Հորդանանյան դինար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հորդանանյան դինար

Հորդանանյան դինար (արաբ․՝ دينار‎‎; կոդ։ JOD; ոչ պաշտոնապես կրճատ՝ JD), Հորդանանի արժույթն է 1950 թվականից սկսած։

Հորդանանյան դինարը լայնորեն օգտագործվում է նաև Հորդանան գետի արևմտյան ափում իսրայելական շեքելի հետ միասին[1][2]։ Դինարը բաժանված է 10 դիրհամի, 100 քիրշի (կոչվում է նաև պիաստր) կամ 1000 ֆուլուս։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածաշրջանում արժույթի վերաբերյալ ավելի ընդարձակ հոդվածի համար, տես՝ Բրիտանական արժույթը Մերձավոր Արևելքում:

1927-1950 թվականներին Պաղեստինյան արժութային հանձնաժողովը թողարկեց պաղեստինյան ֆունտը որպես պաշտոնական արժույթ Բրիտանական մանդատի Պաղեստինում և Տրանսհորդանիայի էմիրաթում։ 1946 թվականի մայիսի 25-ին Հորդանանը դարձավ անկախ թագավորություն, ծագեց ազգային արժույթի թողարկման գաղափարը և հանգեցրեց 1949 թվականի թիվ 35 ժամանակավոր ակտի ընդունմանը։ Սույն ակտով ստեղծվեց Հորդանանի Արժույթի խորհուրդը, որը դարձավ Հորդանանի արժույթը արքայությունում թողարկելու իրավունք ունեցող միակ իշխանությունը։ Լոնդոնում գործող կազմակերպությունը բաղկացած էր նախագահից և չորս անդամից։

Քանի որ 1950 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ հորդանանյան դինարը դարձավ թագավորության պաշտոնական արժույթը, ապա 1950 թվականի սեպտեմբերի 30-ին թագավորության մեջ պաղեստինյան ֆունտի օգտագործումը դադարեցվեց։ Թղթադրամները, թեև թողարկել է Հորդանանի Արժույթի խորհուրդը,կրում էին երկրի պաշտոնական անունը՝ «Հորդանանի Հաշեմյան թագավորություն»[3]։

Մինչև 1992 թվականը մետաղադրամները արաբերեն անվանվում էին ֆիլս, քիրշ, դիրհամ և դինար, բայց անգլերեն միայն ֆիլս և դինար։ 1992 թվականից ի վեր ֆիլսը և դիրհամը չեն օգտագործվում արաբերեն, իսկ անգլերեն անվանումները տրվում են դինարին, ինչպես նաև քիրշին կամ պիաստրին։

Մետաղադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մետաղադրամները թողարկվել են 1949 թվականին՝ 1, 5, 10, 20, 50 և 100 ֆիլս անվանական արժեքներով։ 1 ֆիլսի առաջին թողարկումը սխալմամբ հատվել է «1 ֆիլ» անվանմամբ։ 20 ֆիլս մետաղադրամները հատվել էին մինչև 1965 թվականը, 1968 թվականին հատվել էին 25 ֆիլս, իսկ 1970 թվականին՝ 1/4 դինար մետաղադրամները։ 1 ֆիլս մետաղադրամը վերջին անգամ հատվեց 1985 թվականին։ 1996 թվականին ավելի փոքր 1/4 դինար մետաղադրամները արտադրվեցին 1/2 և 1 դինար մետաղադրամների հետ միասին։

Հինգերորդ շարքի մետաղադրամներ
Արժեք Տրամագիծ Քաշ Բաղադրություն Եզր Դիմերես Դարձերես Հատման առաջին տարի Ընդհանուր տեղեկություն
1⁄2 քիրշ (պիաստր) 21 մմ 4 գ պղնձապատ պողպատ Սովորական Հուսեյն բին Թալալ պատկերված է ձախ մասում Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄2 1996
1 քիրշ (պիաստր) 25 մմ 5.5 գ բրոնզապատ պողպատ Ցանցավոր դիզայն; Արևելաարաբական թվեր 1 1994
2 1⁄2 պիաստր (քիրշ) 22 մմ 3 գ նիկելաապատ պողպատ Գլանված Հուսեյն բին Թալալ պատկերված է ձախ մասում Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 2 1⁄2 1992 25 ֆիլս
5 պիաստր (քիրշ) 26 մմ 5 գ Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 5 50 ֆիլս
10 պիաստր (քիրշ) 28 մմ 8 գ Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 10 100 ֆիլս
1⁄4 դինար 26.5 մմ
Յոթանկյուն		 7.4 գ Արույր Սովորական Հուսեյն բին Թալալ պատկերված է ձախ մասում Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄4 1996 Rub'a1, 25 պիաստր, 250 ֆիլս
1⁄2 դինար 29 մմ
Յոթանկյուն		 Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄2 Nusf2, 50 պիաստր, 500 ֆիլս
1⁄2 դինար 29 մմ
Յոթանկյուն		 9.6 գ Շրջանաձև. Ալյումինի բրոնզ
Կենտրոն. պղինձնիկել		 Սովորական Հուսեյն բին Թալալ պատկերված է ձախ մասում Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄2 1997
1 դինար 32 mm
Յոթանկյուն		 Արույր Սովորական Հուսեյն բին Թալալ պատկերված է ձախ մասում Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1 1996
1 դինար 24 մմ Գլանված 1998
Վեցերորդ շարքի մետաղադրամներ
Արժեք Տրամագիծ Քաշ Բաղադրություն Եզր Դիմերես Դարձերես Հատման առաջին տարի Ընդհանուր տեղեկություն
1 քիրշ (պիաստր) 25 մմ 5.5 գ պղնձապատ պողպատ Սովորական Աբդուլա II պատկերված է աջ մասում Ցանցավոր դիզայն; Արևելաարաբական թվեր 1 2000
5 պիաստր (qirsh) 26 մմ 5 գ նիկելաապատ պողպատ Գլանված Աբդուլա II պատկերված է աջ մասում Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 5 2000 50 ֆիլս
10 պիաստր (քիրշ) 28 մմ 8 գ Ցանցավոր դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 10 100 ֆիլս
1⁄4 դինար 26.5 մմ
Յոթանկյուն		 7.4 գ Արույր Plain Աբդուլա II պատկերված է աջ մասում Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄4 2004 Rub'a1, 25 պիաստր, 250 ֆիլս
1⁄2 դինար 29 մմ
Յոթանկյուն		 9.6 գ Շրջանաձև. Ալյումինի բրոնզ
Կենտրոն. Cupronickel		 Plain Աբդուլա II պատկերված է աջ մասում Տերևային դիզայն, Արևելաարաբական թվեր 1⁄2 2000 Nusf2, 50 պիաստր, 500 ֆիլս
  1. rub'a՝ արաբ.՝ "չորսի մաս" կամ "քառորդ".
  2. nusf՝ արաբ.՝ "երկուսի մաս" կամ "կես".

Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1949 թվականին թղթադրամները թողարկվեցին կառավարության կողմից 1/2, 1, 5, 10 և 50 դիրհամ անվանական արժեքներով։ 1959 թվականից սկսած Հորդանանի կենտրոնական բանկը ստանձնեց թղթադրամների արտադրությունը։ 20 դինար թղթադրամները թողարկվեցին 1977 թվականին, որից հետո 1999 թվականին թողարկվեցին 50 դինար թղթադրամները։ 1⁄2 դինար թղթադրամները փոխարինվեցին մետաղադրամներով 1999 թվականին։

Հորդանանի կենտրոնական բանկի չորրորդ շարքը[4]
Արժեք Չափ Հիմնական գույն Դիմերես Դարձերես Տպագրման տարի Թողարկման տարի Ջրանիշ
1 դինար 133 × 74 մմ կիտրոնագույն և կանաչ Հուսեյն բին Ալի Արաբական Մեծ ապստամբություն 2002
Հիջրա 1423		 Մարտի 30, 2003 Շերիֆ Հուսեին բին Ալի
5 դինար 137 × 74 մմ Աղյուսե նարնջագույն Աբդուլա իբն Հուսեյն Մաան պալատ Դեկտեմբերի 22, 2002 Աբդուլա իբն Հուսեյն
10 դինար 141 × 74 մմ Կապույտ Թալալ բին Աբդուլա Հորդանանի առաջին պառլամենտի շենքը Թալալ բին Աբդուլա
20 դինար 145 × 74 մմ Ցիանային կապույտ Հուսեյն բին Թալալ Ժայռի գմբեթը Փետրվարի 2, 2003 Հուսեյն բին Թալալ
50 դինար 149 × 74 մմ Վարդագույն և շագանակագույն Աբդուլլա II իբն Հուսեյն Ռաղադան պալատ Աբդուլա II իբն Հուսեյն

Փոխարժեքի ֆիքսված գործակից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1995 թվականի հոկտեմբերի 23-ից դինարի համար պաշտոնապես հաստատվել է ԱՄՀ-ի փոխառությունների հատուկ իրավական կարգավիճակ (SDRs): Գործնականում այն ամրագրված է հիմնականում 1 ԱՄՆ դոլար = 0.709 դինար, որը մեկնաբանվում է մոտ 1 դինար = 1.41044 դոլար[5][6]։ Կենտրոնական բանկը ԱՄՆ դոլարի առք ու գնում է կատարում մեկ դոլարի դիմաց 0.708 դինարով և վաճառում է մեկ ԱՄՆ դոլար `0.710 դինարի դիմաց[7]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ներկա փոխարժեքները
Google Finance կայքից՝: AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD
XE.com կայքից՝ AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD
OANDA.com կայքից՝ AMD CAD CHF EUR GBP JPY RUB USD


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Zacharia, Janine (2010 թ․ մայիսի 31). «Palestinian officials think about replacing Israeli shekel with Palestine pound». ISSN 0190-8286. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  2. ↑ Cobham, David (2004 թ․ սեպտեմբերի 15). «Alternative currency arrangements for a new Palestinian state». In David Cobham (ed.) (ed.). The Economics of Palestine: Economic Policy and Institutional Reform for a Viable Palestine State (PDF). London: Routledge. ISBN 9780415327619. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 22-ին. {{cite book}}: |editor= has generic name (օգնություն)
  3. ↑ Linzmayer, Owen (2012). «Jordan». The Banknote Book. San Francisco, CA: www.BanknoteNews.com.
  4. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2005 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  5. ↑ Exchange Rate Fluctuations, Programme Management Unit Արխիվացված 2004-07-19 Wayback Machine
  6. ↑ Tables of modern monetary history: Asia Արխիվացված 2007-02-19 Wayback Machine
  7. ↑ Report of the Working Party on the Accession of the Hashemite Kingdom of Jordan to the World Trade Organization Արխիվացված 2008-06-25 Wayback Machine

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հորդանանյան_դինար&oldid=9805281» էջից