Կոռնելիուս Նեպոս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Կորնելիուս Նեպոսից)
Կոռնելիուս Նեպոս
լատին․՝ Cornelius Nepos
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ մ. թ. ա. 100[1]
ԾննդավայրՕսթիլիա, Մանտուա, Լոմբարդիա կամ Պավիա, Միլանի դքսություն[2]
Մահացել էմոտ մ. թ. ա. 25[1]
Մահվան վայրՀռոմ, Հռոմեական կայսրություն
ՔաղաքացիությունՀին Հռոմ
ՄասնագիտությունAncient Roman historian, գրող, կենսագիր, բանաստեղծ և պատմաբան
Ծնողներհայր՝ անհայտ, մայր՝ անհայտ
 Cornelius Nepos Վիքիպահեստում

Կորնելիուս Նեպոս (լատին․՝ Cornelius Nepos, հին հունարեն՝ Κορνήλιος Νέπως, մոտ մ. թ. ա. 100[1], Օսթիլիա, Մանտուա, Լոմբարդիա և Պավիա, Միլանի դքսություն[2] - մոտ մ. թ. ա. 25[1], Հռոմ, Հռոմեական կայսրություն), հինհռոմեական պատմիչ (տարեգիր) և կենսագիր։ Սալլուստիոսի և Կիկերոնի ժամանակակիցը և կայսրության սկզբի հռոմեական պատմագիրներից մեկն է։ Նրա մասին կենսագրական տեղեկություններ գրեթե չեն պահպանվել։ Բարեկամական հարաբերությունների մեջ է եղել Կիկերոնի, Կատուլլուսի և Ատիկուսի հետ։ Ունեցել է բեղուն գրիչ, բայց նրա գրվածքների գերակշռող մասը մեզ չի հասել։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վերին Իտալիայում[3]՝ Վերոնայի մերձակա գյուղերից մեկում։ Մտերիմ է եղել Տիտուս Ատտիկուսին, Կիկերոնին. վերջինս նրան «անմահ» է անվանել, համեմատել աստվածության հետ[4], իսկ Կատուլլը իր համերկրացի Նեպոսին բանաստեղծությունների մի ամբողջ գիրք է նվիրել։ Կիկերոնի նամակներից մեկում հիշատակված է, որ Կոռնելիուսը որդի է ունեցել, որը վաղաժամ մահացել է մեր թվականությունից առաջ 44 թվականին[5]։

Նեպոսի ստեղծագործական վաղ շրջանի խոշոր ստեղծագործություններից է, սիրային-էրոտիկ բանաստեղծություններից զատ, «Ժամանակագրություն»-ը, որը բաղկացած է եղել երեք գրքից և ըստ երևույթին գրվել է մ. թ. ա. 54 թվականին։ Այնտեղ ներկայացված են եղել համաժամանակյա աղյուսակներ՝ Հունաստանի և Հռոմի պատմությունների կարևորագույն իրադարձությունների համադրմամբ։

Նեպոսի վերջին աշխատությունները գրվել են Մարկուս Վառոնի ազդեցությամբ։ Դրանց մեջ են «Exempla»-ի հինգ գրքերը, Կատոն Ավագի և Կիկերոնի հանգամանալի կենսագրականները «Նշանավոր մարդկանց մասին» (լատին․՝ De viris illustribus) մեծածավալ երկը, որը բաղկացած էր 16 գրքից և պարունակում էր անվանի հռոմեացիների ու օտարազգիների զուգադիր կենսագրականները[6]։

Նեպոսին է վերագրվում «Si vis pacem, para bellum» («Խաղաղաղություն ես ուզում՝ պատրաստվիր պատերազմի») հանրահայտ լատինական ասացվածքի հեղինակությունը։

Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Խրոնիկա» կամ «Տարեգրություն», բաղկացած է երեք գրքից, որոնց մեջ շարադրել է ոչ միայն հռոմեական, այլև, ըստ պատմական հաղորդումների, հունական պատմությունը։
  • «Պատմական օրինակների ժաղովածու»։
  • «Նշանավոր հրամանատարների կյանքը»։
  • «Գիրք նշանավոր մարդկանց», բաղկացած է 16 գրքից և նրա ամենախոշոր աշխատությունն է. պարունակում է մեծ մարդկանց՝ հրամանատարների, պոետների, պատմաբանների և այլոց կյանքի նկարագիրը։ Ենթադրվում է, որ հրապարակվել է 35-34 թվերին։ Այս գրքի մեջ շարադրված են Կատոն Ավագի և Կիկերոնի կենսագրությունները։ Այս գրքերից գրեթե ոչինչ չի հասել մեզ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  3. Плиний Младший. Письма, IV, 28 (1);
  4. Марк Туллий Цицерон. К Аттику, DCCLXX [XVI, 5], (5);
  5. Марк Туллий Цицерон. К Аттику, DCCCV [XVI, 14], (3);
  6. Непот К. О знаменитых иноземных полководцах. Перевод Н. Н. Трухиной. М., 1992. — 208 с.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Латинские тексты
  • «Корнелий Непот». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link);
  • Wissowa G. Cornelius 275 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). — 1900. — Bd. IV, 1. — Kol. 1408—1417.
  • Works by Cornelius Nepos at Perseus Digital Library
  • Dickinson College Commentaries: Life of Hannibal
  • Works of Nepos, in Latin, at the Latin Library
  • Cornelius Nepos at tertullian.org (Rev. John Selby Watson's translation of the Lives, with preface and translation of the fragments by Roger Pearse)
  • Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Nepos, Cornelius» . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.