Կորունդ
Կորունդ | |
---|---|
![]() | |
Ընդհանուր | |
Կատեգորիա | միներալների տեսակ[1] |
Բանաձև (կրկնվող միավորը) | Al₂O₃ |
Նիկել-Շտրունցի դասակարգում | 4.CB.05[2] |
Դանա դասակարգում | 4.3.1.1 |
Շերտի գույն | սպիտակ |
Բյուրեղային համակարգ | եռանկյունային բյուրեղային համակարգ[2] |
Մոոսի կարծրություն | 9 |
Ենթակատեգորիա | հեմատիտ միներալների խումբ[3][4] և Ալյումինի օքսիդ |
Կորունդ (հինդի լեզվով — kauruntaka), միներալ։ Քիմիական կազմը՝ Al2O3։ Աննշան խառնուրդների ձևով պարունակում է քրոմ, երկաթ, մանգան, տիտան։ Բյուրեղագիտական համակարգը տրիգոնային է։ Առաջացնում է սյունաձև, պրիզմաձև, բրգաձև բյուրեղներ, ավելի հաճախ՝ հատիկավոր ագրեգատներ։ Հիմնականում անգույն է, սակայն խառնուրդների շնորհիվ ստանում է տարբեր երանգներ, կարմիր (Cr)՝ ռուբին, կապույտ (Ti) ՝ շափյուղա, դեղին (Fe) ՝ արևելյան տոպազ և այլն։ Կարծրությունը՝ 9, խտությունը՝ 3950-4400 կգ/մ3։ Հանդիպում է պեգմատիտներում, երկրորդային քվարցիտներում, էլյուվիալ, դելյուվիալ և ալյուվիալ ցրոններում, սիլիկահողով աղքատ մագմատիկ ապարներում։ Հանքավայրեր կան ԽՍՀՄ-ում (Ղազախստան, Ուրալ), Աֆրիկայում, Հնդկաստանում, Բիրմայում, Հունաստանում։ Կորունդի գեղեցիկ երանգներով թափանցիկ բնական բյուրեղները տակավին հին ժամանակներից կիրառվել են որպես թանկարժեք քարեր։ Անթափանց կորունդի հատիկավոր ագրեգատները լավ հղկանյութ են։ Կորունդը ստացվում է նաև արհեստական եղանակով։ Այդպիսի կորունդ օգտագործվում է ոսկերչական գործում, ժամացույցներում և այլ ճշգրիտ սարքերում որպես հենաքարեր, ինչպես նաև օպտիկակական գեներատորներում՝ լազերներում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ International Mineralogical Association - Commission on new minerals, nomenclature and classification The IMA List of Minerals (September 2019) — 2019.
- ↑ 2,0 2,1 mineralienatlas.de
- ↑ Kivet — Helsinki: Werner Söderström Osakeyhtiö, 2000. — P. 47. — ISBN 978-951-0-31579-8
- ↑ Back M. E., Mandarino J. A., Fleischer M. Fleischer’s Glossary of Mineral Species 2014 — 11 — Tucson: The Mineralogical Record, 2014.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 664)։ ![]() |