Յոհան Նեպոմուկ Հումել

Յոհան Նեպոմուկ Հումել;
Ծնվել է	նոյեմբերի 14, 1778[…]
Ծննդավայր	Բրատիսլավա, Հունգարիայի թագավորություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 17, 1837[…] (58 տարեկան)
Մահվան վայր	Վայմար, Գերմանական միություն, Գերմանիա
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Կրթություն	Վիեննայի երաժշտության և կատարողական արվեստի համալսարան
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, դիրիժոր, դաշնակահար, կոնցերտմայստեր և երաժշտության ուսուցիչ
Զբաղեցրած պաշտոններ	court chapel master?
Պարգևներ և ; մրցանակներ
	Johann Nepomuk Hummel Վիքիպահեստում

Յոհան Նեպոմուկ Հումել (գերմ.՝ Johann Nepomuk Hummel, նոյեմբերի 14, 1778(1778-11-14)^[1]^[2]^[3]^[…], Բրատիսլավա, Հունգարիայի թագավորություն^[4]^[2]^[3] - հոկտեմբերի 17, 1837(1837-10-17)^[1]^[5]^[6]^[…], Վայմար, Գերմանական միություն, Գերմանիա^[7]^[3])՝ ավստրիացի երգահան և վիրտուոզ-դաշնակահար։

Կենսագրություն

Յոհան Նեպոմուկ Հումելը ծնվել է 1778 թվականի նոյեմբերի 14-ին Պրեսբուրգում (ներկայիս Բրատիսլավա)։ Արդեն 3 տարեկանում նրա մոտ բացահայտվել էին երաժշտական ընդունակություններ, իսկ 5 տարեկանում հորից նվեր էր ստացել իր առաջին փոքրիկ դաշնամուրը, որը պահել էր մինչև կյանքի վերջը։ Ամուսնացած էր օպերային երգչուհի և Բեթհովենի ընկերուհի Էլիզաբեթ Ռյոկելի հետ։ Հավանաբեր, Բեթհովենը հենց նրան էր ձոնել «Էլիզի մոտ» պիեսը^[9]։

1786-1788 թվականներին նա սովորել է Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտի և Անտոնիո Սալերի մոտ^[10]։

1793 թվականից մինչև 1816 թվականը ապրել է Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայում։ Կոնտրապունկտի (ձայնակարգություն) դասեր է վերցրել Յոհան Գեորգ Ալբրեխտսբերգի մոտ, ով Բեթհովենի ուսուցիչներից մեկն էր։ Երգեցողություն սովորում է Անտոնիո Սալիերի մոտ։

1795 թվականին Յոհան Նեպամուկը աշակերտել է Յոզեֆ Հայդնի մոտ, որտեղ նա ծանոթացել է երգեհոնի հետ։ Հայդնը նրան է նվիրել Լյա բեմոլ սոնատը, որը Հումելը կատարել է փայլուն կերպով։

1820 թվականին դաշնամուրի դասեր է տվել Հուլիուս Բենեդիկտին, ում Վիկտորյա թագուհին իր տաղանդի համար հետագայում շնորհել է ազնվականի տիտղոս^[11]։

Մահվանից առաջ զբաղվել է Բեթհովենի լարային քառյակների փոխակերպմամբ դաշնամուրի համար, բայց մտահղացումը այդպես էլ ավարտին չի հասցրել։ Ընկերություն է արել Բեթհովենի և Շուբերտի հետ։ Շուբերտը նրան է նվիրել մի շարք ստեղծագործություններ։ Հումելի աշակերտներից են Ֆելիքս Մենդելսոնը և Ֆրանց Շոբերլեխները^[12]։

Արվեստ

Յ. Ն. Հումելը ներկայացնում է անցումը կլասիցիզմից դեպի ռոմանտիզմ։ Նրա ժառանգության մեջ իր ուրույն տեղն ունի դաշնամուրային երաժշտությունը, որն առանձնանում է վարպետությամբ, գերզգայունությամբ, ռոմանտիկությամբ ու նրբագեղ մեղեդիներով։ Նրա դաշնամուրային պիես նոկտյուրն «Ընկերության հիշողությունը» 1854 թվականին գործիքավորվել է ռուս երգահան Մ. Ի. Գլինկայի կողմից։

Ստեղծագործություն

Ունեցել է ընդհանուր առմամբ 125 ստեղծագործություններ։

9 օպերա
5 բալետ
3 պատարագ
7 դաշնամուրային համերգ նվագախմբի հետ
7 դաշնամուրային տրիո
դաշնամուրային քառյակ սոլ մաժոր
2 դաշնամուրային կվինտետ (հնգանվագ)
դաշնամուրային սեպտետ (յոթնանվագություն) դո մաժոր "Militär-septet"
9 սոնատ դաշնամուրի համար
8 սոնատ դաշնամուրի և ջութակի համար
մեծաթիվ պիեսներ դաշնամուրի, այդ թվում 11 սոնատ, ռոնդո, ֆանտազիա, էտյուդ և այլն։
համերգ ֆագոտի և նվագախմբի հետ ֆա մաժոր
փողային համերգ նվագախմբի հետ մի բեմոլ մաժոր
համերգ մանդալինի և նվագախմբի հետ սոլ մաժոր

Հետաքրքիր փաստեր

1822 թվականին Հումելը համերգ է ունեցել Ռուսաստանում
Որոշ ստեղծագործություներում Հումելն օգտագործել է ռուսական ժողովրդական երգերի մեղեդիներ՝ « Ռուսական երգերի թեմաներով վարիացիաներ», «Բազմահնչյուն ռուսական ժողովրդական երգեր» քառյակի, երգչախմբի և նվագախմբի համար։

Գրականություն

Соловьёв, Николай Феопемптович (1890–1907). «Гуммель, Иоганн-Непомук». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Wurzbach D. C. v. Hummel, Johann Nepomuk (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 9. — S. 419.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Discogs — 2000.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Гуммель Иоганн Непомук // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ http://www2.culture.gouv.fr/LH/LH090/PG/FRDAFAN83_OL1326064v001.htm
↑ Michael Lorenz: Die enttarnte Elise
↑ Соловьёв Н. Ф., (1890–1907). «Гуммель, Иоганн-Непомук». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
↑ «Бенедикт, сэр Юлиус». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
↑ «Шоберлехнер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոհան Նեպոմուկ Հումել» հոդվածին։

[_0c528ac59dd1bed2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_7b3270811190525e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Wurzbach D. C. v. Hummel, Johann Nepomuk (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 9. — S. 419.

[_0b962ca9c872b212-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_142316d0c87b51fe-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_1b51fbb63ef60a0a-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Discogs — 2000.

[_db6682295438105f-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_1641241934fd8945-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Гуммель Иоганн Непомук // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_53d4625813aaa14f-8] ttp://www2.culture.gouv.fr/LH/LH090/PG/FRDAFAN83_OL1326064v001.htm

[9] Michael Lorenz: Die enttarnte Elise

[10] Соловьёв Н. Ф., (1890–1907). «Гуммель, Иоганн-Непомук». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)

[11] «Бенедикт, сэр Юлиус». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[12] «Шоберлехнер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]