Մասնակից:LusyBLight/Ավազարկղ
 | |
|---|---|
| Ի ծնե | Արեգ Սեպյան |
| Ծնվել է | 1968 հունվարի 3 |
| Ծննդավայր | Ստեփանակերտ  ԼՂՀ |
| Քաղաքացիություն |  Հայաստան |
| Ազգություն | հայ |
| Կրթություն | Երևանի պետական բժշկական համալսարան |
| Կոչում | Դոցենտ |
Արեգ Հենրիկի Սեպյան - ծնվել է 1968 թվականին, հունվարի 3ին Ստեփանակերտ քաղաքում: Բժշկական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ:
Կեսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արեգ Սեպյան ծնվել է Ստեփանակերտում 1968 թվականին, հունվարի 3 - ին: Սովորել է Երևանի Գոգոլի անվան N° 35 միջն. դպրոցում այնուհետև 1985 թվականին ընդունվել է քաղաք Երևանի պետական բժշկական համալսարանի ստոմատոլոգիական ֆակուլտետը: 1986 թվականին զորակոչվել է խորհրդային բանակ որից հետո 1988 թվականին զորակոչվել է և շարունակել ուսումը պետական համալսարանում: 1992 - 1993 թթ. անցել է ինտերնատուրա բժիշկ - ստոմատոլոգ մասնագիտությամբ, ստացել է նեղ մասնագիտական կրթություն ՝ դիմա - ծնոտային վիրաբույժի մասնագիտություն: Այնուհետև ընդունվել է «Արմենիա» ՀԲԿ, որպես դիմա - ծնոտային վիրաբույժ, որտեղ մինչ օրս աշխատում է: 2006 թ. պաշտպանել է բժշկական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
.............................................
Ամանորը Չինաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամանորը Չինաստանում , որը 1911 թվականից սկսած բառացիորեն թարգմանվում է Գարնան տոն (Կաղապար:Китайский, Чуньцзе)[1], հին ժամանակներից համարվում է ամենաերկարատև և գլխավոր տոնը Չինաստանում և Արևելյան Ասիայի մնացած երկրներում[1]: Ավանդական նոր տարին հարմարեցրած է ձմեռային նորալուսնի լուսնային ամբողջական ցիկլի ավարտին Ձմեռային արևադարձ (այսինքն դեկտեմբերի 21-ից հետո երկրորդ նորալուսնին): Գրիգորյան օրացույցում դա համապատասխանում է հունվարի 21-ից փետրվարի 21-ի միջև ընկած օրերից մեկին: Չինական ամանորը հաճախ ոչ պաշտոնական անվանում են «լուսնային նոր տարի», քանի որ այն համարվում է լուսնա-արեգակնային չինական օրացույցի արտադրվող մասնիկ, իսկ նրա ճշգրիտ ամսաթիվը որոշվում է լուսնային փուլերի հիման վրա: Ամանորյա տոնակատարությունների ցիկլը ավանդաբար սկսվում է չինական օրացույցի առաջին ամսվա առաջին օրը (չին. 正月 zhēng-yuè) և ավարտվում է Լուսարձակների տոնով[1], որը գալիս է տոնակատարության 15-րդ օրը: Ամանօրյա այդ ժամանակահատվածում չինացիների մեծամասնությունը հավաքվում են ընտանիքներով իրենց ամենամյա վերամիավորման ընթրիքին:
Նոր տարվա առաջին օրը սկսում են հրավառությամբ և խնկավառությամբ: Հրավառությունը պետք է վախեցներ չար ոգիներին և հենց դրանով դեպի ընտանիք ուղղեր խաղաղության և երջանկության ոգիների ուշադրությունը: Օրվա վերջում ընտանիքը ողջունում է աստվածությունների վերադարձը տուն, ոգիների աշխարհ այցելելուց հետո, որտեղ նրանք «հաշվետվություն են տվել» անցած տարվա մասին, որից հետը ընտանիքը հարգանքի տուրք է մատուցում նախնիներին:
Չինացիների կարծիքով գարնան առաջին այդ օրը տեղի է ունենում բնության զարթոնք, կենդանանում են հողը և նրա մեջ պահպանվող կյանքի ծիլերը: Այդ տոնը նշանավոր է ոչ միայն խանցիների համար, այլ նաև ազգային փոքրամասնությունների համար: Տոնը նշում են Մանջուրները, յաոտյանները, չժուանները, դաուրները, դունցերը, լիյանները և այլ էթնիկական խմբեր: Համաձայն Շանշուի (舜典:2) ավանդապատման, Ամանորի առաջին օրը դարձավ այն օրը, երբ Շունյը 舜 (հնագույն ժամանակաշրջանի օրինակելի արքա) գահ բարձրացավ: Յույհը (Юй) ստանալով գահը նրանից, հետևեց այդ օրացույցային նախադեպին:
Չինական Ամանորը համարվում է ամենաերկար և ամենակարևոր տոնը Չինական լուսնային օրացույցում: Այդ տոնի ծագումը վերագրվում է հնագույն ժամանակներին և արտաքուստ արտացոլում է խորհրդանշական հարգանք դիցերին, հավատամքին և ավանդույթներին, որոնք պահպանվել են չինական հասարակության մեջ: Դրանց դրսևորումներն են համարվում օրինակ նոր տարվա խորհրդանշանական նշանակումը 12 կենդանիներից մեկով և նաև խորհրդանշական գույնով, պայմանավորված Հինգ տարերքների տեսությամբ:
Տոնի ծագման առասպելը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հին առասպելի համաձայն,յուրաքանչյուր նոր տարվա սկզբում չինացիները ստիպված են եղել թաքնվել Նյան անունը կրող հրեշից (չիներեն 年 (nián) նշանակում է «տարի»): Նյանն այցելում էր հենց Ամանորի առաջին օրը, որպեսզի խժռի հոտը, ցորենը և սննդի պաշարը, իսկ երբեմն նույնիսկ գյուղական բնակիչներին, հատկապես երեխաներին: Որպեսզի պաշտպանեն իրենց, բնակիչները ամեն նոր տարվա գալու հետ, ուտելիք էին դնում շենքի մուտքի մոտ, դռան դիմաց: Ընդ որում ավանդության համաձայն համարվում էր, որ ինչքան շատ լիներ ուտելիքը, այնքան բարի և զիջող կլիներ կենդանին: Մարդիկ հավատում էին, որ երբ Նյանը կհագենա իր համար նախապատրաստված ուտելիքից, նա այլևս չի հարձակվի մարդկանց վրա և հանգիստ կթողնի նրանց:
Մի անգամ մարդիկ տեսան, որ Նյանը վախեցավ փոքրիկ երեխայից, որը կարմիր շոր էր հագել և որոշեցին, որ նա վախենում է կարմիր գույնից: Այդպես, այդ ժամանակից սկսած ամեն անգամ, երբ գալիս է Ամանորը, մարդիկ իրենց տների պատուհաններից և դռներից կախում են կարմիր լուսարձակներ: ընդունված էր նաև կատարել հրավառություն, որպեսզի վախեցնեն Նյանին: Թվարկած ավանդույթներին բնակիչների հետևելը ստիպում էր կենդանուն շրջանցել իրենց բնակավայրը:
Օրացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2007 — 4705 սկսվում է 18 փետրվարի, նիշերը Վարազ (խոզ), կրակ, կարմիր
- 2008 — 4706 սկսվում է 7 փետրվարի, նիշերը Առնետ (մուկ), հող, դեղին
- 2009 — 4707 սկսվում է 26 հունվարի, նիշերը: Ցուլ (կով), հող, դեղին
- 2010 — 4708 սկսվում է 14 փետրվարի, նիշերը: Վագռ, մետաղ, սպիտակ
- 2011 — 4709 սկսվում է 3 փետրվարի, նիշերը: Ճագար (նապաստակ), մետաղ, սպիտակ
- 2012 — 4710 սկսվում է 23 հունվարի, նիշերը: Վիշապ, ջուր, սև, կապույտ
- 2013 — 4711 սկսվում է 10 փետրվարի, նիշերը: Օձ, ջուր, սև, կապույտ
- 2014 — 4712 սկսվում է 31 հունվարի, նիշերը: Ձի, ծառ, փիրուզագույն, կանաչ
- 2015 — 4713 սկսվում է 19 փետրվարի, նիշերը: Ոշխար, ծառ, փիրուզագույն, կանաչ
- 2016 — 4714 սկսվում է 8 փետրվարի, նիշերը: Կապիկ, կրակ, կարմիր.
- 2017 — 4715 սկսվում է 28 հունվարի, նիշերը: Աքլոր
- 2018 — 4716 սկսվում է 16 փետրվարի, նիշերը: Շուն
- 2019 — 4717 սկսվում է 5 փետրվարի, նիշերը: Վարազ (խոզ)
- 2020 — 4718 սկսվում է 25 հունվարի, նիշերը: Առնետ (մուկ)
- 2021 — 4719 սկսվում է 12 փետրվարի, նիշերը: Ցուլ (կով)
- 2022 — 4720 սկսվում է 1 փետրվարի, նիշերը: Վագռ
- 2023 — 4721 սկսվում է 22 հունվարի, նիշերը: Ճագար (նապաստակ)
- 2024 — 4722 սկսվում է 10 փետրվարի, նիշերը: Վիշապ
- 2025 — 4723 սկսվում է 29 հունվարի, նիշերը: Օձ
Շնորհավորանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստանում «Գարնան տոնը» ստացել է սիմվոլիզմ և ավանդույթ չնայած որոշ տարածաշրջանային տարբերությունների՝ սովորույթներին և ավանդույթներին: Սովորաբար չինացիները ծախսում են իրենց փեխերը նորազգեստների վրա, այսինքն գնում են նվերներ, զարդեր, օբյեկտներ, սնունդ և հագուստ։ Չնայած դրան, յուրաքանչյուր ընտանիք մանրակրկիտ մաքրում է իր ունեցվածքը, համարելով, որ այս կերպ նրանք մաքրումեն իրենց կյանքը ցանկացած անհաջողություններից և տեղիք երջանկությունից։ Նոր տարվա ընթրիքին նույնիսկ ընտանիքի անդամները, որոնք աշխատում են կամ սովորում ուրիշ քաղաքներում, վերադառնում են տուն և հյուրասիրվում բուժման տարբեր ճաշատեսակներով (առավել տարածված են, խոզերի, դաքսի, հավով շատ տեսակի քաղցրավենիքներ և հրուշակեղեն, այդ թվում նաև՝ բրնձից տորթեր, Նյանգաո)։ Այս գեղեցիտ գիշերային տոնը ավարտվում է հռավառությամբ։ Հաջորդ օրը, վաղ առավոտյան երեխաները շնորհավորում են իրենց ծնողներին, մաղթելով նրանց առողջություն և երջանկություն այդ, իսկ պատասխան ստանում են հետագա հաջողություններ և գումար կարմիր թղթե ծրարներով։ Ի տարբերություն արևմտյան երկրների, Չինաստանում քիչ են տարածված
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
.png) Ամալթեա (Յուպիտեր V) | |
|---|---|
 Ամալթեայի լուսանկարը, ստացված «Գալիլեո» ԱՄԿ-ի միջոցով։ | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Հայտնաբերվել է | 9 սեպտեմբեր 1892 թ. (Էդվարդ Բերնարդի կողմից) |
| Հեռավորությունը Յուպիտեր | 181 365,84 կմ |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Պերիհելին | 181 150 կմ |
| Ապոհելին | 182 840 կմ |
| Մեծ կիսաառանցք | 181 365,84 կմ |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,00319 ± 0,00004 |
| Սիդերիկ պարբերություն | 0,49817943 ± 0,00000007 օր (11ժ 57ր 23վ) |
| Ուղեծրային արագություն | 26,57 կմ/վ |
| Թեքվածություն | 0,374° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ) |
| Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
| Շառավիղ | 83,5 ± 2,0 կմ |
| Ծավալ | (2,43 ± 0,22) ×106 կմ3 |
| Զանգված | (2,08 ± 0,15) × 1018 կգ |
| Միջին խտություն | 0,857 ± 0,099 գ/սմ3 |
| Հասարակածային մակերևութային ձգողություն | ~0,020 մ/վ² |
| 2-րդ տիեզերական արագություն | ~0,058 կմ/վ |
| Պտույտի պարբերություն | Սինքրոն |
| Առանցքի թեքում | 0° |
| Ալբեդո | 0,090 ± 0,005 |
| Մթնոլորտային տվյալներ | |
| Մթնոլորտի ջերմաստիճան | -153oC (120 K) |
Ամալթեա (լատ՝ Amalthea, հին հունարեն՝ Ἀμάλθεια), Յուպիտերի Գալիլեյան արբանյակներից հետո մեծագույն արբանյակն է, պատկանում է Յուպիտերի ներքին արբանյակների խմբին։ Այն հայտնաբերվել է 1892 թվականին Էդվարդ Բարնարդի կողմից։ Ամալթեա անվանումը հաստատվել է Միջազգային աստղագիտական միության» կողմից 1975թվականին։ Ամալթեան ունի սխալ կառուցվածք (նրա երկար սռնիի 2 անգամ ավել է քան կարճը) և ամբողջ տարացքով մեկ սփռված են խառնարանները: Իր մուգ կարմիր վերին մակերեսում առանձնանում են լուսավոր կետերը: Դատելով ցածր խտությանը, Ամալթեան կազմված է փխրուն ջրային սառույցից[1]: Նա այնքան մոտ է Յուպիտերին, որ իրար հետ նայվում են որպես հսկայական սկավառակ, 46 աստիճան տրամագծով [2]: Ուղեծիրի ներսում ամրացված է «օղակաձև Ամաթեայի շրջան», որը ձևավորվել է նրա մակերեսի փոշուց:
Ամալթեան հայտնաբերվել է սեպտեմբերի 9ին 1892 թվականին Բարնարդ, Էդուարդ Էմերսոնը: Նա կրում է հին հունական դիցաբանության աստվածուհու Ամալֆեայի անունը; ինչպես նաև հայտնի է՝ Յուպիտեր V: Այն նկարահանվել է մոտ տարածությունից տիեզերական ապարատով «Վոյաջեր-1» և «Վոյաջեր-2» (1979), ինչպես նաև «Գալիլեո» (1995 թվականից մինչև 2003 թվական, աշխատել է Յուպիտերի համակարգում):
Բացման արարողություն և Անվանակոչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամալթեան հայտնաբերել է Բարնարդ, Էդուարդ Էմերսոնը, սեպտեմբերի 9ին 1892 թվականին
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
......................................................
Ավետաբեր; Ժաննա դ'Արկի պատմություն (անգլ.՝ The Messenger: The Story of Joan of Arc ֊ օրիգինալ անուն; ֆր.՝ Jeanne d'Arc - ֆրանսերեն վարձավճար) - Լյուկ Բեսսոնի պատմական դրաման 1999 թվական։ «Տեղեկատվական ակտի» ֆիլմից հետո ստացավ 16+ ռէիթինգ։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
15 դար, Փարիզ, գնում է հարյուրամյա պատերազմ։ Աշխարհին կփրկի միայն հրաշքը, և դա հանդիսանում է 19 տարեկան Ժաննայի տեսքով (Միլա Իյովովիչ) Դոմերեմիից։ Բարեպաշտ կինը քայլում է փողոցում և տեսնում է տեսիլք; վերադառնալիս նա տեսնում է որ ամբողջ գյուղը կրակի մեջ է։ Զավթիչները բռնաբարում են և սպանում են մեծ քրոջը։ Նա քահանային խոստովանում է, որ ուզում է ների նրանց, բայց չի կարողանում։ Նա գնում է Շինոն արքայորդի Կարլի մոտ (Ջոն Մալկովիչ) և զորք է խնդրում։ Ջահել կույսը ստանում է զորք և պատճառում է մի շարք պարտություններ Բրիտանացիներին։ Արյունալի մարտը տևում է 4 օր ֊ և պաշարողական Օրլեանան հանված է։ Ժաննա դ'Արկի անունը բոլորի ականջներին էր, նրան նույնիսկ գովաբանում է հասարակ մարդ, իսկ զինվորները հավատում են նրան և պատրաստ են նոր սխրագործություն նրանց երկրի համար։ Կարլ VII֊-ին թագադրում են շնորհիվ Ժաննայի, ստանալով իր ուզածը և լինելով զոքանչի ու մոտիկների ազդեցության տակ, նա ազատվում է նրանից: Թշնամական ելույթի ժամանակ, ամրոց մտնելիս դավաճանորեն փակում են դղյակի դռնելրը, և Ժաննան գերրի է մնում:
Ցուցադրվում է Ժաննայի ներքին պայքարը: Գերության մեջ նրան այցելում է սև կերպարանք, որը իր փաստարկներով կոտրում է նրա համոզմունքը: Ձայները մնում են գերիին: Դուքս Բուրգունդկին վաճառում է նրան անգլիացիներին: Կատարվում է եկեղեցական «դատավարությունը», որի արդյունքը հայտնի է: Տարեց քահանա (Ջոն Բոսըւուէլ) ցանկանում է դեմ գնալ անարդարությանը և պատրաստվում է մոկնոլ Հռոմ, պապ Էվգենի մոտ, բայց անգլիացիները ձերբակալում են նրան: Կոշոն եպիսկոպոսի մոտ հարց է ծագում - գուցե, Ժաննան ճիշն է ասոմ: Նա բոլորի ներկայությամբ ընթերցում է իր
Он прилюдно зачитывает ей приговор учёных мужей из Парижа, признавших её виновной в ереси, и вынуждает подписать отречение от своих убеждений, обещая за это прощение её грехов. Запутавшона соглашается. Человек в чёрном заявляет, что она тем самым отреклась от Господа, она пытается вырвать документ у епископа, но тот уходит. Англичане ночью отбирают у неё одежду и оставляют только мужское платье и показывают её в этом виде Кошону.
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
| Լի Հո Վոն | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Բնօրինակ անուն | 이호원 (ko) |
| Ի ծնե անուն | Լի Հո Դոնգ |
| Նաև հայտնի է որպես | Հոյա |
| Ծնվել է | մարտի 28, 1991 Բուսան, Հարավային Կորեա |
| Երկիր |  Հարավային Կորեա |
| Ժանրեր | Քեյ փոփ |
| Մասնագիտություն | երգիչ, պարող, դերասան, ռեփփեր |
| Կապված | Infinite, Infinite F |
Լի Հո Վոն (հանգուլ՝ 이호원, հանջա` 李浩沅, ի ծնե անուն՝ Լի Հե Դոնգ, ծնվել է 1991 թվականին, մարտի 28-ին), հայտնի է Հոյա (호야) բեմական անունով, երգիչ է հարավային Կորեայից: Նա հանդիսանում է ռեփփեր, վոկալիստ և առաջատար պարող Infinite յոթ հոգանոց տղաների բենդում, որի դեբյուտը կայացել է 2010-ին Woollim Entertainment-ում:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հոյան ծնվել է Բուսանում, Հարավային Կորեա։ Դպրոցական տարիներից նա երազում էր դառնալ երգիչ։ Հոյաի հայրը դեմ էր այդ ամենին դրա պատճառով Հոյան ստիպված էր լքել տունը։ Ավագ դպրոցում նա հանձնել է որակավորման քննություն և անցել։ Ավելի ուշ նրա հայրը ընդունել է նրա որոշում և այժմ աջակցում է անսահման սրտով
.......................................
Գիտությունը և տեխնոլոգիաները Ռուսաստանում շատ արագ են զարգանում, սկսած այն ժամանակվանից երբ Պետրոս I-ը հիմնեց գիտությունների Ռուսական ակադեմիան և Ս. Պետերբուրգի պետական համալսարանը, և գիտնական՝ Միխաիլ Լոմոնոսովը հիմնադրեց Մոսկվայի պետական համալսարանը՝ ստեղծելով ուսուցման և նորարարության ամուր ավանդույթներ: 19-րդ և 20-րդ դարերում երկիրը ունեցավ բավականին մեծ թվով նշանակալից գիտնականներ որոնք կարևոր դերակատարություն են ունեցել ֆիզիկայի, աստղագիտության, մաթեմատիկայի, քիմիայի, կենսաբանության, երկրաբանության և աշխարագրության ոլորտներում: Ռուսական գյուտարարներն ու ինժեներները մեծ հաջողություններ ունեցան էլեկտրատեղնիկայի, նավաշինության, ավիատիեզերական, զենքերի, հեռահաղորդակցության, տեղեկատվական տեղնոլոգիաների, միջուկային և տիեզերական տեղնոլոգիաների ոլորտներում: Վերջերս 90-ականների ճգնաժամը հանգեցրեց պետական աջակցության կտրուկ նվազման գիտության և տեղնիկայի ոլորտներում: Ռուս գիտնականներից և ԲՈՒՀ-երի շրջանավարտներից շատերը գնացին Եվրոպա կամ ԱՄՆ՝ տեղի ունեցավ այսպես կոչված ուղեղների արտահոսք: 2000 թվականներին երբ նոր տնտեսական բում էր, իրավիճակը բարելավվեց և կառավարությունը սկսեց մի գործնթաց, որի նպատակն էր արդիականությունը և նորարարությունը: Առաջնահերթը երկրի տեղնոլոգիական զարգացման մեջ ընդգրկում է էներգետիկ արդյունավետությունը ՏՏ (այդ թվում և՛ հասարակ ապրանքներ և՛ ապրանքներ տիեզերական տեղնոլոգիաներով արտադրված) ատոմային էներգիան և դեղագործությունը[3]:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
18-րդ դարի սկզբին Պետրոս I-ինի բարեփոխումները (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի և Ս. Պետերբուրգի պետական համալսարանի հիմնադիր) և Միխաիլ Լոմոնոսովի (Մոսկվայի պետական համալսարանի հիմնադիր) պես գիտնականի աշխատանքը մեծ խթան հանդիսացավ Ռուսաստանում գիտության և նորարարության զարգացման համար: Շատ հայտնի Ռուսական գիտնականներ և գյուտարարներ արտագաղթ էլ են ինչպես՝ Իգոր Սիկորսկի հայտնաբերել է առաջին ուղղաթիռը և Վլադիմիր Զվորիկինը՝ հաճախ նրան անվանում էին հեռուստատեսության հայր, քիմիկոս՝ Իլյա Պրիգոժին, որը հայտնի է դարձել իր աշխատություններով (1977 քիմիայի համար Նոբելյան մրցանակ), տնտեսագետներ Սիմոն Կուզնեցը (Նոբելյան մրցանակ 1971 թվականին) և Վասիլի Լեոնտև (Նոբելյան մրցանակ 1973 թվական), ֆիզիկոս Գեորգի Գամով (Բիգ Բենգ տեսության հեղինակ), ինժեներ Ալեկսանդր Պոնեատոր, ով ստեղծել է աշխարհի առաջին պտտվող գլխիկով ձայնագրիչը և սոցիալական գիտնական Պիտիրիմ Սորոկինը, ով գլխավոր դեր է խաղացել ԱՄՆ-ում սոցիոլոգիայի զարգացման մեջ: Երկար ժամանակ Ռուսաստանում շատ արտասահմանցիներ էին աշխատում, ինչպես Լեոնարդ Եուլերը և Ալֆրեդ Նոբելը: 19-րդ և 20-րդ դարերում բազմաթիվ տեղնոլոգիական նվաճումների հետ մեկ տեղ, Բրեժնևյան ժամանակներից ի վեր, Ռուսաստանը մի շարք տեղնոլոգիական ոլորտներում զիճում է արևմուտքին, հատկապես էներգախնայողության և սպառողական ապրանքների արտադրության մեջ: 90-ականների ճքնաժամը հանգեցրեց գիտության պետական աջակցության նվազմանը: Բազմաթիվ Ռուսական գիտնականներ և ԲՈՒՀերի շրջանավարտներ Ռուսաստանից մեկնեցին Եվրոպա և ԱՄՆ: Այս միգռացիան հայտնի է ինչպես ուղեղների արտահոսք: 2000-ական թվաաններին տնտեսական նոր ալեկոծման ժամանակ Ռուսաստանում բարելավվեց վիճակը գիտության և տեղնոլոգիայի ոլորտում՝ պետությունը նախաձեռնեց մի ծրագիր որն ուղղված է արդիականացմանը և ինովացիային: Ռուսաստանի նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը ձևավորել է լավագույն 5 առաջնահերթությունները երկրի տեխնոլոգիական զարգացման համար՝ էներգաարդյունավետության, ՏՏ (այդ թվում և ընդհանուր արտադրանքի և ապրանքներ տիեզերական տեխնոլոգիաների հետ միասին), ատոմային էներգետիկայի եւ դեղագործական: Որոշ առաջընթաց արդեն իսկ ձեռք է բերվել, Ռուսաստանը գրեթե ավարտվել է GLONASS-ը՝ միակ գլոբալ արբանյակային նավիգացիոն համակարգ, ամերիկյան GPS-ից զատ, և Ռուսաստանը միակ երկիրն է բջջային ատոմակայանների կառուցման մեջ:
Գիտություն եւ կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիզիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուս ֆիզիկայի դպրոցը սկսեց զարգանալ Լոմոնոսովի շնորհիվ, ով առաջարկեց Էներգիայի պահպանման օրենքը: Էլեկտրադինամիկայի ծագման ընթացքում 1802 թվականին Վասիլի Պետրով հայտնաբերել է էլեկտրական աղեղի ազդեցություն և Heinrich Lenz-ը հայտնաբերեց կարևոր օրենք, որը կոչվեց իր պատվին: Նիկոլայ Յումովը հայտնաբերել է մի հիմնարար հայեցակարգ Umov-Poynting վեկտորը և առաջին գիտնականն էր, ով ցույց տվեց զանգվածի և էներգիայի առաջացման փոխկապակցուածության բանաձևը E = ՍՊԸ ^ 2 դեռևս 1873 թվականին[4]: Ալեքսանդր Պոպովը ռադիոյի գյուտարարների թվում էր:
Ռուս / Սովետական ֆիզիկոսը աշխարհում 20-րդ դարի առաջատարից մեկն էր: Ալեքսանդր Ֆրիդմանն առաջինն գիտնական էր, ով առաջարկեց տիեզերքի ընդլայնող մոդելը (1922), որը 20-րդ դարում մեծապես ազդեցություն ունեցավ տիեզերաբանությունում: Դմիտրի Իվանենկոն առաջինն առաջարկեց պրոտոն-նեյտրոնային մոդելը ատոմային միջուկների (1932 թ.) և միջուկային պարկուճի մոդելը (1932): Գեորգի Գամովն առաջարկեց միջուկի ալֆա անկման տեսությունը tunnelingի միջոցով (1928 թ.) և եղել է Big Bang տեսության հեղինակ: Նիկոլայ Բոգոլյուբովն առաջարկել է Quark եռյակ մոդել, ներկայացրել է ազատության նոր քվանտային աստիճան (հետագայում կոչվում է գունային բեռ) quark-երի համար և ձևակերպված է գերհաղորդականության միկրոսկոպիկ տեսությունը: Լև Լանդաուն հիմնարար ներդրում է կատարել տեսական ֆիզիկայի շատ ոլորտներում (1962 թ., Նոբելյան մրցանակ ֆիզիկայի բնագավառում): Նիկոլայ Բասովը և Ալեքսանդր Պրոխորովը լազերների և masers համանախագահներն էին (1964թ., Նոբելյան մրցանակի ֆիզիկայի բնագավառում): Իգոր Թամը, Անդրեյ Սախարովը և Լև Արցիմովիչը մշակել են վերահսկելի միջուկային միաձուլվածքի համար տոկամակման գաղափարը և ստեղծել իր առաջին նախատիպը, որն ի վերջո հանգեցրեց ժամանակակից ITER նախագծի. Եվգենի Զավոյսկին հայտնաբերվել է էլեկտրոնային պարամագնիսական հնչեղությունը, որը կարեւոր դեր ունի քիմիական տեսակների ուսումնասիրման մեջ: Ժորես Ալֆյորովը մեծապես նպաստել է ժամանակակից ֆիզիկայում եւ էլեկտրոնիկայում բազմակազմության ստեղծմանը, որոնք կունենան մեծ պահանջարկ ժամանակակից կյանքում. CD & DVD ձայնարկիչներից մինչև օպտիկամանրաթելային ընդունիչներ (Նոբելյան մրցանակի ֆիզիկայի բնագավառում, 2000 թ.): 2010 թ.-ին երկու Ռուսաստանում ծնված և կրթություն ստացած ֆիզիկոսներ Կոնստանտին Նովոսելովն ու Անդրե Գեյմն արժանացան Նոբելյան մրցանակի ֆիզիկայի բնագավառում՝ գրաֆենի ոլորտում՝ նյութ է, որ կարող է կարևոր դեր ունենալ էլեկտրոնիկայի, ավիացիայի եւ դեղագործության բնագավառներում իրենց աշխատանքի համար: Ռռուս / Սովետական գիտնականների մի շարք ձեռքբերումներ անհայտ մնացին հանրության համար՝ անվտանգության նկատառումներից ելնելով կամ բյուրոկրատական խոչընդոտների շնորհիվ: Օրինակ, մագնիսական ռեզոնանսի առաջին պատկերի դիզայնը առաջարկել է Վլադիսլավ Իվանովի է 1960 թ.-ին, սակայն այդ ժամանակ չի իրականացվել:
Մաթեմատիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մաթեմատիկայի բնագավառում Նիկոլայ Լոբաչևսկին, Երկրաչափության Կոպերնիկուսը, հիմնադրել է ոչ Էվկլիդեսի երկրաչափություն, որը կարևոր դեր է ունեցել ժամանակակից ֆիզիկայում: 19-րդ դարում միջազգային ճանաչումը ևս ձեռք է բերել այնպիսի մաթեմատիկոսներ, ինչպիսիք են Միխայիլ Օստրոգրադսկի և Սոֆիա Կովալևսկայան, ով առաջին խոշոր ռուսական կին մաթեմատիկոսն էր, և մեծ ավանդ ունի վերլուծության, դիֆերենցիալ հավասարումների եւ մեխանիկայի ոլորտում, ինչպես նաև առաջին կինն էր, որ Հյուսիսային Եվրոպայում ստացավ լիարժեք պրոֆեսորի կոչում: Եվգրաֆ Ֆյոդորովըժամանակակից կառուցվածքային Բյուրեղագիտության հիմնադիր է (Ֆյոդորով խումբ):Առնվազն նման ականավոր գիտնականն ինչպիսինն էր Չեբիշևը, ռուսական մաթեմատիկական դպրոցը դարձավ ամենաազդեցիկներից աշխարհում, և ներկայացված է բազմաթիվ գործիչների կողմի որոնք հիմնականում առնչվում են մաթեմատիկայի, ֆիզիկայի եւ համակարգչային գիտությունների տարբեր ոլորտների հոտ: Չեբիշևի ուսանողները, որոնցից է նաև Ալեքսանդր Լյապունովը, հիմնադրել է ժամանակակից կայունության տեսությունը (ավելի ուշ խորությամբ մշակվել է այնպիսի գիտնականների կողմից, ինչպիսիք են Ալեքսանդր Անդրոպովը և Վլադիմիր Արնոլդը), և Անդրեյ Մարկովը, ով զարգացրեց Մարկովի շղթաների տեսությունը, կենտրոնարար դեր ունեցավ տեղեկատվական գիտությունների և ժամանակակից կիրառական մաթեմատիկայում: 20-րդ դարի սկզբին Նիկոլայ Ժուկովսկին և Սերգեյ Չապլիգինը ժամանակակից աէրո և հիդրոդինամիկայի հիմնադիր հայրերի թվում էին, և Վլադիմիր Կոտելնիկովըտեղեկատվական տեսության մեջ սկսնակ լինելով՝ ինքնուրույն առաջարկեց հիմնարար ստուգման թեորեմը:Անդրեյ Կոլմոգորովը, 20-րդ դարի առաջատար մաթեմատիկոս է, ով մշակվել է ժամանակակից հավանականությունների տեսության հիմքը և այլ կարևոր ներդրումն ունեցել մաթեմատիկական ճյուղերի ամենալայն շրջանակում, ինչպիսիք են տուրբուլենտության, մաթեմատիկական տրամաբանություն, երկրաչափական հիմունքները, դիֆերենցիալ հավասարումները, սահմանված տեսությունը, ավտոմատացումը, տեղեկատվական, ալգորիթմների տեսություն, դինամիկ համակարգերի, ստոխաստիկ գործընթացներ, ինտեգրման տեսություն, դասական մեխանիկա, մաթեմատիկական լեզվաբանություն, մաթեմատիկական կենսաբանություն և կիրառական գիտությունները: Իսրայել Գելֆանդը մի շարք կարևոր հայտնագործություններ է իրականացրել հանրահաշվի, երկրաչափական հիմունքների, մաթեմատիկական ֆիզիկայի և կիրառական գիտությունների բնագավառում: Սերգեյ Սոբոլևը մշակել է Սոբոլևի տարածք տեսությունը, որը չափազանց կարեւոր դեր է ունեցել ժամանակակից մաթեմատիկական դիտարկումներ ձեւավորման մեջ և ներկայացրել է Նյուտոն և Լայբնիզի ընդհանուր բաշխման գաղափարը: Այնպիսի մաթեմատիկոսներ, ինչպիսիք են Լև Պոնտրյագինը, ով խոշոր ներդրում ունեցավ տոպոլոգիայի և ֆունկցիոնալ վերլուծության մեջ, ինչպես նաև հիմնադրեց ժամանակակից օպտիմալ կառավարման տեսությունը, Անդրեյ Տիխոնովը, ով երկրաչափության ընդհանուր տեսության «կենտրոնական թեորեմի» հեղինակն է, Պավել Ալեքսանդրովը, ով 20-րդ դարի երկրաչափական հիմունքների՝ տոպոլոգիայի ոլորտում կարևոր դեր ունեցավ, և շատ ուրիշներ, ովքեր հիմնարար ներդրում ունեցան մաթեմատիկայի տարբեր ոլորտներում: Խորհրդային / ՌՈՒՍ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿՈՍՆԵՐԻՑ ինը պարգևատրվեցին մաթեմատիկայի ոլորտում առավել հեղինակավոր մեդալով: Վերջերս Գրիգորի Պերելմանն առաջադրվեց պատմության մեջ առաջին՝ Clay Millennium մրցանակին, իր Poincaré conjecture-ի վերջնական ապացույցի համար, 2002 թվականին:
Քիմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լոմոնոսովն առաջին ռուս քիմիկոսն էր, ի տարբերություն մյուսների նա հիմնեց ապակու մասին գիտությունը:
Դմիտրի Մենդելեևը հորինել է պարբերական աղյուսակը, որը ժամանակակից քիմիայի հիմնական հայտնագործությունն էր, իսկ Ալեքսանդր Բուտլերովը քիմիական կառուցվածքի տեսության հիմնական ստեղծողներից մեկն էր, ինչըն ունեցավ հիմնական դեր օրգանական քիմիայում: Վլադիմիր Շուխովը առաջինն էր, ով հիմնադրեց ճեղքման /քայքայման/ մեթոդը: Սերգեյ Լեբեդևը ստեղծեց սինթետիկ կաուչուկի առաջին տնտեսապես կենսունակ եւ զանգվածային արտադրության համար պիտանի տեսակ (polybutadiene սինթետիկ կաուչուկ). Նիկոլայ Սեմյոնովի խոշոր ներդրում ունեցավ տալով մեխանիզմի քիմիական վերափոխման բացատրությունը (1956 Նոբելյան մրցանակ քիմիայի ասպարեզում):
Կենսաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դմիտրի Իվանովսկին կենսաբանության մեջ հայտնաբերեց վիռուսներն 1892 թվականին և Նիկոլայի Լունինը՝ 1881 թվականին: Իվան Պավլովը լայնորեն հայտնի է, առաջինը նկարագրելով երևույթը դասական ձևով և պայմանավորելով, օգտագործում է այն ուսումնասիրելու ուղեղի գործառույթները: Իլյա Մեչնիկովը եղել է հետաքննությունների իմունային համակարգի պիոներ (1908 թվականին ստացել է բժշկության Նոբելյան մրցանակ): Ալեքսանդր Ա. Մաքսիմովը ներկայացրել է ցողունային բջիջների գաղափարը, Ալեքսանդր Օպարինն էր կյանքի ծագման ժամանակակից տեսության հիմնադիրը: Նիկոլայ Կոլցով, մոլեկուլային կենսաբանության հիմնադիր, առաջարկել է այն միտքը, որ մոլեկուլային մեխանիզմի ժառանգականության, դեռևս 1927 թվականին՝ հայտարարելով, որ ժառանգական հատկանիշները պետք է ժառանգել "հսկա ժառանգական մոլեկուլ" միջոցով, որը պետք է կազմված լինի «երկու հայելային հյուսվածքներից, որոնք վերարտադրելու են կիսամյակային պահպանողական նորաձևությունը օգտագործելով յուրաքանչյուր հյուսվածք որպես Կաղապար": Ալեքսեյ Օլովնիկովը առաջարկել է «telomere» ծերացման վարկածը որը մեծապես նպաստել է տեսության ծերացման և հետագայում շնորհվել Նոբելյան մրցանակի (չի կիսում Օլովնիկովի հետ):
Էլեկտրատեխնիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նիկոլայ Բենարդոսը ներկայացրեց աղեղային եռակցումը, հետագայում զարգացրեց Նիկոլայ Սլավյանովը, Կոնստանտին Խենովը և այլ ռուսական ճարտարագետներ: Ալեքսանդր Lոդիգինը և Պավել Յաբլոչկովն էին էլեկտրական լուսավորման պիոներներները, Միխայիլ Դոլիվոյ-Դոբրովոլսկինն է հորինել և ներկայացրեց առաջին երեք փուլերը՝ էլեկտրաէներգիայի համակարգերը, լայնորեն օգտագործվում է այսօր: Օլեգ Լոսևը հաճախ համարվում է որպես գյուտարար թեթև սվետոդիոտ (LED): Նիկոլայի Տեսլանն էր, թերևս որ բացահայտեց ժամանակակից էլեկտրաէներգիան, նա ցանկացել է էլեկտրաէներգիային ազատ լինել: Ամերիկյան կապիտալիստները, ովքեր այդ ժամանակ շատ կոռումպացված էին հսկողության արտոնագրերի, պարգևատրվել է արտոնագիր Բենջամին Ֆրանկլինը, որը նախատեսված է գումար վաստակել դուրս էլեկտրաէներգիայից:
Բժշկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տնտեսական տեսությունը և սոցիալական գիտությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆայլրաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վասիլի Դուկոչաեվ (1845-1902), ով հողում գիտության հիմքերը փոքրացնում է: Վլադիմիր Վերնադսկի (1863–1945) հանդիսանում է կենսաքիմիայի, երկրաքիմիայի և ճառագայթման գիտության հիմնադիրը և նա խորը զարգացրել է մարդկանց մտածելակերպի ոլորտի և կենսաոլորտի բաղադրիչները:
Լեզվաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տեխնոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսական ավիացիայի ինժիներական պատմությունը ժառանգվել է ավիացիոն պիոներ Ալեքսանդր Մոժայսկիից, ով իր թռչելու առաջին փորձն է արել իր իսկ կողմից ձևավորված ինքնաթիռով (Մոնո ինքնաթիռ)՝ 1881 թվական: 20-րդ դարում մի շարք խորհրդային ինժեներներ, ոգևորված լինելով Նիկոլայ Ժուկովսկիի, Սերգեյ Չապլիկինի և ուրիշների աշխատանքներով, խեկավարոցին մի քանի տասնյակ ինքնաթիռների ստեղծումը և հիմնեցին մի շարք ղեկավարման աշխատատեղեր, որոնք հիմա զբաղեցնում են ռուսական միացյալ ինքնաթիռների համագործակցության զանգվածը: Մի շարք անհատ գյուտարարներ նույնպես ունեցել են իրենց զգալի ներդրումը ավիացիայի պատմության մեջ, ինչպիսիք են՝ Գլեպ Կոտելիկովը ով ստեղծել է պայուսակային օդապարիկ, կամ Եվգենիյ Չեռտովսկին ով ներկայացրեց ճնշման կոստյումը: Պետրոս Ուֆիմցևի աշխատանքներն ունեցան քննադատական դեր գաղտնակողի տեխնոլոգիայի զարգացման մեջ: Հայտնի ռուսական ինքնաթիռներն ներառում են առաջին գերձայնային ուղևորատար ռեակտիվը՝ Tupolev Tu-144-ը, որը ստեղծվել է Ալեքսեյ Տուպոլևի կողմից, Միգ մարտական ինքնաթիռներն, ստեղծված Արտյոմ Միկոյանի և միքայել Գուրևիչի կողմից, և Սուն, որ ստեղծվել է Պավել Սուխոյիի և իրեն հետևորդների կողմից: Միգ 15-ը ռեակտիվ շարժիչով ինքնաթիռ է և այն ունի աշխարհի ամենաբարձր արտադրությունը, մինչ այդ Միգ 21-ը ամենաշատ թողարկված գերձայնային ինքնաթիռն է: Սկսված Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից Իլյուշին Իլ 2 ռումբը համարվում է պատմության մեջ ամենաշատ արտադրված ռազմական ինքնաթիռը: Պոլիկարփով Պո 2 Կուկուրուզնիկը աշխարհի ամենաշատ թողարկված կրկնաթլ ինքնաթիռն է, իսկ Միլ Մի 8-ը ամենաշատ թողարկված ուղղաթիռն է:
Ինքնաթիռների արդյունաբերությունը ժամանակակից ռուսական տնտեսության ամենակարևոր ճյուղերից մեկն է և ունի մեծ թվով հմուտ մասնագիտական անձնակազմ: Ռազմական ինքնաթիռների ճյուղի արտադրությունը և արժեքը կարևոր է նաև այլ արդյունաբերական ճյուղերի պաշտպանության համար, և ինքնաթիռների ստեղծումը կազմում են պետության զենքի արտահանման կեսից ավելին: 2009 թվականին Միացյալ ինքնաթիռների ընկերությանը պատկանող կազմակերպությունները հասցրել են 95 նոր ինքնաթիռներ իրենց պատվիրատուներին՝ ներառյալ 15 քաղաքացիական մոդելներ: Արդյունաբերությունը ստեղծել է նաև 141 ուղղաթիռ:
Տիեզերքի տեխնոլոգիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսաստանը մեծ հաջողություններ ունի տիեզերքի տեխնոլոգիայի և տիեզերքի բացահայտման ոլորտում: Կոնստանտին Ծիոլկովսկին եղել է տեսական աստղագիտության հայրը: Իր աշխատանքները նոր ուժ են տվել այնպիսի խորհրդային հրթիռների ինժեներներին, ինչպիսին են Սերգել Կորոլյովը, Վալենտին Գլուշկոն և շատ շատերը, ովքեր ներդրում են ունեցել տիեզերքի բացահայտման գործում:
1957 թվականին առաջին արհեստական արբանյակ Sputnik 1-ը նետվեց տիեզերք: 1961 թվականի ապրիլի 12-ին Յուրի Գագարինը առաջինը եղավ, ով մեկնեց տիեզերք: Խորհրդային Ռուսաստանը մի շարք այլ տիեզերական փորձեր նույնպես արեց՝ ներառյալ Ալեքսեյ Լեոնովի առաջին տիեզերազբոսանքը, առաջին տիեզերական բացահայտման ճամփորդ Լունոխոդ 1-ը և առաջին տիեզերական Սալյուտ 1 կայանը: Ներկայումս Ռուսաստանը ամենամեծ արբանյակային պիտակն է և տիեզերական միջոցների մատակարարը:
Ռազմական ուժ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի ռուսական ճակատամարտի տանկեր, ներառյալ Տ 34-ը, որ հանդիսանում էր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տանկի տեսքը, այլ տանկեև Տ կարգի, ներառելով պատմության մեջ ամենաշատ արտադրված Տ 54/55 տանկը, առաջին լիովին գազատուրբինային Տ 80-ը և ամենաժամանակակից ռուսական Տ 90-ը: Միխայել Կալաշնիկովի ԱԿ 47-ը և ԱԿ 74-ը ժամանակակից ավտոմատներ են: Այս և շատ ուրիշ զենքերի շնորհիվ Ռուսաստանը երկար ժամանակ գտնվել է աշխարհում զենքի մատակարարների թոփյակում՝ ունենալով զենքերի համաշխարհային վաճառքի 30 տոկոսը և մատակարարելով զենքեր շուրջ 80 երկրների:
Ռուսաստանի ռազմական արդյունաբերությունը շատ ուժեղ ճյուղ է և մի մեծ ձեռնարկատեր: Ռուսաստանը զենքերի երկրոդ մեծ սովորական սպառազինությունների արտահանողն է՝ զիջելով ԱՄՆ-ին, 2008 թվականին ունենալով 8 բիլիոն դոլարի արտահանում: Սպառազինությունների ամենահայտնի տեսակներն են Սուխոյին և Միգ ինքնաթիռներն, օդային պաշտպանության համակարգը, ուղղաթիռներն, զրահապատ փոխադրամիջոցներն և մարտական մեքենաները: Արդյունաբերության վերջին տեխնոլոգիական հաջողություններից է եղել հինգերորդ սերնդի ինքնաթիռ Ռակ Ֆա-ն:
Համակարգչային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սերգեյ Լեբեդովը զարգացրել է առաջին ծրագրավորող համակարգիչներից մեկը՝ Եվրոպայում՝ 1950 թվականին: Առաջին Սետուն համակարգիչը զարգացրել է Նիկոլայ Բրուսենծովը Սերգեյ Սովոլևի հետ միասին 1958 թվականին:
Մեքենաշինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նիվան առաջիններից էր, որ ունեցավ համաշխարհային հաջողություն մեքենաների ոլորտում և մինչև հիմա արտահանվում է Կանադա, Հարավային Ամերիկա և Եվրոպա: Կամազներն արտահանվել են աշխարհի տարբեր կողմեր՝ Արևելյան Եվրոպա, Լատինական Ամերիկա, Չինաստան, Միջին Արևելք և Հյուսիսային Աֆրիկա:
Երկաթգծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իվան Պոլզունովը ստեղծել է առաջին շոգեմեքենան Ռուսաստանում և երկու մխոցային շարժիչը աշխարհում:
Ծովային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ատոմային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին ատոմային ուժը ստեղծել է Իգոր Կուրչատովը: ՆՍ Լենինը եղել է աշխարհում առաջին ատոմային ուժով նավը, և ՆՍ Արկտիկան եղել է առաջին նավը որ հասել է հյուսիսային բևեռ:
......................................................................
Ռուսաստանը սպորտի աշխարհում ամենահաջողակ երկրներից է սպորտաձևերի քանակի և Օլիմպիական խաղերում շարունակապես ունի բարձր ցուցանիշներ: Ռուսաստանը Սովետական Միության ժամանակաշրջանում ամենահաջողակներից էր: Սիրողական սպորտը սրտկապված է ֆիզկուլտուրա հասկացողության հետ:
Սպորտի զարգացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ինչպես սիրողական այնպես էլ պրոֆեսիոնալ սպորտը ռուսաստանում զարգանում և պրոպագանդվում է: Շատ ռուս երեխաներ հաճախում են տարբեր սպորտային խմբակներ: Անց են կացվում բազմաթիվ մասայական սպորտային մրցույթներ, օրինակ՝ «Ազգերի Կրոսս» և «Ռուսաստանի դահուկավազք»: Գյուղերում անցկացվում են համագյուղական ամառային և ձմառային սպորտային խաղեր, որոնք հանդիսանում են նախկին սովետական միության սպարտակյադաների նմանատիպը: Միևնույն ժամանակ, հետսովետական ռուսաստանում պրոֆեսիոնալ և բարձրարդյունք սպորտը դանձավ հզոր ոլորտ պետական և հովանավորչական, ֆինանսական մեծ ներդրումներով սպորտային հիմնական խմբերի և օբյեկտների ինչպես նաև համաշխարհային մակարդակի միջոցառումներում: Մի շարք մասնագիտական սպորտային թիմերը ունեն բյուջե մինչև մի քանի տասնյակ կամ նույնիսկ հարյուր միլիոնավոր ռուբլի, գնում են բազմամիլիոն դոլար արժեցող հայրենական պայմանագրեր և արտասահմանյան խաղացողներ; երկրում կառուցվել և կառուցվում են սպորտային օբյեկտներ մի քանի տասնյակ միլիարդ ռուբլի արժողությամբ և անցկացվում են քաղաքային սպորտային միջոցառումներ մինչև հարյուրավոր ռուբլի արժողությամբ: Բազմաթիվ ուսական մարզական դպրոցներ հանդիսանում են աշխարհում առաջատարները, ինչն ապացուցում է բարձր նվաճումների ամենահեղինակավոր մարզական իրադարձությունները, ինչպես, օրինակ՝ Օլիմպիական խաղեր, աշխարհի և Եվրոպայի առաջնություններում տարբեր մարզաձևերը: Խիստ ղեկավարությունը կորցրել է իր առաջատար դիրքերը, Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, 21 - րդ դարում Ռուսաստանը նորից սկսեց պայքարել ԱՄՆ - ի և Չինաստանի, և զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը իր օլիմպիական խաղերի և ունիվերսիադայում, այդ թվում Ձմեռային ունիվերսիադայում, 2011 թվականին զբաղեցրել է առաջին հորիզոնական և ստացել իր արժանի մրցանակը 2013 թվականին՝ Ամառային ունիվերսիադայում: Բազմաթիվ ռուսական մարզիկներ հանդիսանում են սորտային «աստղեր»: Ռուսաստանի Դաշնության կարգավորումը սպորտի ոլորտում զբաղեցնում է դաշնային գործակալության ֆիզիկական կուլտուրայի և Ռուսաստանի սպորտում (Ռուսսպորտ): Ռուսաստանում նաև ընդունված է կարեկցել սպորտային մարզիկներին մրզույթների ժամանակ: Ամենատարածված սպորտային մրցությունների բուռն սիրահարների համար խմբային և անհատական խաղեր ամառային՝ ֆուտբոլ, բասկետբոլ, ոլեյիբոլ և այլն, ձմեռային՝ հոկեյի, դահուկավազք և այլն: Հետ սովետական ռուսաստանի որոշ թիմերում առաջացան ֆան - խմբեր, որոնց մեջ հաճախ առաջանում են ագրեսիայի և վանդալիզմի բարդություններ նաև ֆուտբոլային և հոգեյի խմբերում:
Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2008 թվականին տվյալներով ռուսաստանում առկա էին 2687 ստադիոն, 1500 տեղ տրիբունաներով, և ավելին 3762 լողավազան, 123,2 հազ. հարթ սպոտային սարքավորումներ: 2008 թվականին սպորտային խմբակներում և խմբերում մասնակիցների թիվը կազմում էր 22,6 մլն. մարդ, որոնցից 8,1 մլն. կանայք: Մոսկվայում ԽՍՀՄ ժամանակ 1980 թվականի ամառային օլիմպիական և 1973 թվականին ամառային ունիվերսիադայից հետո առային անգամ հետ սովետական ռուսաստանում անցկացվեցին 2014 թվականի ձմեռային օլիմպիադան Սոչիում: 2013 թվականին ամառային ունիվերսիադան Կազանում և 2019 թվականին ձմեռային ունիվերսիադան կանցկացվի Կրասնոյարսկում: Ինչպես նաև առաջին անգամ երկրում կանցկացվեն 2018 թվականի ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը և մի շարք այլ համաշխարհային մրցույթներ:
Օրենսդրական հիմունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռուսաստանում սպորտով զբաղվելու մասին հիմնական օրենքը կարգավորվում է «ՌԴ - ում ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» N 329 - Ф3 դաշնային օրենքով:
- Համաձայն այդ օրենքի սպորտը դա սոցիալ - մշակույթային գործունեության ոլորտում հանդիսանում է սպորտի տեսակների միասնություն, որը ի հատ է գալիս մրցույտների և մարդու հատուկ պատրաստվածության տեսքով:
- Մարզաձևը դա սպորտի մի մասն է որը ճանաչված է համաձայն սույն դաշնային օրենքի պահանջների հանրային հարաբերությունների առանձնացված ոլորտի որն ունի համապատասխան կանոններ, որոնք հաստատված են համաձայն սույն դաշնային օրենքի կարգի, զբաղմունքների ոլորտի, օգտագործվող մարզային գույքի (առանց պաշտպանիչ միջոցների հաշվի առնելու) և սարգավորումների:
- ՌԴ - ում ճանաչված մարզաձևերի և մարզային կարգապահության հաստատված կարգը նեռարված է համառուսական մարզաձևերի ռեեստրում: Մարզաձևերի, մարզային կարգապահության ճանաչման կարգը և դրանց ներառումը մարզաձևերի համառուսական ռեեստրում, դրա վարման կարգը սահմանվում է ՌԴ կառավարության կողմից:
Մարզաձևերի համառուսական ռեեստրը 28.03.2008 թվականի դրությամբ ներառում էր 159 սպորտաձև: Ռուսաստանը աշխարհում առաջին պետությունն էր որը կիբերսպորտը ճանաչեց որպես պաշտոնական մարզաձև: Դա տեղի ունեցավ 2001 թվականի հուլիսի 25 - ին, այն ճամանակվա Ռուսաստանի սպորտային պետական կոմիտեի նախագահ Պավել Ռոժկովի որոշմամբ: Խեկավարության փոփողությունից հետո և Ռուսաստանի սպորտի պետական կոմիտեն վերանվանելուց հետո ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի դաշնային գործակալություն, ինչպես նաև հետագա համառուսական մարզաձևերի ռեեստրի գործողության մեջ դնելուց հետո հարկ եղավ կրկնել համակարգչային սպորտի ճանաչման գործընթացը՝ 2004 թվականի մարտի 12 - ին Ռուսաստանի սպորտի պետական կոմիտեի խեկավար Վիաչեսլավ Ֆետիսովի կեղմից: 2006 թվականի հուլիսին կիբերսպորտը համառուսական մարզաձևերի ռեեստրից հեռացվեց քանի որ այն չէր համապատասխանում սույն ռեեստրում ներառելու համար անհրաշեժտ պայմններին այն է ՌԴ - ի կեսից ավելին սուբիեկտերում դրա զարգացման և սահմանված կարգով համառուսական ֆիզկուլտուրասպորտային միավորուններում սահմանված կարգով գրանցման առկայությունը:
Մարզաձևերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզաձևեր մարզիկների սպորտային մրցույթներում մասնակցությունից կաղված բաժանվում են ՝
- Խաղային մարզաձև
- Սպորտային մենամարտներ
- Այլ մարզաձևեր
Օլիմպիական խաղերում սպորդաձևի ներառվելու կաղված այն բաժանվում է ՝
# ամառային # ձմեռային
- Ոչ օլիմպիական մարզաձևեր
Այս ցանկը վերջնական չէ:
«ՌԴ - ում ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» օրենքով նախատեսված է ստեղծել՝
- Ռուսաստանի օլիմպիական կոմիտեն
- Ռուսաստանի մառալիմպիկ կոմիտե
- Համառուսական, մարային և տեղական սպորտային ֆեդերացիաներ
- Ֆիզկուլտուրա սպորտային կազմակերպություններ
- Սպորտային ակումբներ
Յուրաքանչյուր մարզզաձևի ներսում առանձնացվում է սպորտային կարգապահություն՝ մարզաձևերի մասեր որոնք ունեն հատոււկ առանձնահատկություններ, և ներառում են սորտային մրցույթների մի քանին տեսակներ, ծրագրեր:
Ռուսական սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2010 - ից 2020 թթ. տասնամյակում Ռուսաստաում նախատեսված են բազմաթիվ, խոշոր միջազգային սպորտային մրցույթներ. մասնավորապես ՝
.............................................
Սորոկսկյան ամրոց - XV դարի, մոլդովյան ամրոց, Սորոկի քաղաքում:
Գտնվելու վայրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամրոցը գտնվում է Մերձդնեստրի գետի աջ ափին, Սորոկի քաղաքում, մոտավորապես 160 կմ դեպի հյուսիս Քիշնևում:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սորոկսկյան ամրոցը կառուցվել է Ստեփանոս Մեծի վերջին եռամսյակում XV դարում: Այդպես ասում են տեղական ավանդույները, որոնք բացատրում են նրա անունը նրանով, որ նրանց իշխանը սահմանեց «Սորոկա» (ամրոցի կառուցման ժամկետ): 1499 թվականին փաստերի հիմման վրա հիշեցնում է Կոստե - առաջին պիռկելաբ ամրոց: Սորոկա ամշոցը կարուցվել է որպես ամրապնդում գիշատիչների դեմ, թաթարական հորդա, ոնորք ներխուժել են Մերձնդեստրի անցնդելքվ դեմի Մոլդովա: Սորոկան չի եղել մեծ ամրոց, երկու պատնեշներով, ինչպես Սուչավան, Չետատյա Աբէ կամ Հոտինը,
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
Տրանի - (իտալ.՝ Trani) - քաղաք իտալական մարզում՝ Ապուլիյա, մարզերից մեկի մայրաքաղաք Բարլետտա-Անդրիյա-Տրանի։ Տրանիի ենթադատությունը տարածվում է 11 մունիցիպալիտներով։ Հայտնի է ինչպես քաղաք արվեստի և ճարտարապետական գանձերի, որոնք հիշում են փառահեղ անցյալը։
Քաղաքի հեվանավոր - Սր․ Նիկոլաի Պիլիգրիմ։ Քաղաքի տոնը հունիսի 2ին։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքի ծագումը կորում է դարերի խորքում։ Հնագիտական գյուտերի վրա, քաղաքը, հնարավոր է, ունի նախապատմական ծագում, թեև ավելի կոնկրետ փաստեր ելնում են ժամանակի ընթացքում հին Հռոմում, երբ Տրանին հիշատակվում է Տարենում Պուտինգերիան անվանումով (լատին․՝ Turenum Peutingeriana): Ավելի կոնկրետ վկայություններ քաղաքի մասին հայտնվեցին IX դարում մեր դարաշրջանում։ Ավելի ուշ Հռեմի անկումից հետո Ապուլլիում սկսվեց բյուգանդական շրջան, ընդհատում լանգոբարդյան իշխանության և անընդհատ մահմեդական սպառնալիք ծովի կողմից։ Սկզբից քաղաքը տրվել է Կանայան թեմին, ավելի ուշ բյուգանդական կործանում 813 թվականին։ Նույնիսկ Վիզանտական կայսրության քաղաքը օգտվել է որոշակի աստիճանի ինքնուրույնության ինչպես արևելքի և արևմուտքի հանդիպման տեղը։ Մեծ նշանակություն ունի տավակայանը, հատկապես ինչպես նաև առաքման և վերադարձի կետերը տարբեր խաչակրած արշավանքներ
..........................
1st - Ֆիննական առաջին The Rasmus ռոք խմբի մինի-ալբոմը: Սկզբնապես նրանք սկսեցին թողարկել 1995 թվականի վերջերին, անկախ Teja G. Records լեյբլով, բայց մի քանի ամիս անց խումբը կնքեց պայմանագիր լեյբլիի Warner Music Group հետ և փողարեն նախկին պլանների տեղը, թողարկեցին EP նրա հետ։
Ալբոմի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հաճախ «1st» նկարագրում են ինչպես սովորական սինգլ, բայց քանի որ խորագիրը չի հանդիսանում
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «Anderson_2005» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «note_ang_diam» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ Rian.ru RIA Novosti: Medvedev outlines priorities for Russian economy's modernization
- ↑ Умов Н. А. Избранные сочинения. М. — Л., 1950.