Մասնակից:Makruhi/Ավազարկղ Տ
Բենջամին Վուլֆիլդ Մաունտֆորտ (ծնվել է 1825 թվականին, մահացել՝ 1898 թվականին) Նոր Զելանդիայի անգլիացի գաղթական 19-րդ դարի նշանավոր ճարտարապետներից մեկը: Նա Քրայստչերչ քաղաքի յուրօրինակ ճարտարապետության հեղինակն է և համարվում է զարգացող Քենթրբերիի գավառի առաջին պաշտոնական գավառական ճարտարապետը: Անգլիական կաթոլիկական վաղ վիկտորիանական ճարտարապետության փիլիսոփայությամբ ազդված, նա այն որդեգրելով կատարելագործում է գոթական ոճը, որը վերածննունդ է առնում Նոր Զելանդիայի իր ճարտարապետության մեջ: Նրա գոթական ոճի նախագծերը կառուցված են փայտից և քարից և Նոր Զելանդիայի այս շրջանում համարվում են յուրօրինակ: Այսօր նա համարվում է Քենթրբերիի ճարտարապետության հիմնադիրը:
Կյանքի վաղ շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մաունտֆորտը ծնվել է Անգլիայի Միդլենդս արդյունաբերական քաղաքում, օծանելիք արտադրողի ընտանիքումմ: Դեռ պատանի հասակում նա մեկնում է Լոնդոն, որտեղ աշակերտում է Ջորջ Ջիլբերտ Սկոտտի մոտ 1841 թվականից մինչև 1846 թվականը: Նա ուսումնասիրում է Անգլիական կաթոլիկ ոճի ճարտարապետությունը և միջնադարյան գոթական ճարտարապետական ոճը մեծ ազդեցություն է ունենում Մաունտֆորտի վրա:[1] 1848 թվականին դասընթացներն ավարտելուց հետո, նա սկսում է իր ճարտարապետական առաջին քայլերն անել Լոնդոնում: Այստեղ նա ամուսնանում է Էլիզաբեթ Նյումանի հետ 1850 թվականին և 18 օր հետո մեկնում Նոր Զելանդիա: Ամուսինները Քենթրբերիի առաջին գաղթականներից էին, որոնք ժամանել էին չորս մեծ նավերից մեկի՝ հայտնի ՞Շարլոտտ-Ջեյն՞ նավով 1850 թվականի դեկտեմբերի: Առաջին բնակություն հաստատածները ճանաչվում էին որպես ՞ուխտավորներ՞, [2]որոնց անունները փորագրված էին մարմարյա ցուցանակների վրա Քրայստչերչի հրապարակում, տաճարի առջև, որը հետագայում Մաունտֆորտը է նախագծում:[3]
Նոր Զելանդիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մաունտֆորտը մյուս գաղթականների նման մեծ ոգևորությամբ էր եկել Քենթրբերի, որոնց քաջալերել էր Բրիտանական կառավարությունը: Նա այստեղ էր եկել իր եղբոր, քրոջ, ինչպես նաև կնոջ եղբոր հետ; Սկզբնական շրջանը շատ դժվար էր և հիասթափեցուցիչ: Քրայստչերչը նույնիսկ մեծ գյուղից էլ փոքր էր, փայտե տնակներով: Նրա ճարտարապետական գործունեության սկզբը ահավոր ծանր էր: Նրա առաջին գործը դա Սրբ.Տրինիտիի եկեղեցու նախագծումն էր, որը կառուցվեց 1852 թվականին Իսաակ Լաքի կողմից: Շենքը դիմացկուն չէր ուժգին քամիների հանդեպ և անապահով: Այն քանդվեց 1857 թվականին: Այս աղետը վերագրվեց ոչ ճիշտ ժամանակ փայտ ընտրելուն և տեղի շինարարական նյութին անտեղյակ լինելուն: Սա Մաունտֆորտի անվան վրա սև բիծ թողեց: Տեղական թերթը նրա մասին գրեց, որ նա կիսագրագետ ճարտարապետ է , որի համար շենքերի կառուցումը միայն բավականություն և ուրիշ ոչինչ և որ նա աակնհայտորեն անտեղյակ էր շինարարության սկզբունքներին, սակայն լավ գծագրող էր և ճաշակով մարդ:
Տանուլ տալով իր առաջին գործը, նա սկսում է գրախանութում լրագրող աշխատել և գծագրության դասեր տալ մինչև 1857 թվականը: Այս շրջանում էր, որ նրա հետաքրքրությունը լուսանկարչության հանդեպ մեծանում է և Մաունտֆորտը սկսում է վաստակել նաև իր հարևաններին լուսանկարելով:[4]
Մաունտֆորտը մասոն էր և Միաբանության Լոջայի առաջին անդամը,[5]որի գլխավոր շենքը նա նախագծել է 1863 թվականին:[6][7] Միաբանության Լոջան առաջին մասոնական կազմակերպությունն էր Հարավային Իսլանդիայում:[8]
Վերադարձ դեպի ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1857 թվականին, նա վերադառնում է իր ճարտարապետական գործունեությանը և գործնական համագործակցության մեջ մտնում իր քրոջ ամուսնու՝ Իսաակ Լաքի հետ: Նա հանձն է առնում նախագծել Սրբ. Ջոնի անգլիական եկեղեցին Օտագոյում: Գոթական ոճով փոքր փայտե կառույցն ավարտվեց 1858 թվականի դեկտեմբերին նախկին կետորս Ջոննի Ջոնսի կողմից նվիրաբերված հողատարածքի վրա: Այն միչև օրս էլ գործում է և ամենահին կառույցն է համարվում Նոր Զելանդիայի հարավային մասում:[9]
Այդ ժամանակ Քրայստչերչը շատ դանդաղ էր զարգանում: Դա հնարավորություն ընձեռեց Մաունտֆորտին և Լաքին զարգացնելու իրենց գործը: 1855 թվականին նրանք սկսեցին նախագծել Քենթրբերիի ավանային խորհրդի շենքի նախնական գծագիրը, որը պետք է լիներ փայտից: Այն կառուցվեց 1857 թվականից մինչև 1859 թվականը, սակայն նախագծածից քիչ ավելի նեղ: Ավանային խորհուրդը նոր գործունեություններ էր ստանձնել մեծացնելու բնակչության քանակը և զարգացնելու տնտեսությունը, որն էլ խթանեց հյուսիսային թևի զարգացմանը: Այստեղ սկսվեցին կառուցվել քարե շենքեր 1859-1860 թվականներին, իսկ հետագայում խորհրդի քարե շենքին ավելացվեցին սենյակներ 1864-1865 թվականներին: Այսօր այն դիտվում է որպես Մաունտֆորտի ամենակարևոր գործերից մեկը:
Արտաքինից այն նման է Մաունտֆորտի վաղ շրջանի գործերին, պարզ տեսք ունի, կենտրոնական աշտարակը գտնվում է գոթական վերածնված ոճի երկու սրածայր թևերի կողքին:[10]
Գոթական ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոթական ոճն սկսեց վերածնունդ ապրել ճարտարապետության մեջ 18-րդ դարի վերջին ի հակադրություն նոր դասական և ընդունված այն ոճերի , որոնք նախորդ դարերում գոյություն ունեին: Դեռ վաղ հասակից Մաունտֆորտը գնահատել է Պուգինի խիստ անգլո-կաթոլիկական ճարտարապետության արժեքները:[11] Այս արժեքներն հետագայում կարծրանում են նրա մեջ և 21 տարեկանում նա սկսում է աշակերտել Ռիչարդ Կրոմուել Կարպենտերին: Կարպենտերն էլ Մաունտֆորտի նման նվիրված էր անգլո-կաթոլիկական Տրակտարիանիզմի ուսմունքներին, այսինքն Օքսֆորդյան և Քամբրիջյան շարժումներին:
[12] Այս պահպանողական , աստվածաբանական շարժումները սովորեցրեցին, որ ճիշտ հոգևոր մոտեցումը և աղոթքի մեջ սևեռվելը ազդեցություն էր ֆիզիկական միջավայրի և որ միջնադարյան ճարտարապետությունը եղել էր շատ ավելի հոգևոր քան 19-րդ դարի սկզբներին էր: Ըստ այս աստվածաբանական ուսմունքի միջնադարյան ճարտարապետությունն ավելի մեծ հոգևոր արժեք ուներ քան իտալացի ճարտարապետ Պալլադիոյի ճարտարապետության վրա հիմնված 18-րդ դարի և 19-րդ դարի սկզբի դասական ոճերը:[13]Ավգուստոս Պագինը գտնում էր, որ միջնադարյան ճարտարապետությունը միակ հարմար ոճն էր եկեղեցու համար, մինչդեռ Պալլադիանիզմը հերետիկոսների ոճն է եղել: Նման ուսմունքը Ճարտարապետների սրիտին մոտ չէր և այդպես էլ շարունակվեց մինչև 20-րդ դարը: Այս ուսմունքի դպրոցը ղեկավարում էր այնպիսի մտավորական ինչպիսին էր անգլիացի պոետ Էզրա Պաունդը , որը նախընտրում էր հռոմեական ոճի շենքեր քան Բարոքո:[14]
Այնուամենայնիվ գոթական վերածննդի փիլիսոփայությունը 19-րդ դարում Բրիտանական միապետության ղեկավարները գտան, որ գոթական ճարտարապետությունը հարմար էր կիրառել գաղութներում, որովհետև այն արտահայտում էր անգլիական գիտակցություն, տեղի բնակչության ծանր աշխատանքը, փոխակերպումն ու բարոյագիտությունը:[15] Եվ ծիծաղելին այն էր, որ Մաունտֆորտի նախագծած եկեղեցիները կառուցված էին հռոմեական ծագմամբ կաթոլիկների համար, մինչդեռ գաղթականների մեծ մասն իռլանդական ծագում ունեին:[16]
Նոր Զելանդիայում Մաունտֆորտի վաղ գործերը նշտարաձև երկար պատուհաններ ունեին և բազմաթիվ եռանկյուձև կտուրներով տանիքներ:[17] Հետագայում նա զարգացնում է իր ոճը, ներառելով ավելի շատ եվրոպական ձևեր, աշտարակներ, տանիքների վրա ուղիղ գծով զարդաքանդակներ ինչպիսին էր ֆրանսիականինը, փոքրիկ աշտարակներ[18]
Մաունտֆորտի վարպետությունը կայանում էր նրանում, որ նա կարողանում էր իրականցնել իր նախագծերը գոթական ոճով, նոր Զելանդիայի պայմաններում ունենալով սահմանափակ շինարարական նյութ: Եթե Միացյալ Նահանգների փայտե շինությունները պարզ էին ավելի , ապա Նոր Զելանդիայի փայտե շենքերը զարդարված էին քարե շենքերին հատուկ գոթական ոճի զարդաքանդակներով: Մաունտֆորտին ու Լաքին հանձնարարվեց 1857 թվականին նախագծել Օկլենդի կառավարության շենքը: [19]}}
Գավառացի ճարտարապետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քրայստչերչի փայտե շինությունը բազմաթիվ անգամներ հաջորդաբար մեծացվել է մինչև մայր տաճար դառնալը: 1901 թվականին այն վերակառուցում են քարով, որը իրականացվում է Ֆրենկ Պետրեյի կողմից, չնայած նշված է Մաունտֆորտի անունը , որպես հիմնական հեղինակի:[20] [21][22]
Քենթրբերիի քոլլեջի կառուցումը, որը հետագայում դառնում է Քենթրբերիի համալսարան, սկսվում է ժամացույցով աշտարակի կառուցման հետ միաժամանակ: Շենքը, որը պատրաստ էր 1877 թվականին, առաջին համալսարանական շենքն էր Նոր Զելանդիայում: Քոլեջը կառուցված է գոթական ոճով և ավարտվել է երկու փուլից:
Ջիլբերտ Սկոտտը՝ Մաունտֆորտի ուսուցիչը նրան առաջարկում է ղեկավարել տաճարի նախագծային աշխատանքները: 1873 թվականին նա ստանձնեց այդ պարտականությունները, որով պարտավորվում էր փոփոխություններ անել և հիմնական ծրագրին ավելացնել այն ինչ իր կարծիքով պակասում էր: Նա նախագծեց նաև կնքելու ավազանը, Հարպերի հուշատախտակը և հյուսիսային մուտքը: Տաճարն ամբողջությամբ պատրաստ է լինում Մաունտֆորտի մահից վեց տարի հետո միայն 1904 թվականին: [23] 1872 թվականին Մաունտֆորտը դառնում է Քենթրբերիի ճարտարապետների միության նախագահը, մի մարդ, որը պատասխանատու էր քաղաքի բոլոր տեսակ կառուցողական աշխատանքներին և փոփոխությունների համար: 1880 -ական թվականներին նրա պաշտոնը բարձրացվում է և նա դառնում է Նոր Զելանդիայի Եկեղեցական կառույցների առաջին ճարտարապետը, դառնալով քառասուն եկեղեցիների նախագծերի հեղինակ:
1888 թվականին նա նախագծում է Սրբ. Ջոնսի տաճարը Նապիերում: Սակայն շինությունն ավիրվում է 1931 թվականի ուժեղ երկրաշարժի ժամանակ, ինչպես նաև Նապիերի մեծ մասը:[24]1886-1897 թվականներին նա աշխատում է իր ամենամեծ եկեղեցիներից մեկի՝ փայտե Սրբ. Մարի տաճարի վրա, որը գտնվում էր Օկլենդում: Այն համարվում է ամենամեծ փայտե գոթական ոճի եկեղեցին աշխարհում:
Բացի ճարտարապետ լինելուց , նա նաև տաղանդավոր նկարիչ էր և հետաքրքրվում էր արվեստով: Մաունտֆորտը անգլիական եկեղեցու խորհրդի նվիրյալ անդամ էր:
Նա մահանում է 1898 թվականին 73 տարեկան հասակում և թաղվում Սուրբ Տրինիտիի եկեղեցու գերեզմանոցում, եկեղեցի, որն իր նախագծով ընդլայնվել էր 1876 թվականին:
Ստեղծագործական ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գնահատելով Մաունտֆորտի աշխատանքներն այսօր, կարելի է ասել, որ նա մեծ վաստակ ունի 1860-ական թվականներին նոր զարգացող Նոր Զելանդիայի ճարտարապետության զարգացման գործում, աշխատելով սահմանափակ շինարարական նյութով, ծանր աշխատանքային պայմաններում:
Քրայստչերչն ու նրա միջակայքը Նոր Զելանդիայում իրենց գոթական ոճով յուրահատուկ են, մի բան որ անմիջականորեն կապված է Մաունտֆորտի ճարտարապետական տաղանդի հետ: Մաունտֆորտի մահվանից հետո նրա յոթ երեխաներից մեկը՝ Կիրիլ Մաունտֆորտը շարունակում է իր հոր գործը, նախագծելով գոթական ոճի կառույցներ ընդհուպ մինչև 20-րդ դարը: Վերջինս ավարտել է Սրբ. Լյուկի եկեղեցու նախագիծը, որն իր հայրը անավարտ էր թողել: Բենջամին Մաունտֆորտը դասվում է նոր Զելանդիայի 19-րդ դարի խոշորագույն ճարտարապետների շարքը:[25]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Benjamin Mountfort and the Gothic Revival». Christchurch Libraries. Retrieved on 11 August 2008.
- ↑ «The First Four Ships». Christchurch Libraries. Retrieved on 12 August 2008.
- ↑ «Cathedral Square First Four Ships Commemorative Plaques». Christchurch City Council. Retrieved on 13 August 2008.
- ↑ Pascoe, Paul; McLintock, A. H., ed. (1966). «Mountfort, Benjamin Woolfield». An Encyclopaedia of New Zealand. Ministry for Culture and Heritage.
{{cite encyclopedia}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: editors list (link) - ↑ «Unamity's Jewel» (PDF). Freemasons' Gazette. New Zealand Freemasons. 30 (1): 21. 2002.
- ↑ «Christchurch City Council Archives – 18–25 October 2000 Heritage Week». Christchurch City Council. Retrieved on 12 August 2008.
- ↑ «Christ Church City Council Archives – 13–20 October 2000 Heritage Week». Christchurch City Council. Retrieved on 12 August 2008.
- ↑ «Celebrating 150 years of English Constitution Freemasonry in New Zealand». Freemason Southern Star Lodge. Retrieved on 12 August 2008.
- ↑ Porter, 1983, p.166; Otago Daily Times, 19 December 2008
- ↑ «Canterbury Provincial Council Buildings: Stone Chamber and Bellamys'». Christchurch City Council. Retrieved on 22 August 2008.
- ↑ «B.W. Mountfort and the Gothic Revival: a Centennial Exhibition». Christchurch Art Gallery. Retrieved on 25 August 2008.
- ↑ «The Nineteenth-Century High Church: Tractarianism, the Oxford Movement, and Ritualism». National University of Singapore. Retrieved on 26 August 2008.
- ↑ Livingston, James C.; և այլք: (2006). Modern Christian Thought. Fortress Press. էջ 163. ISBN 978-0-8006-3795-8.
{{cite book}}
: Explicit use of et al. in:|first=
(օգնություն) - ↑ Pound, Ezra; Zinnes, Harriet (1980). Ezra Pound and the Visual Arts. New Directions Publishing. ISBN 978-0-8112-0772-0.
- ↑ Kruft, Hanno-Walter; Taylor, Ronald (1996). A History of Architectural Theory. Princeton Architectural Press. էջ 330. ISBN 978-1-56898-010-2.
- ↑ Scase, Wendy; Copeland, Rita; Lawton, David (2005). New Medieval Literatures. Vol. 1. Oxford University Press. էջ 11. ISBN 978-0-19-927365-2.
- ↑ Gardner, W.J; և այլք: (1971). A History of Canterbury. Whitcombe & Tombs. էջ 483. ISBN 978-0-7233-0321-3.
{{cite book}}
: Explicit use of et al. in:|first=
(օգնություն) - ↑ Daniels, Rebecca; Brandwood, Geoff (2003). Ruskin & Architecture. Spire Books. էջ 172. ISBN 978-0-9543615-1-8.
- ↑ Walker, Paul. «The 'Maori House' at the Canterbury Museum». University of Auckland. Retrieved on 11 August 2008.
- ↑ «Appendix Five: Religious Art in Central Christchurch Accessible to the Public». Christchurch Art Gallery. Retrieved on 4 September 2008.
- ↑ Turner, Jane (1996). The Dictionary of Art. Grove's Dictionaries. էջ 230. ISBN 978-1-884446-00-9.
- ↑ Smith, Thomas R. (2008). Architecture, Gothic and Renaissance. Kessinger Publishing. էջ 143. ISBN 978-1-4367-8070-4.
- ↑ «The Belltower and Spire, ChristChurch Cathedral». Christchurch Libraries. Վերցված է 11 September 2008-ին.
- ↑ Lochhead, Ian (1997). «A Pitiful Pile of Bricks». Fabrications: the Journal of the Society of Architectural Historians, Australia and New Zealand. 8: 64–86.
- ↑ «History of St Luke's in the City». St Luke's in the City. Retrieved on 14 September 2008.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Contemporary references to Mountfort's reputation
- Mountfort centenary
- The architectural heritage of Christchurch. 6, Church of the Good Shepherd
Կատեգորիա:1825 ծնունդներ Կատեգորիա:1898 մահեր Կատեգորիա:ճարտարապետություն