Մանհեթեն (կոկտեյլ)

Մանհեթեն;
Տեսակ	ԲՄԱ-ի պաշտոնական կոկտեյլ
Ենթատեսակ	whiskey cocktail?
Անվանված է	Նյու Յորք շրջան և Manhattan Club?
Գույն	vermilion?
	Manhattan (cocktail) Վիքիպահեստում

Մանհեթեն (անգլ.՝ Manhattan), կոկտեյլ` պատրաստված վիսկիով, քաղցր վերմուտով և դառնացուցիչներով: Չնայած ավանդաբար օտագործվող վիսկիի տեսակը ռայն է, հաճախ օգտագործվում են նաև այլ տեսակներ, ինչպիսիք են կանադական վիսկին, բուրբոնը, խառնած վիսկին և Թենեսիի վիսկին։ Կոկտեյլը սովորաբար խառնում են սառույցով, այնուհետև լցնում սառեցված կոկտեյլային բաժակի մեջ և ավանդաբար զարդարում մարասկինո բալով^[1]^[2]։ Մանհեթենը կարող է նաև մատուցվել սառույցով՝ լոուբոլ տեսակի բաժակի մեջ։

Վիսկիի հիմքով Մանհեթենը Նյու Յորքի հինգ վարչական շրջաններից մեկի անունով կոչվող կոկտեյլներից մեկն է։ Այն սերտորեն կապված է Բրուքլին կոկտեյլի հետ^[3], որը օգտագործում է չոր վերմուտ և մարասկինո լիկյոր՝ Մանհեթենի քաղցր վերմուտի փոխարեն, և Ամեր Պիկոն՝ Մանհեթենի անգոստուրա դառնացուցիչի փոխարեն։

Մանհեթենը վեց հիմնական կոկտեյլներից մեկն է, որոնք նշված են Դեյվիդ Ա. Էմբերիի 1948 թվականի «Խմիչքներ խառնելու նուրբ արվեստը» դասական գրքում:

Ծագում և պատմություն

Հանրաճանաչ պատմությունը ենթադրում է, որ Մանհեթեն կոկտեյլը ստեղծվել է Նյու Յորքի Մանհեթեն ակումբում 1870-ական թվականների կեսերին։ Այն հորինել է Իեն Մարշալը՝ նախագահական թեկնածու Սամուել Ջ. Թիլդենի պատվին կազմակերպված ճաշկերույթի ընթացքում, որի հեղինակն էր Ջենի Ջերոմը (Լեդի Ռանդոլֆ Չերչիլ, Ուինսթոն Չերչիլի մայրը)։ Ճաշկերույթի հաջողությունը կոկտեյլը դարձրել է նորաձև, և հետագայում շատերը սկսել են պատվիրել այդ ըմպելիքը՝ վկայակոչելով այն ակումբի անունը, որտեղ այն ստեղծվել է՝ «Մանհեթեն կոկտեյլ»^[4]^[5]: Սակայն, ըստ այլ աղբյուրների, Լեդի Ռանդոլֆը այդ ժամանակ հղի էր և գտնվում էր Ֆրանսիայում, ուստի այս պատմությունը, ամենայն հավանականությամբ, հորինվածք է^[6]։

Այնուամենայնիվ, կան նախկին հիշատակումներ տարբեր նմանատիպ կոկտեյլների բաղադրատոմսերի մասին, որոնք կոչվել են «Մանհեթեն» և մատուցվել են Մանհեթենի տարածքում[5]: Ըստ վարկածիներից մեկի՝ այն հայտնագործվել է 1860-ականներին Բլեք անունով մի բարմենի կողմից Հյուսթոն փողոցի մոտ գտնվող Բրոդվեյի բարերից մեկում^[7]^[8]: Կոկտեյլի ամենավաղ հիշատակումներից մի քանիսը կարելի է գտնել Չարլի Փոլի «Ամերիկյան և այլ խմիչքներ»-ում և Օ.Հ. Բայրոնի «Ժամանակակից բարմենի ուղեցույց»-ում՝ երկուսն էլ գրված 1884 թվականին: Փոլը նկարագրում է, որ այն պարունակում է երեք կամ չորս կաթիլ անգոստուրա դառնացուցիչ, սովորական օշարակ, կես լիկյորի բաժակ վերմուտ, կես գինու բաժակ շոտլանդական վիսկի և զարդարվում է կիտրոնով^[9]: Բայրոնը նկարագրում է երկու տարբերակ՝ մեկը ֆրանսիական վերմուտով, մյուսը՝ իտալական^[10]։ Կոկտեյլի մեկ այլ վաղ գրառում կարելի է գտնել Ուիլյամ Շմիդտի «Հոսող գավաթ»-ում՝ հրատարակված է 1891 թվականին: Դրանում նա մանրամասնում է ըմպելիքը բաղադրությունը, որը պարունակում է ²⁄₈ թեյի գդալ գոմի օշարակ (անգլ.՝ gomme syrup), ²⁄₈ թեյի գդալ դառնացուցիչ, ¹⁄₈ թեյի գդալ աբսենտ, ²⁄₃ բաժին վիսկի, և ²⁄₃ բաժին վերմուտ^[11]։

Նույն կոկտեյլը հիշատակվում է նաև որպես Թենեսիի կոկտեյլ Վ. Էլիոթի և Փ. Սթրոնգի-ի «Թափահարիր» գրքում (երկու մաս վիսկի, մեկ մաս իտալական վերմութ և մի քիչ դառնացուցիչ՝ լցրած սառույցի վրա և ուժգին խառնված^[12]։

Պրոհիբիցիայի (Ոգելից խմիչքներն արգելող օրենք ԱՄՆ-ում) ժամանակ (1920–1933) հիմնականում օգտագործվել է կանադական վիսկի, քանի որ այն ավելի հասանելի էր^[13]։

Ավանդույթներ

Փոքր հյուսիսաֆրիզական Ֆյոր կղզում Մանհեթենի կոկտեյլը ստանդարտ խմիչք է գրեթե բոլոր սրճարաններում, ռեստորանում և տեղացիների հավաքներում: Պատմությունն ասում է, որ Ֆյորի բնակիչներից շատերը գաղթել են Մանհեթեն ձկնորսական ճամփորդությունների ժամանակ, սիրել են խմիչքը և այն իրենց հետ բերել Ֆյոր։ Ըմպելիքը սովորաբար խառնում են 1 բաժին վերմուտին 2 մաս վիսկի, մատուցում սառույցով՝ սառցե բաժակի մեջ կամ բալի զարդարանքով.^[14]^[15]։

Տարբերակներ

Ավանդական տեսակետները պնդում են, որ Մանհեթեն կոկտեյլը պետք է պատրաստվի ամերիկյան ռայ վիսկիով։ Այնուամենայնիվ, այն կարելի է պատրաստել նաև բուրբոնով կամ կանադական վիսկիով։ Մանհեթեն կոկտեյլը կարող է ենթարկվել զգալի փոփոխությունների և նորարարությունների։ Հաճախ այն լավագույն բարմենների համար ստեղծագործական հմտությունները ցուցադրելու միջոց է հանդիսանում^[7]։ Որոշ մարդիկ կոկտեյլի բաղադրիչները խառնելու փոխարեն թափահարում են, ինչը ստեղծում է խիտ փրփուր ըմպելիքի մակերեսին։ Անգոստուրան դասական դառնացուցիչն է, բայց կարելի է օգտագործել նաև նարնջի կամ Պեյչոդի դառնացուցիչներ։ Որոշ մարդիկ պատրաստում են իրենց սեփական դառնացուցիչներն ու օշարակները, փոխարինում են բաղադրամասերը, մասնագիտանում են տեղական և հազվագյուտ վիսկիների մեջ կամ օգտագործում են այլ էկզոտիկ բաղադրիչներ^[7]։ Կիտրոնի կեղևը կարող է օգտագործվել որպես զարդարանք։ Որոշ մարդիկ ավելացնում են բալի կամ մարաշինոյի լիկյորի հյութը՝ կոկտեյլին լրացուցիչ քաղցրություն և գույն տալու համար։

Սկզբնապես, դառնացուցիչները համարվում էին ցանկացած կոկտեյլի անբաժանելի մասը՝ որպես բաղադրիչ, որը կոկտեյլը տարբերակում էր սլինգից^[16]։ Ժամանակի ընթացքում կոկտեյլի և սլինգի սահմանումները դուրս են եկել գործածությունից, քանի որ սլինգը դադարել է օգտագործվել (բացառությամբ որոշ ըմպելիքների անվանումների)։ Ներկայումս կոկտեյլ կարող է նշանակել ցանկացած ըմպելիք, որը նման է մարտինիին, կամ պարզապես ցանկացած խառը ըմպելիք։ Ավանդական տեսակետները պնդում են, որ Մանհեթեն կոկտեյլը պետք է պատրաստվի ամերիկյան ռայ վիսկիով։ Այնուամենայնիվ, այն կարելի է պատրաստել նաև բուրբոնով կամ կանադական վիսկիով։ Մանհեթեն կոկտեյլը ենթակա է զգալի փոփոխությունների և նորարարությունների, և հաճախ այն լավագույն բարմենների համար ստեղծագործական հմտությունները ցուցադրելու միջոց է։ Որոշ մարդիկ կոկտեյլի բաղադրիչները խառնում են սառույցով կոկտեյլ շեյքերի մեջ, ինչը ստեղծում է խիտ փրփուր ըմպելիքի մակերեսին։ Անգոստուրան դասական բիտերն է, բայց կարելի է օգտագործել նաև նարնջի կամ Պեյչոդի բիտերներ։ Որոշ մարդիկ պատրաստում են իրենց սեփական բիտերն ու սիրոփները, փոխարինում են համարժեք դիգեստիվները վերմութի փոխարեն, մասնագիտանում են տեղական կամ հազվագյուտ վիսկիների մեջ կամ օգտագործում են այլ էկզոտիկ բաղադրիչներ։ Լիմոնի կեղևը կարող է օգտագործվել որպես զարդարանք։ Որոշ մարդիկ ավելացնում են բալով ապուրի կամ մարաշինոյի լիկյորի հյութը՝ կոկտեյլին լրացուցիչ քաղցրություն և գույն տալու համար։

Սկզբնապես, բիտերները համարվում էին ցանկացած կոկտեյլի անբաժանելի մասը՝ որպես բաղադրիչ, որը կոկտեյլը տարբերակում էր սլինգից։ Ժամանակի ընթացքում կոկտեյլի և սլինգի սահմանումները դարձել են հնացած, քանի որ սլինգը դուրս է եկել ընդհանուր օգտագործումից (բացառությամբ որոշ ըմպելիքների անվանումների), և կոկտեյլը կարող է նշանակել ցանկացած ըմպելիք, որը նման է մարտինիին, կամ պարզապես ցանկացած խառը ըմպելիք։

Մանհեթեն կոկտեյլի այլ տարբերակներ․

Բլեք Մանհեթեն* – փոխարինվում է վերմութը Ավերնա Ավարոյով, ավելացվում մեկ կաթիլ նարնջի դառնացուցիչ (դասական անգոստուրայի դառնացուցիչի հետ միասին): Ստեղծվել է 2005 թվականին Սան Ֆրանցիսկոյի բարերից մեկում բարմեն Թոդ Սմիթի կողմից.^[17]^[18]։
Բլոնդ Մանհեթեն – պատրաստվում է 2 ունցիա մունշայնով, 1 ունցիա քաղցր վերմութով, 0.5 ունցիա նարնջի լիկյորով և 3 կաթիլ նարնջի դառնացուցիչով^[19]։
Բրենդի Մանհեթեն – պատրաստվում է բրենդիով և շատ հայտնի է Վիսկոնսինում^[20]։
Քյուբն Մանհեթեն – Փերֆեկտ Մանհեթենիի տարբերակ է, որի հիմնական բաղադրիչը մուգ ռոմն է^[21]։
Դին Լիդեր – Փերֆեկտ Մանհեթենի նորարարական տարբերակ, որը պատրաստվում է նարնջի դառնացուցիչով «մեծ, համարձակ բնավորություն» տալով կոկտեյլին: Անվանվել է Կորտնի Լայդերի՝ UCLA-ի բուժքույրական դպրոցի դեկանի պատվին^[22]։
Դրայ Մանհեթեն – պատրաստվում է չոր վերմութով՝ քաղցր վերմութի փոխարեն, սովորաբար նաև բալը փոխարինվում է կեղևով՝ կոկտեյլի քաղցրությունը նվազեցնելու համար։ ref name="sfg"/>։
Ֆանսյուլի – ավելացվում են Ֆերնեթ Բրանկայի դառը համերը^[23]։
Դը ֆոուրթ ռեջիմենթ – դասական (մոտ 1889 թ.) կոկտեյլ, որը պատրաստվում է վիսկիի և վերմութի 1:1 հարաբերակցությամբ, օգտագործում է երեք տարբեր դառնացուցիչների կաթիլներ՝ նարնջի, նեխուրի և Պեյչոդի^[24]։
Մետրոպոլիթեն – նման է Բրենդի Մանհեթենին, բայց ունի բրենդիի և վերմութի 3:1 հարաբերակցություն, ինչպես նաև մի կաթիլ պարզ շաքարապատված բուրավետ ջուր^[25]։
Փերֆեկտ Մանհեթեն – պատրաստվում է քաղցր և չոր վերմութի հավասար մասերով^[7]։
Ռոբ Ռոյ* – պատրաստվում է շոտլանդական վիսկիով^[7]։
Մանհեթեն Փրոջեքթ – դասական Մանհեթեն կոկտեյլին ավելացնում են ½ ունցիա բալի բրենդի ^[26]։

Ծանոթագրություններ

↑ Recipe for a Manhattan Cocktail Արխիվացված Մարտ 3, 2016 Wayback Machine from about.com
↑ http://mybestcocktails.com/recipe-21-Manhattan.html Recipe for a classic Manhattan Cocktail
↑ «The Brooklyn Cocktail Recipe». www.seriouseats.com. Վերցված է May 26, 2020-ին.
↑ Holiday Cocktail Party from CocktailTimes.com
↑ «Patrick Murphy's The Barman's Corner». Buckeye Tavern. 15 March 1945. pg. 6, col. 2. qtd. in «Moscow Mule; Molotov Cocktail; Manhattan Cocktail». The Linguist List. American Dialect Society. 28 October 2000. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2008-ին. Վերցված է 2010-03-10-ին.
↑ Winston Churchill, My Early Life
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Regan, Gary (September 21, 2007). «The Manhattan project: A bartender spills his secrets on the king of cocktails». San Francisco Chronicle. Վերցված է 2007-09-21-ին.
↑ Regan, Gary (2003). The joy of mixology. New York: Clarkson Potter. էջեր 286. ISBN 0-609-60884-3. OCLC 52047206.
↑ Paul, C. (1884). American and other Drinks.
↑ Byron, O. H. (1884). The Modern Bartender's Guide: or Fancy Drinks and How to Mix Them.
↑ V. Elliott and P. Strong (1930). Shake 'em Up! (p. 39)
↑ V. Elliott and P. Strong (1930). Shake 'em Up! (p. 39)
↑ «Manhattan». barmixmaster.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-01-15-ին. Վերցված է May 26, 2020-ին.
↑ "Nachhilfe-Unterricht in Sachen Biike-Grünkohl", Insel Bote, 23 February 2010 German=
↑ Mike MacEacheran: Föhr: The German island obsessed with Manhattan. BBC, 26 February 2020
↑ Levin, Steve (May 12, 2006). «The Origin of Cocktails». Pittsburgh Post-Gazette. Վերցված է 2010-04-16-ին.
↑ «Black Manhattan». Liquor com. 2021-05-10.
↑ Black Manhattan Recipe, Imbibe May 31, 2016
↑ «Between the Sheets: Taliesin Jaffe». YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-11-ին. Վերցված է May 26, 2020-ին.
↑ «Cheers! Wisconsinites are the top consumers of brandy in the U.S.». Mar 6, 2020. Վերցված է May 26, 2020-ին.
↑ «Manhattan». Great Cocktails. Վերցված է 2007-10-22-ին.
↑ Wright, Bekah (April 1, 2013) "The Lyder Side of Westwood", UCLA Magazine
↑ Simonson, Robert. «Fanciulli Manhattan Recipe». NYT Cooking (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020-05-06-ին.
↑ «How to make the Fourth Regiment Cocktail – The Cocktail Spirit with Robert Hess». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-04-27-ին. Վերցված է 2011-08-30-ին.
↑ Felten, Eric (September 8, 2007). «In a League of Their Own: The Ivy League, That Is». The Wall Street Journal. Վերցված է 2007-10-22-ին.
↑ Deighton, Len (1962). The IPCRESS File.

[1] Recipe for a Manhattan Cocktail Արխիվացված Մարտ 3, 2016 Wayback Machine from about.com

[2] ttp://mybestcocktails.com/recipe-21-Manhattan.html Recipe for a classic Manhattan Cocktail

[3] «The Brooklyn Cocktail Recipe». www.seriouseats.com. Վերցված է May 26, 2020-ին.

[4] Holiday Cocktail Party from CocktailTimes.com

[listserve-5] «Patrick Murphy's The Barman's Corner». Buckeye Tavern. 15 March 1945. pg. 6, col. 2. qtd. in «Moscow Mule; Molotov Cocktail; Manhattan Cocktail». The Linguist List. American Dialect Society. 28 October 2000. Արխիվացված է օրիգինալից 24 May 2008-ին. Վերցված է 2010-03-10-ին.

[6] Winston Churchill, My Early Life

[sfg-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Regan, Gary (September 21, 2007). «The Manhattan project: A bartender spills his secrets on the king of cocktails». San Francisco Chronicle. Վերցված է 2007-09-21-ին.

[8] Regan, Gary (2003). The joy of mixology. New York: Clarkson Potter. էջեր 286. ISBN 0-609-60884-3. OCLC 52047206.

[9] Paul, C. (1884). American and other Drinks.

[10] Byron, O. H. (1884). The Modern Bartender's Guide: or Fancy Drinks and How to Mix Them.

[11] V. Elliott and P. Strong (1930). Shake 'em Up! (p. 39)

[12] V. Elliott and P. Strong (1930). Shake 'em Up! (p. 39)

[13] «Manhattan». barmixmaster.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-01-15-ին. Վերցված է May 26, 2020-ին.

[14] "Nachhilfe-Unterricht in Sachen Biike-Grünkohl", Insel Bote, 23 February 2010 German=

[15] Mike MacEacheran: Föhr: The German island obsessed with Manhattan. BBC, 26 February 2020

[16] Levin, Steve (May 12, 2006). «The Origin of Cocktails». Pittsburgh Post-Gazette. Վերցված է 2010-04-16-ին.

[17] «Black Manhattan». Liquor com. 2021-05-10.

[18] Black Manhattan Recipe, Imbibe May 31, 2016

[19] «Between the Sheets: Taliesin Jaffe». YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2021-12-11-ին. Վերցված է May 26, 2020-ին.

[20] «Cheers! Wisconsinites are the top consumers of brandy in the U.S.». Mar 6, 2020. Վերցված է May 26, 2020-ին.

[cm-21] «Manhattan». Great Cocktails. Վերցված է 2007-10-22-ին.

[22] Wright, Bekah (April 1, 2013) "The Lyder Side of Westwood", UCLA Magazine

[23] Simonson, Robert. «Fanciulli Manhattan Recipe». NYT Cooking (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020-05-06-ին.

[24] «How to make the Fourth Regiment Cocktail – The Cocktail Spirit with Robert Hess». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-04-27-ին. Վերցված է 2011-08-30-ին.

[wsj-25] Felten, Eric (September 8, 2007). «In a League of Their Own: The Ivy League, That Is». The Wall Street Journal. Վերցված է 2007-10-22-ին.

[26] Deighton, Len (1962). The IPCRESS File.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]