Մահապրաջապատի Գաուտամի
Մահապրաջապատի Գաուտամի | |
---|---|
Ծնվել է | մ. թ. ա. 600[1] |
Ծննդավայր | Devadaha, Ռուպանդեհի շրջան |
Մահացել է | մ. թ. ա. 480 |
Կրոն | բուդդայականություն |
Մասնագիտություն | bhikkhunī և փիլիսոփա |
Ամուսին | Շուդդհոդանա |
Երեխաներ | Նանդա և Nanda? |
![]() |
Մահապրաջապատի Գաուտամի, (र््र; կամ պարզապես Պրաջապատի), Բուդդային որդեգրող մայրն էր, խորթ մայրը և մայրական մորաքույրը (մոր քույրը): Բուդդայական ավանդույթի համաձայն, Մահապրաջապատի Գաուտամին առաջին կինն էր, ով կանանց խորհուրդ էր փնտրում անմիջապես Գաուտամա Բուդդայից և դարձավ առաջին բհիքսունին (բուդդայական )[2][3]:
կարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]միանձնուհի
Մահապրաջապատի Գաուտամի պատմությունը լայն տարածում է գտել, և կան բազմաթիվ վարկածներ։ Այն գրված է Վինայայի տարբեր պահպանված ավանդույթներում, ներառյալ պալիական կանոնը և Սարվաստիվադայի և Մուլասարվաստիվադայի տարբերակները[4]:
Թերավադա բուդդիզմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պալիական կանոնում ձեռնադրության նրա խնդրանքը մանրամասն ներկայացված է Անգութարա-Նիկայում։ Մահապրաջապատի Գաուտամիի անցյալի կյանքի պատմությունները ներառված են Թերիգաթայում, Թամպադանայում և Ջատակայում[5]
Մահայանա բուդդիզմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լոտոս Սուտրաում Բուդդան մարգարեություն է տալիս Մահապրաջապատի Գաուտամիին, որ հեռավոր ապագայում նա կդառնա «Սարվասատտվապրիյադարշանա» անունով բուդդա[6]:
Անցյալ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Թհերի Ապադանայի, Մահապրաջապատի Գաուտամին սկսել է Դհամմայի ճանապարհը Պադումուտտարա Բուդդայի օրոք, երբ նա ծնվել է Համսավատիի հարուստ ընտանիքում: Նա ականատես եղավ, որ Պադումուտտարա Բուդդան իր մորաքրոջը՝ Բհիկխունին, բարձր պաշտոնում էր դնում և ձգտում էր հասնել նույն պաշտոնին՝ յոթ օր Բուդդային և նրա հետևորդներին առաջարկներ մատուցելուց հետո: Պադումուտտարա Բուդդան ասաց, որ ինքը կհասնի իր ձգտումներին Գաուտամի Բուդդայի օրոք: Նա հետագայում վերածնվեց Տավատիմսա երկնքում որպես Աստված[5]:
Այնուհետև Մահապրաջապատի Գաուտամին վերադարձավ մարդկային ոլորտ՝ որպես 500 ստրուկների առաջնորդ: Այդ կյանքում նրանք հանդիպեցին 500 պաչեկաբուդդաների խմբին, որոնց համար նրանք խրճիթներ կառուցեցին և անձրևի նահանջի տևողության համար կերակուր մատուցեցին: Անձրևի նահանջից հետո Մահապրաջապատի Գաուտամին հրամայեց իր հետևորդներին զգեստներ պատրաստել պաչեկաբուդդաների համար: Նրանք շարունակեցին կատարել արժանի գործողություններ իրենց ողջ կյանքի ընթացքում և վերածնվեցին որպես Տավատիմսա Աստվածներ[5]:
Մահապրաջապատի Գաուտամիի հետևորդները ազատագրվեցին որպես բհիկխունիներ Գաուտամի Բուդդայի ժամանակ[5]:
Կյանքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավանդույթն ասում է, որ Մեյը և Մահապրաջապատի Գաուտամին Կոլիա ցեղի արքայադուստրերն էին և Սուպաբուդդայի քույրերը: Մահապրաջապատին և Բուդդայի հորաքույրն էր, և որդեգրող մայրը, որը նրան մեծացրեց իր քրոջ՝ Մայոյի Բուդդայի հարազատ մոր մահից հետո։ Նա Սիդհարթային դաստիարակեց այնպես, կարծես նա իր սեփական երեխան լիներ[7]:
Մահապրաջապատին ծնվել է նշանավոր Դևդախում՝ որպես Մայայի կրտսեր քույր։ Մահապրաջապատին այդպես է կոչվել, քանի որ նրա ծննդյան ժամանակ ավգուրները կանխատեսել էին, որ նա շատ հետևորդներ կունենա[8]: Երկու քույրերն էլ ամուսնացել են շակիևի առաջնորդ Սուդդհոդհան թագավորի հետ։ Երբ Բոդդիսատվայի (ապագա Բուդդա) ծնվելուց յոթ օր անց Մայը մահացավ, Մահապրաջապատի Գաուտամին խնամեց Բոդդիսատվային[7]: Նա մեծացրել է Բուդդային և ունեցել իր սեփական երեխաները՝ Սիդհարթայի խորթ քույրը՝ Սունդարի Նանդան և խորթ եղբայր Նադան[9][5]:
Առաջին կնոջ ձեռնադրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երբ Սուդդհոդանի թագավորը մահացավ, Մահապրաջապատի Գաուտամին որոշեց հոգևոր կարգ ընդունել[7]: Մահապրաջապատի Գաուտամին գնաց Բուդդայի մոտ և խնդրեց, որ իրեն ձեռնադրեն Սանգայում: Բուդդան հրաժարվեց և գնաց Վեսալի: Անվախ Մահապրաջապատի Գաուտամին կտրեց իր մազերը և հագավ դեղին խալաթներ և բազմաթիվ Սաքյան տիկնանց հետ ոտքով հետևեց Բուդդային մինչև Վեսալի[3][10]: Ժամանելուց հետո նա կրկնել է ձեռնադրվելու: Անանդան՝ գլխավոր աշակերտներից մեկը և Բուդդայի սպասավորը, հանդիպեց նրան և առաջարկեց միջնորդել Բուդդային իր անունից[3]:
![]() |
Նա հարգանքով հարցրեց Բուդդային.
— Նրանք են, Անանդա,— ասաց Բուդդան։ «Եթե այդպես է, Տե՛ր, ապա լավ կլինի, որ կանայք ձեռնադրվեն որպես միանձնուհիներ», - ասաց Անանդան՝ ոգևորվելով Բուդդայի պատասխանից: «Եթե Անանդան, Մահա Պաջապատի Գոթամին ընդունի ութ պայմանները, ապա կհամարվի, որ նա արդեն ձեռնադրվել է որպես միանձնուհի»[3]: |
![]() |
Մահապրաջապատի Գաուտամին համաձայնեց ընդունել ութ Գարուդհամմաները և նրան շնորհվեց առաջին բհիկխունիի կարգավիճակ: Հետագայում կանայք պետք է ամբողջությամբ ձեռնադրվեին միանձնուհի դառնալու համար:
Մահապրաջապատի Գաուտամին մահացել է 120 տարեկան հասակում[11]:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Record #310692844 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
- ↑ «A New Possibility». Congress-on-buddhist-women.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-28-ին. Վերցված է 2010-11-19-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «The Life of the Buddha: (Part Two) The Order of Nuns». Արխիվացված օրիգինալից 2010-12-13-ին. Վերցված է 2010-11-07-ին.
- ↑ Dhammadinnā, Bhikkhunī. «The Parinirvāṇa of Mahāprajāpatī Gautamī and Her Followers in the Mūlasarvāstivāda Vinaya». International Journal of Buddhist Studies.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Amatayakul, Satha-Anand
- ↑ Roberts, Peter Alan. «The White Lotus of the Good Dharma». 84000: Translating The Words of The Buddha (անգլերեն). Վերցված է 2024-06-06-ին.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Maha Pajapati Gotami». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-01-28-ին. Վերցված է 2010-11-07-ին.
- ↑ «Women of the Buddhist scriptures: Mahapajapati Gotami». Արխիվացված օրիգինալից 2024-05-29-ին. Վերցված է 2010-11-07-ին.
- ↑ Hanh, Thich Nhat (2008-02-28). Path of Compassion: Stories from the Buddha's Life (անգլերեն). Parallax Press. ISBN 978-1-937006-13-6.
- ↑ Bhikkhunis (archived 2011)
- ↑ Dhammadharini: Going Forth & Going Out ~ the Parinibbana of Mahapajapati Gotami - Dhammadharini Արխիվացված 2013-02-21 archive.today
Մատենագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Anālayo, Bhikkhu (2011). «Mahapajapati's going forth in the Madhyama agama» (PDF). Journal of Buddhist Ethics. 18: 268–317. ISSN 1076-9005.
- Anālayo, Bhikkhu (2016). «The Going Forth of Mahāpajāpatī Gotamī in T 60» (PDF). Journal of Buddhist Ethics. 23: 1–31. ISSN 1076-9005.
- Garling, Wendy (2016). Stars at Dawn: Forgotten Stories of Women in the Buddha's Life. Shambhala Publications. ISBN 978-1-61180-265-8.
- Garling, Wendy (2021). The Woman Who Raised the Buddha: The Extraordinary Life of Mahaprajapati. Shambhala Publications. ISBN 978-1611806694.
- Scott, Rachel M. (2010). «Buddhism, miraculous powers, and gender - rethinking the stories of Theravada nuns». Journal of the International Association of Buddhist Studies. 33 (1–2): 489–511.
- Tsomo, Karma Lekshe (2004). «Mahāprajāpatī Gautamī». In Buswell, Robert E. (ed.). Encyclopedia of Buddhism. Macmillan Reference USA. էջեր 489–490. ISBN 0-02-865718-7.
- Walters, Jonathan S. (1994). «A Voice from the Silence: The Buddha's Mother's Story». History of Religions. 33 (4): 350–379. doi:10.1086/463377. JSTOR 1062715.
- Amatayakul, Supakwadee; Satha-Anand, Suwanna (2023). «Mahapajapati Gotami महाप्रजापती गौतमी Circa Sixth–Seventh Centuries BCE». In Waithe, Mary Ellen; Boos Dykeman, Therese (eds.). Women Philosophers from Non-western Traditions: The First Four Thousand Years (անգլերեն). Cham: Springer International Publishing. էջեր 89–101. doi:10.1007/978-3-031-28563-9. ISBN 978-3-031-28563-9. Վերցված է 2024-06-02-ին.
Հետագա ընթերցման համար
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Blackstone, Kathryn R. (1998). Women in the Footsteps of the Buddha: Struggle for Liberation in the Therīgāthā. Curzon Press. ISBN 9781136805769.
- Horner, Isaline Blew (1975). Women under Primitive Buddhism: Laywomen and Almswomen. Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN 9780842609555.
- Walters, Jonathan S. (1995). «Gotami's Story». In Lopez, Donald S. (ed.). Buddhism in Practice. Princeton University Press. ISBN 9780691044415.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մահապրաջապատի Գաուտամի» հոդվածին։ |
|