Jump to content

Մարիա Յահոդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարիա Յահոդա
Marie Jahoda
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 26, 1907
ԾննդավայրԱվստրիա Վիեննա
Մահացել էապրիլի 28, 2001
Մահվան վայրՄիացյալ Թագավորություն Սուսեկս
ՔաղաքացիությունԱվստրիա Ավստրիա
Ազգությունանգլիացի
Կրոնքրիստոնյա
ԿրթությունՎիեննայի համալսարան (1933)[1] և Science and Technology Policy Research?
Մասնագիտությունսոցիալական հոգեբան
ԱշխատավայրՍասեքսի համալսարան, Նոր Դպրոց և Բրունելի համալսարան
ԱմուսինPaul Lazarsfeld? և Austen Albu?
Ծնողներհայր՝ Carl Jahoda?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
ԵրեխաներLotte Bailyn?
 Marie Jahoda Վիքիպահեստում

Մարիա Յահոդա (գերմ.՝ Marie Jahoda, հունվարի 26, 1907(1907-01-26)[7][4][5][…], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա[8] - ապրիլի 28, 2001(2001-04-28)[4][5][6][…], Keymer, Hassocks, Mid Sussex, Արևմտյան Սասեքս, Հարավարևելյան Անգլիա, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[8]), անգլիացի սոցիալական հոգեբան։ Ունի Ավստրիայի քաղաքացիություն[9]։ 1992 թվականին ճանաչվել է Ամերիկայի արվեստի և գիտության ակադեմիայի օտարերկրացի պատվավոր անդամ[10]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Յահոդան ծնվել է 1970 թվականի հունվարի 26-ին՝ Վիեննայում։ Համաձայն այլ աղբյուրների ծնվել է Թեհրանում, իսկ մանկությունը անցել է Վեննայում։ Կարլ Յահոդայի և Գաթթին Բեթիի չորս երեխաներից երրորդն էր։ Հայրը առևտրական էր, «Karl Jahoda, Spezialgeschäft für technische Papiere und Utensilien» ընկերության սեփականատերը։ Ի սկզբանե սովորել է Վիեննայի աղջիկների համար նախատեսված քոլեջում:Դեռահասության տարիքում սկսել է անդամակցել Ավստրիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությանը` Կարմիր Վիեննային, ինչը ազդեցություն է գործել նրա հետագա կյանքի վրա։ 1928 թվականին ավարտել է Վիեննայի համալսարանը, իսկ 1933 թվականին արժանացել է Վիեննայի համալսարանի դիպլոմին։ Վիեննայում ծանոթացել է ապագա ամերիկացի սոցիոլոգ Պոլ Լազարսֆելդի հետ, իսկ 1926 թվականին նրանք ամուսնացել են։ 1930 թվականի հուլիսի 17 -ին ծնվել է նրանց դուստրը` Լոտտան (գերմ.՝ Lotte Franziska): 1928 թվականին Յախոդան որոշ ժամանակ է անցկացրել Փարիզում, դասախոսություններ լսել Սորբոնում։

Ամուսնու հետ Մարիան մի շարք գիտական հետազոտություններ է անցկացրել, որոնց մի մասը հրապարակել է։ 1933 թվականին Ռոկֆելլերի ֆոնդից կրթաթոշակ է ստացել և մեկնել ԱՄՆ, որտեղ բնակություն է հաստատել, քանի որ 1934 թվականին Ավստրիայում տեղի ունեցած նացիստական հեղափոխությունից հետո չէր կարող վերադառնալ հայրենիք։ Նույն թվականին ամուսինները բաժանվել են։ 1933-1936-ական թվականներին Յախոդան աշխատել է Վիեննայի համալսարանում։ Միևնույն ժամանակ մասնակցել է ընդհատակյա սոցիալիստական հեղափոխությանը , 1936 թվականին այդ գործունեության համար ձեռբակալվել է։ Միջազգային միջամտության շնորհիվ ազատ է արձակվել։ 1937 թվականին զրկվել է ավստրիական քաղաքացիությունից և հեռացել երկրից։

Մարիան իջևանել է Անգլիայում, այնտեղ է ապրել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ 1945 թվականին նա մեկնել է ԱՄՆ։ Նյու-Յորքի համալսարանում աշխատել է որպես սոցիալական հոգեբանության պրոֆեսոր, դասավանդել է Կոլումբիայի համալսարանում, Ամերիկայի հրեական կոմիտեի գիտաշխատող էր(անգլ.՝ American Jewish Committee): 1958-1965 թվականներին աշխատել է Լոնդոնի Բրունելյա համալսարանում։ 1965 թվականին Յախոդային հրավիրել են Սասեկսի համալսարան (անգլ.՝ University of Sussex), որտեղ դարձել է խորհրդատու, այնուհետև` գիտակա-հետազոտական բաժին հրավիրված պրոֆեսոր։ Անգլիայում երկրորդ անգամ ամուսնացել է քաղաքագետ, խորհրդարանում Մեծ Բրիտանիայի լեյբորիստական կուսակցության ներկայացուցիչ Աուսթեն Հարի Ալբուի հետ (1903—1994):

Մարիան մահացել է 2001 թվականի ապրիլի 28-ին՝ Սուսեկսում։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1927 թվականին Մարիան ամուսնացել է Պաուլ Ֆելիքսի հետ։ 1930 թվականին ծնվել է նրանց առաջնեկը՝ Լոթե Ֆրազինսկան։ Հետագայում նա դարձել է M.I.T -ում։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th CenturyRoutledge, 2003. — Vol. 1. — P. 651—652. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  2. http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/marie-jahoda-dr
  3. https://www.spssi.org/index.cfm?fuseaction=page.viewpage&pageid=938
  4. 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. 6,0 6,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  7. Schellenberg W., Schutzstaffel Sonderfahndungsliste G.B.Schutzstaffel, 1940.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Gadzinski A. KALLIOPE Austria (գերմ.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und WissenschaftWien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 234. — ISBN 978-3-9503655-5-9
  9. Marie Jahoda(չաշխատող հղում) (անգլ.)
  10. «Book of Members, 1780–2010: Chapter J» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 22-ին.(անգլ.)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Յահոդա» հոդվածին։