Մասնակից:Adele1559/Ավազարկղ1
Արվեստը հասարակության և մշակույթների մեջ ստեղծագործական տեսության և ֆիզիկական արտահայտման ձև է: Արվեստի հիմնական բաղադրիչները ներառում են գրականություն, այդ թվում պոեզիա, արձակ և դրամա, կատարողական արվեստ, որոնց թվում երաժշտություն, պար և թատրոն․ինչպես նաև նկարչություն, լուսանկարչություն, կերամիկա, քանդակագործություն և ճարտարապետություն `շենքերի նախագծման և կառուցման արվեստը:
Արվեստի ձևերը միավորում են մի տեսողական տարր, ներկայացում(օրինակ, կինեմատոգրաֆիա) կամ արվեստի ստեղծագործություն՝ գրավոր տեսքով (օրինակ, կոմիքս): Նախապատմական, քարանձավային պատկերներից մինչև ժամանակակից ֆիլմեր, արվեստը ծառայել է որպես ակունք պատմության և մարդկային հարաբերությունների՝ շրջակա միջավայրի փոխանցման գործում:
Սահմանումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ արվեստի ամենակարևոր տարբերակված սահմանման ՝արվեստը վավերացված արտահայտություն է ընդունվում է մարդու միջոցով ՝հասանելի միջավայրում, որպեսզի յուրաքանչյուրը կարողանա դիտել, լսել կամ փորձել այն: Գործառույթը ստեղծելու ձևը կարող է նաև կոչվել որպես որոշակի արվեստ, կամ ընդհանրապես արվեստ: Թե այս քարացած արտահայտությունը կամ այն արտադրելու ձևը «լավ» է կամ արժեք ունի, կախված է այն մարդկանցից, ովքեր հասականում գնահատում են այն, և այդ հրապարակային վարկանիշը կախված է տարբեր սուբյեկտիվ գործոններից: Մարիամ Վեբստերը «արվեստը» սահմանում է որպես «նկարչություն, քանդակ, երաժշտություն, թատրոն, գրականություն և այլն», որոնք համարվում են հմտություն և երևակայություն ունեցող մարդկանց կողմից իրականացվող գործողությունների խումբ:[1] Նմանապես, ԱՄՆ Կոնգրեսը Արվեստի և հումանիտար օրենքների ազգային հիմնադրամում սահմանել է «արվեստը» հետևյալ կերպ.[2]
«Արվեստ» տերմինը ներառում է, բայց չի սահմանափակվում, երաժշտություն (գործիքային և վոկալ), պար, դրամա, ժողովրդական արվեստ, ստեղծագործական գրականություն, ճարտարապետություն և հարակից ոլորտներ, գեղանկարչություն, քանդակագործություն, լուսանկարչություն, գեղարվեստական արվեստ, արդյունաբերական նմուշ, կինոնկարներ, հեռուստատեսային, ռադիո կինոնկար, վիդեո ժապավեն և ձայնային ձայնագրություն, արվեստի ներկայացում, կատարում, արվեստի նման ցուցահանդեսային ձևեր և արվեստի բոլոր այն ավանդական տեսակները, որոնք կիրառվում են մարդկանց կողմից։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հին Հունաստանում և արվեստը և արհեստը վերաբերում էին նույն տեխնե բառին: Այնուամենայնիվ արվեստների միջև տարբերություն չկար: Հին հունական արվեստը բերեց կենդանական տեսակների ու հավասարազոր հմտությունների զարգացման, ցույց տալու համար մկանների, մաշկի գեղեցկությունը և կենսաբանական ճշգրիտ համամասնությունները: Հին Հռոմեական արվեստը նկարագրեց աստվածներին, որպես իդեալական մարդկանց, տարբերվող առանձնահատկություններով (օրինակ, Զևին «բոցավառված»): Միջնադարում Բյուզանդիայի և Գոթական արվեստում եկեղեցու գերիշխանությունը պնդեց բիբլիական և ոչ նյութական ճշմարտությունների արտահայտության մասին: Արևելյան արվեստը հիմնականում աշխատում էր արևմտյան միջնադարյան արվեստի ոճով, այսինքն մակերեսի ձևավորման և հիմնական գույնի (այսինքն, օբյեկտի պարզ գույնը, օրինակ կարմիր հագուստի համար մուգ կարմիր գույնի փոխարեն), այլ ոչ թե այդ գույնի երանգները լույսով, ստվերով և արտացոլմամբ): Այս ոճի առանձնահատկությունն այն է, որ հիմնական գույնը հաճախ սահմանվում է ուրվագծով(ժամանակակից համարժեքը մուլտֆիլմ է): Սա ակնհայտ է, օրինակ, Հնդկաստանի, Տիբեթի և Ճապոնիայի արվեստում․ իսլամական կրոնական արվեստն արգելում է պատկերագրությունը և փոխարենը երկրաչափական կրոնական գաղափարներ է արտահայտում:
Դասակարգումները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միջնադարում, հումանիտար արվեստը ուսուցանվել է բուհերում որպես ներածական ուսումնական ծրագիր, որը ներառում էր քերականությունը, հռետորաբանությունը[3] և տրամաբանությունը և բնագիտությունը, որը ներառում է «մաթեմատիկական արվեստ» թվաբանություն, երկրաչափություն, երաժշտություն և աստղագիտություն։ [4] Արվեստի մեխանիկա (բաղկացած է վեստիարայից, կարից և ասեղնագործությունից, ագրոարդյունաբերությունից, գյուղատնտեսությունից, ճարտարապետական ճարտարապետությունից և քանդակագործությունից որսորդությունից, ռազմական կրթությունից եւ մարտարվեստից, առևտրից, խոհարարությունից, և մետալուրգիա) կիրառվել և զարգացել են գիլդիայի միջավայրում: Ժամանակակից տարբերությունը «գեղարվեստական» և «ոչ գեղարվեստական» հմտությունների միջև զարգանում չի ապրել մինչ Վերածննդի ժամանակաշրջանը:[5] Ժամանակակից գիտության մեջ արվեստը սովորաբար խմբավորված է որպես հումանիտարության ենթաբազմություն: Հումանիտար գիտությունների որոշ ենթաճյուղեր են պատմություն, լեզվաբանություն, գրականություն, աստվածաբանություն, փիլիսոփայություն և տրամաբանությունը։
Արվեստն ունի յոթ ճյուղ: Գրականությունը, նկարչությունը, քանդակագործությունը և երաժշտությունը հիմնական չորս արվեստներն են որոնցից երեքը ածանցյալ են․ դրաման՝ գրականություն է ներկայացման միջոցով, պարը՝ շարժման միջոցով արտահայտված երաժշտություն ,իսկ երգը `գրականություն և ձայն։ [6]
Տեսողական արվեստը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պլաստիկ արվեստներ և արվեստի գործեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նկարչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նկարչությունը պատկերներ ստեղծելու միջոց է, որի ընթացքումօգտագործվում են տարբեր գործիքներ և տեխնիկա: Այն, ընդհանուր առմամբ, ներառում է մակերեսի վրա նշաններ կատարել, գործիք բռնելն ու գործիքը մակերևույթի վրա շարժելը: Ընդհանուր գործիքներն են գրաֆիտե մատիտները, գրիչը և թանաքը , ներկոտ վրձինները, մոմի գույն ունեցող մատիտները, նկարչական ածուխը, փայտածուխը, գունամատիտներն ու մարկերները։Օգտագործվում են նաև թվային գործիքներ, որոնք կարող են նմանեցնել դրանց էֆեկտները։Նկարչության ժամանակ օգտագործվող հիմնական տեխնիկան գծային նկարչությունն է , նախագծում ուրվագծում, պատահական ստվերագծագրում և գունավորում. Այն նկարիչը ,ով գերազանց է նկարում, կոչվում է գեղարվեստական ճարտարագետ կամ գեղանկարիչ: Նկարչությունը կարող է օգտագործվել մշակույթի մեջ օգտագործվող արվեստի ստեղծման համար, օրինակ `նկարազարդումներ, և անիմացիա:[7]
Գունազարդում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գույնը նկարչության էությունն է, ինչպես հնչյունը երաժշտության մեջ։ Գույնը բարձր սուբյեկտ է, սակայն ունի դիտելի հոգեբանական ազդեցություն, թեև դրանք կարող են տարբեր լինել կախված մշակույթից : Սևը արևմուտքում սգո գույն է, մինչդեռ այլ տեղերում սպիտակները կարող են լինել: Որոշ նկարիչներ, տեսաբաններ, գրողներ և գիտնականներ, ինչպիսիք են Գյոթեն, Կանդինսկին [8] և Նյուտոնը ստեղծել են իրենց գունային տեսությունը: Ավելին, լեզվի օգտագործումը միայն գունային համարժեքի համար էքստրակտ է: Օրինակ, «կարմիր» բառը կարող է ընդգրկել սպեկտրի վառ կարմիրի տարբեր երանգների լայն շրջանակ:[9]
Ժամանակակից արվեստագետները զգալիորեն ընդլայնել են նկարչության պրակտիկան, ընդգրկելով, կոլաժը: Սա սկսվեց կուբիզմով և չի նկարագրվում խիստ իմաստով:[10]
Ժամանակակից նկարիչները օգտագործում են տարբեր նյութեր, ինչպիսիք են ավազը, ցեմենտը, ծղոտը, փայտը կամ նույնիսկ մազերը, իրենց աշխատանքների համար: Դրանց օրինակներն են Էլիտո Սիրկայի, Ջին Դուբուֆետի կամ Անսելմ Կիֆերի ստեղծագործությունները։Ժամանակակից արվեստը հեռացել է գեղարվեստի պատմական արժեքից, հօգուտ հայեցակարգի. Սա հանգեցրել է,( ինչպես ոմանք ասում են, )որ գեղանկարչությունը, որպես լուրջ արվեստի ձև, մեռած է, թեև դա չի խոչընդոտում արվեստագետների մեծամասնությանը `շարունակել այն գործել որպես ամբողջություն կամ ամբողջական աշխատանք: Ինդիգենուիզմը 20-րդ դարի սկզբին համարվել է որպես ժամանակակից արվեստ:
Կերամիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կերամիկական արվեստը արվեստի գործ է կերամիկական նյութերից (ներառյալ կավ) որը կարող է ընդունել խեցեղենի, կղմինդրո, պատկերազարդ քանդակի, և սպասքի ձևեր: Թեև որոշ կերամիկական ապրանքատեսակներ համարվում են գեղանկարչություն, կան տեսակներ որոնք դեկորատիվ, արդյունաբերական կամ կիրառական արվեստի օբյեկտներ են : Կերամիկայի միջոցով կարելի է նաև հնագիտական ուսումնասիրություն կատարել: Այն կարող է կատարվել մեկ անձի կամ մի խումբ մարդկանց կողմից: Կավագործության կամ կերամիկական գործարանում մի խումբ մարդիկ նախագծում, արտադրություն և զարդարում են խեցեղենը: Կերամիկական նյութերը երբեմն կոչվում են «արվեստի կավագործություն»: Մեկ անձի կավագործական ստուդիայում, կերամիսները կամ գորգագործները զբաղվում են ստուդիայի կավագործությամբ: Ժամանակակից կերամիկական տեխնիկայի օգտագործման ժամանակ «կերամիկան» , ոչ մետաղական նյութերից օբյեկտների պատրաստման արվեստն ու գիտությունն են ՝ ջերմության գործողությամբ: Այն ընդգրկում է ապակին և մոզաիկը, որոնք պատրաստված են ապակե տեսերայից:
Լուսանկարչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆոտոարվեստը որպես արվեստի ձև, վերաբերում է լուսանկարչի ստեղծագործական ոճին համապատասխան ստեղծված լուսանկարներին: Արվեստի լուսանկարչությունը տարբերվում է ֆոտոլրագրության տարբերակներից, որոնք արտացոլում են նորությունների միջոցառումների և առևտրային լուսանկարներ, որոնց հիմնական խնդիրն է գովազդել ապրանքները կամ ծառայությունները:
Երաժշտությունը արվեստի ձև է, որի միջավայրը ձայնն ու լռությունն են, որը ձևավորվել է ժամանակի ընթացքում: Երաժշտության ընդհանուր տարրերն են հնչյունը (որը կարգավորում է մեղեդու ներդաշնակություն), ռիթմը (և դրա հետ կապված հասկացությունների տեմպը, չափը և դիալեկտիկան), դինամիկան և տեմբրի հնչյունային հատկությունները: Երաժշտության ստեղծումը, կատարումը, նշանակությունը և նույնիսկ երաժշտության սահմանումը տարբերվում են մշակույթի և սոցիալական համատեքստից: Երաժշտությունը տարբերվում է խիստ կազմակերպված ստեղծագործություններից (և դրանց վերարտադրումը ներկայացման մեջ), իմպրովիզացիոն երաժշտությամբ, ալեատորիաներով։Երաժշտությունը կարելի է բաժանել ժանրերի և ենթաճյուղերի, չնայած երաժշտության ժանրերի բաժանման գծերը և հարաբերությունները հաճախ աննկատ են, երբեմն բաց են անհատական մեկնաբանության համար երբեմն էլ հակասական են։«Արվեստի» մեջ երաժշտությունը կարող է դասակարգվել որպես կատարողական արվեստ, կատարողական և լսողական արվեստ:
Թատրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թատրոն կամ թատրոն (հունական theatron- ից (θέατρον), theasthai- ից, «ահա») կատարողական արվեստի ենթաճյուղ է, որը ներառում է խոսքը, ժեստը, երաժշտությունը, տեսարանը և այլ կատարողական արվեստի մեկ կամ մի քանի տարրեր: Բացի ստանդարտ պատմողական երկխոսության ոճից, թատրոնը ներկայացնում է այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են օպերա, բալետ, մնջախաղ, կաբուկի, դասական հնդկական պար, չինական օպերա և երաժշտական համարների ներկայացում:
Պար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պարը (հին ֆրանսերեն պարող, անհայտ ծագումից), ընդհանուր առմամբ, վերաբերում է մարդկային շարժմանը,[11] որը օգտագործվում է որպես արտահայտման ձև ներկայացված սոցիալական, հոգևոր կամ կատարողական միջավայրում: Պարը նաև օգտագործվում է մարդկանց կամ կենդանիների միջև ոչ բանավոր հաղորդակցման մեթոդների (մարմնի լեզուն) նկարագրության համար (անիվի պար, ցնցող պար), անթույլատրելի օբյեկտների շարժում (քամու պարը պարող տերևներ) և որոշ երաժշտական ձևեր կամ ժանրեր ներկայացնելիս։ Խորեոգրաֆիան պարերի կատարման արվեստ է, և այն մարդը, ով դա անում է, կոչվում է բալետմեյստեր: Մարդիկ պարում են սթրեսը թեթևացնելու համար: Պարերի սահմանումները կախված են սոցիալական, մշակութային, գեղագիտական, արվեստից և բարոյական սահմանափակումներից և տարբեր ֆունկցիոնալ շարժումներից (օրինակ, ժողովրդական պարերից) ինչպես համակցված , վիրտուոզ տարրը՝ բալետը: Սպորտում, մարմնամարզության, գեղասահքի և սինխրոն լողի պարերը պարային տեսակներ են, մարտական արվեստը «կատա» -ն նույնպես հաճախ համեմատվում է պարերի հետ:
Բազմատեսակ գեղարվեստական ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոյություն ունեն այն տեսակներ, որտեղ գեղարվեստական ստեղծագործությունները ներառում են բազմաթիվ գեղարվեստական ոլորտներ, ինչպիսիք են ֆիլմը, օպերան և կատարողական արվեստը: Թեև օպերան հաճախ դասակարգվում է երաժշտության կատարողական արվեստում, բառը ինքնին իտալերեն է «ստեղծագործությունների համար», քանի որ օպերան միավորում է արվեստի մի քանի տեսակ մեկ տեսակի տակ: Հատուկ ավանդական օպերայում ամբողջ աշխատանքն օգտագործվում է հետևյալ կերպ. Հավաքածուներ (տեսողական արվեստներ), բեմական հագուստ (նորաձևություն), գործող (դրամատիկական կատարողական արվեստ), լիբրետտոյի կամ բառերի պատմության (գրականության), երգիչների և նվագախմբի երաժշտություն): Կոմպոզիտոր Ռիչարդ Վագները ճանաչել է այդքան շատ տեսակների միաձուլումը մի օպերայի մի ստեղծագործության մեջ, որը ներկայացված է իր «Նիբելունգի մատանին» («Ring of the Nibelung») օպերայի մեջ: Նա իր գործերում չօգտագործեց օպերա տերմինը, այլ փոխարենը Gesamtkunstwerk («արվեստի սինթեզ»), երբեմն կոչվում է «երաժշտական դրամա» `անգլերենով, ընդգծելով գրական և թատերական բաղադրիչները, որոնք կարևոր էին երաժշտության համար: Դասական բալետը մեկ այլ ձև է, որը ստեղծվել է 19-րդ դարում, երբ նվագախմբային երաժշտությունը համադրվել է պարայինին:
19-րդ, 20-րդ և 21-րդ դարերի այլ աշխատանքները միաձուլվեցին այլ յուրօրինակ և ստեղծագործական ձևերին, ինչպիսիք են կատարողական արվեստը: Կատարողական արվեստը ժամանակին համընթաց կատարումն է, որը միավորում է ցանկացած գործիքների, առարկաների և արվեստի նախադրյալ , որոնցից մի քանիսը կարող են իմպրովիզացվել: Կատարողական արվեստը կարող է լինել գրված ,չգրված, անկանոն կամ մեծ հետաքրքրությամբ կազմակերպված․ նույնիսկ կարող է մասնակցել նաև հանդիսատեսը: Ջոն Քեյջը շատերի կողմից համարվում է որպես արտիստ, այլ ոչ թե կոմպոզիտոր, թեև նա նախընտրում էր վերջին տարբերակը: Նա ավանդական համույթների համար երգեր չէր գրում: Cage- ի կազմը Living Room Music- ը 1940 թվականին կազմված երաժշտական «քառյակը» չճանաչված գործիքների, իսկապես ոչ մելոդիկ օբյեկտների համար է, որը լսելի է միայն տիպիկ տան հյուրասենյակում, որտեղից էլ գալիս է անվանումը:
Այլ արվեստներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արվեստի և մշակույթի միջև հստակ սահմանագիծ չկա: Գաստրոնոմիայի նման մշակութային ոլորտները երբեմն համարվում են արվեստ:[12]
Կիրառական արվեստներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրառական արվեստը դիզայնի և ձև ավորման կիրառությունն է ամենօրյա, ֆունկցիոնալ, առարկաների վրա, դրանք գեղագիտորեն հաճելի դարձնելու համար։ [13]Կիրառական արվեստը ներառում է այնպիսի ոլորտներ, ինչպիսիք են արդյունաբերական նմուշը, պատկերազարդումը և առևտրային արվեստը:[14] «Կիրառական արվեստ» տերմինը կիրառվում է կերպարվեստի տարբերակում, որտեղ վերջինը սահմանվում է որպես արվեստ, որը նպատակ ունի արտադրել գեղեցիկ կամ ինտելեկտուալ խթանման օբյեկտներ, առանց առաջնային առօրյա գործառույթների: Գործնականում, դրանք հաճախ համընկնում են:
Վիդեո Խաղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տեսանյութերը, որպես արվեստի ձև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կերպարվեստի և վիդեո խաղերի շուրջ շատ բանավեճեր են եղել, թե արդյոք վիդեո խաղերը կարելի է համարել որպես արվեստի ձև:[15] Խաղի դիզայներ Հեյդե Կոժիման պնդում է, որ տեսախաղերը ծառայողական տեսակներ են, այլ ոչ թե արվեստի ձև, քանի որ դրանք նախատեսված են հնարավորինս շատ մարդկանց ներգրավելու և շահարկելու, այլ ոչ թե մեկ գեղարվեստական անձի համար (չնայած Կոժիման ինքն իրեն համարում էր խաղային հեղինակ և իր խաղերը սովորաբար ստանում են խառը կարծիքներ): Այնուամենայնիվ, նա խոստովանեց, որ քանի որ վիդեո խաղերը կազմված են գեղարվեստական տարրերից (օրինակ, տեսողական), խաղային դիզայներներին կարելի է համարել թանգարանային անդամներ `ոչ գեղարվեստական ստեղծագործություններ ստեղծման, այլ դրանք այնպես կազմակերպել , որ ցուցադրեն իրենց արվեստը և վաճառեն տոմսերը:
Հասարակական գիտությունների շրջանում մշակութային գործիչները ցույց են տալիս, թե ինչպես են վիդեո խաղերը նպաստում ավանդական արվեստի ձևերի և մշակութային պրակտիկայի ներգրավմանը, ինչը վկայում է խաղերի և արվեստի միջև փոխլրացման մասին:[16]
2011 թվականի մայիսին Արվեստի ազգային հիմնադրամը դրամաշնորհի կիրառման ժամանակ ներառեց տեսաֆիլմեր , ինչի համար էլ համարվեց «արվեստի գործ»: 2012 թվականին Սմիթսոնյան ամերիկյան արվեստի թանգարանը ցուցադրեց «Վիդեո խաղերի արվեստը» ցուցահանդեսը: Ցուցահանդեսի դիտորդները խառնվեցին, հարցականի տակ դնելով , թե արդյոք խաղերը պատկանում են արվեստի թանգարանին:
Արվեստի քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ճարտարապետական քննադատություն
- Տեսողական արվեստի քննադատություն
- Պարային քննադատություն
- Ֆիլմերի քննադատություն
- Երաժշտության քննադատություն
- Հեռուստատեսության քննադատություն
- Թատրոնի քննադատությունը
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կերպարվեստ
- Մարտարվեստ
- Արվեստի ուսուցում
- ↑ «Definition of The Arts» (անգլերեն). Merriam-Webster. Վերցված է May 14, 2017-ին.
- ↑ Van Camp, Julie (November 22, 2006). «Congressional definition of "the arts"». PHIL 361I: Philosophy of Art (անգլերեն). California State University, Long Beach. Վերցված է October 28, 2016-ին.
- ↑ Onions, C. T; Friedrichsen, George Washington Salisbury; Burchfield, Robert William (1991). The Oxford dictionary of English etymology (անգլերեն). Oxford: at The Clarendon Press. էջ 994. ISBN 0198611129.
- ↑
Տեքստ՝ Adele1559/Ավազարկղ1 Վիքիդարանում
- ↑ In his commentary on Martianus Capella's early fifth century work, The Marriage of Philology and Mercury, one of the main sources for medieval reflection on the liberal arts
- ↑ Rowlands, Joseph; Landauer, Jeff (2001). «Esthetics». Importance of Philosophy. Վերցված է October 28, 2016-ին.
- ↑ «The definition of draftsman». Dictionary.com. Վերցված է October 29, 2016-ին.
- ↑ Ribe, Neil; Steinle, Friedrich (July 1, 2002). «Exploratory Experimentation: Goethe, Land, and Color Theory». Physics Today. 55 (7): 43–49. Bibcode:2002PhT....55g..43R. doi:10.1063/1.1506750. ISSN 0031-9228.
- ↑ Düchting, Hajo; Kandinsky, Wassily (2012). Wassily Kandinsky, 1866–1944 : a revolution in painting. Taschen. էջ 68. ISBN 9783836531467. OCLC 772098057.
- ↑ Ball, Walter William Rouse (1908). A short account of the history of mathematics (անգլերեն). London: Macmillan. էջ 325. OCLC 645107161.
- ↑ Harper, Douglas (2001–2016). «dance (n.)» (անգլերեն). Online Etymology Dictionary. Վերցված է October 29, 2016-ին.
- ↑ http://knowledge.wharton.upenn.edu/article/new-face-french-gastronomy/
- ↑ "applied art" in The Oxford Dictionary of Art. Online edition. Oxford University Press, 2004. www.oxfordreference.com. Retrieved 23 November 2013.
- ↑ http://www.dictionary.com/browse/applied-art
- ↑ Parker, Felan (December 12, 2012). «An Art World for Artgames». Loading... (անգլերեն). 7 (11). ISSN 1923-2691.
- ↑ Borowiecki, Karol J.; Prieto-Rodriguez, Juan (2015). «Video Games Playing: A substitute for cultural consumptions?». Journal of Cultural Economics (անգլերեն). 39 (3): 239–258. doi:10.1007/s10824-014-9229-y.
