Մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռուանդայի ցեղասպանության զոհերի ոսկորները

Մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություններ, հատկացվելիք ժամանակակից միջազգային քրեական իրավունքում առանձնացած հանցագործությունների խումբը, որը զանգվածային բնույթ է կրում[1]։

Այս պահին մարդկության դեմ հանցագործությունների սահմանում տրվել է Հռոմի Միջազգային քրեական դատարանի ստատուտում[2]։

Տերմինի առաջացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1915 թվականի մայիսի 24-ին Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան և Ռուսաստանը Օսմանյան կայսրության հայ բնակչության տեղահանության և կոտորածների առնչությամբ հանդես են գալիս համատեղ հայտարարությամբ։ Երեք դաշնակից պետությունները հայտարարում են, որ հայերի դեմ այս հանցագործության համար պատասխանատու է թուրքական կառավարությունը։ Հայտարարության մեջ առաջին անգամ միջազգային քաղաքական և դիվանագիտական բնագավառում կիրառվում է «հանցագործություն ընդդեմ մարդկության և քաղաքակրթության» հասկացությունը[3][4]։

Միջազգային ռազմական տրիբունալի կանոնադրության ձևակերպումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային ռազմական տրիբունալի Կանոնադրությունը կազմվել է hակահիտլերյան կոալիցիայի երկրների ներկայացուցիչների կողմից 1945 թվականի օգոստոսի 8-ին Լոնդոնում. Կանոնադրության վեցերորդ հոդվածը որոշում է այն հանցագործությունները, որոնք մտնում են տրիբունալի իրավասության տակ։ Նրանց են վերաբերում՝ Հանցագործություն մարդկության հանդեպ (a), ռազմական հանցագործությունները (b) և մարդկության դեմ[5] (c)։

Նյուրնբերգյան դատավարության ժամանակ մարդկության դեմ հանցագործությունների մեջ մեղավոր են ճանաչվել 16 մարդ՝ Մարտին Բորմանը[6], Հերման Գյորինգը[7], Ֆրից Զաուկելը[8], Արտուր Զեյս Ինկվարտը[9], Ալֆրեդ Յոլը[9], Էռնստ Կալտենբրուները[10], Վիլհելմ Կեյտելը[11], Կոնստանտին ֆոն Նեյրատը[12], Իոախիմ ֆոն Ռիբենտրոպ[13], Ալֆրեդ Ռոզենբերգը[14], Հանս Ֆրանկը[15], Վիլհելմ Ֆրիկը[16], Վալտեր Ֆունկը[17], Բալդուր ֆոն Շիչախը[18], Ալբերտ Շպեյերը[19] և Յուլիուս Շտրեյխերը[20]։

Ռազմական հանցագործություններ և մարդկության դեմ հանցագործությունները վաղեմության ժամկետ չունեն։

Հռոմի ստատուտի բնութագրումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի ստատուտը, որը հիմնել է Միջազգային քրեական դատարանը, ուժի մեջ է մտել 2002 թվականի հուլիսի 1-ին։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Конвенция о неприменимости срока давности к военным преступлениям и преступлениям против человечества Русский текст Конвенции на сайте ООН.
  2. «Римский статут Международного уголовного суда, ст. 7 «Преступления против человечности»». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  3. France, Great Britain and Russia Joint Declaration.
  4. Барсегов, Ю. Г. Декларация 1915 года — этап формирования международной ответственности за геноцид // Турецкая доктрина международного права на службе политики геноцида. (О концепции члена «Комиссии примирения» Гюндюз Актана). — М.: Готика, 2002.
  5. Устав Международного Военного трибунала для суда и наказания главных военных преступников европейских стран оси
  6. Մարտին Բորմանի դատավճիռը
  7. Հերման Գյորինգի դատավճիռը
  8. Ֆրից Զաուկելի դատավճիռը
  9. 9,0 9,1 Արտուր Զեյս Ինկվարտի դատավճիռը
  10. Էռնստ Կալտենբրուների դատավճիռը
  11. Վիլհելմ Կեյտելի դատավճիռը
  12. Կոնստանտին ֆոն Նեյրատի դատավճիռը
  13. Իոախիմ ֆոն Ռիբենտրոպի դատավճիռը
  14. Ալֆրեդ Ռոզենբերգի դատավճիռը
  15. Հանս Ֆրանկի դատավճիռը
  16. Վիլհելմ Ֆրիկի դատավճիռը
  17. Վալտեր Ֆունկի դատավճիռը
  18. Բալդուր ֆոն Շիչախի դատավճիռը
  19. Ալբերտ Շպեյերի դատավճիռը
  20. Յուլիուս Շտրեյխերի դատավճիռը
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 230