Մասնակից:Նոդամե/Ավազարկղ

Խորխե Ֆրանսիսկե Իսիդորո Լուիս Բորխես Ասևադո (Բուենոս Այրես, օգոստոսի 24, 1899-Ժնեւ, հունիսի 14, 1986) ։Արգենտանիցաի գիտնական ու գրող է։ Համարվում է XX դարի գրականության ամենանշանավոր գրողներից մեկը։ Հրապարակել է կարճ ակնարկներ,պատմվածքներ,պոեմներ ։ Նրա դերը կարևոր է եղել գրականության մեջ և տիեզերական աշխարհայացքի շնորհիվ ստացել է յուրաքանչյուր որակավորման աստիճան,ներառյալ մանրակրկիտ վերլուծություններում և բազմաթիվ թարգմանություններում։ բացառել է բոլոր տեսակի դոգմաները։

Ֆանտաստիկ օնթոլոգիաները , համաժամանակյա կենսագրությունները ուտոպյան քերականություն ,վիպագրության աշխառհագռություններ,բազմաթիվ տիեզեռական պատմություննեռ,լավագույն տրամաբանական հոդվածներ,էթիկական պատմվածքներ,մաթեմատիկական եռևակայություններ,դրամատիկական թևաբանություններ ,երկրաչափության հայտնագործություններ և հայտնագործողների հիշողությունները մի հսկայական տեսարանն են կազմում,որը Խորխե Բորխեսը առաջարկում է ինչպես ուսանողներին ,այնպես էլ չմասնագիտացված ուսուցիչներին։ ԵՎ բացի այս ամենին ,փիլիսոփայությունը և մտածողությունը ,որպես ենթադրություն և պոեզիան , ռացիոնալության բարձրագույն ձև շառունակում է մնալ պարզ գրականագետ նախընտրելի էր մաթեմատիկոսների,փիլիսոփաների ,լեզվաբանների կոզմից։Բորխեսն առաջարկում է իր հոյակապ լեզվի, գիտելիքների, իր իդեալների ,իր գործողությունների օրիգինալության և իր գործերի գողոցկության շնորհիվ ստեղծեց մի գործ ,որը փառքի հասավ իսպաներեն լեզվի և համընդհանուր գաղափարի շնորհիվ։

Արժանացել է բազմաթիվ մրցանակների։Բորխեսը նաև լավ քաղաքական կերպար էր,ուներ պահպանողական մտածելակերպով,որը նրան բերեցին նոբելյան մրցանակի համաար գրեթե 30 անգամ թեկնածու դառնալուն։

«Այն ,որ մարդ ցանկանում է արթնանալ մեկ այլ անհատի հիշողություններում ,չգրավելով ավելի քան մեկ երրորդը, համարվում է ակնհայտ պարադոոքս։Առանց անհանգստանալաու կատարել է այս պարադոքսը ․իր ամբողջ կենսագրության անմեղ կամքն է» ։

Ջ․Լ․ Բորխես, Էվարիստո Կարրիեգո

Կյանքի ճանապարհը

Առաջին տարիներ

Բորխեսը կարծում էր, որ իր նախնիներից ժարանգել է երկու գլխավոր բանռազմականություն և գրականություն։Իր ընտանեկան ծառը կապում էր իրեն հանրահայտ արգենտինական ընտանիքների հետ ,որոնք անգլո֊սաքսոնական ինչպես նաև պորտուգալական ժառանգություն ունեն։Սերում է տարբեր զինվորականներից,ովքեր մասնակցել են Արգենտինայի ազատագրական շարժմանը,ինչպիսինն են Ֆրանսիսկո Նարսիսո դե Լապրիդան,ով նախագահում էր Թուխումանի կոնգրեսը և ստորագրել է անկախության հռչակագիրը ,Ֆրանսիսկո Բորխես Լաֆինուր՝հայրական պապը, ուրուգվացի գնդապետ է եղել,Էդվարդ Յանգ Հասլամ՝հոր ապուպապը,րոմանտիկ բանաստեղծ էր,խմբագրում էր արաջին անգլիական թերթերից երկուսը՝ «Արծաթե գետ » «Հարավային խաչ» ,Մանուել իսիդորո Սուարե՝մորական նախապապ,ով եղել է գնդապետ և պետերազմել է Ազատագրման տարիներին,Խուան Քրիսոստոմո Լաֆինուր հորեղբայրը արգենտինացի գրող էր,հեղինակն է ռոմանտիկական և հայրենասիրական շարադրանքների,փիլիսոփայության դասախոս էր,Իսիդորո դե Ասեվադո Լապրիդան մորական պապը զինվորական էր և պայքարում էր Խուան Մանուել դե Ռոսասի դեմ։

Նրա հայրը՝Խորխե Գուիլլերմո Բորխեսը սերում էր պորտուգալական ընտանիքից,արգենտինական փաստաբան էր,ծնվել է Էնտրե Ռիոս նահանգում ,իռեն նվիրել է հոգեբանության դասավանդմանը։ Հրաշալի ընտերցող էր ուներ գրական մեծ ձգտումներ,որոնք իրենց նյութական տեսքը ստացան իր վեպում,«Առաջնորդում» և մի քանի բանաստողծություններում,ինչպես նաև թարգմանեց Օմար Խայամ Էդվարդ Ֆիցջերալդի անգլերեն տարբերակից։1970 թվականին իր հոր մասին Խորխե Լուիս Բորխեսը հիշում է այս խոսքերով «Հայրս բացահայտեց ինձ բանաստեղծության հզորությոունը․փաստ է ,որով բառերը ոչ միայն հաղորդակցման միջոց են,այլևկախարդական ու երաժշտական նշաններ». Բորխեսի մայրը ՝Լեոնոր Ասեվադո Սուարեսը ուրուգվացի էր.Իր ամուսնուց սովորել էր անգլերեն ու թարմանում էր տարբեր գործոր անգլերենից իսպաներեն։Նրա հայրական ընտանիքը ուներ իսպանական,պորտուգալական և անգլիական ծագումնաբանություն,իսկ մոր շնորհիվ իսպաներենի էր տիրապետում և հավանաբար պորտուգալերեն։ Ընտանիքում խոսում էին ինչպես անգլերենով այնպես էլ իսպաներենով,այսպիսով Բորխեսը մեծացավ երկլոզվյան միջավայրում։

Խորխե Լուիս Բորխեսը ծնվել է 19րդ դարի վերջին օգոստոսի 24ին 1899թ․֊ին հղիության 8րդ ամսում, արգենտինական տիպիկ տանը ջրամբարովև բակով․երկու տարրեր ,որոնք կրկնվում են իր եղծագործություններում,որպես այդ ժամանակվա ու միջավայրի արձագանք։Իր ծննդավայրը գտնվում էր Թուխուման փողոցի 840 հասցեում,սակայն իր մանկությունը տեղափոխվել է մի փոքր ավելի հյուսիս,Սերրանո 2135 Պալերմո թաղամասում։ Կապը գրականության հետ սկսվել է վաղ տարիքից ,չորս տարեկանից իմացել է գրել և կարդալ ։ Արդեն 71 տարեկան հասակում էր «Եթե պետք լիներ ընդգծել իր կյանքի հարստության ապացույցը ,կպատասխաներ ,որ դա հոր գրադարանն էր։ Իրականում,կարծում եմ դուրս չի եկել գրադարանից։ Կարծես թե դեռևս տեսնում եմ․․․հստակ հիշում եմ Պալատների հանրագիտարանի և բրիտանական պողպատե փորագրությունները»[3]

Բորխեսի մանկությունը անց է կացել Պալերմոյում,այդ ժամանակահատվածում Պալերմո թաղամասը քաղաքի սահմանների մոտ էր գտնվում։

1905 թվականին սկսեց արաջին դասընթացները բրիտանական ինստիտուտում։ Հաջորդ տարի գրեց իր առաջին պատմվածքը ՝ «Կործանարար վիզորը»,իսկ հետո Դոն Քիշոտից էջեր։Ինչպես նաև հստակ ու կարճ շարադրանքվ անգլերենով գրեց հունական դիցաբանության մասին։Ինը տարեկանում անգլերենից թարգմանեց Օսկար Ուայլդ «Երջանիկ արքայազնը»[1] ․այդ տեքստը հրապարակվեց Էլ Պաիս ամսագրում նախաստորագրված Խորխե Բորխեսի կեղմից[2]։ Պալերմո թաղամասում ,որը այդ ժամանակ իմիգրանտների և դանակահարների մարգինալ թաղամաս էր,տեղյակ  էր նախապատվություններով ապրող մարդկանց պատմություններին,որոնք հետագայում տեղ են գտել նրա պատմվածքներում

։Դպրոց սկսել է հաճախել միանգամից չորրորդ դասարանից։ Պաշտոնապես սկսել է իր ուսումը 9 տարեկանից հանրային դպրոցում,որը տրավմատիկ էր Բործեսի համար ,դասընկերները հալածում էին ամենագետ Բորխեսին ,ով կրում էր ակնոց և հագնվում էր հարուստ երեխայի նման,չէր հետաքրքրվում որևէ սպորտով  ,խոսում էր կակազելով. Քոլեջ հաճախելու իր չորս տարիների ընթացքում սովորել էր միայն լուֆրանդո(Բուենոս Այրեսի հանցագործների  ժարգոն) բառապաշարին և աննկատ,անտեսանելի մնալու հնարքներին։

1914  թ․֊ին  Բորխեսի հայրը ստիպված էր լքել իր մասնագիտությունը,թոշակի անցնավ ու մնաց որպես ուսուցիչ շարունակելով մնալ իր ժարանգական ու զարգացող բնավորությանը,որը հետագայում փոխանցվեց իր տղային։Ընտանիքի հետ միասին տեղափոխվեցին Եվրոպա  որպեսզի անցնեն հատուկ ակնաբուժական բուժում ։ Առաջին համաշխարհային պատերազմում փախստի դիմեց ընտանիքը և բնակություն հաստատեց Ժնևում,որտեղ փոքրիկ Բորխեսն ու նրա փոքր եղբայր Նորահը, մարտի 4ին,1901 թվականին ծնված, հաճախեցին . Բորխեսը սովորեց ֆրանսերեն և Լեյսի Ժան Կալվինի մոտ բակալավրի դասերի

Այս ժամանակահատվածում կարդում էր ամեն բան ֆրանսիական ռեալիզմի արձակագիրների, սիմվոլիզմի և էքսպրեսիոոնիզմի բանաստեղծների մասին ,հատկապես ֆրանսիացի բանաստեղծ ՝Արթյուր Ռեմբոյի։ Միևնույն ժամանակ հայտնաբերեց Շոպենհաուերին,Նիցշեին,Մութհներին,Կարլեյսլին,Չեսթերտոնին։ Միայն մեկ բառարանով սովորեց ինքնուս սովորեց գերմանրեն և գրեց առաջին հոդվածները գերմաներենով։Ոգեշնչվածության բողոքական մթնոլորտը միանգամայն տարբեր էր իր նախկին Պալերմոյի դպրոցից,ընկերներից,շատերը նրա պես արտերկրացի էին ,այժմ նրանք գնահատում են նրա գիտելիքներն ու խելքը և չէին ծաղրում կակազելու պատճառով։

Շնորհիվ ռազմական գործողությունների ավարտին և մայրական տատիկի մահվանից հետո 1919 թ․ Բորխեսի ընտանիքը հեռացավ Իսպանիա։ Ի սկզբանե հաստատվեցին Բարսելոնայում իսկ հետո տեղափոխվեցին Պալմա դե Մալյորկա։Inicialmente se instalaron en Barcelona y luego se trasladaron a Palma de Mallorca. Այս վերջին քաղաքում Բորխեսը գրեց 2 գիրք,որոնք չտպագրվեցին ․«Կարմիր ռիթմերը»՝ռուսական հեղափոխության գովասանքի բանաստեղծություններ,«Տարիների խաղաթղթերը »՝ հեքիաթների գիրք։Մադրիդում ու Սևիլյայում մասնակցում էր խայրահեղական գրականության շարժմանը ,հետագայում շարժումը գլխավորեց Արգենտինայում և դա շատ մեծ ազդեցություն ունեցավ իր առաջին քնարական աշխատությունում։ Նա բանաստեղծությունների միջոցով համագործակցում է ամսագրերի հետ և քննադատություն ստանում «Ուլտրա»« Գրեցիա»,«Սերվանտես»,«Հելիսես»,«Կոսմոպոլիս» ամսագրերից ։ Իր առաջին բանաստեղծությունը «Ծովի հիմնը» գրված է Ուոլտ Ուիթմենի ոճով և հրատարակվել է Գրեսիա ամսագրում 1919 թվականի դեկտեմբերին ։

Այս ժամանակահատվածում ճանաչեց կնքահորը՝Գիլերմո դե Տորրեին և մի քանի իսպանացի կարևոր գրողներին,օրինակ Ռաֆայել Կանսինոս-Ասենսին գաղութային սրճարան ,ով հաճախ էր գնում և միշտ համարում էր իր ուսուցչին Ռամոն Գոմես դե լա Սերնային,Վալյե Ինկլանին և Խերարդո Դիեգոյին ։

Գրական գործունեության սկիզբը

Borges en 1921.

1921 թվականի մարտի 4ին Ֆրանսես Հասլամի ՝իր հորական տատիկի հետ ,ով միացել էր իրենց Ժնևում 1916 թվականին ,ծնողների ու քրոջ հետ Բորխեսը նավարկեց Բարսելոնայի Թագուհի Վիկտորիա Եվգենիայի նավահանգիստ ,որտեղից կկարողանային վերադառնալ Բուենոս Այրես ։Նավահանգստում նրանց սպասում էր գրող, պարադոքսային փիլիսոփաց և սյուրռեալիստ երգիծաբան Մասեդոնիո Ֆերնանդեսը,ով ընկերությունն էէր անում Բորխեսի հետ նրա հոր շնորհիվ ։ Կապը Բուենոս Այրեսի բերեց գրողին իր հայրենի քաղաքի բացահայտման վերելքին։Այպիսով ձևի բերեց արվարձաններում տարածված արասպելությունն ու խոսքը ,որտեղ նա անդադար պետք է որոշեր հաստատուն իդեալիզմի իրականությունը ։Արդեն Բուենոս Այրեսում հրատարակեց իսպանական Կոսմոպոլիս ամսագրում,հիմնեց որմնանկար ամսագիր Պրիզման,(որոնցից միայն երկու համարն է հրատարակվել) նաև հրատարակեց Նոսոտրոսում ՝Ալֆրեդո Բիանչիի գլխավորությամբ։Տվյալ ժամանակահատվածում ժճանաչեց Կոնսեփսիոն Գերերոյին և սիրահարվեց 16 տարեկան այս օրիորդին։ 1922 թվականին այցելեց Լեոպոլդո Լուգոնեսին Էդուարդո Գոնսալես Լանուսայի հետորպեսզի ներգրավի նրան Պրիզմա ամսագիր։ 1924 թվականի օգոստոսին հիմնեց ուլտրաիստական Պրոա ամսագիրը Ռիկարդո Գյիրալդես՝Դոն երկրորդ ստվերի հեղինակի հետ , Ալֆրեդո Բրանդան Կարաֆֆայի և Պաբլո Ռոխաս Պասի հետ,չնայած աստիճանաբար այս գեղագիտությունը գնում էր դեպի դադարեցում ։

1923 թվականին Եվրոպա երկրորդ ուղևորության նախօրեին Բորխեսը հրապարակեց իր բանաստեղծական առաջին գիրքը Բուենոս Այրեսի խանդավառությունը ,ըստ Բորխեսի խոսքերի այդտեղ ներկա էր իր նախորդ տարիների ամբողջ ոգևորվածությունն ու հիացմունքը ։ Հապճեպ պատրաստված հրատարակություն էր,որի համար ստացավ քննադատական մի քանի սխալ ,որոնցից է՝նախաբանի բացակայությունը։ Շապիկիպատրաստման համար նրան օգնեց քույր Նորահը ՝փորագրելով շապիկի վրա։Հրապարակվել է երեք հարյուր օրինակ ,այն քիչ օրինակները,որոնք պահպանվել են ,բիբլիոֆիլների համար համարվում են գանձեր ,իսկ Բորխեսի ճշգրտած ձեռագրերից որոշները արժանացան գնահատանքին։ Բուենոս Այրեսի խանդավարության ամսագիրը այն վայրն էր,որտեղ վերջապես խոստովանեց իր զգացմունքներ «Բուենոս Այրեսի փողոցներ/արդեն իմ սրտում են»։Երեսուներեք բանաստեղծություններ կան այնքան եզակի ,որ հիշեցնում են թղթախաղի (հնարքների)Խուան Մանուել Ռոսասի կամ Բենարեսի էկզոտիկական բնույթի բանաստեղծությունների նման , առանց պահպանելու Բուենոս Այրեսի անանուն տեղամասերը կամ հատվածները, «մութ բարեկամության մեջ/ դահլիճում, որթատունկը,ջրամբարից»։Այս գրքի հոգու մասին Բորխեսը գրել էր «Այդ ժամանակ ես փնտրում էի մայրամուտ, արվարձաններ եւ դժբախտություն».

Մեկ տարի անց Իսպանիայում հաստատվելով իր հայրենի քաղաքում 1924 թվականից սկսած Բորխեսը համագործակցում էր մի քանի գրական ամսագրերի հետ և երկու գրքերի խմբագրության վրա․Հակադարձ լուսին և ինկվիզիցիա ,որը երբեք չվերախմբագրեվեց, 1925 թվականին հաստատվեց որպես ամենաերիտասարդ ավանգարդիստ ղեկավարի իր հեղինակության համար։Հաջորդ երեսուն տարիներին Բորխեսը վերածվեց Ամերիկայի ամենավառ և ամենավիճահարույց գրեղներից մեկի։Հոգնելով ուլտրաիզմից,որը հենց ինքն էր բերել Իսպանիա ,փորձեց հիմանել նոր տեսակի ռեգիոնալիզմ՝արմատակալված լինելով մետաֆիզիկայի իրականության հեռանկարով։Գրում էր բանաստեղծություններ և պատմություններ Բուենոս Այրեսի արվարձանների մասին,տանգոյի մասին,մահացու դանակով մարտերի մասին,ինպիսինն են․«Վարդագույն անկյունի մարդը»«Դաշույնը»։Շուտով հոգնեց նաև այդ «ismo»֊ից ու սկսեց խորհել ֆանտաստիկ ու կախարդական պատմությունների մասին, մինչև երկու տասնամյակների ընթացքում,1930-ից 1950 թվականներին, սեղծեց XX դարի ամենաարտառոց հեքիաթները ․Խաբեության համընդհանուր պատմություն,Պատմվածքներ, Ալեֆը։

Ավելի ուշ սկսեց համագործակցել այլ հրատարակչությունների շարքում Մարտին Ֆիերրոյի ՝20-րդ դարի առաջին կեսին արգենտինայի գրականության պատմության առանցքային ամսագրերից մեկի հետ։Չնայած իր եվրոպական ուսմանը թեմատիկորեն պնդում էր իր արգենտինական արմատները ,մասնակիորեն նաև պորտենների (Բուենոս Այրեսի ) ,օրինակ հետևյալ բանաստեղծություններում․ Բուենոս Այրեսի խանդավարությունը (1923), Լուսինը արջևում (1925) և Սբ. Մարտին նոթատետր (1929). Ստեղծագործում էր տանգոներով և միլոնցիներով ,չնայած որխուսափում էր «անխախտ տանգո-երգի զգացմունքայնությունից»Լունֆրադույի համակարգված ղեկավարումից,«որ կարող է արհեստական օդը ներթափանցի պարզ կոպլաների մեջ»։Նրա նամակներում և մի քանի հեքիաթներում պատմում են դանակների ու կնքահայրերի կասկածելի սխրանքների մասին,որոնք ցույց են տալիս ամբողջ դաժանությունը դրամատիկ եղանակի ներքո ՝ընդգծելով էպիկական պահերը։

1935 թվականնին խմագրեց «Խաբեության համընդհանուր պատմություն»`կարճ պատվածքների շարքը ,որոնց մեջ է նաև« Վարդագույն անկյունի մարդը»  : Այնտեղ նա նախկինի պես հետաքրքրվում էր Բուենոս Այրեսի միֆական կերպարի հետ ,սկսելով Էվառիստո Կարրիգոյից:Հաջորդ տարի տպագրվեցին «Հավերժության պատմության» հոդվածները,որտեղ թեմաների մեջից Բորխեսը հետաքրքրված էր փոխաբերությամբ միայն: Օջախ ամսագրի երկշաբաթյա ընթացքում սկսեց հրապարակել արտասահմանյան գրքերի ու հեղինակների շարքը մինչ 1939 թվականը : Այնտեղ տպագրվել է երկշաբաթյա մատենագիտական ակնարկներ, հոդվածների և հողինակների սինթետիկ կենսագրությունները : Համագործակցում էր նաև Դեստիեմպո ամսագրի հետ խմբագրած Ադոլֆո Բիոյ Կասարեսը և ՄանուելՊեյրոնը` Խուլ Սոլարի նկարազարդումներով ամբողջացրած : Սուր հրատարակչի համար թարգմանել էր Վիրջինա վուլֆի Որևէ մեկի սեփական սենյակը ,իսկ հաջորդ տարի նույն հեղինակի Օռլանդո վեպը  : 1940 թվականին հրատարակեց Արգենտինայի գրականության դասական անթոլոգիան : Ավանգարդիստ և ավելի ուշ հովվերգու Բորխեսը վերափոխվեց 30 ականների Սուր ամսագրը իր աշխարհաքաղաքացիության բարձր թռիչքով: Վերափոխվեց մետաֆիզիկականին ,որը շահարկում էր ժամանակը,տարածությունն ու այն անվերջությունը,կյանքն ու մահը և կա արդյոք ճակատագիր մարդու համար ,դարձլ էր այն Բորխեսը,ով հպարտանում է իր գիտելիքներով ,էրուդիտ լինելով և օգտագործում էր արդեն հայտնի դարձած բառախաղերը,սպառիչ մեկնաբանությունները,օրինակ այն գրքերից ,որոնք գոյություն չունեն կամ հեքիաթներից ,որոնք միաձուլվում են ու խառնվում կեղծիքը իրականության հետ: Նաև ոճի փոփոխություն է նկատվել,. También se percibe un cambio en materia de estilo, una labor de poda en las prosas y los metros, que pasan a ser más clásicos, más nítidos, más sencillos.

Los años finales de esta década fueron funestos para Borges: primero vino la muerte de la abuela Fanny; después, la del padre, precedida de una muy lenta y penosa agonía. Borges se vio arrojado de una vez pero contundentemente al mundo de los adultos responsables. Tenía que hacer lo que todos hacían desde edades bastante más tempranas: trabajar, sacar adelante una familia. En esto tuvo suerte: con la ayuda del poeta Francisco Luis Bernárdez, consiguió en 1938 un empleo en la biblioteca municipal Miguel Cané del barrio porteño de Boedo. En esta poco concurrida biblioteca pudo seguir haciendo lo que solía, pasarse los días entre libros, leyendo y escribiendo. Después, el mismo Borges sufrió un grave accidente, al golpearse la cabeza con una ventana, lo que lo llevó al borde de la muerte por septicemia y que, oníricamente, reflejará en su cuento El sur. En la convalecencia escribió el cuento Pierre Menard, autor del Quijote. Esos sueños de convaleciente le sirvieron para escribir páginas espléndidas; fantasiosas pero tramadas por su inconfundible mente de siempre, lúcida y penetrante. Borges salió del trance afianzado en la idea que venía rumiando desde hacía tiempo: que la realidad empírica es tan ilusoria como el mundo de las ficciones, pero inferior a este, y que sólo las invenciones pueden suministrarnos herramientas cognoscitivas confiables.En 1940 publicó Antología de literatura fantástica, en colaboración con Bioy Casares y Silvina Ocampo, quienes ese mismo año contrajeron matrimonio, siendo Borges el testigo de su boda. Prologó, además, el libro de Bioy Casares La invención de Morel. Publicó en 1941 Antología Poética Argentina y editó el volumen de narraciones El jardín de senderos que se bifurcan, obra con la que se hizo acreedor al Premio Nacional de Literatura. Al año siguiente apareció Seis problemas para don Isidro Parodi, libro de narraciones que escribió en colaboración con Bioy Casares. Lo firmaron con el seudónimo «H. Bustos Domecq», el cual proviene de «Bustos», un bisabuelo cordobés de Borges, y «Domecq», un bisabuelo de Bioy Casares. Bajo el título Poemas (1923-1943) reunió en 1943 la labor poética de sus tres libros más los poemas publicados en el diario La Nación y en la revista Sur. Presentó, junto con Bioy Casares, la antología Los mejores cuentos policiales. Para esta época, Borges ya había logrado un espacio en el reducido círculo de la vanguardia literaria argentina. Su obra Ficciones recibió el Gran Premio de Honor de la Sociedad Argentina de Escritores (SADE). En sus páginas se halla Tlön, Uqbar, Orbis Tertius, sobrecogedora e insuperable metáfora del mundo.En una reunión en la casa de Bioy Casares y Silvina Ocampo, Borges conoció en agosto de 1944 a Estela Canto, una joven atractiva, inteligente, cultivada y poco convencional, que llamó su atención —acostumbrado a tratar en los círculos literario y social con mujeres convencionales de la clase media o alta— y de quien se enamoró sin ser correspondido. Estela era una mujer vanidosa y hasta su muerte se ufanaba de haber conquistado el amor, y después la amistad de Borges, así como de haber sido la destinataria de una colección de cartas de amor que mostraban hasta qué punto el autor de Ficciones, que detestaba el sentimentalismo en la literatura, podía ser profundamente sentimental en la vida. En su libro de memorias, Canto escribió:Կաղապար:CitaLa figura de Estela le inspiró a Borges ciertos aspectos de El Aleph, uno de sus mejores cuentos. El le dedicó a ella ese relato y le regaló el manuscrito original, el cual Estela hizo subastar cuatro décadas más tarde en Sotheby y fue vendido en más de 25.000 dólares a la Biblioteca Nacional de España.Desafiando a su madre, para quien Estela era una desclasada, Borges le propuso casamiento. Ese amor no consumado, siempre agónico, terminó hacia fines de 1952.