Համիլտոն (Նոր Զելանդիա)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Համիլտոն
ԵրկիրՆոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա
Մակերես110,8 կմ²
ԲԾՄ40 մետր
Բնակչություն▲176 500 մարդ (հունիսի 30, 2020)[1]
Ժամային գոտիUTC+12
Հեռախոսային կոդ07
Պաշտոնական կայքhamilton.govt.nz/Pages/default.aspx​(անգլ.)
Համիլտոն (Նոր Զելանդիա) (Նոր Զելանդիա)##
Համիլտոն (Նոր Զելանդիա) (Նոր Զելանդիա)

Համիլտոն(անգլ.՝ Hamilton[2], գրավոր կրճատ անվանաձևը՝ H-Town[2], նախկին անվանումը՝ Fountain City[3], մաորիական անվանումը՝ (մաորի՝ Kirikiriroa), քաղաք Նոր Զելանդիայի Հյուսիսային կղզում, այդ երկրի ամենաերկար գետի՝ Ուայքաթոյի ափին։ Համիլտոնը Ուայքաթո անվանումը կրող տարածաշրջանի վարչական կենտրոնն է և ամենամարդաշատ բնակավայրը. 2010 թվականի տվյալներով բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը եղել է 203.400 [4] (այդ ցուցանիշով երկրում գրավում է չորրորդ տեղը)։ Զբաղեցնում է մոտավորապես 110 կմ2 (42 sq mi) տարածք[5]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական բնակչություն
ՏարեթիվԲնակ․
18861,201
19011,253
19062,15[6]
19114,655[7]
19165,677
192111,441
192613,98
193115,4[6][8]
193616,15[7]
194521,982[6]
195129,838[7]
195635,941[9]
196142,212[10]
196663[11]
197174,784[12]
197687,968[13]
198191,109[14]
198694,511[15]
1991101,448[16]
1996109,043[17]
2001116,604[18]
2006129,249[19]
2013141,615[18]
New Zealand census

Որպես համայնքային վարչական միավոր՝ Համիլտոնն իր սահմաններում ներառում է նաև մերձակա Ngāruawāhia, Te Awamutu և Cambridge քաղաքները։ Նախկինում այդ տարածքներում եղել են մաորիական գյուղեր, որոնցից շատերը անգլիացի վերաբնակների գալուց որոշ ժամանակ անց դատարկվել են (հարձակումների ենթարկվելու և բրիտանական գահի կողմից մաորիների հողերի բռնազավթման քաղաքականություն վարելու՝ Raupatu-ի հետևանքով)։

Սկզբնական շրջանում Համիլտոնը եղել է գյուղատնտեսական ծառայությունների մատուցման կենտրոն։ Ներկայումս քաղաքն ունի բազմապրոֆիլ տնտեսություն և համարվում է Նոր Զելանդիայի ամենաարագ զարգացող քաղաքային բնակավայրերից մեկը՝ այդ առումով զիջելով միայն Փուքեքոհեին և Օքլենդին[20]։ Հատկանշական է, որ Համիլտոնում մեծ տեղ ու դեր է հատկացվում կրթությանն ու գիտական հետազոտություններին. կան շուրջ 40 հազար ուսանողներ և մոտավորապես հազար բարձրակարգ գիտաշխատողներ[21]։

Անվանումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակավայրն անվանակոչել է գնդապետ Վիլյամ Մաուլը՝ ի պատիվ 1854 թվականին կառուցված HMS Esk նավի հրամանատար Ջոն Ֆեյն Չարլզ Համիլտոնի[22], որ զոհվել է Գեյթ Փայի ծովամարտում[23]։ 2013 թվականի մարտի 10-ին նորզելանդական Գալահեր ընկերությունը քաղաքին նվիրել է նավապետ Համիլտոնի արձանը[24], որի տեղադրումը վեճերի տեղիք է տվել[25], և 2020 թվականի հունիսի 12-ին քաղաքային խորհուրդը, ընդառաջելով տեղի մաորիական համայնքի պահանջին, արձանը հանել է[26]։ Համայնքի ավագ Տայտիմու Մայիպին, ով պղծել էր արձանը, միաժամանակ պահանջել է, որ քաղաքին վերադարձվի նրա տեղում մի ժամանակ եղած մաորիական Kirikiriroa բնակավայրի անվանումը[27]։

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համիլտոնի կլիման օվկիանոսային է (Köppen: Cfb ): Ամառները չոր են, ձմեռները՝ խոնավ։ Ձմռան առավոտները սովորաբար մառախլապատ են, հատկապես՝ Ուայքաթո գետի մերձակայքում։ Համիլտոնն աշխարհի ամենամառախլապատ քաղաքներից մեկն է համարվում[29]։ Քաղաքին բնորոշ եղանակային առանձնահատկություններից մեկն էլ ուժեղ քամիների բացակայությունն է, ինչը սարերով շրջապատված լինելու արդյունք է[30]։

Համիլտոն, Նոր Զելանդիա (1981–2010)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 23.9
(75) 		24.3
(75.7) 		22.7
(72.9) 		19.9
(67.8) 		16.9
(62.4) 		14.3
(57.7) 		13.8
(56.8) 		14.7
(58.5) 		16.5
(61.7) 		17.9
(64.2) 		19.8
(67.6) 		21.9
(71.4) 		18.9
(66)
Միջին օրական °C (°F) 18.4
(65.1) 		18.8
(65.8) 		17.1
(62.8) 		14.5
(58.1) 		11.9
(53.4) 		9.5
(49.1) 		8.9
(48) 		9.8
(49.6) 		11.6
(52.9) 		13.2
(55.8) 		14.9
(58.8) 		16.9
(62.4) 		13.8
(56.8)
Միջին ցածր °C (°F) 12.9
(55.2) 		13.2
(55.8) 		11.4
(52.5) 		9.1
(48.4) 		6.9
(44.4) 		4.7
(40.5) 		4.0
(39.2) 		4.9
(40.8) 		6.7
(44.1) 		8.4
(47.1) 		9.9
(49.8) 		11.9
(53.4) 		8.7
(47.7)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 76.3
(3.004) 		68.7
(2.705) 		79.4
(3.126) 		80.3
(3.161) 		99.7
(3.925) 		113.2
(4.457) 		118.2
(4.654) 		103.4
(4.071) 		91.5
(3.602) 		91.9
(3.618) 		85.0
(3.346) 		100.7
(3.965) 		1108,2
(43,63)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) 7.8 6.2 7.7 8.4 11.0 12.6 12.8 13.3 11.7 11.7 10.7 10.5 124.4
% խոնավություն 80.5 84.3 84.7 86.4 89.9 91.4 90.8 88.2 83.2 81.9 79.1 79.9 85.0
Միջին ամսական արևային ժամ 229.8 192.9 193.3 165.1 138.3 112.8 126.4 144.1 147.5 174.8 187.1 207.6 2019,6
աղբյուր: NIWA[31]


Համիլտոնի օդանավակայան, Նոր Զելանդիաի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 24.4
(75.9) 		24.9
(76.8) 		23.0
(73.4) 		19.6
(67.3) 		16.5
(61.7) 		13.8
(56.8) 		13.4
(56.1) 		14.4
(57.9) 		16.2
(61.2) 		18.1
(64.6) 		20.1
(68.2) 		22.3
(72.1) 		18.9
(66)
Միջին ցածր °C (°F) 10.3
(50.5) 		11.4
(52.5) 		10.1
(50.2) 		7.4
(45.3) 		5.1
(41.2) 		3.0
(37.4) 		2.0
(35.6) 		3.6
(38.5) 		4.8
(40.6) 		6.7
(44.1) 		8.2
(46.8) 		9.9
(49.8) 		6.9
(44.4)
աղբյուր: CliFlo[32]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ http://nzdotstat.stats.govt.nz/wbos/Index.aspx?DataSetCode=TABLECODE7981
  2. ↑ 2,0 2,1 Spratt, Amanda (2006 թ․ մարտի 12). «'Boring' Hamilton: wish you were here?». New Zealand Herald. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 19-ին.
  3. ↑ Swarbrick, Nancy. «Waikato places – Hamilton west of the river». Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand.
  4. ↑ «Статистика населения Новой Зеландии согласно переписи 2010 года» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 4-ին.
  5. ↑ «Hamilton City Council». Internal Affairs. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Hamilton 1955 edition: Hobson Publications Ltd
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Factors in Population Growth – Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand». Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  8. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK, 1932». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  9. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK, 1957». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  10. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK, 1962». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  11. ↑ «7. Hamilton – Waikato places – Te Ara: The Encyclopedia of New Zealand». Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  12. ↑ «New Zealand Official Yearbook 1972». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  13. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK, 1977». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  14. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK 1982». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  15. ↑ «THE NEW ZEALAND OFFICIAL YEAR-BOOK, 1987–88». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  16. ↑ «New Zealand Official 1992 Year Book». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  17. ↑ «New Zealand Official Yearbook 1997». .stats.govt.nz. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 28-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 «2013 Census Usually Resident Population Counts – Statistics New Zealand». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  19. ↑ «2006 census». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
  20. ↑ «Subnational Population Estimates». Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 23-ին.
  21. ↑ «Hamilton's Economy». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 23-ին.
  22. ↑ «About Hamilton». Hamilton.co.nz. Hamilton City Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 20-ին.
  23. ↑ Debbie McCauley (Tauranga City Libraries). «John Fane Charles Hamilton (1820–1864)». tauranga.kete.net.nz (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  24. ↑ Lynch, Jenna (2013 թ․ մարտի 11). «Captain Hamilton's statue given to city». Stuff. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 10-ին.
  25. ↑ Smallman, Elton. «Captain Hamilton's future in city looks secure». Stuff (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.
  26. ↑ «Controversial statue of Captain John Hamilton to be removed - Hamilton City Council». Radio New Zealand. 2020 թ․ հունիսի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 11-ին.
  27. ↑ Neilson, Michael (2020 թ․ հունիսի 12). «George Floyd protests: Hamilton City Council remove controversial Captain statue». New Zealand Herald. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 12-ին.
  28. ↑ Ilustre Municipalidad de Chillán: Hamilton, sister of Chillán.
  29. ↑ https://www.worldatlas.com/articles/foggiest-places-on-earth.html
  30. ↑ http://www.niwa.co.nz/sites/default/files/import/attachments/summary.xls
  31. ↑ «Climate Data and Activities». NIWA Science. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  32. ↑ «Hamilton Temperature Normals». NIWA. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիճամփորդն ունի Hamilton (New Zealand)ին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համիլտոն (Նոր Զելանդիա)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4493831-7 · LCCN: n82140125 · VIAF: 144757840 · WorldCat VIAF: 144757840
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Համիլտոն_(Նոր_Զելանդիա)&oldid=9749396» էջից