Մասնակից:Armine41/Ավազարկղ
Ալվեոլ (լատ.՝|alveolus}} «բջիջ, խորացում, թոքաբշտիկ») — շնչառական համակարգի ծայրային մասը՝ բշտիկի տեսքով, որը բացվում է թոքերի շնչառական հատվածները կազմող բրոնխիոլների լուսանցքի մեջ:Ալվեոլները ներգրավված են շնչառության գործընթացի մեջ՝ իրականացնելով գազափոխանակություն թոքային մազանոթների հետ։ Մեկ թոքում կա մոտ 300 000 000 ալվեոլ։
Անատոմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1-ին կարգի շնչառական բրոնխիոլներում պատի ալվեոլների թիվը փոքր է, 2-րդ կարգի շնչառական բրոնխիոլներում դրանք ավելի շատ են, 3-րդ կարգի շնչառական բրոնխիոլներում՝ ավելին, ալվեոլային անցուղիները. գրեթե 100%-ով ձևավորվում են ալվեոլներով, ալվեոլային պարկերն ամբողջությամբ ձևավորվում են ալվեոլներով: Ալվեոլային պարկերն ունեն բազմանկյուն ձև՝ առանձնացված 2-8 մկմ հաստությամբ միջալվեոլային միջնապատերով։ Միջալվեոլային միջնապատերը ներկայացված են ալվեոլների պատերով, որոնց միջև գտնվում են [[[[[շարակցական հյուսվածք]]| տարրեր]]] (առաձգական, կոլագեն և ցանցաթելեր) և գազափոխանակության մեջ ներգրավված մազանոթների ցանցով։ Որոշ ալվեոլներ միմյանց հետ շփվում են միջալվեոլային միջնապատերի բացվածքների միջոցով («Cohn-ի ծակոտիներ»): Մարդու երկու թոքերում ալվեոլների ընդհանուր թիվը կազմում է 600-700 միլիոն։ Նորածին երեխայի մեկ ալվեոլի տրամագիծը միջինում 150 միկրոն է, մեծահասակինը` 280 միկրոն, ծերության ժամանակ հասնում է 300-350 միկրոն: Ալվեոլների ընդհանուր մակերեսը տատանվում է 30 մ² արտաշնչման դեպքում, իսկ100 մ²՝ խորը ներշնչման դեպքում :[1]
Ալվեոլային պատի ներքին շերտը ձևավորվում է շնչառական ալվեոցիտներով (1-ին տիպի ալվեոցիտներ) և խոշոր (սեկրետորային) ալվեոցիտներով (2-րդ տիպի ալվեոցիտներ), ալվեոլային մակրոֆագներով (3-րդ տիպի ալվեոցիտներ)։ Գազափոխանակության մեջ ներգրավված 1-ին տիպի ալվեոլոցիտները շատ ավելի մեծ տարածք են զբաղեցնում (ալվեոլի ներքին մակերեսի 97,5%-ը), քան 2-րդ տիպի ալվեոցիտները (հատիկավոր, խորանարդաձև, սեկրետորային բջիջներ)։ Ինչպես 1-ին տիպի ալվեոցիտները, այնպես էլ 2-րդ տիպի ալվեոլոցիտները տեղակայված են բազալ թաղանթի վրա. այս բջիջները արտադրում են սուրֆակտանտ՝ մակերևութային ակտիվ նյութ, որը ծածկում է ալվեոլների ներսը և կանխում դրանց քայքայումը: Բոլոր տեսակի ալվեոլոցիտները միասին վերցրած կազմում են ալվեոլային էպիթելը և ընկած են բազալ թաղանթի վրա։
Ալվեոլային օդի և թոքային մազանոթների միջև աերոհեմատիկ (օդային-արյունային) պատնեշը ձևավորվում է շնչառական ալվեոլոցիտների ցիտոպլազմայի նոսրացած հատվածներով, ալվեոլային էպիթելի բազալ թաղանթով, թոքային մազանոթի պատով և կազմում է 0,5 մկմ: Որոշ տեղերում բազալ թաղանթները տարանջատվում են՝ առաջացնելով շարակցական հյուսվածքի տարրերով լցված խորշեր։ Յուրաքանչյուր մազանոթ ներգրավված է մի քանի ալվեոլների հետ գազափոխանակման մեջ:
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Բրոնխիալ ծառի կառուցվածքը -
Մարդու շնչառական համակարգը
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Сапин М. Р., Брыксина З. Г. Анатомия человека. — Просвещение, 1995. — ISBN 5-09-004385-X