (film)|Gribouille de Marc Allegret (scénario)
  • 1938։ Orage (film, 1938)|Orage de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1938։ L'Étrange Monsieur Victor]] de Jean Grémillon (scénario)
  • 1939։ Noix de coco (film, 1939)|Noix de coco' de Jean Boyer (réalisateur)|Jean Boyer (scénario, d'après sa pièce)
  • 1939։ Le Corsaire (film, 1939)|Le Corsaire de Marc Allégret (scénario, d'après sa pièce - film inachevé)
  • 1941։ Parade en sept nuits|Parade en 7 nuits]] de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1942։ La Belle Aventure (film, 1942)|La Belle Aventure de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1942։ L'Arlésienne (film, 1942)|L'Arlésienne]] de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1942։ Monsieur La Souris]] de Georges Lacombe (réalisateur)|Georges Lacombe (adaptation et dialogue)
  • 1943։ Domino (film, 1943)|Domino]] de Roger Richebé (scénario, d'après sa pièce)
  • 1944։ Les Petites du quai aux fleurs]] de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1946։ Lunegarde (film)|Lunegarde]] de Marc Allégret (scénario, dialogues)
  • 1946։ Pétrus (film)|Pétrus]] de Marc Allegret (dialogues, d'après sa pièce)
  • 1949։ Ceux du Tchad]], court métrage de Georges Régnier (scénario)
  • 1953։ Madame de...]] de [ax Ophüls (scénario, dialogues)

Որպես կինոռեժիսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1934։ La Veuve joyeuse (film, 1934)|La Veuve Joyeuse (non-crédité, version française du film d'Ernst Lubitsch)[13]
  • 1935։ Folies-Bergère (film, 1935)|Folies-Bergère (version française, tournée à Hollywood, du film de Roy Del Ruth titré en anglais Folies Bergère de Paris)
  • 1943։ Les Deux Timides (film, 1943)|Les Deux timides (coréalisé avec Yves Allégret et Marc Allégret, ce dernier n'étant pas crédité)
  • 1949։ Jean de la Lune (film, 1949)|Jean de la Lune
  • 1950։ La Valse de Paris

Որպես դերասան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1924։ Entr'acte]] de René Clair
  • 1926։ Le P'tit Parigot de René Le Somptier
  • 1951։ Traité de bave et d'éternité d'Isidore Isou
  • 1952։ L'Amour, Madame de Gilles Grangier։ simple apparition
  • 1961։ Aimez-vous Brahms... (film)|Aimez-vous Brahms (Goodbye Again) d'Anatole Litvak։ caméo
  • 1964։ Cherchez l'idole de Michel Boisrond։ caméo
  • 1964։ Les Durs à cuire (Comment supprimer son prochain sans perdre l'appétit) de [[Jack Pinoteau : simple apparition

Որպես թատրոնի բեմադրիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1923 au théâtre|1923։ Voulez-vous jouer avec moâ ? mise en scène Charles Dullin, Théâtre de l'Atelier
  • 1933 au théâtre|1933։ La Femme en blanc, Théâtre Michel (Paris)|Théâtre Michel
  • 1967 au théâtre|1967։ Jean de la Lune (pièce de théâtre)|Jean de la Lune mise en scène Jean Piat, Théâtre du Palais-Royal

Որպես գեղարվեստական ղեկավար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1952։ Harvey de Mary Chase[14], mise en scène et adaptation au Théâtre Antoine.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Denise Bourdet, Marcel Achard, dans։ Pris sur le vif, Paris, éditions Plon 1957.
  • Jacques Lorcey։ Marcel Achard, ou 50 Ans de Vie Parisienne, éditions France-Empire, 1977, Prix de l'Académie Française (1979)[15].
  • Paul Vecchiali։ L'Encinéclopédie. Cinéastes français des années 1930 et leur œuvre, 2 vol., éditions de l'Œil, 2010.
  • Paul Ranson Morand։ Marcel Achard and the Modern Stage. In։ The Romanic Review. Bd. 17, Nr. 4, 1926, ISSN 0035-8118, S. 349–354.
  • Kay Weniger։ Das große Personenlexikon des Films. Die Schauspieler, Regisseure, Kameraleute, Produzenten, Komponisten, Drehbuchautoren, Filmarchitekten, Ausstatter, Kostümbildner, Cutter, Tontechniker, Maskenbildner und Special Effects Designer des 20. Jahrhunderts. Band 1։ A – C. Erik Aaes – Jack Carson. Schwarzkopf & Schwarzkopf, Berlin 2001, ISBN 3-89602-340-3, S. 23.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 10. — ISBN 978-2-221-06888-5
  2. ↑ ծննդական
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Internet Broadway Database — 2000.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 http://www.nytimes.com/1974/09/05/archives/marcel-achard-dramatist-dies-member-of-french-academy-wrote-i-know.html
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Fichier des personnes décédées
  7. ↑ Ֆրանսիական ակադեմիա (ֆր.) — 1635.
  8. ↑ «1959 Members of the Feature Film Jury» (անգլերեն). Festival de Cannes. Վերցված է 2019-03-16-ին.(չաշխատող հղում)
  9. ↑ Svensk Uppslagsbok, Band 1, 1947-1955.
  10. ↑ Carlquist, Gunnar (red.) (1947). Svensk uppslagsbok. Malmö: Förlagshuset Norden AB, band 1 s. s. 114.
  11. ↑ Auf Deutsch 1958 TV-verfilmt von Marcel Wall als Darf ich mitspielen? Ein Zirkusspiel. für ARD/SWF.- Dt. Bühnenfassung 1925
  12. ↑ Die aufrichtige Lügnerin. Verfilmt 1968 von Trude Kolman unter diesem Titel für ARD/BR
  13. ↑ langue=français|auteur1=Chritian Viviani|titre=Hollywood, Les connexions françaises|passage=|lieu=|éditeur=Nouveau Monde éditions|date=2007|pages totales=|isbn=9782365838122|lire en ligne=}}
  14. ↑ cb14035348c|titre=Mary Chase}}.
  15. ↑ «Jacques LORCEY | Académie française». www.academie-francaise.fr. Վերցված է 2018-01-29-ին..

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարսել Աշար» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարսել_Աշար&oldid=9468659» էջից