Մասնակից:Grigoryan97Mher/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մաշկաբորբը, (էկզեմա), հիվանդությունների խումբ, որի հիմքում ընկած է մաշկի բորբոքումը[1]։ Այս հիվանդությունը բնութագրվում է քորով, մաշկի կարմրությամբ և ցանավորմամբ[1]։ Կարճատև մաշկաբորբը կարող է հանգեցնել փոքրիկ բշտերի առաջացման, իսկ երկարատև ընթացքի դեպքում վեջինս կարող է հաստանալ[1]։ Բորբոքումը կարող է ընդգրկել մաշկի մի փոքր հատվածից մինչև ամբողջ մարմինը[1][2]։

Մաշկաբորբը հիվանդությունների խումբ է, որը ներառում է ատոպիկ մաշկաբորբը, ալերգիկ կոնտակտային մաշկաբորբը, գրգռված հպումային մաշկաբորբը և մշտակայուն դերմատիտը[1][2]։ Շատ հաճախ մաշկաբորբի առաջացման հիմնական պատճառը հնարավոր չի լինում բացահայտել[2]։ Դեպքերը ներառում են գրգռման, ալերգիայի և թուլացած երակային հետադարձի համակցումը[1]։ Մաշկաբորբի տիպը կախված է տվյալ մարդու պատմությունից և ցանի տեղակայումից[1]։ Օրինակ՝ գրգռված մաշկաբորբը ավելի հաճախ հանդիպում է հաճախակի խոնավ վիճակում գտնվող ձեռքերի մաշկի վրա[1]։ Ալերգիկ հպումային մաշկաբորբը առաջանում է, երբ ալերգենի ազդեցությամբ մաշկի վրա առաջանում է գերզգայունության ռեակցիա[1]։

Ատոպիկ մաշկաբորբի բուժումը իրականացվում է խոնավացնող կամ ստերոիդային քսուքներով[3]։ Ստերոիդային քսուքները պետք է լինեն միջին կամ բարձր պնդության և չպետք է օգտագործվեն երկու շաբաթից ավելի, քանի որ բաձր է կողմնակի երևույթների առաջացման ռիսկը[4]։ Մաշկային վարակների դեպքում կիրառվում են նաև հակաբիոտիկներ[2]։ Հպումային մաշկաբորբի բուժման հիմքում ընկած է ալերգենի կամ գրգռող գործոնի վերացումը[5][6]։ Հակահիստամինային դեղամիջոցները կարող են նվազեցնել քորը, գիշերային քերծվածքները[2]։

2015 թվականին մաշկաբորբով հիվանդացել են 245 միլիոն մարդ[7]։ Ատոպիկ մաշկաբորբը համեմատաբար ավելի տարախծված տեսակ է և սովորաբար սկսվում է մանկական հասակից[1][2]։ ԱՄՆ-ում կազմում է բնակչության մոտ 10–30%-ը[2]։ Հպումային մաշկաբորբը կանանց մոտ երկու անգամ ավելի հաճախ է հանդիպում[8]։ Ալերգիկ հպումային մաշկաբորբը հանդիպում է 7%-ի մոտ[9]։ Գրգռված հպումային մաշկաբորբը հանդիպում է հիմանականում որոշակի մասնագիտույան տեր մարդկանց մոտ․ հստակ բնորոշումներ դեռ տրված չեն[10]։

Պատճառները և ախտանշանները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձեռքի մաշկաբորբ

Մաշկաբորբի ախտանշանները կախված են դրսևորման ձևից։ Ներառում են մաշկի ցանից մինչև խորդուբորդ կամ բշտիկավոր փոփոխությունները[11]։ Մաշկաբորբի յուրաքանչյուր տեսակ ունի իրեն բնորոշ ախտանշանները, բայց կան դրանցից որոշները, օրինակ՝ կարմրությունը, թեփոտումը և այլն, հանդիպում են գրեթե բոլոր տեսակների մոտ։ Բացի դրանից, տվյալ հիվանդությունից է կախված, թե մաշկի որ հատվածը կախտահարվի, բայց հիմնական տեղակայումներն են պարանոցը, դաստակը, նախադաստակը, սրունքը և ոտնաթաթը։ Հիմնական ախտանշանը համարվում է քորը։ Առավել հաճախ այն տեղակայվում է սեռական օրգանների շրջանում, ինչպես օրինակ՝ փոշտը և հեշտոցը[12]։[13] Այս տիպին բնորոշ ախտանշանները կարող են բավականին ինտենսիվ լինել, ինչպես նաև ժամանակի ընթացքում թուլանալ և ուժեղանալ։ Գրգռված հպումային մաշկաբորբը մյուսների համեմատությամբ ավելի հիվանդագին ընթացք է ունենում։

Ատոպիկ դերմատիտի ախտանշանները տարբեր մարդկանց մոտ տարբեր են, իսկ հիմնական ախտանշաններն են չորությունը, քորը և մաշկի կարմրությունը։ Ախտահարմանը ամենանորոշ տեղամասերն են համարվում մաշկային ծալքերը, ծնկների հետին մակերեսի, դաստակի, դեմքի և ձեռքերի մաշկը։ Բերանային մաշկաբորբը իրենից ներկայացնում է բերանի շուրջը կարմիր բշտավորված ցանը[14]։

Հերպեսանման մաշկաբորբի ախտանշանները ներառում են քորը, կարմրությունը և այրոցի զգացողությունը։ Սովորաբար լինում են նաև պապուլաներ և վեզիկուլաներ[15]։ Այս տիպին բնորոշ փոքրիկ կարմիր թմբիկները սովորաբար 1 սմ-ի սահմաններում են։ Կարող են տեղակայված լինել կա՛մ հավասարաչափ խմբավորված, կա՛մ տարածուն սփռված մեջքի վերին և ստորին հատվածների, հետույքի, արմնկի, ծնկների, պարանոցի, ուսերի և գլխամաշկի վրա։ Ավելի հազվադեպ ցանը կարող է անցնել բերանի խոռոչ կամ գլխամաշկի մազածածկ հատվածից էլ ներքև։

Սեբորեային մաշկաբորբը սկսում է դրսևորվել աստիճանաբար՝ գլխամաշկի վրա չորից մինչև ճարպոտ թեփի առաջացմամբ՝ տարածվելով դեմքի մաշկի վրա, բայց երբեք չի առաջացնում մազաթափություն[16]։ Նորածինների մոտ կարող է դիտվել խիտ, դեղնավուն ցանավարում, որը հաճախ կարող է հանգեցնել մաշկի խորը պատռվածքների։ Ծանր դեպքերում ախտանշանները կարող դուրս գալ գլխամաշկի մազածածկ հատվածի սահմաններից և տարածվել ականջների, հոնքերի, քթարմատի, շուրջքթային հատվածի, կրծքավանդակի և մեջքի վերին հատվածների վրա[17]։

  • Մաշկաբորբ
    Մաշկաբորբ
  • Ավելի սրացած մաշկաբորբ
    Ավելի սրացած մաշկաբորբ
  • Մաշկաբորբից առաջացած կեղև, որը քերծվել է
    Մաշկաբորբից առաջացած կեղև, որը քերծվել է
  • Կոմպլեքս մաշկաբորբ
    Կոմպլեքս մաշկաբորբ

Պատճառները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաշկաբորբի առաջացման պատճառները դեռևս անհայտ են, բայց ենթադրում են, որ առաջացման հիմքում ընկած են գենետիկ և շրջակա միջավայրի գործոնների զուգակցումը[2]։

Շրջակա միջավայր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիգիենայի հիպոթեզները հավաստում են, որ ասթմայի, մաշկաբորբի և այլ ալերգիկ հիվանդությունների առաջացման հիմքում ընկած են շրջակա միջավայրի վատ պայմանները, որոնք էլ իրենց հերթին նպաստում են մանկական հասակից նորմալ միկրոֆլորայի խանգարմանը։ Դա հաստատվում է ասթմայի էպիդեմիոլոգիական հետազոտություններով[18]։ Հիպոթեզը հաստատում է, որ միկրոօրգանիզմների և իմուն համակարգի այլ մոդուլյատորների ազդեցությունը շատ կարևոր է օրգանիզմի զարգացման համար, և եթե այդ ազդեցությունը թուլանում է, ապա բարձրանում է է ասթմայի և ալերգիկ հիվանդությունների զարգացման ռիսկը։

Կան վարկածներ, որ մաշկաբորբի առաջացման հիմքում կարող է ընկած լինել տնային փոշու տզի կղանքի դեմ առաջացած ալերգիկ ռեակցիան[19], իսկ մինչև 5%-ի մոտ հայտնաբերվել են տզերի դեմ հակամարմիններ,[20] որի ունեցած դերի հաստատման համար դեռ անհրաժեշտ են կատարել հետազոտություններ[21]։

Գենետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի շարք դեղեր կապ ունեն մաշկաբորբի առաջացման հետ, որոնցից մեկը ֆիլագգրինն է[3]։ ԸՆդհանուր գենոմային հետազոտությունների արդյունքում ի հայտ եկան մաշկաբորբի հետ ասոցացված երեք գենետիկ տարբերկներ՝ OVOL1, ACTL9 և IL4-KIF3A[22]։

Մաշկաբորբը երեք անգամ ավելի հաճախ է հանդիպում ցելիակիայով հիվանդ անձանց մոտ, և երկու անգամ էլ ավելի հաճախ նրանց մոտ, որոնց ընտանիքի անդամները ունեն ցելիակիա, ինչն էլ հաստատում է մաշկաբորբի և գենետիկ գործոնների միջև առկա հավանական կապը[23][24]։

Պաթոֆիզիոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր մաշկաբորբերը բնութագրվում են սպոնգիոզով, որն էլ հնարավորություն է տալիս կուտակել բորբոքման միջնորդանյութեր։ Մեծ դերակատարում ունեն դենդրիտային բջիջների մի քանի ենթատիպեր, օրինակ՝ Լանգերհանսյան բջիջները և վերմաշկային դենդրիտային բորբոքային բջիջները[25][26]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաշկաբորբի ախտորոշումը հիմնված է հիվանդության պատմության և ֆիզիկալ զննման տվյալների վրա[3]։ Որոշ դեպքերում օգտակար է նաև մաշկի բիոպսիան[27]։ Մաշկաբորբով հիվանդ մարդկանց դեպքում ավելի հավանական է սննդային ալեգիաների սխալ ախտորոշումը[28]։

Փատչ թեստը օգտագործվում է ալերգիկ հպումային մաշկաբորբի ախտորոշման համար[29][30]։

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Էկզեմա» տերմինը իրենից ներկայացնում է բազմաթիվ ախտանշանների համախումբ։ Դասակարգումն այնպիսին է, որ մի շարք համանման ախտանշաններով կարելի է նկարագրել տարբեր կլինիկական վիճակներ։

Մաշկաբորբը կարող է դասակագվել ըստ տեղակայման(օրինակ՝ ձեռքի էկզեմա), ըստ արտաքին տեսքի(օրինակ՝ դիսկաձև) կամ ըստ առաջացման պատճառի(վարիկոզային էկզեմա)։ «Էկզեմա» տերմինը հաճախ օգտագործվում է ավելի հաճախադեպ տիպի համար, օրինակ՝ ատոպիկ մաշկաբորբ։

Ալերգաբանության և Կլինիկական Իմունաբանության Եվրոպական Ակադեմիան (EAACI) 2001 թվականին հրապակել է մի փաստաթուղթ, որտեղ ալերգիայի հետ կապած հիվանդությունների մեջ առանձնացված են նաև ատոպիկ և ալերգիկ հպումային մաշկաբորբը[31]։ Ոչ ալերգիկ հիվանդություններն այստեղ ներառված չեն։

Տերմինաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունեն մաշկաբորբի մի քանի տեսակներ, որոնք ներառում են ատոպիկ մաշկաբորբը, հպումային մաշկաբորբը, մնայուն մաշկաբորբը, սեբորեային մաշկաբորբը[2]։ Ոմանք մաշկաբորբ և էկզեմա տերմիններն օգտագրծում են որպես հոմանիշներ[1]։

Որոշները էկզեմա տերմինն օգտագործում են ատոպիկ մաշկաբորբի դեպքում[32][33][34]։ Ատոպիկ մաշկաբորբին այլ կերպ անվանում են նաև ատոպիկ էկզեմա[3]։ Կան լեզուներ, որոնցում մաշկաբորբը և էկզեման գործածվում են որպես հոմանիշներ, իսկ որոշ լեզուներում էլ մաշկաբորբ տերմինը օգտագործում են սուր դեպքերում, էկզեմա տերմինը՝ քրոնիկական դեպքերում[35]։

Ընդհանուր տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ախտորոշումը շատ դեպքերում դրվում է հատուկ կոդերի միջոցով, որոնք հաստատված են Հիվանդությունների և առողջական խնդիրների Միջազգային Ստատիստիկ Դասակարգման կողմից։

Ատոպիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ատոպիկ մաշկաբորբը ալերգիկ հիվանդություն է, որն ունի ժառանգական բնույթ, և հանդիպում է հիմանականում այն մարդկանց մոըտ, որոնց ընտանիքի անդամներն ունեն ասթմա։ Քորը հիմնականում դիտվում է գլխամաշկի, պարանոցի, ափերի, ծնկների և հետույքի շրջանում։ Սա բավականին տարածված է զարգացող երկրներում և գնալով աճում է։ Հաճախ գրգռված հպումային մաշկաբորբը շփոթում են ատոպիկ մաշկաբորբի հետ։ Սթրեսը կարող է մեծացնել ատոպիկ մաշկաբորբի առաջացման ռիսկը[36]։

Հպում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հպումային մաշկաբորբը լինում է երկու տիպի՝ ալերգիկ(առաջանում է ալերգենի հանդեպ գերզգայունության դանդաղ ռեակցիա օրինակ՝ տզի թույն, նիկել, Պերույի բալզամ)[37], և գրգռված(դետերգենտների ուղղակի ազդեցությամբ, օրինակ՝ նատրիումի լաուրիլսուլֆատ)։

Որոշ նյութեր միաժամանակ ազդում են և՛ որպես ալերգեններ, և՛ որպես գրգռող(օրինակ՝ թաց ցեմենտ)։ Որոշ նյութեր խնդիրներ են առաջացնում արևի ճառագայթների ազդեցությունից հետո՝ առաջացնելով ֆոտոտոքսիկ մաշկաբորբ: Հպումային մաշկաբորբի երեք քառորդ դեպքերում գրգռիչը հանդիսացող գործոնները հիմնականում բնորոշ են մասնագիտական հիվանդություններին։ Հպումային մաշկաբորբի բուժման հիմքում ընկած են վնասակար նյութերի հետ շփումից խուսափելը և շրջակա միջավայրը դրանցից մաքրելը։ (ICD-10 L23; L24; L56.1; L56.0)

Ճարպահոսական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճարպահոական մաշկաբորբի հիմնական հատկանիշը համարվում է մաշկի թեփոտումը։ Այն հաբնգեցնում է գլխի, հոնքերի, դեմքի և որոշ դեպքերում նաև իրանի մաշկի չոր կամ յուղոտ թեփոտման։ Նորածինների մոտ այն առաջացնում է խիտ, դեղին գունավորմամբ թեփոտում, որի առաջացման պատճառը բիոտինի անբավարարությունն է։ Այն հիմնականում բուժվում է։(ICD-10 L21; L21.0)

Քիչ տարածված տիպերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիսհիդրոզ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիսհիդրոզը (դիսհիդրոտիկ մաշկաբորբ, պոմֆոլիկս, բշտիկային ափաներբանային մաշկաբորբ) հիմնականում առաջանում է ոտքերի և ձեռքերի ափային մատերի, ափային և ներբանային մակերեսների մաշկի վրա։ Առաջացած փոքրիկ, ոչ թափանցիկ բշտիկները ուղեկցվում են նաև քորով, որն ավելի է ուժեղանում գիշերային ժամերին։ Ձեռքերի մաշկաբորբի տարածված տարբերակներից մեկի ժամանակ քորն ուժեղանում է շոգ եղանակներին։(ICD-10 L30.1)

Դիսկաձև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիսկաձև մաշկաբորբը (էքսուդատիվ մաշկաբորբ, միկրոբային մաշկաբորբ) բնութագրվում է հիմնականում ոտքերի վրա առաջացող շրջանաձև հետքերով կամ հստակ սահմանազատված ցանավորմամբ։ Այն սովորաբար սրանում է ձմռան ամիսներին։ Պատճառը հիմնականում անհայտ է, և բնութագրում է պարբերական բնույթով։ Ժամանակի ընթացքում դիտվում է հիվանդության առաջացման և բուժման պրոցեսների հերթափոխ։ (ICD-10 L30.0)

Երակային[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երակային մաշկաբորբը (գրավիտացիոն մաշկաբորբ, կանգային մաշկաբորբ) հիմնականում հանդիպում է այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն արյան շրջանառության խանգարում, երակների վարիկոզ լայնացում, այտուց և արտահայտվում է իմնականում 50-ից բարձր տարիք ունեցողների սրունք-թաթային հոդավորման շրջանում։ Կա կարմրություն, մգացում և քոր։ Հաճախ վերածվում է ոտնաթաթի մաշկի խոցերի։ (ICD-10 I83.1)

Հերպեսանման մաշկաբորբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Dermatitis herpetiformis (Duhring's disease) causes intensely itchy and typically symmetrical rash on arms, thighs, knees, and back. It is directly related to celiac disease, can often be put into remission with appropriate diet, and tends to get worse at night. (ICD-10 L13.0)

Neurodermatitis[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Neurodermatitis (lichen simplex chronicus, localized scratch dermatitis) is an itchy area of thickened, pigmented eczema patch that results from habitual rubbing and scratching. Usually there is only one spot. Often curable through behavior modification and anti-inflammatory medication. Prurigo nodularis is a related disorder showing multiple lumps. (ICD-10 L28.0; L28.1)

Autoeczematization[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Autoeczematization (id reaction, autosensitization) is an eczematous reaction to an infection with parasites, fungi, bacteria, or viruses. It is completely curable with the clearance of the original infection that caused it. The appearance varies depending on the cause. It always occurs some distance away from the original infection. (ICD-10 L30.2)

Viral[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

There are eczemas overlaid by viral infections (eczema herpeticum or vaccinatum), and eczemas resulting from underlying disease (e.g., lymphoma). Eczemas originating from ingestion of medications, foods, and chemicals, have not yet been clearly systematized. Other rare eczematous disorders exist in addition to those listed here.

Prevention[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

There is no good evidence that a mother's diet during pregnancy, the formula used, or breastfeeding changes the risk.[38] There is tentative evidence that probiotics in infancy may reduce rates but it is insufficient to recommend its use.[39]

Certain military and healthcare personnel who might come into contact with the smallpox are still vaccinated against the virus.[40] Those who also have eczema should not receive the smallpox vaccination due to risk of developing eczema vaccinatum, a potentially severe and sometimes fatal complication.[41]

Management[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

There is no known cure for some types of dermatitis, with treatment aiming to control symptoms by reducing inflammation and relieving itching. Contact dermatitis is treated by avoiding what is causing it.

Lifestyle[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Bathing once or more a day is recommended, usually for five to ten minutes in warm water.[3][42] Soaps should be avoided as they tend to strip the skin of natural oils and lead to excessive dryness.[43]

There has not been adequate evaluation of changing the diet to reduce eczema.[44][45] There is some evidence that infants with an established egg allergy may have a reduction in symptoms if eggs are eliminated from their diets.[44] Benefits have not been shown for other elimination diets, though the studies are small and poorly executed.[44][45] Establishing that there is a food allergy before dietary change could avoid unnecessary lifestyle changes.[44]

People can wear clothing designed to manage the itching, scratching and peeling.[46]

House dust mite reduction and avoidance measures have been studied in low quality trials and have not shown evidence of improving eczema.[47]

Moisturizers[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Low-quality evidence indicates that moisturizing agents (emollients) may reduce eczema severity and lead to fewer flares.[48] In children, oil–based formulations appear to be better and water–based formulations are not recommended.[3] It is unclear if moisturizers that contain ceramides are more or less effective than others.[49] Products that contain dyes, perfumes, or peanuts should not be used.[3] Occlusive dressings at night may be useful.[3]

Some moisturizers or barrier creams may reduce irritation in occupational irritant hand dermatitis,[50] a skin disease that can affect people in jobs that regularly come into contact with water, detergents, chemicals or other irritants.[50] Some emollients may reduce the number of flares in people with dermatitis.[51]

Medications[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

There is little evidence for antihistamine; they are thus not generally recommended.[3][52] Sedative antihistamines, such as diphenhydramine, may be tried in those who are unable to sleep due to eczema.[3]

Colloidal oatmeal[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Oatmeal contains avenanthramide (anthranilic acid amides), which can have an anti-inflammatory effect.[53]

Corticosteroids[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

If symptoms are well controlled with moisturizers, steroids may only be required when flares occur.[3] Corticosteroids are effective in controlling and suppressing symptoms in most cases.[54] Once daily use is generally enough.[3] For mild-moderate eczema a weak steroid may be used (e.g., hydrocortisone), while in more severe cases a higher-potency steroid (e.g., clobetasol propionate) may be used. In severe cases, oral or injectable corticosteroids may be used. While these usually bring about rapid improvements, they have greater side effects.

Long term use of topical steroids may result in skin atrophy, stria, telangiectasia.[3] Their use on delicate skin (face or groin) is therefore typically with caution.[3] They are, however, generally well tolerated.[55] Red burning skin, where the skin turns red upon stopping steroid use, has been reported among adults who use topical steroids at least daily for more than a year.[56]

Immunosuppressants[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Tacrolimus 0.1%

Topical immunosuppressants like pimecrolimus and tacrolimus may be better in the short term and appear equal to steroids after a year of use.[57] Their use is reasonable in those who do not respond to or are not tolerant of steroids.[58][59] Treatments are typically recommended for short or fixed periods of time rather than indefinitely.[3][60] Tacrolimus 0.1% has generally proved more effective than pimecrolimus, and equal in effect to mid-potency topical steroids.[38] There is no link to increased risk of cancer from topical use of 1% pimecrolimus cream.[60]

When eczema is severe and does not respond to other forms of treatment, systemic immunosuppressants are sometimes used. Immunosuppressants can cause significant side effects and some require regular blood tests. The most commonly used are ciclosporin, azathioprine, and methotrexate.

Light therapy[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Light therapy using ultraviolet light has tentative support but the quality of the evidence is not very good.[61] A number of different types of light may be used including UVA and UVB;[62] in some forms of treatment, light sensitive chemicals such as psoralen are also used. Overexposure to ultraviolet light carries its own risks, particularly that of skin cancer.[63]

Alternative medicine[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Limited evidence suggests that acupuncture may reduce itching in those affected by atopic dermatitis.[64] There is currently no scientific evidence for the claim that sulfur treatment relieves eczema.[65] It is unclear whether Chinese herbs help or harm.[66] Dietary supplements are commonly used by people with eczema.[67] Neither evening primrose oil nor borage seed oil taken orally have been shown to be effective.[68] Both are associated with gastrointestinal upset.[68] Probiotics are likely to make little to no difference in symptoms.[69] There is insufficient evidence to support the use of zinc, selenium, vitamin D, vitamin E, pyridoxine (vitamin B6), sea buckthorn oil, hempseed oil, sunflower oil, or fish oil as dietary supplements.[67]

Chiropractic spinal manipulation lacks evidence to support its use for dermatitis.[70] There is little evidence supporting the use of psychological treatments.[71] While dilute bleach baths have been used for infected dermatitis there is little evidence for this practice.[72]

Prognosis[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Most cases are well managed with topical treatments and ultraviolet light.[3] About 2% of cases are not.[3] In more than 60% of young children, the condition subsides by adolescence.[3]

Epidemiology[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Globally dermatitis affected approximately 230 million people as of 2010 (3.5% of the population).[73] Dermatitis is most commonly seen in infancy, with female predominance of eczema presentations occurring during the reproductive period of 15–49 years.[74] In the UK about 20% of children have the condition, while in the United States about 10% are affected.[3]

Although little data on the rates of eczema over time exists prior to the 1940s, the rate of eczema has been found to have increased substantially in the latter half of the 20th century, with eczema in school-aged children being found to increase between the late 1940s and 2000.[75] In the developed world there has been rise in the rate of eczema over time. The incidence and lifetime prevalence of eczema in England has been seen to increase in recent times.[3][76]

Dermatitis affected about 10% of U.S. workers in 2010, representing over 15 million workers with dermatitis. Prevalence rates were higher among females than among males, and among those with some college education or a college degree compared to those with a high school diploma or less. Workers employed in healthcare and social assistance industries and life, physical, and social science occupations had the highest rates of reported dermatitis. About 6% of dermatitis cases among U.S. workers were attributed to work by a healthcare professional, indicating that the prevalence rate of work-related dermatitis among workers was at least 0.6%.[77]

History[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

from Ancient Greek ἔκζεμα ékzema,[78]
from ἐκζέ-ειν ekzé-ein,
from ἐκ ek "out" + ζέ-ειν zé-ein "to boil"

(OED)

The term "atopic dermatitis" was coined in 1933 by Wise and Sulzberger.[79] Sulfur as a topical treatment for eczema was fashionable in the Victorian and Edwardian eras.[65]

The word dermatitis is from the Greek δέρμα derma "skin" and -ῖτις -itis "inflammation" and eczema is from հուն․՝ ἔκζεμα ekzema "eruption".[80]

Հասարակություն և մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

՛՛Հիպոալերգեն՛՛ կամ ՛՛բժշկի կողմից փորձված՛՛ տերմինները չեն կարգավորվում[81], և չեն կատարվել առանձին հետազոտություններ, որոնք հաստատեն ՛՛հիպոալերգեն՛՛ պիտակավորում ունեցող ապրանքների՝ մնացածի նկատմամբ ավելի անվտանգ լինելը։

Ուսումնասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մի շարք մոնոկլոնալ հակամարմիններ դեռևս ուսումնասիրվում են հետագայում բուժման մեջ կիրառվելու համար, օրինակ՝ դուպիլումաբ[82]։

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Nedorost, Susan T. (2012). Generalized Dermatitis in Clinical Practice (անգլերեն). Springer Science & Business Media. էջեր 1–3, 9, 13–14. ISBN 9781447128977. Արխիվացված է օրիգինալից 15 August 2016-ին. Վերցված է 29 July 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 «Handout on Health: Atopic Dermatitis (A type of eczema)». NIAMS. May 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 30 May 2015-ին. Վերցված է 29 July 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 McAleer, MA; Flohr, C; Irvine, AD (23 July 2012). «Management of difficult and severe eczema in childhood». BMJ (Clinical Research Ed.). 345: e4770. doi:10.1136/bmj.e4770. hdl:2262/75991. PMID 22826585.
  4. ↑ Habif (2015). Clinical Dermatology (6 ed.). Elsevier Health Sciences. էջ 171. ISBN 9780323266079. Արխիվացված է օրիգինալից 17 August 2016-ին. Վերցված է 5 July 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. ↑ Mowad, CM; Anderson, B; Scheinman, P; Pootongkam, S; Nedorost, S; Brod, B (June 2016). «Allergic contact dermatitis: Patient management and education». Journal of the American Academy of Dermatology. 74 (6): 1043–54. doi:10.1016/j.jaad.2015.02.1144. PMID 27185422.
  6. ↑ Lurati, AR (February 2015). «Occupational risk assessment and irritant contact dermatitis». Workplace Health & Safety. 63 (2): 81–7, quiz 88. doi:10.1177/2165079914565351. PMID 25881659.
  7. ↑ GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). «Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015». Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282. {{cite journal}}: |first1= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  8. ↑ Adkinson, N. Franklin (2014). Middleton's allergy : principles and practice (8 ed.). Philadelphia: Elsevier Saunders. էջ 566. ISBN 9780323085939. Արխիվացված է օրիգինալից 15 August 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ «128.4». Rook's Textbook of Dermatology, 4 Volume Set (9 ed.). John Wiley & Sons. 2016. ISBN 9781118441176. Արխիվացված է օրիգինալից 15 August 2016-ին. Վերցված է 29 July 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ Frosch, Peter J. (2013). Textbook of Contact Dermatitis (2 ed.). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. էջ 42. ISBN 9783662031049. Արխիվացված է օրիգինալից 16 August 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ Caproni, M.; Antiga, E.; Melani, L.; Fabbri, P. (2009). «Guidelines for the diagnosis and treatment of dermatitis herpetiformis». Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology (անգլերեն). 23 (6): 633–638. doi:10.1111/j.1468-3083.2009.03188.x. ISSN 1468-3083. PMID 19470076.
  12. ↑ «Neurodermatitis (lichen simplex)». DermNet New Zealand Trust. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2017-ին. Վերցված է 29 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ «Neurodermatitis». Mayo Clinic. 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 16 June 2010-ին. Վերցված է 6 November 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ «Periorificial dermatitis». DermNet New Zealand Trust. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2017-ին. Վերցված է 29 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. ↑ «Dermatitis herpetiformis». DermNet New Zealand Trust. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2017-ին. Վերցված է 29 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «Seborrheic dermatitis». DermNet New Zealand Trust. 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2017-ին. Վերցված է 29 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. ↑ «Seborrheic Dermatitis». Merck Manual, Consumer Version. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  18. ↑ Bufford, JD; Gern JE (May 2005). «The hygiene hypothesis revisited». Immunology and Allergy Clinics of North America. 25 (2): 247–262. doi:10.1016/j.iac.2005.03.005. PMID 15878454.
  19. ↑ Carswell F, Thompson S (1986). «Does natural sensitisation in eczema occur through the skin?». Lancet. 2 (8497): 13–5. doi:10.1016/S0140-6736(86)92560-2. PMID 2873316.
  20. ↑ Henszel Ł, Kuźna-Grygiel W (2006). «[House dust mites in the etiology of allergic diseases]». Annales Academiae Medicae Stetinensis (Polish). 52 (2): 123–7. PMID 17633128.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  21. ↑ Dermatitis 38, բաժին Atopic Dermatitis(անգլ.) EMedicine կայքում
  22. ↑ Paternoster, L; և այլք: (25 December 2011). «Meta-analysis of genome-wide association studies identifies three new risk loci for atopic dermatitis». Nature Genetics. 44 (2): 187–92. doi:10.1038/ng.1017. PMC 3272375. PMID 22197932.
  23. ↑ Caproni, M; Bonciolini, V; d'Errico, A; Antiga, E; Fabbri, P (2012). «Celiac Disease and Dermatologic Manifestations: Many Skin Clue to Unfold Gluten-Sensitive Enteropathy». Gastroenterol. Res. Pract. Hindawi Publishing Corporation. 2012: 1–12. doi:10.1155/2012/952753. PMC 3369470. PMID 22693492.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  24. ↑ Ciacci, C; Cavallaro R; Iovino P; Sabbatini F; Palumbo A; Amoruso D; Tortora R; Mazzacca G. (June 2004). «Allergy prevalence in adult celiac disease». J. Allergy Clin. Immunol. 113 (6): 1199–203. doi:10.1016/j.jaci.2004.03.012. PMID 15208605.
  25. ↑ Allam, JP; Novak, N (January 2006). «The pathophysiology of atopic eczema». Clinical and Experimental Dermatology. 31 (1): 89–93. doi:10.1111/j.1365-2230.2005.01980.x. PMID 16309494.
  26. ↑ Ulf, Darsow; Eyerich, Kilian; Ring, Johannes (October 2007). «Eczema Pathophysiology - World Allergy Organization». www.worldallergy.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2 February 2017-ին. Վերցված է 28 January 2017-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  27. ↑ «Eczema». University of Maryland Medical Center. Արխիվացված է օրիգինալից 27 July 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  28. ↑ Atkins D (March 2008). «Food allergy: diagnosis and management». Primary Care. 35 (1): 119–40, vii. doi:10.1016/j.pop.2007.09.003. PMID 18206721.
  29. ↑ Jeanne Duus Johansen; Peter J. Frosch; Jean-Pierre Lepoittevin (29 September 2010). Contact Dermatitis. ISBN 9783642038273. Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2014-ին. Վերցված է 21 April 2014-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  30. ↑ Alexander A. Fisher (2008). Fisher's Contact Dermatitis. ISBN 9781550093780. Արխիվացված է օրիգինալից 5 July 2014-ին. Վերցված է 21 April 2014-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  31. ↑ Johansson SG, Hourihane JO, Bousquet J, և այլք: (September 2001). «A revised nomenclature for allergy. An EAACI position statement from the EAACI nomenclature task force». Allergy. 56 (9): 813–24. doi:10.1034/j.1398-9995.2001.t01-1-00001.x. PMID 11551246.
  32. ↑ «Eczema». ACP medicine. Վերցված է 9 January 2014-ին.
  33. ↑ Bershad, SV (1 November 2011). «In the clinic. Atopic dermatitis (eczema)». Annals of Internal Medicine. 155 (9): ITC51–15, quiz ITC516. doi:10.7326/0003-4819-155-9-201111010-01005. PMC 1849764. PMID 22041966.
  34. ↑ ICD 10: Diseases of the skin and subcutaneous tissue (L00-L99) – Dermatitis and eczema (L20-L30) Արխիվացված 9 Հունվար 2014 Wayback Machine
  35. ↑ Ring, Johannes; Przybilla, Bernhard; Ruzicka, Thomas (2006). Handbook of atopic eczema. Birkhäuser. էջ 4. ISBN 978-3-540-23133-2. Վերցված է 4 May 2010-ին.
  36. ↑ Atopic Dermatitis National Eczema Association.
  37. ↑ «Balsam of Peru contact allergy». Dermnetnz.org. 28 December 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 5 March 2014-ին. Վերցված է 5 March 2014-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  38. ↑ 38,0 38,1 Torley, D; Futamura, M; Williams, HC; Thomas, KS (Jul 2013). «What's new in atopic eczema? An analysis of systematic reviews published in 2010–11». Clinical and Experimental Dermatology. 38 (5): 449–56. doi:10.1111/ced.12143. PMID 23750610.
  39. ↑ Kalliomäki, M; Antoine, JM; Herz, U; Rijkers, GT; Wells, JM; Mercenier, A (Mar 2010). «Guidance for substantiating the evidence for beneficial effects of probiotics: prevention and management of allergic diseases by probiotics». The Journal of Nutrition. 140 (3): 713S–21S. doi:10.3945/jn.109.113761. PMID 20130079.
  40. ↑ «DoD Details Military Smallpox Vaccination Program». www.navy.mil (անգլերեն). Վերցված է 10 January 2019-ին.
  41. ↑ «CDC Smallpox | Smallpox (Vaccinia) Vaccine Contraindications (Info for Clinicians)». Emergency.cdc.gov. 7 February 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 25 January 2010-ին. Վերցված է 7 February 2010-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  42. ↑ «Coping with atopic dermatitis». 2017. Վերցված է 11 September 2017-ին.
  43. ↑ Gutman, Ari Benjamin; Kligman, Albert M.; Sciacca, Joslyn; James, William D. (1 December 2005). «Soak and Smear». Archives of Dermatology. 141 (12). doi:10.1001/archderm.141.12.1556.
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 Bath-Hextall, F; Delamere, FM; Williams, HC (23 January 2008). Bath-Hextall, Fiona J (ed.). «Dietary exclusions for established atopic eczema». Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD005203. doi:10.1002/14651858.CD005203.pub2. PMID 18254073. Արխիվացված է օրիգինալից 21 October 2013-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  45. ↑ 45,0 45,1 Institute for Quality and Efficiency in Health Care. «Eczema: Can eliminating particular foods help?». Informed Health Online. Institute for Quality and Efficiency in Health Care. Արխիվացված է օրիգինալից 21 October 2013-ին. Վերցված է 24 June 2013-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  46. ↑ Ricci G, Patrizi A, Bellini F, Medri M (2006). Use of textiles in atopic dermatitis: care of atopic dermatitis. Current Problems in Dermatology. Vol. 33. էջեր 127–43. doi:10.1159/000093940. ISBN 978-3-8055-8121-9. PMID 16766885.
  47. ↑ Nankervis, Helen; Pynn, Emma V; Boyle, Robert J; Rushton, Lesley; Williams, Hywel C; Hewson, Deanne M; Platts-Mills, Thomas (2015-01-19). «House dust mite reduction and avoidance measures for treating eczema». Cochrane Database of Systematic Reviews. 1: CD008426. doi:10.1002/14651858.CD008426.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 25598014.
  48. ↑ van Zuuren, Esther J; Fedorowicz, Zbys; Christensen, Robin; Lavrijsen, Adriana PM; Arents, Bernd WM (2017-02-06). «Emollients and moisturisers for eczema». Cochrane Database of Systematic Reviews. doi:10.1002/14651858.CD012119.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 28166390.
  49. ↑ Jungersted, JM; Agner, T (Aug 2013). «Eczema and ceramides: an update». Contact Dermatitis. 69 (2): 65–71. doi:10.1111/cod.12073. PMID 23869725.
  50. ↑ 50,0 50,1 Bauer, Andrea; Rönsch, Henriette; Elsner, Peter; Dittmar, Daan; Bennett, Cathy; Schuttelaar, Marie-Louise A.; Lukács, Judit; John, Swen Malte; Williams, Hywel C. (30 April 2018). «Interventions for preventing occupational irritant hand dermatitis». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4: CD004414. doi:10.1002/14651858.CD004414.pub3. ISSN 1469-493X. PMID 29708265.
  51. ↑ van Zuuren, Esther J.; Fedorowicz, Zbys; Christensen, Robin; Lavrijsen, Adriana; Arents, Bernd WM (6 February 2017). «Emollients and moisturisers for eczema». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2: CD012119. doi:10.1002/14651858.CD012119.pub2. ISSN 1469-493X. PMID 28166390.
  52. ↑ Apfelbacher, Christian J; van Zuuren, Esther J; Fedorowicz, Zbys; Jupiter, Aldrin; Matterne, Uwe; Weisshaar, Elke (2013-02-28). «Oral H1 antihistamines as monotherapy for eczema». Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD007770. doi:10.1002/14651858.CD007770.pub2. ISSN 1465-1858. PMID 23450580.
  53. ↑ Dimberg LH. Theander O, Lingnert H. "Avenanthramides - a group of phenolic antioxidants in oats". Cereal Chem. 1992;70:637–641.
  54. ↑ Hoare C, Li Wan Po A, Williams H (2000). «Systematic review of treatments for atopic eczema». Health Technology Assessment. 4 (37): 1–191. doi:10.3310/hta4370. PMC 4782813. PMID 11134919. Արխիվացված է օրիգինալից 7 February 2009-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  55. ↑ Bewley A; Dermatology Working, Group (May 2008). «Expert consensus: time for a change in the way we advise our patients to use topical corticosteroids». The British Journal of Dermatology. 158 (5): 917–20. doi:10.1111/j.1365-2133.2008.08479.x. PMID 18294314.
  56. ↑ Oakley, M.D., Amanda. «Topical corticosteroid withdrawal». DermNet NZ. DermNet New Zealand Trust. Արխիվացված է օրիգինալից 16 March 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  57. ↑ Shams, K; Grindlay, DJ; Williams, HC (Aug 2011). «What's new in atopic eczema? An analysis of systematic reviews published in 2009–2010». Clinical and Experimental Dermatology. 36 (6): 573–7, quiz 577–8. doi:10.1111/j.1365-2230.2011.04078.x. PMID 21718344.
  58. ↑ Carr, WW (Aug 2013). «Topical calcineurin inhibitors for atopic dermatitis: review and treatment recommendations». Paediatric Drugs. 15 (4): 303–10. doi:10.1007/s40272-013-0013-9. PMC 3715696. PMID 23549982.
  59. ↑ «Atopic eczema - Treatment». NHS Choices, London, UK. 12 February 2016. Արխիվացված է օրիգինալից 16 January 2017-ին. Վերցված է 27 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  60. ↑ 60,0 60,1 «Medication Guide. Elidel® (pimecrolimus) Cream, 1%» (PDF). US Food and Drug Administration. March 2014. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 11 February 2017-ին. Վերցված է 27 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  61. ↑ Gambichler, T (Mar 2009). «Management of atopic dermatitis using photo(chemo)therapy». Archives of Dermatological Research. 301 (3): 197–203. doi:10.1007/s00403-008-0923-5. PMID 19142651.
  62. ↑ Meduri, NB; Vandergriff, T; Rasmussen, H; Jacobe, H (Aug 2007). «Phototherapy in the management of atopic dermatitis: a systematic review». Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine. 23 (4): 106–12. doi:10.1111/j.1600-0781.2007.00291.x. PMID 17598862.
  63. ↑ Stöppler MC (31 May 2007). «Psoriasis PUVA Treatment Can Increase Melanoma Risk». MedicineNet. Արխիվացված է օրիգինալից 29 September 2007-ին. Վերցված է 17 October 2007-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  64. ↑ Vieira, BL; Lim, NR; Lohman, ME; Lio, PA (July 2016). «Complementary and Alternative Medicine for Atopic Dermatitis: An Evidence-Based Review». American Journal of Clinical Dermatology (Review). 17 (6): 557–581. doi:10.1007/s40257-016-0209-1. PMID 27388911.
  65. ↑ 65,0 65,1 «Sulfur». University of Maryland Medical Center. 1 April 2002. Արխիվացված է օրիգինալից 5 August 2012-ին. Վերցված է 15 October 2007-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  66. ↑ Armstrong NC, Ernst E (August 1999). «The treatment of eczema with Chinese herbs: a systematic review of randomized clinical trials». British Journal of Clinical Pharmacology. 48 (2): 262–4. doi:10.1046/j.1365-2125.1999.00004.x. PMC 2014284. PMID 10417508.
  67. ↑ 67,0 67,1 Bath-Hextall, FJ; Jenkinson, C; Humphreys, R; Williams, HC (15 February 2012). Bath-Hextall, Fiona J (ed.). «Dietary supplements for established atopic eczema». Cochrane Database of Systematic Reviews. 2 (2): CD005205. doi:10.1002/14651858.CD005205.pub3. PMID 22336810. Արխիվացված է օրիգինալից 4 July 2013-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  68. ↑ 68,0 68,1 Bamford, JT; Ray, S; Musekiwa, A; van Gool, C; Humphreys, R; Ernst, E (30 April 2013). Bamford, Joel TM (ed.). «Oral evening primrose oil and borage oil for eczema». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4 (4): CD004416. doi:10.1002/14651858.CD004416.pub2. PMID 23633319.
  69. ↑ «Probiotics for treating eczema». www.cochrane.org (անգլերեն). Վերցված է 2019-01-02-ին.
  70. ↑ Eldred DC, Tuchin PJ (November 1999). «Treatment of acute atopic eczema by chiropractic care. A case study». Australasian Chiropractic & Osteopathy. 8 (3): 96–101. PMC 2051093. PMID 17987197.
  71. ↑ Ersser, Steven J.; Cowdell, Fiona; Latter, Sue; Gardiner, Eric; Flohr, Carsten; Thompson, Andrew Robert; Jackson, Karina; Farasat, Helen; Ware, Fiona (7 January 2014). «Psychological and educational interventions for atopic eczema in children». The Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD004054. doi:10.1002/14651858.CD004054.pub3. ISSN 1469-493X. PMID 24399641.
  72. ↑ Barnes, TM; Greive, KA (Nov 2013). «Use of bleach baths for the treatment of infected atopic eczema». The Australasian Journal of Dermatology. 54 (4): 251–8. doi:10.1111/ajd.12015. PMID 23330843.
  73. ↑ Vos, T; և այլք: (15 December 2012). «Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010». Lancet. 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMC 6350784. PMID 23245607.
  74. ↑ Osman M, Hansell AL, Simpson CR, Hollowell J, Helms PJ (February 2007). «Gender-specific presentations for asthma, allergic rhinitis and eczema in primary care». Primary Care Respiratory Journal. 16 (1): 28–35. doi:10.3132/pcrj.2007.00006. PMID 17297524.
  75. ↑ Taylor B, Wadsworth J, Wadsworth M, Peckham C (December 1984). «Changes in the reported prevalence of childhood eczema since the 1939–45 war». Lancet. 2 (8414): 1255–7. doi:10.1016/S0140-6736(84)92805-8. PMID 6150286.
  76. ↑ Simpson CR, Newton J, Hippisley-Cox J, Sheikh A (2009). «Trends in the epidemiology and prescribing of medication for eczema in England». J R Soc Med. 102 (3): 108–117. doi:10.1258/jrsm.2009.080211. PMC 2746851. PMID 19297652.
  77. ↑ Luckhaupt, SE; Dahlhamer, JM; Ward, BW; Sussell, AL; Sweeney, MH; Sestito, JP; Calvert, GM (June 2013). «Prevalence of dermatitis in the working population, United States, 2010 National Health Interview Survey». Am J Ind Med. 56 (6): 625–634. doi:10.1002/ajim.22080. PMID 22674651.
  78. ↑ Henry George Liddell; Robert Scott. «Ekzema». A Greek-English Lexicon. Tufts University: Perseus.
  79. ↑ Textbook of Atopic Dermatitis. Taylor & Francis. 1 May 2008. էջ 1. ISBN 9780203091449. Արխիվացված է օրիգինալից 28 May 2016-ին. {{cite book}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  80. ↑ «Definition of ECZEMA». www.merriam-webster.com. Արխիվացված է օրիգինալից 22 February 2016-ին. Վերցված է 15 February 2016-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  81. ↑ Murphy LA, White IR, Rastogi SC (May 2004). «Is hypoallergenic a credible term?». Clinical and Experimental Dermatology. 29 (3): 325–7. doi:10.1111/j.1365-2230.2004.01521.x. PMID 15115531.
  82. ↑ Lauffer, F; Ring, J (2016). «Target-oriented therapy: Emerging drugs for atopic dermatitis». Expert Opinion on Emerging Drugs. 21 (1): 81–9. doi:10.1517/14728214.2016.1146681. PMID 26808004.

Արտաքին հղումն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես՝ ավազարկղ Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս
 Grigoryan97Mher/Ավազարկղ
էջը Վիքիպահեստում

Կաղապար:Diseases of the skin and subcutaneous tissue

Կատեգորիա:Autoimmune diseases Կատեգորիա:RTT Կատեգորիա:Steroid-responsive inflammatory conditions Կատեգորիա:RTTEM

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Grigoryan97Mher/Ավազարկղ&oldid=7487821» էջից