Մարկոս Ուլպիուս Տրայանոս, (լատին․՝ Marcus Ulpius Traianus, մոտ 30, Իտալիկա - մոտ 100), հռոմեականկայսր98 թվականից։ Անտոնինոսների դինաստիայից։ Հաջորդել է Ներվային։ Նրա օրոք Հռոմեական կայսրությունը հասել է իր սահմանների առավելագույն ընդարձակմանը։ 101–102 և 105–106 թվականների ընթացքում նվաճել է դակերի երկիրը (կազմվել է Դակիա պրովինցիան), 106 թվականին՝ Նաբատեայի թագավորությունը (կազմվել է Արաբիա պրովինցիան), 117 թվականին՝ Միջագետքը (Տրայնոսի մահից հետո նրա նվաճած տարածքները, բացի Դակիայից և Արաբիայից, անջատվել են կայսրությունից)։ Կառավարել է ծերակույտի հետ համաձայնեցված, լայնորեն հռոմեական քաղաքացիության իրավունք է շնորհել պրովինցիաների բնակչությանը։ Միջին և մանր հողատերերի ու քաղաքացիների քայքայման ընթացքը կասեցնելու նպատակով տարածել է ալիմենտացիայի (չունևոր ծնողների անչափահաս զավակներին դրամական օգնություն պետական միջոցներից) համակարգը։ Ծավալել է լայն շինարարություն Հռոմում (Տրայնոսի ֆորումը) և պրովինցիաներում։ Տրայնոսը 114 թվականին գրավել է Հայաստանը և հայտարարել պրովինցիա, սակայն նրա հաջորդ Ադրիանոս (Հադրիանոս) կայսրը, չկարողանալով պահպանել հռոմեական գերիշխանությունը, հարկադրված ընդունել է (117) Հայաստանի անկախությունը և թագավոր ճանաչել Վաղարշ Ա–ին։ 1966-ին ՀԽՍՀ տարածքում, Փոքր Վեդիգյուղում, հայտնաբերվել է Տրայնոսի լատիներեն արձանագրությունը, որը նա թողել է Արտաշատում։
