Հացի
| Գյուղական համայնք | ||
|---|---|---|
| Հացի | ||
| Հացի | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Մարտունու | |
| Համայնք | Մարտունու շրջան | |
| ԲԾՄ | 892 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | |
| Բնակչություն | 234 մարդ (2015) | |
| Ազգային կազմ | հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Հացի, գյուղական համայնք Արցախի Մարտունու շրջանում։ Տեղաբաշխված է հանրապետության արևելյան հատվածում։ Մարտունի շրջկենտրոնից գտնվում է 48 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից՝ 48 կմ հեռավորության վրա։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համայնքը լեռնային է, ունի 878,46 հա տարածք, որից 667,64 հա գյուղատնտեսական նշանակություն, 142,04 հեկտար անտառային հողեր։ Համայնքի տարածքում առկա են թվով 5 աղբյուրներ` «Անահիտի», «Ավեգաց ջուր», «Քռնով», «Տես» և «Չայլաղի»։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2015 թվականին Հացի համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում է 234 մարդ, կա 63 տնտեսություն։
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[1].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 239 | 242 | 239 |
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։
Պատմություն և պատմամշակութային հուշարձաններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմական նշանավոր գյուղերից է։ Ղ. Աղայանի «Անահիտ» հեքիաթում նշվում է Հացիկ անունով։ Այս բնակավայրի հետ է կապված Վաչագան Բարեպաշտ թագավորի ( V դ.) ու նույն գյուղի աղջիկ՝ Անահիտի հանդիպման պատմությունը։ Այն աղբյուրը, որտեղ տեղի է ունեցել հանդիպումը, այժմ էլ կոչվում է Անահիտի աղբյուր։ Այս աղբյուրը Արցախի առավել նշանավոր պատմական հուշարձաններից է։ Նրա գլխավերևում այժմ էլ պահպանվում է մի շքեղ, քանդակազարդ խաչքար։ Իսկ խաչքարի մեծ խաչի թևերի տակ քանդակված են ոչ պակաս շքեղ 2 փոքր խաչքար։
Գյուղում և շրջակայքում կան եկեղեցական ու այլ պատմական հուշարձաններ։ Գյուղի տարածքում է Ս. Աստվածածին եկեղեցին։ Կան նաև այլ հին եկեղեցու փլատակներ և 13-րդ դարի խաչքար։ Գյուղի եկեղեցու կառուցումը կապված է ամուսիններ Հարություն և Հուռի Մուսայելյանների հետ, որոնք երեխա ունենալու նպատակով իրենց միջոցներով կառուցել են այն և նվիրաբերել գյուղին։ Առավել մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում գյուղից ոչ մեծ հեռավորության վրա, Անահիտի աղբյուրի մոտ գտնվող եկեղեցական համալիրը։ Այն հիմնականում բաղկացած է 4 եկեղեցիներից (12—13-րդ դդ.) ինչպես նաև բազմաթիվ այլ օժանդակ շինություններից։ Այս եկեղեցիների համալիրը ժողովուրդն անվանում է «Բռի եղցի»։ Համալիրի շրջակայքում գտնվող շինությունների փլատակներում պահպանվող շինաքարերի մշակման ձևերը, քանդակները, նախշերը, գերեզմանաքարերը ցույց են տալիս, որ այդտեղ ավելի վաղ ժամանակներում (սկսած 5-րդ դարից) եղել է ծաղկուն բնակավայր։
Հացի գյուղի պատմական նշանավոր շինություններից է նաև գյուղում մինչև այժմ էլ պահպանվող դպրոցի շենքը, որը 1911 թ. կառուցել են նույն գյուղացի ամուսիններ Ջիվանշիր և Գյուլբահար Գազիյանցները:Նրանց հայրենանվեր մեծագործությունը վառ է մնացել մինչև այժմ էլ։ Դպրոցի շենքի պատին վիմափորված են հետևյալ սրտառուչ բառերը.
|
Հայ մանուկներին․
Թող ձեր բերանում հնչեն դարեդար, Նվիրեցին Հացի գյուղին Ջիվանշիր և Գիլբահար Գազիյանցներ1911 թվական[2]։ |
|
Հասարարակական կառույցներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2015 թվականի դրությամբ համայնքում գործում էր գյուղապետարան, մշակույթի տուն, բուժկետ, հիմնական դպրոց, որտեղ սովորում են 18 աշակերտներ[3]։
Գյուղում ծխական դպրոց հիմնվել է 19-րդ դարի 70–ական թվականների սկզբներին, որը ընդմիջումներով գործել է մինչև 1906 թ. հետո դարձել է երկսեռ դպրոց։ Ղազյանների կառուցած դպրոցում 1915 թ. սովորում էին 44 աշակերտ[2]։
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մակար եպիսկոպոս Բարխուդարյանց, Արցախ. «Ամարաս» տպարան - Երևան 1996, էջ 83-84։
- Հակոբ Ղահրամանյան, ՏԵՂԵԿԱՏՈւ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.
- Մելքումյան, Սերգեյ (1990). Լեռնային Ղարաբաղ. Երևան: Լույս. էջեր 243–245. ISBN 5-545-00522-6.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Մելքումյան, Սերգեյ (1990). Լեռնային Ղարաբաղ. Երևան: Լույս. էջեր 243–245. ISBN 5-545-00522-6.
- ↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 242.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
| |||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 326)։ 
|