Մասնակից:Tat Chobanyan/Ավազարկղ2

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոբերտ Ուիլյամ Չեմբերս
Ծնվել է26 մայիսի 1865 թ Բրուքլին, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Վախճանվել է1933 թվականի դեկտեմբերի 16-ին (68 տարեկան) Նյու Յորք, ԱՄՆ
ՄասնագիտությունՎեպի և պատմվածքների հեղինակ
ԺանրերԱրտ Նուվո, անկատար գրականություն, ֆանտազիա, պատմական ֆանտաստիկա, սարսափ, սիրավեպ, գիտական ֆանտաստիկա, գերբնական

Ռոբերտ Ու. Չեմբերս

Ռոբերտ Ուիլյամ Չեմբերսը (մայիսի 26, 1865 - դեկտեմբերի 16, 1933) ամերիկացի նկարիչ և գեղարվեստական գրող էր, որը առավել հայտնի է 1895 թվականին լույս տեսած «The King in Yellow» պատմվածքների իր գրքով:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա ծնվել է Բրուքլինում, Նյու Յորք, կորպորատիվ և սնանկության հարցերով իրավաբան Ուիլյամ Պ. Չեմբերսի (1827–1911) և Քերոլայն Սմիթ Բութոնի (1842–1913) ընտանիքում: Նրա ծնողները ծանոթացել են այն ժամանակ, երբ Քերոլայնը տասներկու տարեկան էր, իսկ Ուիլյամ Պ.-ն պրակտիկա էր անցնում իր հոր՝ Ջոզեֆ Բութոնի՝ հայտնի կորպորատիվ փաստաբանի մոտ: Ի վերջո, նրանք ստեղծեցին «Չեմբերս և Բութոն» փաստաբանական գրասենյակը, որը շարունակեց զարգանալ նույնիսկ Ջոզեֆի մահից հետո (1861 թվական): Ռոբերտի նախապապը` Ուիլյամ Չեմբերսը (ծնունդն անհայտ է), Մեծ Բրիտանիայի թագավորական նավատորմի լեյտենանտ, ամուսնացած էր Ամելիա Սանդերսի հետ (1765– 1822), Ռոդ Այլենդ նահանգի Ուեսթերլիի Թոբիաս Սունդերսի թոռնուհին: Զույգը տեղափոխվեց Ուեսթերլիից Գրինֆիլդ, Մասաչուսեթս, ապա Գալվեյ, Նյու Յորք, որտեղ ծնվեց նրանց որդին՝ նույնպես Ուիլյամ Չեմբերսը (1798–1874): Երկրորդ Ուիլյամը 18 տարեկան հասակում ավարտեց Ունինի քոլեջը, այնուհետև գնաց Բոստոնի քոլեջ, որտեղ սովորեց բժշկություն: Ավարտելուց հետո նա և իր կինը՝ Էլիզա Պ. Ալլենը (1793–1880), Ռոջեր Ուիլյամսի անմիջական հետնորդը,[1] Ռոդ Այլենդ նահանգի Պրովիդենս քաղաքի հիմնադիրը Նյու Յորքի Բրոդալբինի առաջին վերաբնակիչներից էր: Նրա եղբայրը ճարտարապետ Ուոլտեր Բութոն Չեմբերսն էր:

Ռոբերտը նախ կրթություն է ստացել Բրուքլինի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում, իսկ հետո մտել է Արվեստի ուսանողների լիգա՝ մոտ 20 տարեկան հասակում, որտեղ նկարիչ Չարլզ Դանա Գիբսոնը նրա համակուրսեցին էր: Չեմբերսը սովորում էր École des Beaux-Arts-ում, և Académie Julian-ում` Փարիզում 1886-1893 թվականներին, և նրա աշխատանքը ցուցադրվում էր Սալոն-ում դեռ 1889 թվականից: Նյու Յորք վերադառնալուն պես նրան հաջողվեց վաճառել իր նկարները Life-ին՝ Ճշմարտություն և Նորաձևություն ամսագրեր: Ապա, անհասկանալի պատճառներով, նա իր ժամանակը նվիրեց գրավոր աշխատանքներին՝ ստեղծելով իր առաջին վեպը՝ «Հողում» (գրված է 1887 թվականին Մյունխենում): Նրա ամենահայտնի և, թերևս, առավել վաստակաշատ ջանքերը «The King in Yellow» աշխատանքն է, որը Արտ Նուվոյի պատմվածքների ժողովածու է, որը հրատարակվել է 1895 թվականին: Սա ներառում էր մի քանի հայտնի տարօրինակ պատմվածքներ, որոնք կապված են նույն խորագրով հորինված դրամայի թեմայի հետ, որը խելագարեցնում է այն կարդացողներին[2] E. F. Bleiler-ը «The King in Yellow» նկարագրեց որպես ամերիկյան գերբնական գեղարվեստական կարևորագույն գործերից մեկը[3]: Այն նույնպես մեծ հիացմունք է պատճառել Հովարդ Ֆիլիպս Լավքրաֆտին և նրա շրջապատին:

Չեմբերսը վերադարձավ տարօրինակ ժանրի իր ավելի ուշ պատմվածքների «Արձակագործը», «Ընտրության խորհուրդը» և «Երկնքի ծառը» հավաքածուներում, բայց ոչ ոք նրան այնքան հաջողություն չբերեց, որքան «The King in Yellow» աշխատանքը: Չեմբերսի որոշ աշխատանքներ պարունակում են գիտական ֆանտաստիկայի տարրեր, ինչպիսիք են In Search of the Unknown and Police!!!, մի կենդանաբանի մասին, որը հանդիպում է հրեշների[4]:

Չեմերսի պատմական գեղարվեստական գլխավոր աշխատանքը Ֆրանս-պրուսական պատերազմի ընթացքում տեղ գտած վեպերի եռագրությունն էր: Այս վեպերն էին՝ «Կարմիր հանրապետությունը» (1895, կենտրոնը՝ Փարիզի կոմունա), «Լորենը» (1898) և «Կայսրության մոխիրը» (1898)[5][6]։ Չեմբերսը գրել է նաև Cardigan (1901) պատմական վեպը, որը նկարահանվել է Ամերիկյան հեղափոխության բռնկման ժամանակ[6]: Ավելի ուշ Չեմբերսը գումար վաստակելու համար դիմեց ռոմանտիկ գեղարվեստական գրեր գրելուն: Ըստ որոշ գնահատականների, Չեմբերսն ունեցել է իր ժամանակաշրջանի ամենահաջողակ գրական կարիերաներից մեկը: Նրա հետագա վեպերը լավ են վաճառվել և մի բռնաչափ հասել լավագույն վաճառվող կարգավիճակի: Նրա շատ աշխատանքներ սերիական տեսքով տպագրվեցին նաև ամսագրերում:

Նրա «Մարդը, որին կախեցին» վեպը, կապիտան Քիդի մասին էր, և պնդում էր, որ Քիդը ծովահեն չէ, բայց իրեն քավության նոխազ էր դարձրել բրիտանական կառավարությունը[1]:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին նա գրում էր պատերազմական արկածային վեպեր և պատերազմական պատմություններ, որոնցից մի քանիսը ցույց տվեցին ուժեղ վերադարձ իր հին տարօրինակ ոճին, ինչպիսին է «Վայրեջքը» Բարբարոսների մեջ (1917): 1924 թվականից հետո նա նվիրվեց բացառապես պատմական գեղարվեստական գրականությանը:

Մի քանի տարի շարունակ Չեմբերսը Նյու Յորքի Բրոդալբին քաղաքը դարձրեց իր ամառանոցը: Նրա որոշ վեպերում խոսվում է Բրոդալբինում և Ջոնսթաունում գաղութային կյանքի մասին:

1898 թվականի հուլիսի 12-ին նա ամուսնացավ Էլզա (Էլզի) Վոն Մոլլերի հետ (1872–1939): Նրանք որդի ունեցան՝ Ռոբերտ Էդվարդ Ստյուարտ Չեմբերսը (1899–1955) (որը երբեմն օգտագործում էր Ռոբերտ Հյուսթ Չեմբերս անունը):

Ռոբերտ Ու. Չեմբերսը մահացավ 1933 թվականի դեկտեմբերի 16-ին՝ երեք օր շուտ աղիքային վիրահատություն անցնելուց հետո[1]:

Քննադատություն և Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ք.Քլարկ Էշթոն Սմիթին ուղղված մի նամակում Հ.Պ.Լավքրաֆտն ասել է Չեմբերսի մասիՆ:

Պալատները նման են Ռուպերտ Հյուզին և մի քանի այլ ընկած տիտանների ՝ հագեցած ճիշտ ուղեղով և կրթությամբ, բայց միանգամայն դուրս ՝ դրանք օգտագործելու սովորությունից[7]

:

Չնայած այն բանին, որ ավելի ուշ Չեմբերսը վճռականորեն հրաժարվել է տարօրինակ գերբնական պատմությունից, այս վաղ ստեղծագործություններն այն ամենն են, ինչ մնացել է մամուլում 20-րդ դարի մեծ մասի ընթացքում՝ «գրականության գերբնական սարսափը» քննադատական հետազոտության մեջ նրանց Lovcraft-ի ներառման շնորհիվ: Ֆրեդերիկ Թաբեր Կուպերը մեկնաբանեց:

Պրն. Չեմբերսի աշխատանքի այնքան մեծ մասը անհանգստացնում է, քանի որ մենք զգում ենք, որ նա այդքան հեշտությամբ կարող էր այն ավելի լավը դարձնե"[8]

:

Չեմբերսի սարսափների և ֆանտազիայի քննադատական ուսումնասիրությունները ներառում են լի Վայնշտեյնի էսսեները գերբնական ֆանտաստիկներում[9] Բրայան Սթեյբլֆորդի էսսեն «Սենթ Ջեյմսի սարսափի, ուրվականների և գոտիկների գրողների ուղեցույցում»[10] և ս.թ. Ջոշիի "տարօրինակ պատմության էվոլյուցիան" (2004) գրքում: Չեմբերսի «Կորած մարդկանց հետքը» վեպը հարմարեցվել է երկարատև (1937–54) ռադիո-քրեական դրամայի մեջ, Միստր Քին «Կորած մարդկանց հետքը» սերիալներ արտադրողներ Ֆրենկ և Էն Համերտները[11]:


Չեմբերսի «The King in Yellow» աշխատանքը ոգեշնչել է շատ ժամանակակից հեղինակների՝ Կարլ Էդվարդ Վագներին, Ջոզեֆ Ս. Պուլվերին, Լին Քարթերին, Ջեյմս Բլիշին, Նիկ Պիցոլատտոյին, Մայքլ Սիսկոյին, Սթիվեն Քինգին, Էն Ք. Շվադերին, Ռոբերտ Մ. Փրայսին, Գալադ Էլֆլանդսոնին և Չարլզ Ստրոսին:

Անհայտի որոնման մեջ առաջին հրատարակության շապիկ:

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր և պատմվածքների ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեմբերսի 1897 թ. «Առաքյալը» վեպի տպագրությունը լույս է տեսել Հայտնի ֆանտաստիկ առեղծվածների 1948 թվականի ապրիլյան համարում:
1920-ի Չեմբերսի «Հոգիների սպանողը» վեպը վերատպվեց որպես Հայտնի ֆանտաստիկ առեղծվածներ 1951-ի մայիսյան համարի շապիկ:
  • In the Quarter (1894)
  • The King in Yellow (1895) – short stories
  • The Red Republic (1895)
  • The Maker of Moons (1896) – short stories
  • A King and A Few Dukes (1896)
  • With the Band (1896)
  • The Mystery of Choice (1897) – short stories
  • Lorraine (1898)
  • Ashes of Empire (1898)
  • The Haunts of Men (1898) – short stories
  • Outsiders (1899)
  • The Cambric Mask (1899)
  • The Conspirators (1899)
  • Cardigan (1901)
  • The Maid-at-Arms (1902)
  • The Maids of Paradise (1903)
  • In Search of the Unknown (1904)
  • A Young Man in a Hurry (1904) – short stories
  • The Reckoning (1905)
  • Iole (1905)
  • The Tracer of Lost Persons (1906)
  • The Fighting Chance (1906)
  • The Tree of Heaven (1907) – short stories
  • The Younger Set (1907)
  • Some Ladies in Haste (1908)
  • The Firing Line (1908)
  • Special Messenger (1909)
  • The Danger Mark (1909)
  • The Green Mouse (1910)
  • Ailsa Paige (1910)
  • The Common Law (1911)
  • The Adventures of a Modest Man (1911)
  • Blue-Bird Weather (1912)
  • The Streets of Ascalon (1912)
  • The Japonette (1912) – serialized in Cosmopolitan under the title The Turning Point
  • The Gay Rebellion (1913)
  • The Business of Life (1913)
  • Quick Action (1914)
  • The Hidden Children (1914)
  • Anne's Bridge (1914)
  • Between Friends (1914)
  • Who Goes There! (1915)
  • Athalie (1915)
  • Police!!! (1915) – short stories
  • The Girl Philippa (1916)
  • The Better Man (1916) – short stories
  • The Dark Star (1917)
  • The Barbarians (1917)
  • The Laughing Girl (1918)
  • The Restless Sex (1918)
  • The Moonlit Way (1919)
  • In Secret (1919)
  • The Crimson Tide (1919)
  • A Story of Primitive Love (1920)
  • The Slayer of Souls (1920)
  • The Little Red Foot (1920)
  • Eris (1922)
  • The Flaming Jewel (1922)
  • The Talkers (1923)
  • The Hi-Jackers (1923)
  • America; or, The Sacrifice (1924)
  • The Mystery Lady (1925)
  • Marie Halkett (1925 UK, 1937 US)
  • The Girl in Golden Rags (1925 UK, 1936 US)
  • The Man They Hanged (1926)
  • The Drums of Aulone (1927)
  • The Gold Chase (1927)
  • The Sun Hawk (1928)
  • The Rogue's Moon (1928)
  • The Happy Parrot (1929)
  • The Painted Minx (1930)
  • The Rake and the Hussy (1930)
  • War Paint and Rouge (1931)
  • Gitana (1931)
  • Whistling Cat (1932)
  • Whatever Love Is (1933)
  • Secret Service Operator 13 (1934) – short stories published in Cosmopolitan between 1930 and 1932
  • The Young Man's Girl (1934) – serialized in The Delineator, 1933
  • Love and the Lieutenant (1935) – serialized in The Woman's Home Companion, 1934
  • Beating Wings (1936) – serialized in McCall's, 1927
  • The Fifth Horseman (1937) – serialized in McCall's, 1930
  • Smoke of Battle (1938) – this novel was possibly finished by Rupert Hughes.

Մանկական գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Outdoorland (1902) Illustrated by Reginald Bathurst Birch
  • Orchard-Land (1903) Illustrated by Reginald Bathurst Birch
  • River-Land (1904) Illustrated by Elizabeth S. Green
  • Forest-Land (1905) Illustrated by Emily Benson Knipe
  • Mountain-Land (1906) Illustrated by Frederick Richardson & Walter King Stone
  • Garden-Land (1907) Illustrated by Harrison Cady
  • The Happy Parrot (1931) Illustrated by Norman Price

Վերատպված հավաքածուները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Վ. Չեմբերսի վերատպված աշխատանքը պարունակող անթոլոգիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 «Robert Chambers, Novelist, Is Dead». New York Times. 17 December 1933. էջ 36.
  2. :Brian Stableford, "The King in Yellow" in Frank N. Magill, ed. Survey of Modern Fantasy Literature, Vol 2. Englewood Cliffs, NJ: Salem Press, Inc., 1983. 0893564508 (pp. 844–847).
  3. Quoted in "Chambers, Robert W(illiam)" by T.E.D. Klein, in Jack Sullivan. The Penguin Encyclopedia of Horror and the Supernatural, Penguin/Viking, New York. 1986 0670809020 (p. 74-6).
  4. Bleiler, Everett Franklin and Bleiler, Richard. Science-Fiction: The Early Years. Kent State University Press, 1990. 0873384164. p. 129-132.
  5. Albert Boime, "Olin Levi Warner's Defense of the Paris Commune", Archives of American Art Journal, Vol. 29, No. 3/4 (1989), (pp. 4, 13).
  6. 6,0 6,1 Nield, Jonathan (1925), A Guide to the Best Historical Novels and Tales. G. P. Putnam's Sons, (pp. 91,114)
  7. Lovecraft, Selected Letters vol. 2, ed. August Derleth and Donald Wandrei (Arkham House, 1968), p. 148.
  8. Cooper, Some American Story Tellers (Henry Holt, 1911), p.81. Quoted in Joshi, The Evolution of the Weird Tale, p.18.
  9. Բրայան Սթեյբլֆորդի էսսեները «Սենտ Ջեյմս սարսափ ուղեցույց, ուրվական և գոթական գրողներում» 0-684-17808-7
  10. Brian Stableford, "Chambers, Robert W(illiam)" in David Pringle, ed., St. James Guide to Horror, Ghost & Gothic Writers (London: St. James Press, 1998) 1558622063 (pp. 130–2).
  11. Cox, Jim (May 2004). Mr. Keen, Tracer of Lost Persons: A Complete History and Episode Log of Radio's Most Durable Detective. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company. ISBN 0-7864-1738-2.