Մասնակից:Manuk Manukyan/Ավազարկղ
|
| ||||
ԳալլակաՆ կայսրություն (լատին․՝ Imperium Galliarum), Հռոմական Գալլիայի տարածքում,III դարի Ճգնաժամի ժամանակ առաջացած անջատողական կրթություն։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կայսրությունը գոյություն ունեցավ 260 թվականից մինչև 274 թվականը և ներառում էր իր մեջ Գալլիայի,Իբերիայի,Բրիտանիայի և Գերմանիայի մարզերի տարածքները(Պոստումի մահից հետո վերամիավորվեց Հռոմեական կայսրության հետ)։ Գալլական կայսրության մասին տեղեկությունը ծայրահեղ կասկածելի են և ցնցող։ Հիմնական աղբյուր է ծառայում «Ավգուստների Պատմությունը», կայսերների կարճ կենսագրությունների հավաքածուն, որը կազմվել էր Դիոկլետիանայի և Կոնստանտինի կառավարման ժամանակ և անգամ ավելի ուշ։ Նրանում Գալլական կայսերների մասին տեղեկությունը «Երեսուն հսկաները»․ Որպես լրացուցիչ աղբյուր ծառայում են մետաղադրամները , որոնք Գալլական կայսերների կողմից են եղել պատրաստված։
Առաջին Գալլական կայսերն է եղել Պոստումը, Հռոմեական զորավար, նա գերմանական սահմաններին կայսեր Գալլիենի դեմ 260 թվականում ապստամբություն է բարձրացնում։ Ապստամբության ժամանակ սպանվել են Սալոնինը (Գալլիենի որդին), և պռետօրիական պրեֆեկտ Սիլվանը, ով կանչվել էր պատանուն պաշտպանելու հանձնարարությամբ։Երկրի մայրաքաղաքն է դարձնում Ագրիպպինայի գաղութը(Այժմյան Քյոլնը)։ Գալլական կայսրության քաղաքական կառուցվացքը հիմնված է եղել Հռոմեականի պես, ամեն տարի ընտրվում էին 2 կոնսուլ։ Պոստումը հաստատեց իր սեփական պրետորյան գվարդիան:
Գալլական կայսերների հիմնական խնդիրներ պաշտպանել Ռեյնական սահմանները գերմանական ցեղերի հարձակումներից։Պոստումի հաղթանակից հետո գերմանացիների նկատմամբ 260 թվականին բարբարոսները հիշեցրեցին իրենց մասին միայն 271 թվականին, բայց նորից պարտություն են կրում։անջատողական կայսերության ներքաղաքական իրավիճակը քիչ էր տարբերվում ընդհանուր ճգնաժամի մթնոլորտից, որը այն ժամանակ ապրում էր ամբողջ Հռոմեական աշխարհը։Գալլական հանրապետությունը հաճախ ցնծվում էր ապստամբություններից, ոչ մի կայսեր չեր մահացել իր մահով։Բացառություն էր կազմում Տետրիկը, բայց նրա մահի ժամանակ Գալլական կայսերությունը այլևս գոյություն չուներ։
Հռոմեական կայսեր Ավրելիանը վերջնական հաղթանակ է տանում Սկիֆական պատերազմում, վերադարջրեց կայերության տարածք Պալմիրական թագավորությունը արեևելքում և վերադարձավ իր լեգիոններով դեպի Արևմուտք։ 274 թվականին Տետրիկը բանակցություններից հետո հանձնվում է կայսեր Ավրելիանին, թողնելով սեփական բանակը։Գալլական ջոկատների դիմադրությունը, ճնշված է եղել և արևելյան մարզերը նորից մտան Հռոմեական կայսերության կազմը։
Գալլական կայսրության հայտնվելու գլխավոր պատճառներ Գալլիենի կառավարության շնորհիվ կայսերության կենտրոնի ծայրահեղ թուլությունը։Հռոմեական վարչակազմը վատ իրավիճակում էր և այդ պատճառով չեր կարող ոչ պաշտպանել սահմանները հարևանների հարձակումներից, և ոչ էլ դիմադրել մարզային հրամանատարների ցանկություններին, որոնք իրենց էին շնորհում բարձրագույն կառավարության իրենց հավատացված մարզերում։
Գալլական կայսրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պոստումոս (260—269)
- Լելիանոս (268 — узурпатор)
- Марий (268)
- Викторин (268—270)
- Викторин Младший (270)
- Домициан (271? — узурпатор)
- Тетрик I (270—273) — резиденция Трир
- Тетрик II (270—273 — цезарь, сын Тетрика I)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Куликова Ю. В. 2003: «Галльская империя» от Постума до Тетриков : политические, социально-экономические и культурные аспекты: Авт. дисс… к.и.н. М.
- Куликова Ю. В. "Галльская империя" от Постума до Тетриков: монография. - СПб.: Алетейя, 2012. - 272с.