Հայկական աղաման
Հայկական աղաման, հայկական խեցեգործությանը ներհատուկ կավից պատրաստված աղամանների տեսակ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայկական աղամանները սկսել են պատրաստել դեռևս հնագույն ժամանակներում, երբ Հայաստանում տիրապետողը բազմաստվածությունն էր։ Աղամանները խորհրդանշում էին հին հայկական մայրության և գեղեցկության աստվածուհի Անահիտին. և ըստ ավանդույթի դրանք պատրաստում էին կանայք[1]։
Ձևը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աղամաններն իրենցից ներկայացնում էին հղի բաց փորով կանանց, որոնց մեջ էլ հենց պահում էին աղը։ Ի տարբերություն մյուս աղամանների, հայկական աղամանը կարող է հասնել շատ մեծ չափսերի։ Ըստ ժողովրդագրական հիշատակումների այս աղամանները դրվում էին թոնրատան օջախի մոտ։ Հայկաձորի պեղումների ժամանակ գտնված աղամանի կնոջ գլխի և ուսերի վրայի օղակաձև զարդանախշերը ըստ որոշ ազգագրագետների լուսապսակներ են, կամ կոտոշների նշաններ են, որոնք հատուկ են վաղ բրոնզի դարին։ Աղամանի վրա պահպանված ֆիգուրները պարում են նախնիների հիշատակին նվիրված պար՝ գորանի[2]։
Գտածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանացիակերպ աղամաններ են գտնվել բազմաթիվ հնավայրերում՝ Մեծամորում մ․ թ․ ա․ 19-20-րդ դարերի[3], Շիրակի նարզում, Կարմրաքարի հնավայրի պեղումների ժամանակ[4], Արտաշատի բրոնզեդարյան դամբարաններից[5] Անիի քարանձավային արվարձանում գտնված կանացիակերպ աղամանները[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Бдоян В.А. Армянские солонки с фигурой женщины, как конспирация статуй богини Анаит. Материалы по этнографии Грузии, 1972, вып.16-17, с.261-272. (ռուս.)
- ↑ Հայկական աղամանները Հայկաձորի գտածոներում
- ↑ Հայկական աղամանները Վաղարշապատի թանգարանում(չաշխատող հղում)
- ↑ Շիրակի Կարմրաքար գյուղի տարածքում հնագիտական պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել է մինչ օրս անհայտ երկու հնավայր
- ↑ «Նավասարդ». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Անիի քարանձավային արվարձանում(չաշխատող հղում)