Մասնակից:Տիգրան Ասատրյան1/Ավազարկղ
Տեգիրի ճակատամարտ, որը տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 375 թվականին Տեգիրի մոտ։Այն ռազմական բախում էր Թեբե եւ Սպարտայի զորքերի միջեւ Բոեյան պատերազմի ժամանակ։ Битва при Тегирах (сражение при Тегире) (375 год до н. э.) — военное столкновение между фиванскими и спартанскими войсками во время Беотийской войны.
Իրադարձություններ, նախորդող մարտեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մ. թ.ա. 375 թվականին Թեբեի զորքերը ռազմական գործողություններ էին սկսել բեոթիա քաղաքների դեմ, որոնք գտնվում էին Սպարտայի տիրապետության տակ՝ նպատակ ունենալով սպարտացիներին վտարել Բոեթիայից եւ վերակենդանացնել Բոեթիական միությունը։ Թեբեի հրամանատար Պելոպիդասը իմանալով,որ Բոեթի Օրխոմենայի սպարտայի կայազորը նախապատրաստվել է Լոկրիդի դեմ արշավին, Սրբազան ջոկատի եւ ձիավարության փոքր ջոկատի հետ շտապել էր դեպի Օրխոմենոս՝ հուսալով նրան գրավել։ Մոտենալով Օրխոմենոսին, թեբենները նկատել էին, որ քաղաք է մոտենում նոր նշանակալի Սպարտայի զորք, կայարանն ուժեղացնելու համար։ Տեգիրի պաշտապանության համար, կիրճում գտնվող Պելոպիդասը դիմակաել է Լոկդիդից վերադարձող Սպարտայի առաջին ջոկատին։ События, предшествовавшие битве Խմբագրել В 375 году до н. э. фиванские войска развернули боевые действия против беотийских городов, находившихся под властью Спарты, с целью изгнать спартанцев из Беотии и возродить Беотийский союз. Фиванский военачальник Пелопид, узнав, что спартанский гарнизон беотийского Орхомена выступил в поход на Локриду, вместе со Священным отрядом и небольшим отрядом конницы поспешил к Орхомену, надеясь захватить его. Приблизившись к Орхомену, фиванцы обнаружили, что к городу для усиления гарнизона подходит новое значительное спартанское войско. Вынужденный отступить под защиту Тегир, Пелопид в ущелье столкнулся с первым спартанским отрядом, возвращающимся из Локриды. Մարտական առաջընթաց Թեբեի ուժերը (300 հետեւակային գումարած հեծելազոր) զգալիորեն զիջում էին Սպարտայի ուժերին 2 մորա ( ըստ տարբեր գնահատականների՝ 1000-ից 1800 մարդ)։ Երբ ծովայինները տեսան, որ Սպարտայի զորքերը առջեւում է, ինչ-որ մեկը վազում է դեպի Պելոպիդաս եւ բղավում <<Մենք ենկանք թշնամու վրա>>։ Պելոպիդասը պատասխանեց.<<Ինչպես թե, ավելի շուտ՝ թշնամին մեզ վրա>>։ Նա հրամայեց հեծելազորին առաջ շարժվել եւ հարձակվել թղնամու վրա, իսկ հետեւակը՝ փակել շարքերը եւ հարվածել դրանց հետեւից։ Թեբեների ավելի խիտ եւ ավելի կոմպակտ ձեւավորման համար առաջին հարվածը ուղղված էր սպարտայի հրամանատարներին, եւ երբ երկուսն էլ, պոլեմարխներ Թեոպոմպոսը եւ Գորգոլեոնը ընկան ճակատամարտում, սպարտացիները խարնաշփոթի մեջ էին Թեբեների հետ թույլ չտալով, որ նրանք անցնեն։ Սակայն Թեբեները շարունակեցին ճնշել եւ ոչնչացնել թշնամուն։ Պելոպիդասը թշանամուն հեռուն չեր հետապնդում՝ վախենալով ինչպես Օրխոմի սպարտայական բնակիչներից, այնպես էլ թարմ սպարտայական ջոկատից։ Գավաթը բարձրացնելուց եւ ընկած թշնամիներից զրահը հանելուց հետո թեբեները վերադարձան տուն։ Ход битвы Խմբագրել Фиванские силы (300 пехотинцев плюс конница) значительно уступали спартанским, составлявшим 2 моры (по разным оценкам от 1000 до 1800 человек). Когда дозорные обнаружили спартанское войско впереди, кто-то подбежал к Пелопиду и крикнул: «Мы наткнулись на противника!». Пелопид ответил «Что ты, скорее противник — на нас!», приказал коннице выдвинуться вперёд и атаковать противника, а пехоте — плотнее сомкнуть ряды и ударить следом.
Первый удар более плотного и компактного строя фиванцев был нацелен на спартанских военачальников, и когда в бою пали оба полемарха Феопомп и Горголеон, спартанцы в замешательстве расступились перед фиванцами, пропуская их. Однако фиванцы продолжали теснить и истреблять врага.
Далеко преследовать врага Пелопид не стал, опасаясь как проспартански настроенных жителей Орхомена, так и свежего спартанского отряда. Воздвигнув трофеон и сняв доспехи с павших врагов, фиванцы вернулись домой.
Ճակատամարտի հետեւանքները
Տեգիրի ճակատամարտը Բոեյան պատերազմի փոքր դրվագ էր,որը կարեւոր հետեւանքներ ունեցավ։ Սպարտացիները հույների կամ բարբարոսների հետ պատերազմում չհաղթեցին, ինչքան որ հաջողվել էր թշնամուն։ Այս ճակատամարտը Լեակտրա ճակատամարտի նախերգանքն էր։ Последствия битвы Խմբագրել Сражение при Тегире было небольшим эпизодом Беотийской войны, однако оно имело важные последствия. Никогда ранее спартанцы в войнах с греками или варварами, не терпели поражения от уступающего в численности противника. Эта битва была как бы прелюдией к битве при Левктрах. Битва при Тегирах (сражение при Тегире) (375 год до н. э.) — военное столкновение между фиванскими и спартанскими войсками во время Беотийской войны.
== Մարտական գործողությունների տանող իրադարձությունները== Մ.թ.ա. 375 թ. ե. Թեբենի զորքերը սկսեցին ռազմական գործողություններ իրականացնել Սպարտայի տիրապետության տակ գտնվող Բոեթյան քաղաքների դեմ ՝ նպատակ ունենալով սպարտացիներին վտարել Բոեթիայից և վերակենդանացնել Բոեթյան միությունը: Թեբենի հրամանատար Պելոպիդասը իմանալով, որ Բոեթի Օրխոմենես սպարտայի կայազորը արշավ է սկսել ընդդեմ Լոկրիդի, հեծելազորի մի փոքր ջոկատ շտապեց Օրխոմենոս ՝ հույս ունենալով նրան գրավել: Մոտենալով Օրխոմենոսին, թեբենները նկատել էին,որ կայարանն ուժեղացնելու համար քաղաքին է մոտենում նոր նշանակալի Սպարտայի բանակը: Ստիպված նահանջելով Տեգերի պաշտպանության ներքո ՝ կիրճում գտնվող Պելոպիդասը բախվել էր Լոկրիդայից վերադառցող Սպարտայի առաջին կուսակցության հետ: == События, предшествовавшие битве ==
В 375 году до н. э. фиванские войска развернули боевые действия против беотийских городов, находившихся под властью Спарты, с целью изгнать спартанцев из Беотии и возродить Беотийский союз. Фиванский военачальник Пелопид, узнав, что спартанский гарнизон беотийского Орхомена выступил в поход на Локриду, вместе со Священным отрядом и небольшим отрядом конницы поспешил к Орхомену, надеясь захватить его. Приблизившись к Орхомену, фиванцы обнаружили, что к городу для усиления гарнизона подходит новое значительное спартанское войско. Вынужденный отступить под защиту Тегир, Пелопид в ущелье столкнулся с первым спартанским отрядом, возвращающимся из Локриды.
== Կռվի ընթացքը== Թեբենի զորքերը (300 հետևակային գումարած հեծելազոր) զգալիորեն զիջում էին Սպարտայի ուժերին, որոնք կազմում էին 2 Մորա (ըստ տարբեր գնահատականների ՝ 1000-ից 1800 մարդ): Երբ սենատորները առջեւից հայտմաբերկրցին Սպարտայի բանակը, ինչ-որ մեկը վազեց դեպի Պելոպիդաս և բղավեց. «Մենք ընկանք թշնամու վրա>>։Պելոպիդասը պատասխանեց. «Ինչպես թե, ավելի շուտ՝ թշնամին մեզ վրա>>։ Նա հրամայեց հեծելազորին առաջ շարժվել և հարձակվել թշնամու վրա, իսկ հետևակը՝փակել շարքերը և հարվածել դրանց հետևից:
Թեբանցիների ավելի խիտ և ավելի կոմպակտ ձևավորման առաջին հարվածը ուղղված էր Սպարտայի գեներալներին, և երբ երկուսն էլ պոլեմարխները և Թեոպոմպոսը և Գորգոլեոնը ընկան ճակատամարտում, Սպարտացիները խառնաշփոթի մեջ էին բաժանվում Թեբանների առաջ ՝ թույլ տալով նրանց ներս մտնել: Սակայն Թեբանները շարունակեցին ճնշել և ոչնչացնել թշնամուն: == Ход битвы ==
Фиванские силы (300 пехотинцев плюс конница) значительно уступали спартанским, составлявшим 2 моры (по разным оценкам от 1000 до 1800 человек). Когда дозорные обнаружили спартанское войско впереди, кто-то подбежал к Пелопиду и крикнул: «Мы наткнулись на противника!». Пелопид ответил «Что ты, скорее противник — на нас!», приказал коннице выдвинуться вперёд и атаковать противника, а пехоте — плотнее сомкнуть ряды и ударить следом.
Первый удар более плотного и компактного строя фиванцев был нацелен на спартанских военачальников, и когда в бою пали оба полемарха Феопомп и Горголеон, спартанцы в замешательстве расступились перед фиванцами, пропуская их. Однако фиванцы продолжали теснить и истреблять врага.
Далеко преследовать врага Пелопид не стал, опасаясь как проспартански настроенных жителей Орхомена, так и свежего спартанского отряда. Воздвигнув трофеон и сняв доспехи с павших врагов, фиванцы вернулись домой.
Ճակատամարտի հետևանքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թեգիրի ճակատամարտը Բոեյան պատերազմի փոքր դրվագ էր, բայց դա ունեցավ կարևոր հետևանքներ: Երբևէ Սպարտացիները, հույների կամ բարբարոսների հետ մղվող պատերազմներում, չհաղթեցին ավելի քան թշնամու կողմից: Այս ճակատամարտը նախաբանի պես էր [[Լեակտրայի ճակատամարտը | Լեակտրայի ճակատամարտ]ը): == Последствия битвы ==
Сражение при Тегире было небольшим эпизодом Беотийской войны, однако оно имело важные последствия. Никогда ранее спартанцы в войнах с греками или варварами, не терпели поражения от уступающего в численности противника. Эта битва была как бы прелюдией к битве при Левктрах.
Источники[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Категория:Сражения по алфавиту
Категория:Сражения в Греции
Категория:Сражения Фив
Категория:Сражения Спарты
Категория:Сражения 375 года до н. э.