Մասնակից:Kurmanj Kurmanji

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

ՔՐԴԵՐԵՆ ԼԵԶՈՒՆ


Քրդերենը ինքնատիպ լեզու է:Ինչպես բոլոր ժողովուրդներինը,այնպես էլ քուրդ ժողովուրդի լեզվի ծագումը սերտ կերպով զուգակցվում է նրա պատմական զարգացման հետ: Պատմության ընթացքում շատ նվաճողներ՝ հույները, հռոմեացիները, արաբները, սելջուկ թուրքերը,մոնղոլները և ուրիշներ,ամեն կերպ ձգտել են ասիմիլյացիայի ենթարկել քրդերին և վերացնել քրդերի լեզուն,սակայն այդ բանը նրանց չի հաջողվել: Քրդերը կարողացել են պահպանել ո՛չ միայն իրենց գոյությունը,այլ նաև իրենց լեզուն ու կուլտուրան:Քրդերենը պատկանում է հնդեվորոպական լեզվախմբի իրանական ճյուղին:Նա իր մեջ ունի նաև հնագույն միդիական լեզվի էլեմենտներ:Գտնվելով մոտ հարաբերությունների մեջ հարևան այնպիսի ժողովուրդների հետ,ինչպիսին են հայերը,պարսիկները,թուրքերը և արաբները,քրդական լեզուն որոշ ազդեցություն է կրել նրանցից և ինքն էլ իր հերթին ազդել է նրանց վրա:Չնայած այդ բոլորին նա պահպանել է իր ինքնուրունությունը: Քրդերենը արևելյան հարուստ,արտահայտիչ¬¬ գեխեցիկ լեզուներից մեկն է,ոգտագործելի գիտության,գրականության և այլ ասպարեզներում:Քրդերենը,սկսած Քրդստանի հյուսիսից մինչև հարավ ինքնուրույն և միասնական լեզու է եղել:Սակայն միասնությունը խախտվեց արաբական Խալիֆաթի տիրապետության ժամանակաշրջանում,այսինքն մեր թվարկության VII դարից,իսլամի հանդես գալուց հետո:Արաբները և ընդհանրապես մուսուլմանական աշխարհը քրդերենը խիստ ենթարկեցին ղուրանի լեզվին մի կողմից,մյուս կողմից Քրդստանի միասնության խախտումը պատճառ դարձավ քրդական միասնության խախտմանը:Չնայած դրան քուրդ ժողովուրդը չմոռացավ իր մայրենի լեզուն:Բազմաթիվ քուրդ գրողներ և բանաստեղծներ իրենց աշխատությունները գրում էին արաբական շրիֆտով,բայց լեզուն քրդերենն էր:Ժամանակակից քրդերենը ունի մի շարք բարբառներ,որոնցից հիմնականները երկուսն են՝հյուսիս-արևմտյան և հարավ-արևելյան:Ամենատարածված բարբառը,որով խոսում են մոտ 24 միլիոն քրդեր,հանդիսանում է հյուսիս-արևմտյանը(Կուրմանջի):Կուրմանջի բարբառով խոսում են Թուրքիայի,Հայաստանի,Իրանի որոշ շրջանների,հյուսիսային Իրաքի և ԱՊՀ երկրների քրդերը:Երկրորդ բարբառը՝հարավ-արևելյան կամ քուրդի բարբառը որով խոսում են Իրանի ՝Մեհաբադի,Սանհենդեջի և Քերմանշահի,նաև Իրաքի՝Ռևանդուզի,Էրբիլիայի,Քիրքիքի և Սուլեյմանի քրդերը: --Kurmanj Kurmanji (քննարկում) 10:00, 1 Հուլիսի 2013 (UTC)--Kurmanj Kurmanji (քննարկում) 10:00, 1 Հուլիսի 2013 (UTC)