Կոռուպցիան Ալբանիայում
Կոռուպցիան Ալբանիայում խնդիր է[1][2]։ «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ»-ի կոռուպցիայի ընկալման ինդեքսը գնահատում է 180 երկիր՝ ըստ հանրային հատվածի կոռուպցիայի ընկալման, ապա դասակարգում է այդ երկրները իրենց միավորներով, որտեղ առաջին տեղը զբաղեցնող երկիրը համարվում է ամենաազնիվ հանրային հատվածն ունեցողը։ 2024 թվականին Ալբանիան ինդեքսում 180 երկրների շարքում զբաղեցրել է 80-րդ տեղը, ինչը բարելավում է նախորդ տարվա 98-րդ տեղի համեմատ[3]։ Ալբանիան 42 միավոր է ստացել 0-ից («բարձր կոռումպացված») մինչև 100 («շատ մաքուր») սանդղակով[4]։ Համաշխարհային միավորների հետ համեմատության համար միջին միավորը 43 էր, լավագույն միավորը՝ 90 (դասակարգված 1-ին), իսկ ամենավատ միավորը՝ 8 (դասակարգված 180-րդ)[5]։ Տարածաշրջանային միավորների հետ համեմատության համար, Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի միջին միավորը եղել է 35[6]։
Վերջին տարիներին Ալբանիան առաջընթաց է գրանցել կոռուպցիայի դեմ պայքարում՝ կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցագործության դեմ պայքարի հատուկ կառույցի (SPAK) աշխատանքի միջոցով։ Ըստ «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ»-ի 2024 թվականի կոռուպցիայի ընկալման ինդեքսի՝ SPAK-ը ձեռք է բերել հանրային վստահություն՝ քրեական հետապնդում իրականացնելով բարձրաստիճան պաշտոնյաների, այդ թվում՝ նախկին նախարարների, խորհրդարանի անդամների և քաղաքապետերի նկատմամբ։ Հատկանշական է, որ հետաքննություններ են սկսվել նաև նախկին նախագահի և վարչապետի դեմ[7]։
Կոռուպցիան և մարդկային զարգացումը Ալբանիայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1990 թվականից հետո Ալբանիան կենտրոնացված տնտեսությունից անցում է կատարել լիբերալ տնտեսության։ Ազատականացումը հիմնականում բացասական հետևանքներ է ունեցել քաղաքականության, տնտեսության և այլ սոցիալական ասպեկտների վրա։ Կան երկու հիմնական բաղադրիչներ, որոնք չափում են երկրի առաջընթացը դեպի հաջողություն։ Նախ, տնտեսական աճը առաջընթացի ամենաշատ օգտագործվող և քննարկվող ցուցանիշն է։ Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում տնտեսագետներն ավելի շատ հետաքրքրված են տնտեսական աճով, քան տնտեսական զարգացմամբ, որը բաղկացած է առողջապահության, կրթության մակարդակի և եկամտի համախմբից։ Երկրորդ, կոռուպցիայի մակարդակը համարվում է առաջընթացի էական բաղադրիչ։ Տարբեր հետազոտություններ բացահայտել են կոռուպցիայի մակարդակի և երկրների առաջընթացի միջև բացասական կապ։ Հիսայի (2011) փորձարարական հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ կոռուպցիայի ինդեքսների և մարդկային զարգացման միջև կա վիճակագրորեն նշանակալի բացասական կապ։ Ուսումնասիրության փորձարարական ապացույցները, որոնք համեմատում են Ալբանիան ԵՄ անդամ երկրների հետ, ենթադրում են, որ ավելի կոռումպացված երկրները հակված են ունենալ մարդկային զարգացման ավելի ցածր մակարդակներ։ Ալբանիայի դեպքում կոռուպցիայի և մարդկային զարգացման միջև կապը շատ ավելի ուժեղ է, քան ԵՄ երկրներում[8]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Extent of public corruption in Albania».
- ↑ 2012 Corruption Perceptions Index Արխիվացված 2006-06-19 Wayback Machine, Transparency International
- ↑ «Corruption Perceptions Index 2024: Albania». Transparency.org (անգլերեն).
- ↑ «The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated». Transparency.org (անգլերեն). 2021 թ․ դեկտեմբերի 20. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ «Corruption Perceptions Index 2024». Transparency.org (անգլերեն).
- ↑ «CPI 2024 for Eastern Europe & Central Asia: Vicious cycle of weak democracy and flourishing corruption». Transparency.org (անգլերեն).
- ↑ «CPI 2024 for Eastern Europe & Central Asia: Vicious cycle of weak democracy and flourishing corruption». Transparency.org (անգլերեն).
- ↑ Hysa, E. (2011). Corruption and human development: Albania and EU-27. Social Studies Journal, 5(2), 43-52., https://www.researchgate.net/publication/324273986_CORRUPTION_AND_HUMAN_DEVELOPMENT_ALBANIA_AND_EU-27