Jump to content

Մայքլ Լևիտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մայքլ Լևիտ
անգլ.՝ Michael Levitt
Դիմանկար
Ծնվել էմայիսի 9, 1947(1947-05-09)[1][2] (77 տարեկան)
ԾննդավայրՊրետորիա, ՀԱՀ
Քաղաքացիություն ՀԱՀ,  ԱՄՆ,  Իսրայել և  Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունԼոնդոնի թագավորական քոլեջ, Փիթերհաուս, Քեմբրիջի համալսարան[3] և Pretoria Boys High School?
Մասնագիտությունֆիզիկոս, կենսաբան, bioinformatician, քիմիկոս, ակադեմիկոս, մանկավարժ, համալսարանի դասախոս, կենսաֆիզիկոս, խմբագիր և գրող
ԱշխատավայրՍթենֆորդի համալսարան, Գիտությունների Վեյցման ինստիտուտ և Քեմբրիջի համալսարան
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Մոլեկուլային կենսաբանության եվրոպական կազմակերպություն
Կայքcsb.stanford.edu/levitt
 Michael Levitt Վիքիպահեստում

Մայքլ Լևիտ, (եբրայերեն՝ מיכאל לויט‎; մայիսի 9, 1947(1947-05-09)[1][2], Պրետորիա, ՀԱՀ) Հարավային Աֆրիկայում ծնված հրեա կենսաֆիզիկոս և 1987 թվականից կառուցվածքային կենսաբանության պրոֆեսոր Սթենֆորդի համալսարանում։[6][7] Լևիտը Մարտին Կարպլուսի և Արիեհ Վարշելի հետ համատեղ «բարդ քիմիական համակարգերի բազմամասշտաբ մոդելների մշակման համար» 2013 թվականին ստացել է քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։[8][9][10][11][12] 2018 թվականին Լևիտը եղել է «Կենսաբժշկական գիտության տվյալների տարեկան գրախոսականի» հիմնադիր համախմբագիր։[13]

Վաղ տարիք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայքլ Լևիտը ծնվել է Պրետորիայում, Հարավային Աֆրիկա, Պլունգեից, Լիտվա տեղափոխված հրեական ընտանիքում։ նրա հայրը Լիտվայից էր, իսկ մայրը՝ Չեխիայից։[14] Նա հաճախել է Սանիսայդի հիմնական դպրոցը, իսկ այնուհետև Պրետորիայի տղաների ավագ դպրոցը 1960-1962 թվականներին: Ընտանիքը տեղափոխվել է Անգլիա, երբ նա 15 տարեկան էր։[15] Լևիտը 1963 թվականը նա անց է կացրել Պրետորիայի համալսարանում՝ կիրառական մաթեմատիկա ուսումնասիրելով։[16] Նա հաճախել է Լոնդոնի Քինգս քոլեջ և 1967 թվականին ավարտել այն ֆիզիկայի առաջին աստիճանի գերազանցությամբ։[17][18][19]

1967 թվականին նա առաջին անգամ իր իսրայելցի կնոջ՝ մուլտիմեդիա նկարիչ Ռինայի հետ այցելեց Իսրայել։[20] 1968 թվականին նա մեկնել է սովորելու Քեմբրիջում, որտեղ ծնվել են նրանց երեք երեխաները։ 1968-1972 թվականներին Լևիտը հաշվողական կենսաբանության ասպիրանտ էր Քեմբրիջի Փիթերհաուսում՝ Մոլեկուլային կենսաբանության լաբորատորիայում, որտեղ նա մոլեկուլների կոնֆորմացիաներն ուսումնասիրելու համար մշակեց համակարգչային ծրագիր, որը նրա հետագա աշխատանքի մեծ մասի հիմքում էր։[21][22]

Կարիերա և հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1979 թվականին նա վերադարձավ Իսրայել և հետազոտություններ անցկացրեց Ռեհովոտի Վայզմանի գիտության ինստիտուտում՝ դառնալով Իսրայելի քաղաքացի 1980 թվականին: 1985 թվականին նա վեց շաբաթ ծառայել է Իսրայելի պաշտպանության բանակում։ 1986 թվականին նա սկսեց դասավանդել Սթենֆորդի համալսարանում և այդ ժամանակից ի վեր իր ժամանակը կիսում է Իսրայելի և Կալիֆոռնիայի միջև։[15] Այնուհետ նա հետազոտական ​​կրթաթոշակ ստացավ Քեմբրիջի Գոնվիլ և Քայուս քոլեջում։

1980-1987 թվականներին եղել է Ռեհովոտի Վայզմանի գիտության ինստիտուտի քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր։ Այնուհետև նա աշխատել է Կալիֆորնիայի Սթենֆորդի համալսարանում որպես կառուցվածքային կենսաբանության պրոֆեսոր։

  • Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ, Weizmann ինստիտուտ, Իսրայել, 1967–68[23]
  • Հաստիքով գիտնական, MRC մոլեկուլային կենսաբանության լաբորատորիա, Քեմբրիջ, 1973–80
  • Քիմիական ֆիզիկայի պրոֆեսոր, Վայզմանի ինստիտուտ, 1980–87 (ամբիոնի վարիչ, 1980–83)
  • Կառուցվածքային կենսաբանության պրոֆեսոր, Սթենֆորդի համալսարան, 1987-այսօր

Լևիթն առաջին հետազոտողներից էր, ով անցկացրեց ԴՆԹ-ի և սպիտակուցների մոլեկուլային դինամիկայի սիմուլյացիաներ և այդ նպատակով մշակեց առաջին ծրագրային ապահովումը։[24][25][26][27] Ներկայումս նա հայտնի է մակրոմոլեկուլային կառուցվածքների կանխատեսման մոտեցումների մշակմամբ՝ մասնակցելով սպիտակուցի կառուցվածքի կանխատեսման տեխնիկայի (CASP) բազմաթիվ մրցույթներին,[28] որտեղ նա քննադատել է մոլեկուլային դինամիկան՝ սպիտակուցային կառուցվածքները կատարելագործելու անկարողության համար։[29] Նա դասավանդել է բազմաթիվ հաջողակ գիտնականների, այդ թվում՝ Մարկ Գերշտեյնին և Ռամ Սամուդրալանին,[30][31] Սայրուս Չոթիան նրա գործընկերներից էր։

COVID-19

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լևիտը շարունակվող COVID-19 համաճարակի ժամանակ անկեղծանալով, հիվանդության տարածման վերաբերյալ մի շարք սխալ կանխատեսումներ է արել։[32][33][34] 2020 թվականի մարտի 18-ին նա կանխատեսել էր, որ Իսրայելում COVID-19-ից մահերի թիվը տասից պակաս կլինի, իսկ 2020 թվականի հուլիսի 25-ին նա սխալ կանխատեսել էր, որ ԱՄՆ-ում բռնկումը կավարտվի մինչև 2020 թվականի օգոստոսի վերջը, և մահերի թիվը չի գերազանցի 170,000-ը։[35][32][36] Մինչդեռ 2021 թվականի նոյեմբերի դրությամբ ԱՄՆ-ում COVID-19-ից մահացության դեպքերի թիվը օրական 1000-ի էր հասնում,[37] իսկ Իսրայելը, համաճարակի սկզբից ի վեր, հայտնել է ավելի քան 8000 COVID-19 մահվան դեպքերի մասին։[38]

Լևիտը նաև մտահոգություն էր հայտնել COVID-19 արգելափակման հրամանների հնարավոր վնասակար հետևանքների, տնտեսական գործունեության վրա, ինչպես նաև ինքնասպանությունների և չարաշահումների մակարդակի բարձրացման վերաբերյալ,[33] և ստորագրել Մեծ Բարինգթոնի հռչակագիրը,[39] որը պաշտպանվում էր մի խումբ գիտնականների կողմից արգելափակումներին այլընտրանքներ առաջարկելով, որոնք ԱՀԿ-ի և հանրային առողջապահական այլ կազմակերպությունների կողմից քննադատվեցին որպես վտանգավոր և գիտական ​​հիմքերից զուրկ։[40][41]

Քննադատները, Լևիտի սխալ կամ պոտենցիալ ապակողմնորոշիչ կանխատեսումների, ինչպես նաև նրա հակափակման դիրքերի վերաբերյալ, մտահոգություն են հայտնել, մասամբ, նրա՝ Նոբելյան մրցանակակիր, կարգավիճակի և Twitter-ում՝ մեծ թվով հետևորդների պատճառով: [32][42] Հարվարդի բժշկական դպրոցի հաշվողական համաճարակաբան Մայա Մաջումդերը հայտարարել է, որ «Մայքլ Լևիտը հսկայական, հսկայական թվով հետևորդներ ունի, ուստի, երբ նա թվիթերում ինչ-որ բան է գրում, որը կարող է ապատեղեկատվական լինել, դա շատ խնդիրներ է առաջացնում»։[32] Ֆիզիոլոգիայի և բժշկության բնագավառում 2013 թվականի Նոբելյան մրցանակակիր Ռենդի Շեկմանը, Լևիտի արտահայտած դիրքորոշումների մասին գրել է․ «այս դեպքում, ես կարծում եմ, որ նա հատել է տվյալներից հանրային քաղաքականության սահմանը, որտեղ որպես Նոբելյան մրցանակակիր նրա խոսքի անտեղի ազդեցություն ունի»։[32]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  4. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 2013 — Nobel Foundation.
  5. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  6. ↑ «Levitt Lab Server | Computational Structural Biology». Csb.stanford.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 25 March 2016-ին. Վերցված է 22 March 2017-ին.
  7. ↑ «Michael Levitt». Csb.stanford.edu\accessdate=2017-03-22. Արխիվացված է օրիգինալից 15 July 2010-ին.
  8. ↑ Van Noorden, Richard (2013). «Modellers react to chemistry award: Nobel Prize proves that theorists can measure up to experimenters». Nature. 502 (7471): 280. Bibcode:2013Natur.502..280V. doi:10.1038/502280a. PMID 24132265.
  9. ↑ Van Noorden, R. (2013). «Computer modellers secure chemistry Nobels». Nature. doi:10.1038/nature.2013.13903. S2CID 211729791.
  10. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 2013» (PDF) (Press release). Royal Swedish Academy of Sciences. 9 October 2013. Վերցված է 9 October 2013-ին.
  11. ↑ Chang, Kenneth (9 October 2013). «3 Researchers Win Nobel Prize in Chemistry». The New York Times. Վերցված է 9 October 2013-ին.
  12. ↑ «Michael Levitt – Facts». Nobelprize.org. 9 May 1947. Վերցված է 22 March 2017-ին.
  13. ↑ Altman, Russ B.; Levitt, Michael (2018). «What is Biomedical Data Science and do We Need an Annual Review of It?». Annual Review of Biomedical Data Science. 1: i–iii. doi:10.1146/annurev-bd-01-041718-100001.
  14. ↑ «Foreign Minister congratulates Litvak Levitt on winning Nobel PrizeThe Lithuania Tribune». en.delfi.lt. Արխիվացված է օրիգինալից 13 October 2013-ին. Վերցված է 2 February 2022-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 Ravidyesterday, Barak (10 October 2013). «Nobel laureate Michael Levitt tells Haaretz: 'I still feel 16, so I have no ego' – World». Haaretz. Վերցված է 22 March 2017-ին.
  16. ↑ «News > University of Pretoria». Արխիվացված է օրիգինալից 1 November 2013-ին. Վերցված է 30 October 2013-ին.
  17. ↑ «King's College London Calendar: 1968–1969 Page 282». King's Collections. Վերցված է 12 September 2017-ին.
  18. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «whoswho» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  19. ↑ «Michael Levitt 2 Page CV». Csb.stanford.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 22 March 2012-ին. Վերցված է 22 March 2017-ին.
  20. ↑ «Michael Levitt – Photo Gallery». Nobelprize.org. Վերցված է 22 March 2017-ին.
  21. ↑ Levitt, Michael (1972). Conformation analysis of proteins (PhD thesis). University of Cambridge. doi:10.17863/CAM.15942. Կաղապար:EThOS.
  22. ↑ «Nobel Prize in Chemistry for Peterhouse alumnus». University of Cambridge. 2013-10-10. Վերցված է 11 October 2013-ին.
  23. ↑ Fiske, Gavriel (9 October 2013). «3 Jewish professors – two of them Israeli – share 2013 Nobel Prize in chemistry». The Times of Israel. Վերցված է 12 November 2017-ին.
  24. ↑ Chothia, C.; Lesk, A. M.; Tramontano, A.; Levitt, M.; Smith-Gill, S. J.; Air, G.; Sheriff, S.; Padlan, E. A.; Davies, D.; Tulip, W. R.; Colman, P. M.; Spinelli, S.; Alzari, P. M.; Poljak, R. J. (1989). «Conformations of immunoglobulin hypervariable regions». Nature. 342 (6252): 877–883. Bibcode:1989Natur.342..877C. doi:10.1038/342877a0. PMID 2687698. S2CID 4241051.
  25. ↑ Levitt, M.; Chothia, C. (1976). «Structural patterns in globular proteins». Nature. 261 (5561): 552–558. Bibcode:1976Natur.261..552L. doi:10.1038/261552a0. PMID 934293. S2CID 4154884.
  26. ↑ Warshel, A.; Levitt, M. (1976). «Theoretical studies of enzymic reactions: Dielectric, electrostatic and steric stabilization of the carbonium ion in the reaction of lysozyme». Journal of Molecular Biology. 103 (2): 227–249. doi:10.1016/0022-2836(76)90311-9. PMID 985660.
  27. ↑ Levitt, M. (1976). «A simplified representation of protein conformations for rapid simulation of protein folding». Journal of Molecular Biology. 104 (1): 59–107. CiteSeerX 10.1.1.26.4069. doi:10.1016/0022-2836(76)90004-8. PMID 957439.
  28. ↑ Chopra, G.; Kalisman, N.; Levitt, M. (2010). «Consistent refinement of submitted models at CASP using a knowledge-based potential». Proteins: Structure, Function, and Bioinformatics. 78 (12): 2668–78. doi:10.1002/prot.22781. PMC 2911515. PMID 20589633.
  29. ↑ CASP participants usually did not try to use MD to avoid "a central embarrassment of molecular mechanics, namely that energy minimization or molecular dynamics generally leads to a model that is less like the experimental structure", Koehl, P; Levitt, M (1999). «A brighter future for protein structure prediction». Nature Structural Biology. 6 (2): 108–11. doi:10.1038/5794. PMID 10048917. S2CID 3162636.
  30. ↑ Կաղապար:Google Scholar id
  31. ↑ Կաղապար:Scopus id
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 Boodman, Eric (May 24, 2021). «He's a Stanford professor and a Nobel laureate. Critics say he was dangerously misleading on Covid». Stat. Վերցված է 13 September 2021-ին.
  33. ↑ 33,0 33,1 Lloyd, Zenobia. «Q&A: Michael Levitt on why there shouldn't be a lockdown, how he's been tracking coronavirus». Stanford Daily. Վերցված է 18 December 2021-ին.
  34. ↑ «Why this Nobel laureate predicts a quicker coronavirus recovery: 'We're going to be fine'». Los Angeles Times.
  35. ↑ Levitt, Michael. «US Covid19 will be d one in 4 weeks». Twitter (անգլերեն).
  36. ↑ «Prof Michael Levitt: here's what I got wrong – The Post». UnHerd (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020-10-11-ին.
  37. ↑ Bosman, Julie; Harmon, Amy; Sun, Albert; Reynolds, Chloe; Cahalan, Sarah (15 December 2021). «Covid deaths in the United States surpass 800,000». The New York Times. Վերցված է 15 December 2021-ին.
  38. ↑ Krauss, Joseph (26 November 2021). «Israel warns of 'emergency' after detecting new virus strain». ABC.
  39. ↑ Young, Robin. «Herd Immunity Is 'Pixie Dust Thinking,' Infectious Disease Expert Says». WBUR. Վերցված է 18 December 2021-ին.
  40. ↑ Hellmann, Jessie (15 October 2020). «Dozens of public health groups, experts blast 'herd immunity' strategy backed by White House». The Hill. Վերցված է 18 October 2020-ին.
  41. ↑ Staff and agencies in Geneva (12 October 2020). «WHO chief says herd immunity approach to pandemic 'unethical'». The Guardian. Վերցված է October 12, 2020-ին.
  42. ↑ Samuel, Fishwick (13 October 2020). «'I've had emails calling me evil'... Meet the Covid scientists at war». Evening Standard.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մայքլ_Լևիտ&oldid=10147920» էջից