Jump to content

Մարպա Լոցավա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարպա Լոցավա
Դիմանկար
Ծնվել է1012[1][2][3]
ԾննդավայրՏիբեթ[4][5][6]
Մահացել է1097[7][8]
Կրոնբուդդայականություն
Ազդվել էԲուդդա և Naropa?
Մասնագիտությունթարգմանիչ, փիլիսոփա, ուսուցիչ, խմբագիր և գրող
 Marpa Chokyi Lodro Վիքիպահեստում
Մարպայի ավանդական պատկերը, որը նկարված է ժայռի վրա Հոլի կղզում, Ֆերտ Քլայդում

Մարպա Լոցավա, (མར ་ པ ་ ལོ ་ ཙཱ ་ བ ་ ཆོས ་ ཀྱི ་ བློ ་ གྲོས ་, 1012-1097թվականներ), ամբողջական հայտնի անունն է Մարպա Չոկի Լոդրե (Մարպա Պա Չոս Կի Բլո Գրոսս) կամ սովորաբար որպես Մարպա Թարգմանիչ (Մարպա Լոցավա), տիբեթական բուդդիզմի ուսուցիչ, ով Վաջրայանայի բազմաթիվ ուսմունքների փոխանցել է Հնդկաստանից, ներառյալ Մահամուդրա ուսմունքներն ու փոխանցման գծերը:  Այդ պատճառով Մարպա Լոցավայի հիմնադրած Կագյու գիծը հաճախ իր պատվին անվանում են Մարպա Կագյու[9]:

Չնայած որոշ աղբյուրներ ասում են, որ Մահասիդդա Նարոպան Մարպա Լոցավայի անձնական ուսուցիչն էր, այլ պատմություններ հուշում են, որ Մարպան միայն միջնորդ ուսանողների միջոցով էր պահպանում Նարոպայի տոհմը[10]: Ինչևէ, Մարպա Լոցավան Մահասիդդա Մայթրիպայի և Դակինի Նիգումայի անձնական աշակերտն էր[11]:

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարպա Լոցավան ծնվել է որպես Մարպա Չոկի Լոդրե, Տիբեթի հարավային մասում գտնվող Լոդրակ Չուխյեր քաղաքում, հարուստ ընտանիքում: Մարպա Լոցավան սկսել է սովորել երիտասարդ տարիքից, բայց այլ երեխաների համեմատ վայրի և անզուսպ էր: Մարպան նախ երեք տարի ուսուցում ստացավ Մանգխարում Դրոքմի Շաքյա Յեշեի մոտ և տիրապետեց սանսկրիտին: Մարպա Լոցավան որոշեց մեկնել Հնդկաստան՝ սովորելու հայտնի հնդիկ բուդդայական վարպետների մոտ: Նրա առաջին ուղևորությունը դեպի Նեպալ և Հնդկաստան եղել է Նյո Լոտսավայի ընկերակցությամբ, որի մոտ նա եղել է որպես ծառայող[12]: Մարպա Լոցավան տուն վերադարձավ Լհոդրակում և իր ամբողջ ժառանգությունը վերածեց ոսկու մասի՝ ճանապարհածախսը վճարելու և ուսուցիչներին ընծաներ մատուցելու համար։

Սկզբում Մարպա Լոցավան գնաց Նեպալ, որտեղ սովորեց Պաինդապայի և Չիտերպայի՝ Նարոպայի երկու հայտնի աշակերտների մոտ։ Ավելի ուշ Պաինդապան Մարպային ուղեկցեց Պուլահարի՝ Նալանդայի համալսարանի մոտ, որտեղ դասավանդում էր Նարոպան։  Մարպան տասներկու տարի անցկացրեց Նարոպայի և հնդիկ այլ մեծ գուրուների, հատկապես Մայտրիպադայի հետ սովորելու համար: Տասներկու տարի անց նա վերադարձավ Տիբեթ՝ դասավանդելու և շարունակելու իր դհարմայի գործունեությունը։

Լոցավա Մարպա Չոկի Լոդրո, (1012-1097)[13]:

Մարպա Լոցավան ստիպված էր ևս երկու անգամ այցելել Հնդկաստան և երեք անգամ այցելել Նեպալ, որտեղ սովորել էր Նարոպայի և այլ մեծ ուսուցիչների, այդ թվում՝ Մայտրիպայի մոտ: Ասում են, որ նա ապրել է Պուգթալ վանքի քարանձավում[14]: Հնդկաստան կատարած իր երրորդ այցի ժամանակ Նարոպային, ով զբաղվում էր տանտրիկ պրակտիկայով, դժվար էր գտնել: Սակայն, ի վերջո, Մարպան գտավ նրան և վերջին հրահանգները ստացավ Նարոպայից։ Հենց այդ ժամանակ Նարոպան կանխագուշակեց, որ Մարպայի ընտանեկան տոհմը չի շարունակվի, այլ որ իր տոհմը կշարունակեն իր աշակերտները։ Այժմ Մարպան ստացել է ամբողջական փոխանցումը: Ուստի Նարոպան պաշտոնապես հայտարարեց Մարպային որպես իր իրավահաջորդ, թեև նա ուներ այլ կարևոր աշակերտներ, այդ թվում՝ Պաինդապու, Չիտերպու, Շրի Շանթիբհադրա կամ եգիպտացորեն և Մայտրիպա:

Տիբեթ վերադառնալուն պես Մարպան երկար տարիներ անցկացրեց բուդդայական սուրբ գրությունները թարգմանելով և զգալի ներդրում ունեցավ Տիբեթում Բուդդայի ամբողջական դհարմայի տարածման գործում: Մարպա Լոցավան շարունակեց զբաղվել և ուսմունքներ տալ Տիբեթի շատ ուսանողների: Հնդկաստան կատարած իր երկրորդ այցից հետո Միլարեպան դարձավ նրա աշակերտը։ Մարպայի որդու՝ Դարմա Դոդեի մահից հետո Միլարեպան ամբողջությամբ ժառանգեց նրա տոհմը։ Մարպան իր կնոջ՝ Դակմեմայի և նրանց որդիների հետ ապրում էր Լհոդրակում ՝ Հարավային Տիբեթում։  Ասում են, որ մթ 1052 թվականին, Մարպան հիմնադրել է Զանսկարի Ստոնգդեյի վանքը[15]:

Մարպայի իրավահաջորդության գծում հատուկ ուշադրություն է դարձվել «Նարոպայի վեց ուսմունքների» և «Մեծ կնիքի» (Մահամուդրա) զույգ համակարգերին։  "Նարոպայի վեց ուսմունքները" ներառում էին պարզ երազների առաջադեմ տեխնիկան[16]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. http://www.metmuseum.org/toah/works-of-art/1995.176
  2. Zuckerberg M., Saverin E., Moskovitz D., Hughes C. Ֆեյսբուք — 2004.
  3. http://oaks.nvg.org/marpa-stories.html
  4. http://www.collectionscanada.gc.ca/obj/s4/f2/dsk1/tape10/PQDD_0026/MQ50499.pdf
  5. http://www.poetry-chaikhana.com/Poets/M/MarpaLotsawa/index.html
  6. http://himalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/newsfront/pdf/Newsfront_059.pdf
  7. http://www.tricycle.com/blog/treasury-lives-lotsawa-loden-sherab-and-lotsawa-zhonnu-pel
  8. http://www.tricycle.com/blog/treasury-lives-kagyu-founders-part-1-mila-and-marpa
  9. samye.org: The Kagyu Lineage: the Tibetan Lineage Masters: Marpa the Translator
  10. Davidson, Ronald M. Tibetan Renaissance. pg 144-7. Columbia University Press, 2005.
  11. Kongtrul, Jamgon; Zangpo, Ngawang (2003). Timeless Rapture: Inspired Verses of the Shangpa Masters. Ithaca, New York, USA: Snow Lion Publications. p. 227. 978-1-55939-204-4.
  12. «Marpa Chokyi Lodro». The Treasury of Lives (անգլերեն). Վերցված է 2018-12-11-ին.
  13. Quintman, Andrew (September 2010). «Marpa Chokyi Lodro». The Treasury of Lives (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 28 June 2017-ին. Վերցված է 2017-12-07-ին.
  14. «Phuktal Monastery». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-11-19-ին. Վերցված է 2015-11-19-ին.
  15. Stongdey Monastery, Buddhist Temples
  16. Kapstein, M. (2013). Tibetan Buddhism: A very short introduction.

Հետագա ընթերցման համար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մարպա թարգմանչի կյանքը. Նալանդայի թարգմանչական կոմիտեի կողմից, Շամբալա հրատարակություն, 1982. 1-57062-087-3, 1-56957-112-0,
  • Անդրոսով Վ.Պ., Լեոնտևա Է.Վ. (2009 թվական), Մարպան և Կարմա Կագյուի պատմությունը. Թարգմանիչ Մարպայի կենսագրությունը Կարմա Կագյու դպրոցի պատմական համատեքստում, Ռուսաստան, բաց աշխարհ էջ 512. ISBN 978-5-9743-0134-6:

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարպա Լոցավա» հոդվածին։