Մասնակից:Լիան Երիցյան/Ավազարկղ23

Էրիխ Ֆրից Էմիլ Միլկե (գերմ.՝ Erich Fritz Emil Mielke, ), Գերմանիայի Դեմոկրատական Հանրապետության պետական և կոմունիստական գործիչ, 1957-1989 թվականներին ԳԴՀ պետական անվտանգության նախարար, Գերմանիայի սոցիալիստական միասնական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի քաղբյուրոյի անդամ, բանակի գեներալ, ԳԴՀ կրկնակի հերոս, ԳԴՀ աշխատանքի կրկնակի հերոս, խորհրդային Միության հերոս: 1993 թվականին Բեռլինի շրջանային դատարանը նրան դատապարտել է վեց տարվա ազատազրկման՝ 1931 թվականին երկու ոստիկանի սպանության համար։

Երիտասարդություն

Ծնվել է 1907 թվականին Վեդդինգում՝ Բեռլինի բանվոր թաղամասում, որն այդ ժամանակ կոչվել է «Կարմիր Վեդդինգ»։ Մայրը մահացել է, երբ նա երեք տարեկան է եղել: Չորս երեխա ապահովելու համար հայրը կրկին ամուսնացել է: Մասնագիտությամբ կոլեսնիկ է եղել, Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ, իսկ 1920 թվականից՝ Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցության անդամ:

Լինելով լավ ուսանող՝ Էրիխ Միլկեն տեղ է ստացել Քյոլնի գիմնազիայում, այսինքն՝ պետությունն իր վրա է վերցրել նրա ուսման ծախսերը։ Նա հաճախել է հին լեզուների բաժին, սակայն անհայտ պատճառով 10-րդ դասարանից հետո լքել է գիմնազիան։ Վերապատրաստվել է որպես բեռնափոխադրող գործակալ Ադոլֆ Կոխի տրանսպորտային և արշավախմբային գործակալությունում՝ Միթեի շրջանի Կեպենիկեր շտրասեում: 1927 թվականից աշխատել է «Siemens» խմբին պատկանող Ֆրիդրիխշտրասե 110-112-ում ավտոմատ հեռախոսային կայանների արտադրությամբ զբաղվող «Autofabag» ընկերության առաքման բաժնում։ 22 տարեկանում դեռ ապրել է ծնողների հետ:

1921 թվականին անդամակցել է Գերմանիայի կոմունիստական երիտասարդական միությանը, իսկ 1925 թվականին՝ Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցությանը։ Եղել է նաև Կարմիր օգնության և Կարմիր ճակատի մարտիկների միության անդամ։ 1930 թվականին, ինչպես Միլկեն նշել է իր ինքնակենսագրականում, արգելված միջազգային երիտասարդական համագումարին մասնակցելու համար նա ստիպված է եղել չորսից հինգ օր անցկացնել ալեքսանդրպլացի նախագահական բանտում գտնվող քննչական մեկուսարանում: Որոշ ժամանակ աշխատել է «Rote Fahne» թերթի խմբագրությունում, բայց այն, որ նա եղել է տեղական տարեգրության բաժնի թղթակից, պատկանել է լեգենդների շարքին:

1931 թվականին, զրկվելով աշխատանքից, միացել է «կուսակցական ինքնապաշտպանություն» խմբին՝ սեղմված բնական գազի զինված կազմավորմանը, որն ապահովել է միջոցառումների անվտանգությունը, ինչպես նաև բռնության գործողություններ է իրականացրել քաղաքական հակառակորդների նկատմամբ։ Բյուլովպլաց քաղաքում գտնվող սեղմված բնական գազի շտաբի մոտ ոստիկանության հետ հաճախ բախումներ են տեղի ունեցել: 1931 թվականի օգոստոսի 7-ին նա սպանել է մեկ բանվորի։ Կոմունիստները որոշեցինլ են վրեժ լուծել դրա համար։ 1931 թվականի օգոստոսի 9-ին «Բաբելոն» կինոթատրոնի դիմաց թիկունքից արձակված կրակոցներից սպանվել են ոստիկաններ Պոլ Անլաուֆը և Ֆրանց Լենկը, երկուսն էլ ՍԴՀԿ անդամներ։ Էրիխ Միլկեն, որպես այդ ակցիայի մասնակիցներից մեկը, ստիպված է եղել փախչել Մոսկվա։ Ավելի ուշ Միլկեն պնդել է, որ սպանությանը մասնակցելու համար հեռակա կարգով դատապարտվել է մահվան։ Իրականում նրա դեմ քրեական գործը կարճվել է 1934 թվականի ապրիլի 23-ի որոշմամբ՝ Գերմանիայի քրեական դատավարության օրենսգրքի 205-րդ հոդվածի համաձայն, քանի որ նա թաքնվել է արդարադատության մարմիններից:

1930-ական թվականներ և երկրորդ համաշխարհային պատերազմ

Մոսկվայում Միլկեն նախ ռուսերեն է սովորել։ 1932 թվականի հունվարից օգոստոս հաճախել է Մոսկվայի մերձակա Բաքովկայի կենտրոնական ռազմաքաղաքական դպրոցը։ 1932 թվականի սեպտեմբերին ընդունվել է Կոմինտերնի լենինյան միջազգային դպրոցը, 1935 թվականին՝ այն ավարտելուց հետո, «Պաուլ Բախ» կեղծանունով աշխատել է Բաքովկայի ռազմաքաղաքական դպրոցի ուսուցիչ: 1936 թվականի նոյեմբերինից 1939 թվականի փետրվար «Ֆրից Լայզներ» կեղծանունով մասնակցել է Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմին՝ պայքարելով Ֆրանկոյի կողմնակիցների դեմ։ Ենթասպայական կոչումով ծառայել է 11-րդ ինտերնացիոնալ բրիգադում, այնուհետև 14-րդ բրիգադում լեյտենանտի կոչումով՝ որպես օպերատիվ բաժանմունքի սպա: 11-րդ բրիգադ վերադառնալուց հետո նա ծառայել է որպես կադրերի սպա, այնուհետև գործուղվել է 27-րդ դիվիզիա, որտեղ նա ծառայել է որպես օպերատիվ բաժնի սպա, իսկ այնուհետև՝ կապիտանի կոչումով՝ 124-րդ բրիգադի շտաբի պետ և միևնույն ժամանակ՝ այս դիվիզիայի միջազգային մարտիկների կադրերի սպա: Ընդ որում, նախկին ինտերբրիգադիստներ Ալֆրեդ Կանտորովիչի և Վալտեր Յանկիի ուշ պնդումները, թե Միլկեն իբր զբաղվել է տրոցկիստների բացահայտմամբ և հարցաքննությամբ, փաստաթղթային հաստատում չեն գտել:

1939 թվականի փետրվարին՝ Իսպանիայի քաղաքացիական պատերազմի վերջին փուլում, նա այլ ինտերբրիգադիստների հետ անցել է Ֆրանսիայի սահմանը և ներկալվել Սեպուա։ 1939 թվականի մայիսին սեղմված բնական գազի ղեկավարության հետ համաձայնությամբ, տեղափոխվել է Բելգիա: Ի հեճուկս ուշ լեգենդի՝ Միլկեն Բելգիայում է եղել իր իսկական անվան տակ և զրկված չի եղել գերմանական քաղաքացիությունից։ Բեռլինի դատախազությունը հրաժարվել է Միլկեին արտահանձնելու խնդրանքից, քանի որ ոստիկանների սպանությունները դիտարկել է որպես «քաղաքական հանցագործություն», որի համար Բելգիայի հետ պայմանագիրը թույլ չի տվել արտահանձնումը:

«Գաստոն» կեղծանունով եղել է «Neue Rheinische Zeitung»-ի խմբագիրը, որը նախատեսված է եղել Գերմանիայի համար և մինչև 1940 թվականի փետրվարը անօրինական կերպով տարածվել է Բելգիայի հետ սահմանակից շրջաններում։ Գերմանական ներխուժումը ստիպել է Բելգիայի կառավարությանը 1940 թվականի մայիսին բոլոր գերմանացի քաղաքացիներին արտաքսել ֆրանսիական ներկալման ճամբարներ: 1940 թվականի մայիսի վերջին Միլկեն «Ֆրից Լայզներ» կեղծանունով հայտնվել է Սիպրիենի ճամբարում, որտեղից 1940 թվականի օգոստոսին փախել է Թուլուզ։ Աշխատել է օտարերկրացիների համար ֆրանսիական աշխատանքային ջոկատում։ 1941 թվականի ամռանը նա ցանկացել է Մարսելի միջոցով մեկնել Մեքսիկա և այդ նպատակով սեղմված բնական գազի աշխատակից Վիլհելմ Կրայկեմեյերից ստացել է ամերիկյան արտագաղթյալների օգնության հիմնադրամից նվիրատվություն: Բայց փախուստը ձախողվել է: Միլկեն մնացել է ֆրանսիական բանվորական ջոկատում, մինչդեռ կոմունիստների մեծ մասը միացել է դիմադրությանը։ Այս ամբողջ ընթացքում նա ներկայացել է որպես լատվիացի Ռիխարդ Հեբել։ 1944 թվականին մոբիլիզացվել է Թոդտի ռազմաշինական կազմակերպությունում։ Աշխատել է Վերմախտի ռազմական օբյեկտների կառուցման վրա, 1945 թվականի գարնանը վերադարձել է Գերմանիա։ Լեգենդներից մեկի համաձայն՝ նրա վերադարձը Բեռլին տեղի է ունեցել «հաղթական կարմիր բանակի» կողմից:

Միելկե և Էրիխ Հոնեկեր

Հետպատերազմյան Գերմանիայում և ԳԴՀ-ում

1945 թվականի հունիսն Միլկեն վերադարձել է Բեռլին: Աշխատել է Լիխտենբերգ շրջանի սովետական սեկտորի ոստիկանության բաժանմունքում որպես տնօրեն, միաժամանակ եղել է ոստիկանության և Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցության կոմիտեի արդարադատության բաժնի պետ: 1946 թվականի հունիսից Գերմանիայի ներքին գործերի վարչության փոխնախագահ: 1949 թվականի հոկտեմբերի 7-ի՝ Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետության կրթությունից հետո, Միլկեն սկսել է աշխատել կրկին ձևավորված անվտանգության ծառայությունում, 1949 թվականի հոկտեմբերից աշխատել է տնտեսության գլխավոր վարչության գեներալ-հրահանգիչ (անվտանգության ծառայության սկզբնական անվանումը), 1950 թվականից՝ այդ կազմակերպության պետքարտուղար: 1955 թվականից՝ նախարարի տեղակալ, իսկ 1957 թվականի նոյեմբերից 1989 թվականի նոյեմբերը՝ պետական անվտանգության պետ: Նրա պաշտոնը ստանձնելու պահին մոտ 14,000, իսկ 1989 թվականի վերջին՝ 91,000 լրիվ դրույքով աշխատող աշխատել է ԳԴՀ Պետական անվտանգության մարմիններում: Միլկեի չհրկիզվող պահարաններից մեկում եղել է փոքրիկ կարմիր ճամպրուկ՝ փաստաթղթերով, որոնք կարող էին վարկաբեկել Արևելյան Գերմանիայի պետության ղեկավար Էրիխ Հոնեկերին:

Был членом ЦК СЕПГ с 1950 года, кандидатом в члены Политбюро ЦК СЕПГ с 1971 года, членом Политбюро ЦК СЕПГ с 1976 года. Депутат Народной палаты ГДР с 1958 года.

Указом Президиума Верховного Совета СССР от 25 декабря 1987 года за личный вклад в дело борьбы с фашизмом в годы Второй мировой войны и в связи с 80-летием со дня рождения удостоен звания Героя Советского Союза с вручением ордена Ленина и медали «Золотая Звезда» (№ 11565).

7 ноября 1989 года ушёл в отставку вместе со всем правительством Вилли Штофа, а на следующий день вместе со всем Политбюро ЦК СЕПГ. 17 ноября 1989 года лишён депутатского мандата Народной палаты ГДР. 3 декабря 1989 года исключён из СЕПГ. 7 декабря 1989 года арестован по обвинению в «нанесении ущерба экономике» и «государственной измене путем антиконституционных действий». 2 февраля 1990 года доставлен в тюремную больницу следственного изолятора Берлин-Хоэншёнхаузен, откуда освобождён 8 марта 1990 года по состоянию здоровья. В июле того же года снова арестован, после того как больница народной полиции подтвердила, что он может быть задержан, в частности, по обвинениям в «преступлениях против человечности» и «извращении правосудия». Сначала его доставили в больницу Западного Берлина, затем в следственный изолятор Руммельсбург в Восточном Берлине, а затем в тюрьму Плётцензее в Западном Берлине. 4 октября 1990 года по просьбе адвоката переведён в тюрьму Моабит. [[Файл:Мильке Ерих, Науман Конрад, Дорофеев А.А.jpg|thumb|250px|Министр МГБ ГДР Эрих Мильке и 1-й секретарь берлинского окружкома ЦК СЕПГ Конрад Науман за ужином в день окончания съезда СЕПГ. Берлин. За столом комбриг Дорофеев А. А., обер-бургомистр Берлина Э. Крак]] [[Файл:Мемориал советским воинам в Трептов Парке. Э.Хонеккер. 9.5.1982.jpg|250px|thumb|Мемориал советским воинам в Трептов-парке. Э. Хонеккер и Э. Мильке на возложении венков Воину-освободителю. 9 мая 1982.]]

В Федеративной Республике Германия

Тем временем расследование сосредоточилось на причастности Мильке к убийству полицейских на Бюловплац в 1931 году. Национал-социалистические судебные органы возбудили в 1934 году уголовное дело против Мильке за двойное убийство. В 1947 году прокуратура Берлина снова выдала ордер на арест Мильке по той же причине, но советские оккупационные власти конфисковали материалы дела и передали их своему подопечному. После роспуска ГДР Земельный суд Берлина в ноябре 1991 года открыл основное производство в отношении Мильке по делу «Бюловплац». Мильке было предъявлено обвинение в убийстве. Судебный процесс, проходивший с 10 февраля 1992 года по 26 октября 1993 года, закончился признанием его виновным в убийстве и лишением свободы сроком на шесть лет. Небольшой срок за убийство объяснялся тем, что со времени совершения преступления до вынесения приговора прошло более 60 лет. В конце 1995 года Мильке был условно-досрочно освобожден в возрасте 88 лет, отсидев в общей сложности более двух третей из шести лет.

Мильке был обвинен как член Совета национальной обороны ГДР и, таким образом, ответственный за приказ стрелять у Берлинской стены и на внутренней германской границе. Судебный процесс против членов правительства ГДР был открыт 13 ноября 1992 года в Земельном суде Берлина, но так как Мильке не смог предстать перед судом, производство по его делу было отделено от основного производства и в конечном итоге прекращено.

В последние годы своей жизни бывший второй человек в восточногерманской иерархии проживал с женой Гертрудой в скромной двухкомнатной квартире в Берлине. Соседи запомнили его как тихого необщительного старичка, которого выгуливали в инвалидной коляске телохранители. В марте 2000 года его поместили в дом престарелых, где его сын Франк работал врачом. Эрих Мильке скончался 21 мая 2000 года в Берлине. 6 июня 2000 года урна с его прахом была захоронена на берлинском Центральном кладбище Фридрихсфельде.

Мильке был председателем спортивного общества «Динамо» (1953—1989), любил охотиться.

Воинские звания

• генерал-инспектор (до 1950)
• генерал-лейтенант (1.01.1953)
• генерал-полковник (1.10.1959)
• генерал армии (1.02.1980)

Награды и почётные звания

Награды ГДР

• Дважды Герой ГДР (11.12.1975, 28.12.1982).
• Дважды Герой Труда ГДР (5.10.1964, 24.12.1967).
• Семь орденов Карла Маркса (28.12.1957, 20.11.1973, 1975, 28.12.1977, 06.1982, 12.1982, 1987).
• Орден «За заслуги перед Отечеством» в золоте с золотой пряжкой (4.10.1954).
• Орден «За заслуги перед народом и Отечеством» (7.10.1954).
• Три ордена Шарнхорста.
• орден «Знамя Труда» (8.05.1960).
• Медали ГДР.

Награды СССР

• Герой Советского Союза (25.12.1987).
• Три ордена Ленина (20.11.1973, 12.1982, 25.12.1987).
• Орден Октябрьской Революции (8.02.1975).
• Четыре ордена Красного Знамени (23.10.1958, 3.02.1968, 28.12.1977, 8.02.1980).
• Орден Отечественной войны 1-й степени.
• Медали СССР.

Награды других государств

• Орден Заслуг перед Польской Народной Республикой (03.1982)
• Орден Дружбы (ЧССР, 1982)
• Орден Хо Ши Мина (Вьетнам)

Ссылки

• Российский источник —  Լիան Երիցյան/Ավազարկղ23 «Երկրի հերոսներ» կայքում