Jump to content

Մաթեմատիկական գլուխկոտրուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մաթեմատիկական գլուխկոտրուկ, խաղային տարրերով զվարճալի մաթեմատիկական խնդիր (հնարավոր գործողությունների կանոններով, երբեմն նաև սյուժեով), որի լուծման համար պահանջվում է ավելի շատ սրամտություն, քան մաթեմատիկական պատրաստվածությունը կամ հատուկ գիտելիքներ։

Հայտնի գլուխկոտրուկներից շատերն ունեն որոշ չափով մաթեմատիկական բովանդակություն, օրինակ՝ պենտամինոյի հայտնի խաղում էական են ձևերը և ֆիգուրների դիրքերը, իսկ սուդոկոյում՝ գրաֆների հատկությունները։ Քոնվեյի «Կյանք» գլուխկոտրուկը և ֆրակտալների կառուցման խնդիրը նույնպես կարելի է դիտարկել որպես մաթեմատիկական գլուխկոտրուկներ, սակայն խաղացողը նրանց հետ առնչվում է միայն նախնական ձևերը նշելով, իսկ նախնական պայմանները հաստատելուց հետո գլուխկոտրուկի կանոնները որոշում են բոլոր հետագա փոփոխություններն ու տեղաշարժերը։

Շատ գլուխկոտրուկներ հայտնի են դարձել Մարտին Գարդների կողմից Scientific American ամսագրի «Mathematical games» (հայերեն՝ «Մաթեմատիկական խաղեր») սյունակում քննարկվելու շնորհիվ։ Ուսանողների մոտ մաթեմատիկական խնդիրների լուծման տեխնիկայի նկատմամբ հետաքրքրություն առաջացնելու համար երբեմն կիրառվում են մաթեմատիկական գլուխկոտրուկները[1]։

Որոշ մաթեմատիկական գլուխկոտրուկներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թվեր, թվաբանություն և հանրահաշիվ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Թվային խաչբառ
  • Դայսոնի թվեր
  • Չորս քառյակ
  • Քեն-քեն
  • Թվային ռեբուսներ
  • Բաժանման գլուխկոտրուկներ
  • Քսանչորս
  • Թվերի ներկայացման խաղը պահանջում է թվանշանների հետ գործողություն կատարելով գտնել առավելագույն թիվը, որը կարելի է ստանալ տվյալ թվերից։
  • Պարբերական և մակաբույծ թվեր (Parasitic number), ինչպիսին է, օրինակ, 142 857[2]

Կոմբինատորիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տրամաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հավանականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խճանկար, փաթեթավորում և տարանջատում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեղանի խաղեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաղեր երկու անձով

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շախմատի խնդիրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոպոլոգիա, հանգույցների և գրաֆների տեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանգույցների տեսության և տոպոլոգիայի բնագավառում ոչ ակնհայտ եզրակացությունները մաթեմատիկայում հաճախ դառնում են զվարճալի[22]։

Մեխանիկական հանելուկներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Kulkarni, D. Enjoying Math: Learning Problem Solving With KenKen Puzzles Արխիվացված 2013-08-01 Wayback Machine, книга, посвященная головоломкам KenKen.
  2. Гарднер 2009, Глава 10. Циклические числа, стр. 111—121
  3. Гарднер 2009, Глава 33. Игра в 15 и другие головоломки, стр. 401
  4. Гарднер 1999, Глава 6. «Икосаэдрическая игра» и «Ханойская башня», стр. 53
  5. Не игра!
  6. Гарднер 1999, Глава 5. Парадоксы теории вероятности, стр. 50
  7. Гарднер 2009, Глава 11. Геометрические задачи на разрезание фигур.
  8. Гарднер 1999, Глава 40. Упаковка шаров, стр. 66
  9. Гарднер 1974, Глава 7. Пентамино и полимино: пять игр и серия задач, стр. 95
  10. Гарднер 1999, Глава 21. Кубики сома, стр. 176
  11. Гарднер 1999, Глава 33. Механические головоломки, стр. 295
  12. Гарднер 1999, Глава 1. Гексафлексагоны, стр. 10; Глава 17. Тетрафлексагоны, стр. 146
  13. Гарднер 1999, Глава 13. Полимино, стр. 100
  14. Гарднер 1999, Глава 32. Квадрирование квадрата, стр. 275
  15. Гарднер 2009, Глава 38. Игра «Жизнь», стр. 458; Гарднер 1988, Главы 20—22. Игра «Жизнь», стр. 287
  16. Гарднер 2010, Глава 11. Покрытие «изуродованных» шахматных досок с помощью L-тримино, стр. 191
  17. Гарднер 2009, Глава 16. Игра в солитёр, стр. 193
  18. Гарднер 1999, Глава 8. Игра в Гекс, стр. 66
  19. Гарднер 1999, Глава 14. Ним и Так-Тикс, стр. 119
  20. Гарднер 2009, Глава 21. Восемь ферзей и другие занимательные задачи на шахматной доске, стр. 263
  21. Гарднер 2009, Глава 35. Плоские графы, стр. 433—435
  22. Гарднер 1999, Глава 22. Занимательная топология
  23. Гарднер 1974, Глава 23. Топологические игры «Рассада» и «Брюссельская капуста», стр. 281

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Мартин Гарднер Математические головоломки и развлечения. — Москва: «Мир», 1999. — ISBN 5-03-003340-8
  • Мартин Гарднер Лучшие математические игры и головоломки. — Москва: АСТ,Астрель, 2009. — ISBN 978-5-17-058244-0 («Издательство АСТ»),978-5-271-23247-3 («Издательство Астрель»)
  • Мартин Гарднер Математические новеллы. — Москва: «Мир», 1974.
  • Мартин Гарднер Путешествие во времени. — Москва: «Мир», 1990.
  • Мартин Гарднер Когда ты была рыбкой, головастиком — я…. — Москва: КоЛибри, 2010. — ISBN 978-5-389-00971-4
  • Мартин Гарднер Крестики-нолики. — Москва: «Мир», 1988. — ISBN 5-03-001234-6

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]