Կոստա Աբրաշևիչ

Կոստա Աբրաշևիչ; սերբ.՝ Коста Абрашевић, Kosta Abrašević; մակեդոներեն՝ Коста Абраш, Коста Абрашевиќ
Ծնվել է	մայիսի 29, 1879
Ծննդավայր	Օխրիդ, Հյուսիսային Մակեդոնիա
Վախճանվել է	հունվարի 20, 1898 (18 տարեկան)
Վախճանի վայր	Շաբաց, Սերբիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	բանաստեղծ և գրող
Լեզու	սերբերեն
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Սերբիայի թագավորություն
	Կոստա Աբրաշևիչ Վիքիդարանում
	Kosta Abrašević Վիքիպահեստում

Կոստա Աբրաշևիչ (սերբ.՝ Коста Абрашевић, Kosta Abrašević, մակեդոներեն՝ Коста Абраш, Коста Абрашевиќ, մայիսի 29, 1879(1879-05-29), Օխրիդ, Հյուսիսային Մակեդոնիա^[1] - հունվարի 20, 1898(1898-01-20), Շաբաց, Սերբիայի թագավորություն^[1]), սերբ բանաստեղծ։ Համարվում է սերբական պրոլետարական գրականության նախահայրը։ Մակեդոնիայի Հանրապետության ազգային բանաստեղծ^[2]։

Կենսագրություն

Կոստա Աբրաշևիչը ծնվել է 1879 թվականի մայիսի 29-ին Օսմանյան կայսրության Մանաստիր վիլայեթում՝ Օխրիդում (ներկայիս Մակեդոնիայի տարածք) առևտրականի ընտանիքում։ Հայրն ազգությամբ սերբ է, մայրը՝ հույն։ Հունական դպրոցում երեք տարի ուսանելուց հետո Կոստան տեղափոխվում է Սերբիա, որտեղ շարունակում է կրթությունը Շաբացի գիմնազիայում։ Այստեղ, 1894 թվականին, ապագա բանաստեղծն առաջին անգամ ծանոթանում է սոցիալիզմի գաղափարներին։ Հետո Աբրաշևիչը հիմնադրում է գրական-քաղաքական խմբակ, որը թողարկում էր երկու ձեռագիր թերթեր. գրական՝ «Омиров венац» և երգիծական՝ «Грбоња»^[3]:

1897 թվականին Կոստա Աբրաշևիչը ծանր հիվանդանում է։ Բուժումն անցկացնում է Բանյա-Կովիլյաչում, սակայն ապարդյուն։ Նա վերադառնում է Շաբաց, որտեղ 1898 թվականի հունվարի 20-ին կնքում է մահկանացում։ Հուղարկավորվում է քաղաքային գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ

Կոստա Աբրաշևիչի շատ բանաստեղծություններ նվիրված են բանվորների կյանքին։ Դրանցից մի քանիսն առաջին անգամ հրապարակվել են «Социјалдемократ» (1895) և «Врач» (1896) թերթերում։ Մի շարք ստեղծագործություններում նկարագրված են սերբ պրոլետարների ծանր աշխատանքի ու կենցաղի մասին՝ «Радник на раду» (ռուս.՝ Աշխատավորը բանում է, 1893), «Лопов» (ռուս.՝ Գողը, 1896), «У руднику» (ռուս.՝ Հանքահորում, 1897): Բանաստեղծի մոտ երևում են լավատեսական մոտեցումներ հեղափոխական պայքարում հետևյալ ստեղծագործություններում՝ «Црвена» (ռուս.՝ Կարմիրը, 1894), «Звижди ветре», (ռուս.՝ Քամի, փչի՛ր, 1897) և այլն^[4]։

Բացի ստեղծագործելուց, Կոստա Աբրաշևիչը զբաղվում էր նաև թարգմանությամբ։ Թարգմանել է գերմանացի բանաստեղծներ Հայնրիխ Հայնեի, Մաքս Կեոգելի, Վալտեր Հազենկլեվերի, Հոֆման ֆոն Ֆալերսլեբենի, Էռնեստ Օբենհալդի ստեղծագործությունները սերբերենով։

Բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն՝ «Песме» (ռուս.՝ Երգեր), լույս է ընծայվել 1903 թվականին, մահվանից հինգ տարի հետո, այն տպագրվել է ուսանողների ջանքերով։

Կոստա Աբրաշևիչի շատ բանաստեղծություններ թարգմանվել են ռուսերեն, հունգարերեն, ալբաներեն, ռումիներեն։

Հիշատակ

Աբրաշևիչների ընտանիքի տան տեղում՝ մակեդոնական Օխրիդ քաղաքում, տեղադրվել է հուշարձան։
1905 թվականին Բելգրադում ստեղծվել է Աբրաշևիչի անվան մշակութային-ճանաչողական խորհուրդ։ Նրա պատվին են անվանակոչվել նաև Սերբիայի և Մակեդոնիայի շատ մշակութային կոլեկտիվներ^[5]։
Բելգրադի Մենեժ (սերբ.՝ Manjež) այգում տեղադրվել է բանաստեղծի կիսանդրին։
1979 թվականին, Կոստա Աբրաշևիչի 100-ամյակին, թողարկվել է փոստային նամականիշ Հարավսլավիայի կողմից^[6]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Абрашевич Коста // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Тоциновски Васил, Стојановска-Друговац Јованка, Наумов Никола, Миронска-Христовска Валентина. Коста Абраш: (125 години од раѓањето), (материјали од научниот собир одржан во домот на културата «Григор Прличев» Охрид, 6 јуни 2004). Скопје: Институт за македонска литература, 30 стр. (մակեդ.).
↑ IZ KALENDARA ŠABAČKIH DOGAĐANJA: 133 GODINE OD ROĐENJA KOSTE ABRAŠEVIĆA (սերբ.)
↑ «Краткая литературная энциклопедия»
↑ [«Сајт Kултурно-уметничког друштва Абрашевић из Панчева (սերբ.) (անգլ.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին. Сајт Kултурно-уметничког друштва Абрашевић из Панчева (սերբ.) (անգլ.)]
↑ Philatelia.ru

Արտաքին հղումներ

http://www.dlib.mk:8080/jspui/html/68275/76/84423434.html#/2 Արխիվացված 2011-05-14 Wayback Machine

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոստա Աբրաշևիչ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոստա Աբրաշևիչ» հոդվածին։

[_060a90071adc300e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Абрашевич Коста // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[2] Тоциновски Васил, Стојановска-Друговац Јованка, Наумов Никола, Миронска-Христовска Валентина. Коста Абраш: (125 години од раѓањето), (материјали од научниот собир одржан во домот на културата «Григор Прличев» Охрид, 6 јуни 2004). Скопје: Институт за македонска литература, 30 стр. (մակեդ.).

[bio-3] IZ KALENDARA ŠABAČKIH DOGAĐANJA: 133 GODINE OD ROĐENJA KOSTE ABRAŠEVIĆA (սերբ.)

[4] «Краткая литературная энциклопедия»

[5] [«Сајт Kултурно-уметничког друштва Абрашевић из Панчева (սերբ.) (անգլ.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 21-ին. Сајт Kултурно-уметничког друштва Абрашевић из Панчева (սերբ.) (անգլ.)]

[6] Philatelia.ru

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]