Հումուս (ուտեստ)

Հումուս
Լևանտական խոհանոց, Սիրիական խոհանոց և պաղեստինյան խոհանոց
Տեսակ	սննդատեսակ
Ենթատեսակ	համեմունք
Առաջացման երկիր	Մերձավոր Արևելք
Հիմնական	chickpea?, ձիթայուղ և C. arietinum?
Hummus Վիքիպահեստում

Հորդանանի հումուս

Հումուս (եբրայերեն՝ חומוס‎, արաբ․՝ حُمُّص‎‎, հուն․՝ χούμους), ուտեստ, որի գլխավոր բաղադրիչը սիսեռի պյուրեն է։ Հիմնականում հումուսի կազմի մեջ մտնում են այնպիսի բաղադրիչներ, որպիսիք են ձիթապտուղի յուղը, սխտորը, կիտրոնի հյութը, աղացած կարմիր պղպեղը, քնջութի խյուսը՝ թահինը։

Արաբերենով և եբրայերենով «հումուս» նշանակում է ինչպես սովորական սիսեռ, այնպես էլ հենց այս ուտեստը։

Տարածում

Հումուսը ամենաշատը հայտնի Միջին Արևելքի երկրներում և Հարավարևելյան Եվրոպայի երկրներում։ Իսրայելի, Հորդանանի, Լիբանանի, Սիրիայի, Թուրքիայի, ինչպես նաև Հունաստանի ու Կիպրոսի խոհանոցների անփոխարիների ուտեստների շարքում է գտնվում հումուսը։ Հայաստանում նույնպես հումուսը սկսել է տարածվել, շնորհիվ ԽՍՀՄ տարիներին հայրենադարձների և Սիրիական պատերազմի հետևանքով սփյուռքահայերի ներհոսքի հետևանքով։

Վերջին տարիներին հումուսի նկատմամաբ մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել նաև ԱՄՆ-ում։ Նաև հարգի է այն երկրներում, որտեղ բնակչության մեջ շատ են բուսակերերն ու այն մարդիկ, ովքեր չեն կարողանում սննդի մեջ գլյուտեն օգտագործեն։

Այն համարվում է նաև պահքի կերակուր։

Կազմություն և հատկություն

Հումուսի բաղադրիչները

Հումուսը պատրաստում են շոգեխաշած սիսեռից, որը հետո մշակում են և ստանում համասեռ զանգված։ Դա կամ արվում է ձեռքի օգնությամբ կամ էլ բլենդերով հարելով։ Սիսեռի պատրաստի խյուսի մեջ ավելացնում են ձիթապտուղի յուղ, կիտրոնի մզվածք կամ պատրաստի հյութ (առանց շաքարավազի) և թահին, այն է՝ քնջութի սոուս։ Համեմունքները ավելացնում են ըստ ցանկության և ճաշակի։ Ամենաշատը ավելացվող համեմունքներից են համարվում.

Փիթին հումուսով և տապակած գառան մսով

• սխտոր
• աղ
• քիմիոն
• մաղադանոս
• օրեգանո
• չիլի պղպեղ

Կախված այն բաղադրիչներից, որոնք ավելացնում են հումուսի մեջ, վերջինս ձեռք է բերում տարբեր համային հատկանիշներ։ Ամենահարգի հավելումներից են համարվում տապակած կարմիր պղպեղը, սխտորը, սոխեռածը, տապակած պոմիդորը, մայրի ծառի ընկույզները, դդումի պյուրեն, ֆետա պանիրը, կակաոն։

Հումուսը պարունակում է մեծ քանակությամբ որակյալ բուսական սպիտակուցներ, թաղաթանյութ, չհագեցած ճարպեր և երկաթ։

Այդ ուտեստը հրամցվում է կամ որպես սառը ուտեստ, կամ որպես սոուս։ Արևելքում այն տալիս են փիթիով, լավաշով։ Իսկ Արևմուտքում հիմնականում չիփսերով, հացով և այլն։

Արտաքին հղումներ

• Հումուսի բաղադրատոմս

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հումուս (ուտեստ)» հոդվածին։