Կոռուպցիոն սկանդալ իտալական ֆուտբոլում (2006)
Կոռուպցիոն սկանդալ իտալական ֆուտբոլում (իտալ.՝ Calciopoli), սկանդալ, որը կապված է ֆուտբոլի Իտալիայի առաջնության բարձրագույն 2 դիվիզաների մասնակից թիմերի հետ՝ պայմանավորված վերջիններիս խաղերի արդյունքների հետ Իտալիայի ֆուտբոլի առաջնության А և B սերիաներում։ Հանցագործությունը բացահայտվել է 2006 թվականի մայիսին իտալական ոստիկանության կողմից։ Սկանդալի հետ կապված էին «Յուվենտուսը», «Միլանը», «Ֆիորենտինան», «Լացիոն» և «Ռեջինա ՖԱ »։ Հեռախոսային խոսակցությունների ձայնագրությունները, որոնք հրապարակվել էին ԶԼՄ-ների կողմից, ցույց էին տալիս, որ գաղտնի կապ կա այդ ակումբների ղեկավարների և մրցավարների միջև։ Ակումբներին ներկայացվեցին մեղադրանքներ կապված գնված խաղերի և պայմանավորված արդյունքների հետ։ Այդ ակումբների նկատմամբ կիրառվեցին խիստ պատժամիջոցներ։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իտալական ֆուտբոլային ակումբներն առաջին անգամ չէ, որ հայտնվում էին նման սկանդալում։ 1980 թվականին Միլանը և Լացիոն ուղարկվեցին Իտալիայի ֆուտբոլի առաջնության B Սերիա, իսկ 2005 թվականին «Ջենոան»՝ Իտալիայի ֆուտբոլի առաջնության C Սերիա։
Սկիզբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սկանդալի սկիզբը կապված է ոստիկանության հետաքննության հետ։ Ոստիկանների ուշադրության կենտրոնում էր Նեապոլի ֆուտբոլային «GEA World» գործակալությունը։ Համաձայն իտալական հայտնի սպորտային պարբերականի (La Gazzetta dello Sport) կողմից իրականացված գաղտնալսումների Իտալիայի ֆուտբոլի առաջնության 2004-2005 թվականների մրցաշրջանում Յուվենտուսի գլխավոր տնօրեն Լուչիանո Մոջին վարում էր բանակցություններ ֆուտբոլային չինովնիկների հետ «անհրաժեշտ» մրցավարների նշանակման կապակցությամբ։
Սանկցիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակումբներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2006 թվականի հունիսի 4-ին Իտալիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի ներկայացուցիչ կոմիսար Ստեֆանո Պալացին պահանջում էր, որ սկանդալի բոլոր մասնակիցները (բացառությամբ Ռեջինայի) դուրս բերվեն А Սերիայից։ Յուվենտուսի նկատմամբ նախատեսվում էր ավելի խիստ պատիժ․ 2005 և 2006 թվականներին հաղթած 2 Սկուդետոներից զրկում և տեղափոխում C1 դիվիզիա։ Արդյունքում կայացվեցին հետևյալ որոշումները․
| Ակումբներ | Տեղափոխում ավելի թույլ դիվիզիա | Միավորների հանում (2006-2007թվականների մրցաշրջան) |
Այլ պատիժներ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Սկզբնական պատիժներ[1] | Բողոքարկումներից հետո | Արդյունքում[2] | Սկզբնական պատիժներ | Բողոքարկումից հետո | Արդյունքում | Սկզբնական պատիժներ | Արդյունքում | |
| Միլան (ֆուտբոլային ակումբ) | Տեղափոխում А Սերիայից B Սերիա | A Սերիա | A Սերիա | 15 միավորի հանում | 8 միավորի հանում | 8 միավորի հանում | • 44 միավորի հանում 2005/06թվականների մրցաշրջանում |
• 30 միավորի հանում 2005/06թվականների մրցաշրջանում • 1 տնային հանդիպում առանց երկրպագուների։ |
| Ֆիորենտինա (ֆուտբոլային ակումբ) | Տեղափոխում А Սերիայից B Սերիա | A Սերիա | A Սերիա | 12 միավորի հանում (B Սերիա) |
19 միավորի հանում (A Սերիա) |
15 միավորի հանում (A Սերիա) |
• Հեռացում Չեմպիոնների Լիգա 2006-2007 | • Հեռացում Չեմպիոնների Լիգա 2006-2007 • 2 տնային հանդիպում առանց երկրպագուների։ |
| Յուվենտուս | Տեղափոխում А Սերիայից C1 Սերիա | Տեղափոխում А Սերիայից B Սերիա | Տեղափոխում А Սերիայից B Սերիա | 30 միավորի հանում | 17 միավորի հանում | 9 միավորի հանում | • Զրկում 2006 թվականի Սկուդետոյից • Հեռացում Չեմպիոնների Լիգա 2006-2007 |
• Զրկում 2005-2006 թվականների Սկուդետոներից • Հեռացում Չեմպիոնների Լիգա 2006-2007 • 3 տնային հանդիպում առանց երկրպագուների։ |
| Լացիո ՖԱ | Տեղափոխում А Սերիայից B Սերիա | A Սերիա | A Սերիա | 12 միավորի հանում (B Սերիա) | 11 միավորի հանում (A Սերիա) | 3 միավորի հանում (A Սերիա) | • Հեռացում ՈՒԵՖԱ Գավաթ 2006-07ից | • Հեռացում в ՈՒԵՖԱ Գավաթ 2006-07ից • 2 տնային հանդիպում առանց երկրպագուների։ |
| Ռեջինա ՖԱ | — | — | — | 15 միավորի հանում (A Սերիա) | — | 11 միավորի հանում (A Սերիա) | — | • £68,000 տուգանք • Ակումբի նախագահ Լիլո Ֆոտի £20,000 տուգանք և հեռացում ֆուտբոլային կյանքից 2.5 տարով |
Ֆիզիկակական անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մրցավար Մասիմո դե Սանտիս՝ 4.5 տարով հեռացում ֆուտբոլից։
- Իտալիայի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի նախագահ Ֆրանկո Կարերոն և փոխնախագահ Ինոչենցո Մացինին հրաժարականներ ներկայացրեցին։ Առաջինը վճարեց €80,000 տուգանք, երկրորդը ցմահ որակազրկվեց։
- Լիլո Ֆոտին վճարեց £20,000 տուգանք և հեռացվեց ֆուտբոլից 2.5 տարով։
- Գալլիանի Ադրիանին հեռացվեց ֆուտբոլից 5 ամսով։
- Յուվենտուսի սպորտային տնօրեն Անտոնիո Ջիրաուդոն հետաքննության արդյունքում ցմահ որակազրկվեց[3]։
- Լուչիանո Մոջին 2011 թվականի հունիսի 15֊ին Նեպոլի դատավորի որոշման արդյունքում ցմահ զրկվեց ֆուտբոլից[3]։. Նա դատապարտվեց 5 տարի 4 ամիս ազատազրկման[4]։.
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս սկանդալը լուրջ ազդեցություն ունեցավ իտալական գրանդների վրա։ Արդյունքում տուժեց ամբողջ Իտալիայի առաջնությունը։ Ինտերը օգտվեց ստեղծված իրավիճակից և 4 տարի անընդմեջ դարձավ առաջնության հաղթող։ Սա չվնասեց Իտալիայի ազգային հավաքականին, որը 2006 թվականին դարձավ Աշխարհի առաջնության 2006 թվականի հաղթող, իսկ Միլանը հաղթեց 2006-2007 թվականների Չեմպիոնների Լիգան։ Այն թիմերի խաղացողները, որոնք հայտնվեցին B Սերիայում, սկսեցին ակտիվորեն տեղափոխվել այլ թիմեր։ Մասնաորապես սա վերաբերում էր Յուվենտուսին, որտեղ աստղերից մնացին միայն Ալեսանդրո Դել Պիեռոն, Պավել Նեդվեդը , Ջանլուիջի Բուֆֆոնը, Կամորանեզին և Դավիդ Տրեզեգեն։
Իրադարձություններ հետագա զարգացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Telecom Italia» ընկերության դեմ հարուցվեց քրեական գործ անօրինական գաղտնալսման համար։ 2007 թվականին «la Repubblica» պարբերականը հրապարակեց նոր տվյալներ իտալական ֆուտբոլի կոռուպցիոն սկանդալների մասին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Calciopoli: The sentences in full». channel4.com. 2006 թ․ հուլիսի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 30-ին.
- ↑ «Punishments cut for Italian clubs». BBC. 2006 թ․ հուլիսի 25. Վերցված է 2006 թ․ հուլիսի 30-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «Моджи получил пожизненную дисквалификацию». Чемпионат.com. 2011 թ․ հունիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. [1] Արխիվացված 2016-03-08 Wayback Machine
- ↑ «Моджи приговорён к пяти годам и четырём месяцам тюремного заключения». Чемпионат.com. 2011 թ․ նոյեմբերի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. копия Արխիվացված 2016-03-09 Wayback Machine