Jump to content

Հելիոկենտրոն ուղեծիր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արեգակնային համակարգի բարիկենտրոնի շարժումը Արեգակի նկատմամբ

Հելիոկենտրոն ուղեծիր (նաև կոչվում է Արևակենտրոն ուղեծիր), Արեգակնային համակարգի բարիկենտրոնի շուրջ ուղեծիր է: Բարիկենտրոնը գտնվում է Արեգակի մակերևույթի ներսում կամ նրան շատ մոտ։ Արեգակնային համակարգի բոլոր մոլորակները, գիսաստղերը և աստերոիդները, ինչպես նաև Արեգակն ինքը գտնվում են նման ուղեծրերում: Այս ուղեծրերում են տեղակայվել նաև շատ ավտոմատ միջմոլորակային կայաններ և տիեզերական աղբի բեկորներ։ Արեգակնային համակարգի մոլորակների արբանյակները, ընդհակառակը, չեն գտնվում հելիոկենտրոն ուղեծրերում, քանի որ պտտվում են իրենց համապատասխան մոլորակի շուրջ (չնայած Լուսինը ունի ուռուցիկ ուղեծիր Արեգակի շուրջ)։

Արեգակնային համակարգի բարիկենտրոնը, չնայած միշտ մոտ է Արեգակի կենտրոնին, ժամանակի ընթացքում շարժվում է տարածության մեջ՝ կախված նրանից, թե այդ պահին որտեղ են գտնվում Արեգակնային համակարգի այլ խոշոր մարմինները, ինչպիսիք են Յուպիտերը և այլ խոշոր գազային հսկաները: Այս երևույթը թույլ է տալիս հայտնաբերել էկզոմոլորակները շառավղային արագության չափումների օգնությամբ:

«Հելիո-» նախածանցը ծագում է հունարեն «ἥλιος» բառից, որը նշանակում է «Արև», ինչպես նաև Հելիոս-ից, որը Արեգակի մարմնավորումն է հունական դիցաբանությունում[1]:

Առաջին կայանը, որը տեղադրվեց հելիոկենտրոն ուղեծրում, Լունա 1-ն էր 1959 թվականին: Կրող հրթիռի վերին աստիճանի սխալ պահին այրման պատճառով այն չկարողացավ հասնել Լուսին[2]:

Տրանս-Մարս ներարկում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տրանս-Մարս ներարկման դիագրամ.
A = Հոհմանի փոխանցման ուղեծիր։ B = Մոտեցման առաքելություն։ C = Հակադարձման առաքելություն

«Տրանս-Մարս ներարկումը» հելիոկենտրոն ուղեծիր է, որի դեպքում տիեզերանավը օգտագործելով սեփական շարժիչները տեղադրվում է անհրաժեշտ հետագծի վրա, որը հայտնի է նաև որպես Մարսի փոխանցման ուղեծիր, իր դեպի Մարս ճանապարհին։

Երկու տարին մեկ բացվում են ցածր էներգիայով փոխանցման պատուհաններ, որոնք թույլ են տալիս շարժվել երկու մոլորակների միջև՝ ամենացածր հնարավոր էներգիայի գործադրմամբ։ Փոխանցման արձակումները կարող են տիեզերանավը տեղադրել կամ Հոհմանի փոխանցման ուղեծիր, կամ Երկէլիպտիկ փոխանցման ուղեծիր։ Տրանս-Մարս ներարկումները կարող են լինել կամ մեկ մանևրային շարժիչի գործարկման միջոցով, ինչպես օրինակ՝ 2013 թվականին ՆԱՍԱMAVEN ԱՄԿ-ի դեպքում, կամ մի շարք պերիկենտրոնի փոփոխություններ, ինչպես օրինակ՝ 2013 թվականին ՀՏՀԿ-ի Mars Orbiter Mission-ի դեպքում[3][4]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «helio-». Dictionary.com Unabridged (v 1.1). Random House. 2006. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 12-ին.
  2. «NASA – NSSDCA – Spacecraft – Details». nssdc.gsfc.nasa.gov. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 4-ին.
  3. ISRO successfully sends Mars orbiter into sun-centric orbit.
  4. Orbiter successfully placed in Mars Transfer Trajectory.