Հայ ավետարանական առաջին եկեղեցի
| Հայ ավետարանական առաջին եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | եկեղեցի |
| Երկիր |  Լիբանան |
| Տեղագրություն | Բեյրութ |
| Դավանանք | Հայաստանեայց Աւետարանական Եկեղեցի |
| Թեմ | Մերձավոր Արևելքի հայ ավետարանական եկեղեցիների միություն |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1922 |
| Հիմնադրված | 1922 |
 | |
 | |
Հայ ավետարանական առաջին եկեղեցի, կրոնական կառույց Լիբանանի մայրաքաղաք Բեյրութում։ Պատկանում է Մերձավոր Արևելքի հայ ավետարանական եկեղեցիների միությանը։ Համակարգում է քաղաքում բնակվող ավետարանական լիբանանահայության հոգևոր կյանքը։ Հանդիսանում է քաղաքի հայկական ավետարանական երկու եկեղեցիներից մեկը՝ Աշրաֆիեի եկեղեցու հետ։
Նկարագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիմնադրվել է Լիբանանում հայ ավետարանականների կողմից 1922 թվականի փետրվարին: Այն գտնվում է Բեյրութի կենտրոնում, Մեքսիկ փողոցում, Քանթարի: Ծառայում է հայ համայնքին` մատուցելով ժամերգություններ և 1943 թվականից աջակցում է Եփրեմ և Մարթա Ֆիլիպոսյան քոլեջին: Նրա ներկայիս հովիվն է վերապատվելի Ժիրայր Ղազարյանը:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բազմաթիվ հայ ավետարանականներ, ովքեր 1914-1918 թվականներին հաստատվել էին Բեյրութում, ժամերգություններ են կատարել Պրեսբիտերական առաքելության Դեյլի հիշատակի սրահում։ 1922 թվականի փետրվարին ընտրվեց Եկեղեցու վարչություն՝ դառնալով եկեղեցու հիմնադրման առաջին քայլը։ 1922-1926 թվականներին մեծ թվով հայ փախստականներ, որոնք փրկվել էին Հայոց ցեղասպանությունից, հաստատվեցին Բեյրութում և բնակվեցին քաղաքի ծայրամասերում՝ ծայրահեղ վատ պայմաններում: Այն ժամանակ ավետարանականների թիվը հասնում էր 2000-ի, իսկ հաղորդակիցների թիվը՝ 670-ի։ Որոշ ժամանակ Հայ Ավետարանական Առաջին Եկեղեցի անունով երկու եկեղեցի էր գործում՝ մեկը Արևելյան Բեյրութում և մեկը՝ Արևմտյան Բեյրութում։ 1926 թվականին այս երկու եկեղեցիները սկսեցին գործել միմյանցից անկախ, իսկ Բեյրութի ծայրամասում գործող եկեղեցին հետագայում տեղափոխվեց Աշրաֆիե թաղամաս։ Առաջին Հայ Ավետարանական եկեղեցին ուներ 103 ընտանիք (ընդհանուրը՝ 488 անհատ) և 150 հաղորդակից անդամներ։ Մինչև 1949 թվականը նրանք իրենց ծառայությունները մատուցել են տարբեր վայրերում։ Այդ թվականին եկեղեցին սեփականություն է գնել Մեքսիկ փողոցում, իսկ սրբավայրի կառուցումը տևել է մոտ 10 տարի[1]։
Ժամանակագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 19-րդ դարի սկիզբ. հայ ընտանիքները հաստատվում են Բեյրութում
- 1848 Բեյրութի արաբական ավետարանական եկեղեցու 27 անդամներից 5-ը հայ են.
- 1914-1918 Դեյլի հիշատակի սրահում տեղի են ունենում ժամերգություններ
- 1922 Փետրվար. Դոկտոր Հ.Սալիբյանը, հովիվ Պ.Գայձագյանը, Ս.Քըրքիաշարյանը և Լ.Սալիբյանը ընտրվում են եկեղեցու վարչությունը ձևավորելու համար։
- 1922 Փետրվար 19. Ենովք քահանայ Հատիտեան կը դառնայ հոգեւոր հովիւ
- 1922 հուլիս. եկեղեցին ընտրում է իր 2 սարկավագներին՝ տիար Մինաս Ֆարաջյանին և Տիգրան Գյուլեսերյանին։
- 1922 հոկտեմբեր. բացվում է դպրոցը
- 1922-1926 երկու եկեղեցիներ գործում են Առաջին Հայ Ավետարանական Եկեղեցի անունով
- 1925. Ստեղծվում է Քրիստոնեական ջանասիրություն Երիտասարդ-Մեծահասակների ասոցիացիան, որի ղեկավարն է վերապատվելի Ս. Մանուկեանը
- 1926. Երկու եկեղեցիները բաժանվում են
- 1927. Ենովք վարդապետ Գէուկգէուզեան դառնում է հոգևոր հովիվ
Հոգևոր հովիվներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Եկեղեցուն ծառայած հովիվներն են[1].
- Ենովք վարդապետ Հատիտեան (1922-1926)
- Ենովք վարդապետ Գուեքգէզեան (1927-1946)
- Կարապետ վարդապետ Թիլկեան (1946-1967)
- Ռոբերտ քահանա Սարգսյան (օգնական 1967-1970 թթ.)
- Սողոմոն վարդապետ Նույջուկեան (1967-1974)
- Արդաշէս վարդապետ Քերպապեան (1974-1976)
- Մանուէլ քահանայ Ճինպաշեան (1978-1979)
- Յովհաննէս քահանայ Կարճեան (1979-1988, 1991-1995)
- Յակոբ քահանայ Սաղերեան (1988-1991)
- Յովհաննէս քահանայ Սեւաճեան (1995-2005)
- Յակոբ քահանայ Սարգիսեան (2007-2010)
- Հրայր քահանայ Չոլաքեան (2011-2021)
- Հովիվ Ժիրայր Ղազարյան (2021-...)
Երիտասարդական խմբեր և ասոցիացիաներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջին Հայ Ավետարանական Եկեղեցին իր հիմնադրումից ի վեր ունեցել է Տիկնանց միություն, Երիտասարդական խմբեր կրտսերների և ավագների համար, ինչպես նաև կիրակնօրյա դպրոց: Վերջին տարիներին առաջացել է երկու նոր խումբ՝ երիտասարդ զույգերի խումբը, որը հավաքվում է 2 ամիսը մեկ և կազմակերպում միջոցառումներ։ Հայ Ավետարանական Մշակութային Միությունը (ՀԱԵԱ) հիմնադրվել է 2006 թվականի հոկտեմբերի 5-ին, Հայ Ավետարանական Առաջին եկեղեցու մի խումբ երիտասարդների կողմից՝ ի պատասխան կազմակերպված մշակութային, սոցիալական, սպորտային, քաղաքական և աշխատանքի հետ կապված սղության։ գործունեությունը Հայ Ավետարանական Առաջին Եկեղեցու համայնքում։ Հիմնադիր անդամներն էին` Լիւտէր Արթինեան, Շուշան Արթինեան, Արա Քոջատելեան, Ռոզի Սաիլեան եւ Արմէն Վայճեան։
Եկեղեցինն գործում է պաշտոնապես՝ Հայ Ավետարանական Առաջին եկեղեցու հովանու ներքո և նրա տարածքում։ Այն ունի իր սահմանադրությունը և կանոնադրությունը, ինչպես նաև իր լոգոն և կարգախոսը. «Լինել՝ համարձակվել է, համարձակվելը՝ լինել»: AECA-ն պարբերաբար հանդիպում է ընտրված թեմաների շուրջ քննարկումների համար: Այն նաև կազմակերպում է հանրային միջոցառումներ, ինչպիսիք են հանրային քննարկումները, սպորտային միջոցառումները, հավաքները և այլն: Տարեկան երկու անգամ հրապարակում է իր «Tertig» Արխիվացված 2013-04-14 archive.today տեղեկագրում՝ հաղորդում է նորություններ, որոնք վերաբերում են հայ ավետարանական համայնքին և հարցազրույցներ են անցկացնում հայտնի գործիչների հետ, ովքեր ավետարանական են, դաստիարակվել են Ավետարանական մթնոլորտում կամ ծառայում են Ավետարանական համայնքին:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է «Հայ Սփյուռք» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|