Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2018)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2018)
Հայաստան
դեկտեմբերի 9, 2018
Տեսակ Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություն և արտահերթ ընտրություններ
Պաշտոն Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր
Թեկնածուներ «Իմ քայլը» դաշինք, Բարգավաճ Հայաստան, Լուսավոր Հայաստան, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն, ՀՅԴ, «Մենք» դաշինք, Սասնա ծռեր կուսակցություն, Օրինաց երկիր, ՔՈ, Քրիստոնեա-դեմոկրատական վերածնունդ կուսակցություն և Ազգային առաջընթաց կուսակցություն
Հաղթող «Իմ քայլը» դաշինք, Բարգավաճ Հայաստան, Լուսավոր Հայաստան, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն, ՀՅԴ և «Մենք» դաշինք
Նախորդ 2017
Հաջորդ 2021
ՀՀ 7-րդ գումարման Ազգային Ժողովի կազմը.
     Իմ քայլը դաշինք (88)
     Բարգավաճ Հայաստան (26)
     Լուսավոր Հայաստան (18)

Հայաստանի Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններ, Հայաստանի Ազգային ժողովի 7-րդ գումարման արտահերթ ընտրություններ, որը կայացել է 2018 թվականի դեկտեմբերի 9-ին[1][2]։ Արտահերթ ընտրությունների գաղափարն առաջացել էր Թավշյա հեղափոխության ընթացքում[3][4], իսկ այն իրավականորեն հաստատվեց, երբ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց Հայաստանի վարչապետի պաշտոնից և քաղաքական պայմանավորվածության արդյունքում Ազգային Ժողովը երկու անգամ չընտրեց նոր վարչապետ։

Սա Թավշյա հեղափոխությունից հետո առաջին համապետական ընտրությունն է Հայաստանում։

2018 թվականի դեկտեմբերի 8-ի տվյալներով ընտրելու իրավունք ունեին 2.573.779 քաղաքացիներ[5]։

Մասնակից կուսակցություններ և դաշինքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կուսակցությունները և դաշինքները ընտրություններին մասնակցության համար պետք է իրենց փաստաթղթերը ԿԸՀ ներկայացնեին մինչև նոյեմբերի 14-ը, երեկոյան 6։00-ն[6][7]։ ԿԸՀ-ն նոյեմբերի 14-ին 11 քաղաքական սուբյեկտից ստացել է առաջադրման փաստաթղթեր։

Դաշինքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև ներկայացված է ընտրություններին մասնակցող դաշինքների անվանումներն ու կարգախոսները

Կուսակցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև ներկայացված է ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների անվանումներն ու կարգախոսները.

Ընտրական թերթիկի համարը Անվանումը Կազմում Համապետական ցանկը գլխավորող Մանդատների քանակը նախորդ,

6-րդ գումարման ԱԺ-ում

Եվրոպական կուսակցության անդամություն
1 Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն Վիգեն Սարգսյան 50 Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության
2 «Քաղաքացու որոշում» սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն Սուրեն Սահակյան 0
3 Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն Արմեն Ռուստամյան 7 Եվրոպական սոցիալիստների կուսակցության
4 «Իմ քայլը» դաշինք Նիկոլ Փաշինյան 8
5 Լուսավոր Հայաստան կուսակցություն Էդմոն Մարուքյան 2 Եվրոպայի ազատականների և ժողովրդավարների դաշինք
6 «Քրիստոնե-ժողովրդական վերածնունդ» կուսակցություն Լևոն Շիրինյան 0
7 Ազգային առաջընթաց կուսակցություն Լուսինե Հարոյան 0
8 «Մենք» դաշինք Արամ Սարգսյան 1
9 Օրինաց երկիր Արթուր Բաղդասարյան 0 Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության
10 Սասնա Ծռեր համահայկական կուսակցություն Վարուժան Ավետիսյան 0
11 «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն Գագիկ Ծառուկյան 30 Եվրոպայի պահպանողականների և ռեֆորմիստների դաշինք

Արդյունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրությունների վերջնական արդյունքները
Կուսակցություն / Դաշինք Քվե % Մանդատ ԱՓՆ1 Ընդհանուր Մանդատ +/- ԱԺ-ում (%)
1. Իմ քայլը դաշինք 884 864 70,42 % 84 4* 88 83 66,66 %
2. ԲՀԿ 103 801 8,26 % 26 0 26 Decrease 5 19,69 %
3. Լուսավոր Հայաստան 80 047 6,37 % 18 0 18 15 13,63 %
4. ՀՀԿ 59 083 4,70 % - - - Decrease 58 -
5. ՀՅԴ 48 816 3,88 % - - - Decrease 7 -
6. «Մենք» դաշինք 25 176 2,00 % - - - Decrease 1 -
7. Սասնա Ծռեր 22 868 1,82 % - - - steady -
8. Օրինաց երկիր 12 393 0,99 % - - - steady -
9. ՔՈ ՍԴԿ 8514 0,68 % - - - steady -
10. «Քրիստոնե-ժողովրդական վերածնունդ» 6458 0,51 % - - - steady -
11. «Ազգային առաջընթաց» կուսակցություն 4121 0,33 % - - - steady -
Անվավեր 5111 0 %
Գրանցված ընտրողներ / մասնակցությունը 2 573 779 / 1 261 105 48,63 %
Ընդհանուր 100%
Աղբյուրը՝ ԿԸՀ կայք Մշակված տեղամասերի քանակը՝ 2010

1 Ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներն ըստ խմբակցության
* եզդի, ասորի, քուրդ, ռուս

Ընտրակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրություններով Ազգային ժողովը կձևավորվի միայն համամասնական ընտրական համակարգով, որը բաղկացած է երկու աստիճանից։ Թեկնածուները ընտրություններին կարող են մասնակցել միայն կուսակցությունների կամ կուսակցությունների դաշինքների համապետական կամ տարածքային ցուցակում ընդգրկվելով[13]։ Ընտրությունների համար Հայաստանը բաժանվել է 13 ընտրատարածքի[14]։ Յուրաքանչյուր ընտրատարածքում կուսակցությունից կարող է առաջադրվել 1 թեկնածու յուրաքանչյուր 15 հազար ընտրողի չափաբաժնով, սակայն նվազագույնը պետք է ունենալ 5 թեկնածու[15]։ Պատգամավորի թեկնածուն պետք է լինի նվազագույնը 25 տարեկան, վերջին 4 տարում ունենա միայն Հայաստանի քաղաքացիություն և մշտապես ապրած լինի Հայաստանում, ունենա ընտրական իրավունք և տիրապետի հայերենին։ Հայաստանի Սահմանադրության համաձայն, Ազգային ժողովն ընտրվում է 5 տարի ժամկետով և պետք է ունենա առնվազն 101 պատգամավոր[16]։

Մանդատների բաշխման կարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանդատները բաշխվում են համամասնորեն բոլոր քաղաքական ուժերի մեջ, որոնք հաղթահարել են նվազագույն ձայների պատնեշը (5% կուսակցությունների համար և 7% կուսակցությունների դաշինքների համար)։ Քաղաքական ուժերի հասանելիք պատգամավորական մանդատների առաջին կեսը ստանում են ռեյտինգային թեկնածուները՝ ըստ D'Hondt -ի մեթոդի, իսկ երկրորդ կեսը ստանում են համապետական ցուցակի ամենաբարձր հորիզոնականներում գտնվող թեկնածուները։

Ազգային փոքրամասնությունների մանդատները բաշխվում է D'Hondt -ի մեթոդով։

Մանդատների բաշխման կարգը ներառում է լրացուցիչ անդամի ընտրակարգ։

Նախորդող իրադարձություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանի 7-րդ գումարման Ազգային ժողովի հերթական ընտրությունները պետք է լիներ 2022 թվականին, սակայն Թավշյա հեղափոխությունից հետո արտահերթ ընտրությունների հասարակական պահանջ առաջացավ[17][18]։ 2018 թվականի հունիսի 7-ին Ազգային ժողովն ընդունեց Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության ծրագիրը, որի ծրագրային գլխավոր դրույթներից էր մեկ տարվա ընթացքում կազմակերպել և անց կացնել Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններ[19][20]։

Եթե պաշտոնավարման առաջին օրերին Նիկոլ Փաշինյանը խոսում էր հաջորդ տարվա մայիս-հունիսին ընտրություններ անցկացնելու մասին, ապա երևանի քաղաքապետի ընտրությունից հետո այդ ժամկետը կրճատվեց՝ դառնալով 2018 թվականի դեկտեմբեր։

Հոկտեմբերի 2-ին Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ բողոքի զանգվածային ցույցեր են տեղի ունեցել ՀՀ ԱԺ ցրման պահանջով։

Դեկտեմբերին ընտրություններ անցկացնելուն նպատակով Նիկոլ Փաշինյանը համաձայնագիր է ստորագրել Ծառուկյան դաշինքի առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանի հետ[21]։ Այդ ծրագրին աջակցելու հայտարարություն են ստորագրել նաև թվով 14 նախկին և ներկա ՀՀԿ պատգամավորներ։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետի պաշտոնից հրաժարական է տվել հոկտեմբերի 16-ին[22]։ Խորհրդարանի ինքնալուծարման ֆորմալ ընթացակարգը պահպանելու համար անհրաժեշտ էր, որպեսզի լիներ վարչապետություն ընտրություն և թեկնածուն չընտրվեր։ «Ելք» դաշինքը հոկտեմբերի 23-ին վարչապետի թեկնածու էր առաջադրել վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանին[23], որն էլ հոկտեմբերի 24-ի հատուկ նիստում չընտրվեց ՀՀ վարչապետ[24]։ Նոյեմբերի 1-ին Ազգային Ժողովը երկրորդ անգամ չընտրեց Նիկոլ Փաշինյանին Հայաստանի վարչապետի պաշտոնում և Ազգային Ժողովն արձակվեց իրավունքի ուժով[25]։

Քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քարոզարշավը պաշտոնապես մեկնարկել է նոյեմբերի 26-ին և տևել 12 օր։

Քարոզարշավն աչքի է ընկել հեռուստատեսային բանավեճերի քանակով և ձևաչափով։ Դեկտեմբերի 5-ին Հայաստանի Հանրային Հեռուստաընկերության եթերում կայացել է քաղաքական 11 ուժերի առաջին համարների մասնակցությամբ բանավեճ։

Հարցումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընկերություն Ամսաթիվ «Իմ քայլը» դաշինք
(Քաղաքացիական պայմանագիր) 		Լուսավոր Հայաստան «Ելք» դաշինք ՀՀԿ ԲՀԿ ՀՅԴ Սասնա Ծռեր Ժառանգություն
Գելափ ինթերնեյշնլ[26] Դեկտեմբերի 1–4, 2018
69.4
 3.8 — 1.3 5.7 1.2 1.4 —
Գելափ ինթերնեյշնլ[27] Նոյեմբերի 17–21, 2018
68.3
 1.2 — 1.5 6.7 1 0.9 —
IRI[28] Հոկտեմբերի 9–29, 2018
67
 10 — 2 9 2 3 <1
IRI[29] Հուլիսի 23 – Օգոստոսի 15, 2018 Ելքի հետ միասին
66
 4 13 2 — 1
Գելափ ինթերնեյշնլ[30] Մայիսի 4–9, 2018 Ելքի հետ միասին
75
 3.8 3.2 1.9 — 0.4

Արձագանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գերմանիա Գերմանիա - Կանցնել Անգելա Մերկելը Նիկոլ Փաշինյանին շնորհավորել է հաղթանակի կապակցությամբ՝ հայտնելով, որ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունը մեծ հետաքրքրությամբ հետևել է այս տարի Հայաստանի Հանրապետությունում տեղի ունեցած խաղաղ իշխանափոխությանը[31]։
  • Կանադա Կանադա - Վարչապետ Ջասթին Թրյուդոն շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին Հայաստանում բարձր մակարդակի ընտրություններ անցկացնելու կապակցությամբ և հավելել, որ դա կարևոր է ոչ միայն Հայաստանի, այլև ողջ տարածաշրջանի ու ընդհանրապես աշխարհի համար[32]։
  • Ֆրանսիա Ֆրանսիա - Նախագահ Էմանուել Մակրոնը Նիկոլ Փաշինյանին հղած շնորհավորական ուղերձում բարձր է գնահատել հայ ժողովրդի նվիրվածությունը ժողովրդավարական արժեքներին և օրենքի գերակայությանը՝ մաղթելով հաջողություն վարչապետի լիազորությունների կատարման գործում[33]։
  • Լիբանան Լիբանան - Վարչապետ Սաատ Հարիրին Նիկոլ Փաշինյանի հետ հեռախոսազրույցում շնորհավորել է ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ։
  • ՀԱՊԿ - գլխավոր քարտուղարի պաշտոնակատար Վալերի Սեմերիկովը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին՝ միաժամանակ համոզմունք հայտնելով, որ Հայաստանի կառավարությունը կշարունակի ակտիվ աշխատանքը Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության համակողմանի ամրապնդմանն աջակցելու, ՀԱՊԿ անդամ պետությունների միջև իրական դաշնակցային հարաբերությունները պահպանելու ուղղությամբ[34]։
  • Վրաստան Վրաստան - Վարչապետ Մամուկա Բախտաձեն հեռախոսազրույցում շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին՝ հաջողություն մաղթելով նրան և Հայաստանի կառավարությանը հետագա գործունեության մեջ և Հայաստանի տնտեսական զարգացմանը միտված ծրագրերի իրականացման գործում[35]։
  • Արցախ Արցախ - նախագահ Բակո Սահակյանը Արցախի Հանրապետության ժողովրդի, իշխանությունների և անձամբ իր անունից շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններում տարած համոզիչ հաղթանակի կապակցությամբ[36]։
  • Եվրամիություն Եվրամիություն - ԵՄ ընդլայնման և հարևանության հարցերով հանձնակատար Յոհաննես Հանը թվիթերյան միկրոբլոգում շնորհավորական խոսքեր է ուղղել Նիկոլ Փաշինյանին՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում գրանցած հաղթանակի կապակցությամբ[37]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Արմեն Սարգսյանը հրամանագիր է ստորագրել արտահերթ ընտրություն նշանակելու մասին».(չաշխատող հղում)
  2. ↑ «2018 թվականի դեկտեմբերին տեղի են ունենալու արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ. Նիկոլ Փաշինյան». 02/10/2018. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)
  3. ↑ «Սահմանադրական փակուղի կամ ինչպես են հնարավոր արտահերթ ընտրությունները».(չաշխատող հղում)
  4. ↑ «Վարչապետի պաշտոնից հրաժարական, ԱԺ արտահերթ ընտրություններ. Փաշինյանն իր ծրագիրն է ներկայացրել».
  5. ↑ «ՀՀ ընտրողների ռեգիստրում ընդգրկված ընտրողների ընդհանուր թիվը՝ 08.12.2018թ. դրությամբ».
  6. ↑ «ԿԸՀ–ը հաստատեց ԱԺ ընտրությունների ժամանակացույցը. քարոզարշավը կմեկնարկի նոյեմբերի 26-ին, կտևի 12 օր». news.am. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  7. ↑ res.elections.am (PDF) http://res.elections.am/images/doc/timetable09.12.18_en.pdf. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  8. ↑ «Ազգային առաջընթաց կուսակցությունը ներկայացրել է համամասնական ցուցակի առաջին տասնյակը». Armtimes.com. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  9. ↑ «Հայտնի է ԲՀԿ–ի նախընտրական կարգախոսը. Նաիրա Զոհրաբյանն առանձին կարգախոս ունի».
  10. ↑ ««Այլընտրանք՝ այո, ընդդիմություն՝ ոչ». հայտնի է Շիրինյանի կուսակցության առաջին եռյակը».
  11. ↑ «Արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 11 քաղաքական ուժ». 14 Նոյեմբեր, 2018.
  12. ↑ LLC, ZOOM GRAPHICS. «Քաղաքական բոլոր ուժերի կարգախոսները դեռ հայտնի չեն». www.armradio.am (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  13. ↑ «DocumentView». www.arlis.am. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 25-ին.
  14. ↑ res.elections.am (PDF) http://res.elections.am/images/doc/police.02.04.17.pdf. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  15. ↑ Ընտրատարածքներում կուսակցությունների, կուսակցությունների դաշինքների տարածքային ընտրական ցուցակում ընդգրկվող թռկնածուների առավելագույն թիվը սահմանեու մասին օրենք
  16. ↑ www.parliament.am (PDF) http://www.parliament.am/law_docs5/Sahmanadrutyun_06.12.2015.pdf. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  17. ↑ «Փորձագետներ․ Հնարավորինս արագ պետք է անցկացնել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ». 2018 թ․ մայիսի 7.
  18. ↑ «Արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումն օրվա հրամայականն է և մեր հասարակության գերակշիռ մասի իրավացի պահանջը. Ազատ դեմոկրատներ կուսակցություն».
  19. ↑ «Ազգային ժողովն ընդունեց կառավարության ծրագիրը».
  20. ↑ Ազգային ժողովը հաստատեց կառավարության ծրագիրը
  21. ↑ «Ըստ համաձայնագրի, դեկտեմբերին Ն. Փաշինյանից բացի այլ թեկնածուի ԲՀԿ-ն չի սատարի, թեկնածու չի առաջադրի».
  22. ↑ «Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց».
  23. ↑ ««Ելք»-ը Նիկոլ Փաշինյանին առաջադրեց վարչապետի թեկնածու».
  24. ↑ «Նիկոլ Փաշինյանը չընտրվեց ՀՀ վարչապետ». News.am. 15:50, 24.10.2018.
  25. ↑ ««Ազգային ժողովը արձակված է իրավունքի ուժով։ Շնորհավորում եմ». Նիկոլ Փաշինյան».
  26. ↑ «69.4% of voters say will vote in favor of My Step alliance during upcoming elections – GALLUP poll». armenpress.am (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  27. ↑ «Հարցվածների 68,3%-ը պատրաստ է քվեարկել «Իմ քայլը» դաշինքի օգտին». mediamax.am (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  28. ↑ www.iri.org (PDF) https://www.iri.org/sites/default/files/2018.11.23_armenia_poll.pdf. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  29. ↑ www.iri.org (PDF) https://www.iri.org/sites/default/files/2018.10.9_armenia_poll_presentation.pdf. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  30. ↑ «Pashinyan's Yelk would get 75% of votes if snap elections were held next Sunday, poll says». ARKA News Agency. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  31. ↑ «Անգելա Մերկելը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին».
  32. ↑ «Կանադայի վարչապետը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանիննբարձր մակարդակի ընտրություններ անցկացնելու կապակցությամբ».
  33. ↑ Էմանյուել Մակրոնը շնորհավորական ուղերձ է հղել Նիկոլ Փաշինյանին
  34. ↑ «Նիկոլ Փաշինյանին շնորհավորական հեռագիր է հղել ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի պաշտոնակատար Վալերի Սեմերիկովը».
  35. ↑ «Վրաստանի կառավարության ղեկավարը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  36. ↑ «Բակո Սահակյանը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  37. ↑ «Յոհաննես Հանը շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին՝ հաղթանակի կապակցությամբ».

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայաստանի_խորհրդարանական_ընտրություններ_(2018)&oldid=9719840» էջից