Jump to content

Կոքս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոքս
ԵնթակատեգորիաՊինդ վառելանյութ Խմբագրել Wikidata
Պատրաստման մեթոդԿոքսացում Խմբագրել Wikidata
Կազմված էածխածին Խմբագրել Wikidata

Կոքս (գերմաներեն՝ Koks, անգլերեն՝ coke), բարձր ամրությամբ արհեստական պինդ վառելանյութ. ստանում են իներտ միջավայրում (առանց օդի մուտքի) բնական վառելանյութերը կամ դրանց մշակման արգասիքները բարձր ջերմաստիճաններում (950-1050 °C) տաքացնելիս։ Ըստ հումքի տեսակի, տարբերում են՝ քարածխակոքս, էլեկտրոդային կպրակոքս և նավթակոքս։ Քարածխակոքսի իրական հարաբերական խտությունը 1800-1950 կգ/մ3 է, միջին ծակոտկենությունը՝ 49-53%, այրման ջերմությունը՝ մոտ 7000 կկալ/կգ, վառվող զանգվածինը՝ 8000 կկալ/կգ։ Վառվող զանգվածում ածխածնի պարունակությունը 96% ից բարձր է, ցնդող նյութերի ելքը 0, 8-1, 0%։ Քարածխակոքսը հիմնականում կիրառում են դոմնային պրոցեսում (դոմնային կոքս)՝ թուջ ձուլելու համար, որտեղ այն միաժամանակ վառելանյութ է և երկաթահանքի վերականգնիչ։ Քիչ քանակությամբ քարածխակոքս օգտագործում են ձուլարաններում, քիմիական արդյունաբերության մեջ, գունավոր մետալուրգիայում և այլուր։ էլեկտրոդային կպրակոքսը և նավթակոքսը, ի տարբերություն քարածխակոքսի, ունեն ածխածնի մեծ պարունակություն և հետևաբար ավելի փոքր մոխրայնություն (մինչև 0, 3%, նավթակոքսում՝ 0, 8%)։ էլեկտրոդային կրակոքսն ստանում են քարածխի բարձրահալ կուպրը կոքսացնելով, նավթակոքսը՝ հեղուկ նավթամնացորդները և կուպրը կոքսացնելով։ Նավթակոքսն ստացվում է նաև նավթի թորման նյութերի կրեկինգից կամ ջերմային մշակմամբ։ Կիրառվում են էլեկտրոդների արտադրության մեջ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 665
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոքս» հոդվածին։