Հենրիխ Հարեր
| Հենրիխ Հարեր գերմ.՝ Heinrich Harrer | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 6, 1912[1][2][3][4][5] |
| Ծննդավայր | Hüttenberg, Sankt Veit an der Glan District, Կարինտիա, Ավստրիա |
| Մահացել է | հունվարի 7, 2006[6][1][2][3][4][5] (93 տարեկանում) |
| Մահվան վայր | Ֆրիզախ, Sankt Veit an der Glan District, Կարինտիա, Ավստրիա[1] |
| Քաղաքացիություն |
 Ավստրիա |
| Կրթություն | Գրացի համալսարան |
| Մասնագիտություն | ճանապարհորդ հետազոտող, լուսանկարիչ, լեռնաբնակ, լեռնադահուկորդ, գրող և սցենարիստ |
| Քաղաքական կուսակցություն | Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցություն |
| Պարգևներ և մրցանակներ | «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ Grand Gold Decoration of Styria և Ճշմարդության Լույս մրցանակ |
| Անդամություն | ՍԱ |
| Կայք | harrerportfolio.com |
| Heinrich Harrer Վիքիպահեստում | |
Հենրիխ Հարեր (գերմ.՝ Heinrich Harrer, հուլիսի 6, 1912[1][2][3][4][5], Hüttenberg, Sankt Veit an der Glan District, Կարինտիա, Ավստրիա - հունվարի 7, 2006[6][1][2][3][4][5], Ֆրիզախ, Sankt Veit an der Glan District, Կարինտիա, Ավստրիա[1]), ավստրիացի ճանապարհորդ, լեռնագաց և գրող, ՍՍ-ի օբերշարֆյուրեր[7]: Եղել է Դալայ լամա XIV-ի մանկության ուսուցիչն ու ընկերը[8]: Նա մեծ ճանաչում է ձեռք բերել իր հեղինակած «Յոթ տարի Տիբեթում» գրքի շնորհիվ, որտեղ ներկայացրել է դեպի Տիբեթ կատարած ճամփորդության հիշողությունները: 1997 թվականին գրքի հիման վրա նկարահանվել է համանուն ֆիլմ: Ֆիլմում Հենրիխ Հարերին մարմնավորում է դերասան Բրեդ Փիթը: Ֆիլմից հետո, որով ներկայացվում է նաև Չինաստանի՝ Տիբեթ ներխուժման պատմությունը, Բրեդ Փիթը և նրա խաղընկեր՝ Դևիդ Թուլիսը, ընդմիշտ զրկվեցից Չինաստան մուտք գործելու հնարավությունից:
Բովանդակություն
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երիտասարդ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հենրիխ Հարերը ծնվել է 1912 թվականի հուլիսի 6-ին Օբերգոսենում՝ փոստային ծառայողի ընտանիքում: Ուսումը ստացել է Բրուկ ան դեր Մուրի և Գրացի ռեալական դպրոցներում: 1929 թվականին ընդունվում է Գրացի Սպորտային Ակադեմիական միություն: 1933-1938 թվականներին Գրացի համալսարանում ուսանել է աշխարհագրություն և զբաղվել է սպորտով: 1933 թվականի հոկտեմբերին անդամագրվել է Նացիոնալ-սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցությանը[9]: Հարերը հմուտ լեռնդահուկորդ էր: Նա հանդիսացել է 1936 թվականի Ձմեռային Օլիմպիական խաղերի մասնակից-հավակնորդ, սակայն ավստիական հավաքականը ավելի ուշ բոյկոտում է այդ տարվա Օլիմպիադան: Այնուամենայնիվ, Հարերը Համաշխարհային Ուսանողական Խաղերի ընթացքում հաղթում է դաունհիլլի մրցությունում: Հենրիխ Հարերի լեռնագնացային ամենահայտնի նվաճումը հանդիսանում է 1938 թվականին Էյգերի հյուսիսային պատը առաջինը բարձրանալը[10]: Այդ քայլի շնորհիվ նրա անունը հայտնի է դառնում որպես «Եվրոպայի ամենալավ լեռնագնաց»[11]:
1938 թվականի ապրիլի 1-ին Հարերը անդամագրվում է ՍՍ-ի շարքերը (որոշում № 73.896): 1938 թվականի մայիսի 1-ին դառնում է Նացիոնալ – սոցիալիստական գերմանական բանվորական կուսակցության անդամ: ՍՍ-ում հանդես է գալիս, որպես սպորտային հրահանգիչ: Նույն թվականին ամուսնանում է Շարլոտե (Լոտե) Վեգեների հետ, ով գերմանացի հայտնի երկրաբան և օդերևութաբան Ալֆրեդ Վեգեների դուստրն էր[12]: 1939 թվականին ծնվում է նրանց որդին՝ Ռալֆը: 1943 թվականին զույգը բաժանվում է, երբ Լոտեն գերևարված Հարերին է ուղարկում ապահարզանի ծանուցագիրը՝ խնդրելով չխանգարել իրեն՝ նոր սիրո հարցում:
Ճանապարհորդություն դեպի Տիբեթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1939 թվականին Հարերը գերմանական լեռնագնացային արշավախմբի կազմում ուղևորվում է Մեծ Բրիտանիայի գաղութատիրության տակ գտնվող հնդկական տարածքներ, որպեսզի մասնակցի Հիմալայ լեռան հյուսիս-արևմտյան կողմում գտնվող Նանգա Պարբատ լեռան մագլցմանը: Լեռնագնացներին չի հաջողվում հասնել Նանգա Պարբատի գագաթը, սակայն նրանք շարունակում են շարժվել լեռան բարձրություններից մեկով, մինչև որ արշավի ավարտին, երբ սկիզբ է առնում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը, գերևարվում է տեղի բրիտանական գաղութատիրական իշխանության կողմից: Հարերին և խմբի մնացած անդամներին են Հնդկաստանի ռազմագերիների ճամբար: 1944 թվականի ապրիլի 29-ին Հարերին և ևս երեք գերևարվածներին հաջողվում է փախչել: Հիմալայան լեռներով անցնելով երկար տարածություն՝ 1946 թվականին Հենրիխ Հարերն ու նրա ընկեր՝ Պետեր Աուֆշնայթերին (Peter Aufschnaiter) հաջողվում է հասնել Լհասա: Հարերին բախտ էր վիճակված Տիբեթում անցկացնել յոթ տարի: Նա արտաքին աշխարհից, արևմտյան երկրներից, շատ բան է պատմում Դալայ Լամա XIV-ին, ով այդ ժամանակ ընդամենը 11 տարեկան էր: Այս հանգամանքը, ինչպես նաև չինական ագրեսիայի դեմ տիբեթցիների զինված պայքարին Հարերի և Աուֆշնայթերի մասնակցության մասին տեղեկությունները ժամանակակից չինական քարոզչության համար օգտագործվում է որպես «ապացույց» այն բանի, որ տիբեթյան ղեկավարությունը համագործակցել է նացիստական իշխանությունների հետ, թեև հենց Դալայ Լաման ինքը ավելի ուշ խոստովանել է, որ այն ժամանակ ոչինչ չի իմացել նացիստների մասին[13]:
Վերադարձ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1950 թվականին չինական ղեկավարության կողմից Տիբեթը գրավումից հետո Հարերը վերադառնում է Ավստրիա: Այստեղ նա գրում է «Յոթ տարի Տիբեթում» գիրքը: Հետագայում Հարերը մասնակցություն է ունենում մի ամբողջ շարք էթնոգրաֆիկ և լեռնամագլցման արշավների: Մի շարք առաջնամագլցումներ է կատարել Ալյասկայում (օրինակ առաջինն է հաղթահարել Հանթեր լեռան գագաթը), Աֆրիկայում և Օվկիանիայում:
1958 թվականին Հենրիխ Հարերը սկսում է լրջորեն զբաղվել գոլֆով և Ավստրիայում դառնում է սիրողական մակարդակի գոլֆի մրցության հաղթող: 80 տարեկան հասակում էլ Հարերը շարունակում է ակտիվորեն զբաղվել լեռնադահուկային սպորտով:
Հենրիխ Հարերը վախճանվել է 2006 թվականի հունվարի 7-ին:
Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հենրիխ Հարերի «Յոթ տարի Տիբեթում» գիրքը թարգմանվել է 53 լեզվով: Այն էկրանավորվել է ֆրանսիացի կինոռեժիսոր, սցենարիստ Ժան Ժակ Անոյի կողմից՝ 1997 թվականին: Հարերին ֆիլմում մարմնավորել է Ոսկե Գլոբուսի դափնեկիր, հայտնի դերասան Բրեդ Փիթը:
Հարերն իր հայրենի Հյութենբերգում հիմնադրել է թանգարան, որտեղ հավաքված է ասիական ու աֆրիկյան երկրներից բերված էթնոգրաֆիկական գտածոների հարուստ հավաքածու: Թանգարանի այցելուները կարող են տեսնել նաև Հարերի լուսանկարները, որոնք արվել են նրա ճամփորդությունների ընթացքում:
Իր 600-ից ավել կատարված արշավների ընթացքում Հարերը բազմիցս արժանացել է մի շարք պարգևների:
Կենդանության օրոք Հենրիխ Հարերն ու ներկա Դալայ Լաման մշտապես շարունակել են մտերիմ ընկերներ են մնալ: 2002 թվականին Դալայ Լաման նշել է, որ Հարերը մեծ ջանքեր է գործադրել միջազգային հանրության ուշադրությունը տիբեթյան հիմնախնդրի կողմը գրավելու հարցում ասելով՝
|
«Որտեղ էլ որ ապրելիս լինեմ, ես միշտ կկարոտեմ Տիբեթը: Ինձ հաճախ թվում է, թե ես առաջվա պես լսում եմ վայրի սագերի և կռունկների կռկռոցն ու թևերի թափահարումը, երբ նրանք մաքուր ու պաղ լուսնային լույսի ներքո անցնում էին Լհասայի երկնքով: Ես անկեղծորեն ուզում եմ, որ իմ պատմվածքը մի փոքր պատկերացում ստեղծի այն մարդկանց մասին, որոնց ազատ ապրելու ցանկությունը այնքան չհասկացված մնաց անտարբեր աշխարհում»
|
(Հենրիխ Հարեր, «Յոթ տարի Տիբեթում»)
|
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Генрих Харрер. Семь лет в Тибете: Мемуары.(ռուս.)
- Генрих Харрер։ «Белый паук» (ռուսերեն)։ Горная энциклопедия։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2010-02-12 (ռուս.)
- Հենրիխ Հարեր, Յոթ տարի Տիբեթում, հիշողություններ:
- Հենրիխ Հարեր, Սպիտակ Սարդը, լեռնային հանրագիտարան:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118701703 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 SNAC
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Find a Grave — 1995. — ed. size: 165000000
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Luminous-Lint
- ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.heute.de/ZDFheute/inhalt/0/0,3672,3267392,00.html
- ↑ "Heinrich Harrer Biography". Harrer Portfolio.(գերմ.)
- ↑ "His Holiness the Dalai Lama said Heinrich Harrer Will Always be Remembered by the Tibetan People". Central Tibetan Administration.(անգլ.)
- ↑ Wiliam Cole, AP: Heinrich Harrer ist tot Der Spiegel 7. Januar 2006.(գերմ.)
- ↑ Messner, Reinhold. The Big Walls: From the North Face of the Eiger to the South Face of Dhaulagirl. Crowood, 2001, p. 105. ISBN 1-86126-467-4
- ↑ Харрер, Генрих։ «Белый паук» (ռուսերեն)։ Горная энциклопедия։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2011-08-25-ին։ Վերցված է 2010-02-12(ռուս.)
- ↑ Martin Douglas։ «Heinrich Harrer, 93, Explorer of Tibet, Dies»։ The New York Times։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2012-02-04-ին։ Վերցված է 15 January 2012(գերմ.)
- ↑ Последние годы независимости.(ռուս.)
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Հենրիխ Հարեր կատեգորիայում։ |
