Կոռուպցիայի տարածվածության գործակից

Քարտեզը ցույց է տալիս երկրները/նահանգները, ըստ կոռուպցիայի տարածվածության ինդեքսի 2019 թվական

>80 70–79 60–69 50–59

40–49 30–39 20–29 10–19

<10 Data unavailable

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը հաշվարկվում է 1995 թվականից սկսած յուրաքանչյուր տարի «Թրանսպարենսի ինտերնաշնալ»-ի կողմից, որը երկրները դասակարգում է ըստ այդ երկրներում կոռուպցիայի տարածվածության մակարդակի^[1], ինչը որոշվում է փորձագետների գնահատականների և տարբեր մարդկանց կարծիքների հարցման միջոցով^[2]։ Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը, ընդհանուր առմամբ, սահմանում է կոռուպցիան, որպես պետական իշխանությունների չարաշահում, մասնավոր շահի համար^[3] ։

2019 թվականի կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը, որը հրապարակվել է 2020 թվականի հունվարին, ներառում է 180 երկիր և կոռուպցիայի տարածվածությունը գնահատում է 100-ից(առանց կոռուպցիայի) 0(խիստ կոռումպացված) բալային համակարգով^[4] ։ Դանիան, Նոր Զելանդիան, Ֆինլանդիան ըստ կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի համարվում են ամենաքիչ կոռումպացված երկրները աշխարհում՝ հետևողականորեն ապահովելով ֆինանսական թափանցիկության բարձր մակարդակ։ Մինչդեռ աշխարհի ամենակոռումպացված երկիրը համարվում է Սոմալին, այստեղ 2012 թվականից ի վեր կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կազմում է 8-10՝ 100 միավորից^[5] ։ Հարավային Սուդանը նույնպես համարվում է աշխարհի ամենակոռումպացված երկրներից մեկը՝ կայուն սոցիալական և տնտեսական ճգնաժամերի պատճառով,այստեղ 2018 թվականին գործակիցը կազմել է 13՝ 100-ից^[6] ։

Մեթոդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Թրանսպարենսի ինտերնաշնալ»-ը Պասսաուի Յոհան Գրաֆ Լամբսդորֆ համալսարանին հանձնարարեց ստեղծել կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը^[7] ։ 2012 թվականի կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը ընդգրկում էր 12 տարբեր հաստատությունների կողմից սահմանված 16 հետազոտություններ և գնահատականներ^[8]։ 12 հարցումները/գնահատումները ներառում են կա՛մ գործարար մարդկանց շրջանում անցկացված հարցմները, կարծիքները, կամ վերլուծաբանների խմբի կողմից կատարվող գնահատումները։ Սկզբնական շրջանում կեռուպցիայի տարածվածության գործակիցը հիմնականում հիմնված էր հարցումների վրա, որոնց միջոցով պարզ էր դառնում հասարակության կարծիքը։

Հիմնական հաստատություններն են․

Աֆրիկայի Զարգացման Բանկը (գտնվում է Կոտ դ'Իվուար)
Բերտելսման Հիմնադրամը (գտնվում է Գերմանիայում)
Տնտեսագետ Հետախուզական ստորաբաժանումը (գտնվում է Մեծ Բրիտանիայում)
Ֆրիդոմ Հուսը (գտնվում է ԱՄՆ-ում)
Գլոբալ ինսայթը (գտնվում է ԱՄՆ-ում)
Կառավարման զարգացման միջազգային ինստիտուտը (գտնվում է Շվեյցարիայում)
Քաղաքական և տնտեսական ռիսկերի խորհրդատվությունը (գտնվում է Հոնկ Կոնգում)
ՓԻ ԷՌ ԷՍ գրուպը (գտնվում է ԱՄՆ-ում)
Համաշխարհային Տնտեսակն Ֆորումը
Համաշխարհային Բանկը
Համաշխարհային արդարադատության նախագիծը (գտնվում է ԱՄՆ-ում)

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի հաշվարկման համար երկրները պետք է գնահատվեն առնվազն 3 հաստատության կողմից ։ Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը չափում է կոռուպցիայի ընկալումը՝ կոռուպցիայի բացարձակ մակարդակների չափման դժվարության պատճառով^[9] ։

Վավերականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականին հրապարակված ուսումնասիրության արդյունքում պարզ դարձավ, որ ուժեղ կոռելացիոն կապ գոյություն ունի կոռուպցիայի տարածվածության գրծակցի և սև շուկայի գործունեության ու կանոնակարգերի գերբեռնվածության միջև^[10] ։ Վերջիններս ուժեղ կոռելացիոն կապի մեջ են նաև մեկ շնչի հաշվով իրական համախառն ներքին արդյունքի հետ։ Մեկ շնչին բաժին ընկմող իրական համախառն ներքին արդյունքի և կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի միջև կապն ամենաուժեղն է, դրանց հարաբերակցությունը կազմում է վերջիններիս տարբերության, մոտավորապես, երեք չորրորդից ավելին^[10] (Նկատի ունենալով, որ այս մասշտաբով ավելի ցածր ցուցանիշը արտացոլում է ավելի մեծ կոռուպցիա, այնպես որ, ավելի բարձր մեկ շնչին բաժին ընկնող իրական համախառն արդյունք ունեցող երկրները, ընդհանուր առմամբ, ունեն ավելի քիչ կոռուպցիա)։

Տնտեսական հետևանքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 և 2008 թվականներին հրապարակված հետազոտական փաստաթղթերում ուսումնասիրվել են կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի, սահմանած կոռուպցիայի ընկալման տնտեսական հետևանքները։ Հետազոտողները գտել են հարաբերակցություն ավելի բարձր կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի և ավելի երկարաժամկետ տնտեսական աճի ^[11] , ինչպես նաև ՀՆԱ-ի աճի և երկրի կոռուպցիայի տարածվածության յուրաքանչյուր միավորի միջև ^[12] ։ ՈՒսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կոռուպցիայի տարածվածության ավելի բարձր գնահատականը կապված է երկրում օտարերկրյան ներդրումների ավելի բարձր տեմպերի հետ։

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012–2019 թվականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը 2012-2019 թվականներին^[13]^[14]
Rank	Պետություն կամ Տարածք	2019^[15]		2018^[16]		2017^[17]		2016^[18]		2015^[19]		2014^[20]		2013^[21]		2012^[22]
Rank	Պետություն կամ Տարածք	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր	Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը	Միավոր
1	Նոր Զելանդիա	87		87	2	89	1	90	1	91		91		91	1	90
1	Դանիա	87	1	88		88	2	90	1	91	1	92	1	91	1	90
3	Ֆինլանդիա	86	1	85		85	4	89	1	90	1	89		89	1	90
4	Շվեդիա	85		85	1	84	4	88	1	89	2	87	2	89	1	88
4	Շվեյցարիա	85		85		85	1	86		86		86	1	85	1	86
4	Սինգապուր	85		85	1	84"		84	1	85	1	84	2	86	1	87
7	Նորվեգիա	84		84	1	85		85	2	87	1	86		86	1	85
8	Նիդեռլանդներ	82		82		82	1	83	4	87	4	83		83	1	84
9	Լյուքսեմբուրգ	80	1	81	1	82	1	81		81	1	82	2	80		80
9	Գերմանիա	80		80	1	81		81		81	2	79	1	78	1	79
11	Իսլանդիա	78	2	76	1	77	1	78	1	79		79	1	78	4	82
12	Կանադա	77	4	81	1	82		82	1	83	2	81		81	3	84
12	Մեծ Բրիտանիա	77	3	80	2	82	1	81		81	3	78	2	76	2	74
12	Ավստրալիա	77		77		77	2	79		79	1	80	1	81	4	85
12	Ավստրիա	77	1	76	1	75		75	1	76	4	72	3	69		69
16	Հոնգ Կոնգ	76		76	1	77		77	2	75	1	74	1	75	2	77
17	Բելգիա	75		75		75	2	77		77	1	76	1	75		75
18	Իռլանդիա	74	1	73	1	74	1	73	2	75	1	74	2	72	3	69
19	Էստոնիա	74	1	73	2	71	1	70		70	1	69	1	68	4	64
20	Ճապոնիա	73		73		73	1	72	3	75	1	76	2	74		74
21	Ուրուգվայ	71	1	70		70	1	71	3	74	1	73		73	1	72
23	Արաբական Միացյալ Էմիրություններ	71	1	70	1	71	5	66	4	70		70	1	69	1	68
23	Ֆրանսիա	69	3	72	2	70	2	68	1	70	1	69	2	71		71
23	ԱՄՆ	69	2	71	4	75	1	74	2	76	2	74	1	73		73
25	Բութան	68		68	1	67	2	65		65		65	2	63		63
26	Չիլի	67		67		67	1	66	4	70	3	73	2	71	1	72
28	Թայվան	65	2	63		63	2	61	1	62	1	61		61		61
29	Բահամներ	64	1	65		65	1	66				71		71		71
30	Իսպանիա	62	4	58	1	57	1	58		58	2	60	1	59	6	65
30	Բարբադոս	62	6	68		68	7	61				74	1	75	1	76
30	Պորտուգալիա	62	2	64	1	63	1	62	1	63		63	1	62	1	63
30	Կատար	62		62	1	63	2	61	10	71	2	69	1	68		68
34	Բոտսվանա	61		61		61	1	60	3	63		63	1	64	1	65
35	Կալիֆորնիա	60	3	63	1	62	4	58						60	5	55
35	Իսրայել	60	1	61	1	62	2	64	3	61	1	60	1	61	1	60
35	Սլովենիա	60		60	1	61		61	1	60	2	58	1	57	4	61
35	Լիտվա	60	1	59		59		59	2	61	3	58	1	57	3	54
39	Սենթ Վինսենթ և Գրենադիններ	59	1	58		58	2	60				67	5	62		62
39	Հարավային Կորեա	59	2	57	3	54	1	53	3	56	1	55		55	1	56
41	Լեհաստան	58	2	60		60	2	62		62	1	61	1	60	2	58
41	Կիպրոս	58	1	59	2	57	2	55	6	61	2	63		63	3	66
41	Կաբո Վերդե	58	1	57	2	55	4	59	4	55	2	57	1	58	2	60
44	Չեխիա	56	3	59	2	57	2	55	1	56	5	51	3	48	1	49
44	Վրաստան	56	2	58	2	56	1	57	5	52		52	3	49	3	52
44	Լատվիա	56	2	58		58	1	57	2	55		55	2	53	4	49
44	Կոստա Ռիկա	56		56	3	59	1	58	3	55	1	54	1	53	1	54
48	Դոմինիկա	55	2	57		57	2	59				58		58		58
48	Սենթ Լյուսիա	55		55		55	5	60						71		71
50	Մալթա	54		54	2	56	1	55	1	56	1	55	1	56	1	57
51	Ռուանդա	53	3	56	1	55	1	54		54	5	49	4	53		53
51	Գրենադա	53	1	52		52	4	56
51	Իտալիա	53	1	52	2	50	3	47	3	44	1	43		43	1	42
51	Սաուդյան Արաբիա	53	4	49		49	3	46	6	52	3	49	3	46	2	44
51	Մալազիա	53	6	47		47	2	49	1	50	2	52	2	50	1	49
56	Նամիբիա	52	1	53	2	51	1	52	1	53	4	49	1	48		48
56	Օման	52		52	8	44	1	45		45		45	2	47		47
56	Մավրիկիոս	52	1	51	1	50	4	54	1	53	1	54	2	52	5	57
59	Սլովակիա	50		50		50	1	51		51	1	50	3	47	1	46
60	Հորդանան	48	1	49	1	48		48	5	53	4	49	4	45	3	48
60	Կուբա	48	1	47		47		47		47	1	46		46	2	48
60	Հունաստան	48	3	45	3	48	4	44	2	46	3	43	3	40	4	36
63	Խորվաթիա	47	1	48	1	49		49	2	51	3	48		48	2	46
64	Սան Տոմե և Պրինսիպի	46		46		46		46	4	42		42		42		42
66	Մոնտենեգրո	45		45	1	46	1	45	1	44	2	42	2	44	3	41
66	Սենեգալ	45		45		45		45	1	44	1	43	2	41	5	36
66	Բելառուս	45	1	44		44	4	40	8	32	1	31	2	29	2	31
66	Արգենտինա	45	5	40	1	39	3	36	4	32	2	34		34	1	35
70	Ռումինիա	44	3	47	1	48		48	2	46	3	43		43	1	44
70	Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն	44	1	43		43	2	45	1	44		44	2	42	1	43
70	Սուրինամ	44	1	43	2	41	4	45	9	36		36		36	1	37
70	Հունգարիա	44	2	46	1	45	3	48	3	51	3	54		54	1	55
74	Ճամայկա	43	1	44		44	5	39	2	41	3	38		38		38
74	Թունիս	43		43	1	42	1	41	3	38	2	40	1	41		41
74	Բուլղարիա	43	1	42	1	43	2	41		41	2	43	2	41		41
77	Սողոմոնյան կղզիներ	42	2	44	5	39	3	42
77	Բահրեյն	42	6	36		36	7	43	8	51	2	49	1	48	3	51
77	Հայաստան	42	7	35		35	2	33	2\|35	2	37	1	36	2	34
80	Մարոկկո	41	2	43	3	40	3	37	1	36	3	39	2	37		37
80	Հնդկաստան	41		41	1	40		40	2	38		38	2	36		36
80	Գանա	41		41	1	40	3	43	4	47	1	48	2	46	1	45
80	Բենին	41	1	40	1	39	3	36	1	37	2	39	3	36		36
80	Չինաստան	41	2	39	2	41	1	40	3	37	1	36	4	40	1	39
85	Բուրկինա Ֆասո	40	1	41	1	42		42	4	38		38		38		38
85	Քուվեյթ	40	1	41	2	39	2	41	8	49	5	44	1	43	1	44
85	Ինդոնեզիա	40	2	38	1	37		37	1	36	2	34	2	32		32
85	Գայանա	40	3	37	1	38	4	34	5	29	1	30	3	27	1	28
85	Լեսոթո	40	1	41	1	42	3	39	5	44	5	49		49	4	45
85	Տրինիդադ և Տոբագո	40	1	41		41	6	35	4	39	1	38		38	1	39
91	Սերբիա	39		39	2	41	1	42	2	40	1	41	1	42	3	39
91	Թուրքիա	39	2	41	1	40	1	41	1	42	3	45	5	50	1	49
93	Արևելյան Թիմոր	38	3	35	3	38	3	35	7	28		28	2	30	3	33
93	Շրի Լանկա	38		38		38	2	36	1	37	1	38	1	37	3	40
93	Էկվադոր	38	4	34	2	32	1	31	1	32	1	33	2	35	3	32
96	Վիետնամ	37	4	33	2	35	2	33	2	31		31		31		31
96	Կոլումբիա	37	1	36	1	37		37		37		37	1	36		36
96	Տանզանիա	37	1	36		36	4	32	2	30	1	31	2	33	2	35
96	Եթովպիա	37	3	34	1	35	1	34	1	33		33		33		33
96	Գամբիա	37		37	7	30	4	26	2	28	1	29	1	28	6	34
101	Բոսնիա և Հերցեգովինա	36	2	38		38	1	39	1	38	1	39	3	42		42
101	Պանամա	36	1	37		37	1	38	1	39	2	37	2	35	3	38
101	Կոսովո	36	1	37	2	39	3	36	3	33		33		33	1	34
101	Թաիլանդ	36		36	1	37	2	35	3	38		38	3	35	2	37
101	Պերու	36	1	35	2		2	35	1	36	2	38		38		38
105	Եգիպտոս	35		35	3	32	2	34	2	36	1	37	5	32		32
106	Կոտ դ'Իվուար	35		35	1	36	2	34	2	32		32	5	27	2	29
106	Մոնղոլիա	35	2	37	1	36	2	38	1	39		39	1	38	2	36
106	Հյուսիսային Մակեդոնիա	35	2	37	2	35	2	37	5	42	3	45	1	44	1	43
106	Ալբանիա	35	1	36	2	38	1	39	3	36	3	33	2	31	2	33
106	Բրազիլիա	35		35}	2	37	3	40	2	38	5	43	1	42	1	43
106	Ալժիր	35		35	2	33	1	34	2	36		36		36	2	34
113	Ֆիլիպիններ	34	2	36	2	34	1	35		35	3	38	2	36	2	34
113	Զամբիա	34	1	35	2	37	1	38		38		38		38	1	37
113	Սալվադոր	34	1	35	2	33	3	36	3	39		39	1	38		38
113	Ղազախստան	34	3	31		31	2	29	1	28	1	29	3	26	2	28
113	Նեպալ	34	3	31		31	2	29	2	27	2	29	2	31	4	27
119	Սիերա Լեոնե	33	3	30		30		30	1	29	2	31	1	30	1	31
120	Նիգերիա	32	2	34	1	33	2	35	1	34	1	35	1	34	1	33
120	Պակիստան	32	1	33	1	32		32	2	30	1	29	1	28	1	27
120	Մոլդովա	32	1	33	2	31	1	30	3	33	2	35		35	1	36
123	Բոլիվիա	31	2	29	4	33		33	1	34	1	35	1	34		34
123	Մալավի	31	1	32	1	31		31		31	2	33	4	37		37
123	Գաբոն	31		31	1	32	3	35	1	34	3	37	3	34	1	35
126	Ջիբութի	30	1	31		31	1	30	4	34		34	2	36		36
126	Ուկրաինա	30	2	32	2	30	1	29	2	27	1	26	1	25	1	26
126	Ադրբեջան	30	5	25	6	31	1	30	1	29		29	1	28	1	27
126	Ղրղզստան	30	1	29		29	1	28		28	1	27	3	24		24
130	Մյանմա	29		29	1	30	2	28	6	22	1	21		21	6	15
130	Մեքսիկա	29	1	28	1	29	1	30	5	35		35	1	34		34
130	Մալի	29	3	32	1	31	1	32	3	35	3	32	4	28	6	34
130	Մալդիվներ	29	2	31	2	33	3	36
130	Տոգո	29	1	30	2	32		32		32	3	29		29	1	30
130	Գվինեա	29	1	28	1	27		27	2	25		25	1	24		24
130	Լաոս	29		29		29	1	30	5	25		25	1	26	5	21
137	Լիբերիա	28	4	32	1	31	6	37		37		37	1	38	3	41
137	Դոմինիկյան Հանրապետություն	28	2	30	1	29	2	31	2	33	1	32	3	29	3	32
137	Պարագվայ	28	1	29		29	1	30	3	27	3	24		24	1	25
137	Ռուսաստան	28		28	1	29		29		29	2	27	1	28		28
137	Լիբանան	28		28		28		28		28	1	27	1	28	2	30
137	Պապուա Նոր Գվինեա	28		28	1	29	1	28	3	25		25		25		25
137	Մավրիտանիա	28	1	27	1	28	1	27	4	31	1	30		30	1	31
137	Ուգանդա	28	2	26		26	1	25		25	1	26		26	3	29
137	Քենիա	28	1	27	1	28	2	26	1	25		25	2	27		27
146	Հոնդուրաս	26	3	29		29	1	30	1	31	2	29	3	26	2	28
146	Իրան	26	2	28	2	30	1	29	2	27		27	2	25	3	28
146	Գվատեմալա	26	1	27	1	28		28		28	4	32	3	29	4	33
146	Նիգերիա	26	1	27		27	1	28	2	26	1	27	2	25	2	27
146	Մոզամբիկ	26	3	23	2	25	2	27	4	31		31	1	30	1	31
146	Բանգլադեշ	26		26	2	28	2	26	1	25		25	2	27	1	26
146	Անգոլա	26	7	19		19	1	18	3	15	4	19	4	23	1	22
153	Կոմորյան Կղզիներ	25	2	27		27	3	24	2	26		26	2	28		28
153	Ուզբեկստան	25}	2	23	1	22	1	21	2	19	1	18	1	17		17
153	Տաջիկստան	25		25	4	21	4	25	1	26	3	23	1	22		22
153	Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն	25	1	26	3	23	3	20	4	24		24	1	25	1	26
153	Կամերուն	25		25		25	1	26	1	27		27	2	25	1	26
158	Մադագասկար	24	1	25	1	24	2	26	2	28		28		28	4	32
158	Զիմբաբվե	24	2	22		22		22	1	21		21		21	1	20
160	Էրիթրեա	23	1	24	4	20	2	18		18		18	2	20	5	25
161	Նիկարագուա	22	3	25	1	26		26	1	27	1	28		28	1	29
162	Կամբոջա	20		20	1	21		21		21		21	1	20	2	22
162	Չադ	20	1	19	1	20		20	2	22		22	3	19		19
162	Իրաք	20	2	18		18	1	17	1	16		16		16	2	18
165	Թուրքմենստան	19	1	20	1	19	3	22	4	18	1	17		17		17
165	Կոնգոյի Հանրապետություն	19		19	2	21	1	20	3	23		23	1	22	4	26
165	Բուրունդի	19	2	17	5	22	2	20	1	21	1	20	1	21	2	19
168	Հայիթի	18	2	20	2	22	2	20	3	17	2	19		19		19
168	Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն	18	1	19	2	21		21	1	22		22		22	1	21
168	Գվինեա Բիսաու	18	9	28	1	27	11	16	1	17	2	19		19	6	25
168	Լիբիա	18	1	17		17	3	14	2	16	2	18	3	15	6	21
172	Հյուսիսային Կորեա	17	3	14	3	17	9	08		8		08		8		8
173	Վենեսուելա	16	2	18		18	1	17		17	2	19	1	20	1	19
173	Աֆղանստան	16		16	1	15		15	4	11	1	12	4	8		8
173	Սուդան	16		16		16	2	14	2	12	1	11		11	2	13
176	Եմեն	15	1	14	2	16	2	14	4	18	1	19	1	18	5	23
177	Սիրիա	13		13	1	14	1	13	5	18	2	20	3	17	9	26
178	Հարավային Սուդան	12	1	13	1	12	1	11	4	15		15	1	14
179	Սոմալի	9	1	10	1	9	1	10	2	8		8		08		8

2011 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղյուսակում ներկայացված են 20 լավագույն երկրները կամ շրջանները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենացածր մակարդակ ունեցող երկրներ (գնահատման սանդղակը 10-ից 1)։

	Պետություն	Միավոր		Պետություն/Նահանգ	Միավոր
1	Նիդերլանդներ	9.5	11	Լյուքսեմբուրգ	8.5
2	Դանիա	9.4	12	Հոնկոնգ	8.4
2	Ֆինլանդիա	9.4	13	Իսլանդիա	8.3
4	Շվեդիա	9.3	14	Գերմանիա	8.0
5	Սինգապուր	9.2	14	Ճապոնիա	8.0
6	Նորվեգիա	9.0	16	Ավստրիա	7.8
7	Նիդերլանդներ	8.9		Բարբադոս
8	Շվեյցարիա	8.8		Մեծ Բրիտանիա
8	Ավստրալիա	8.8	19	Բելգիա	7.5
10	Կանադա	8.7	19	Իռլանդիա	7.5
Աղբյուր^[23]։

Աղյուսակում ներկայացված են այն 20 երկրները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենաբարձր մակարդակ ունեցող երկրներ։

	Պետություն	Միավոր		Պետություն/Նահանգ	Միավոր
182	Սոմալի	1.0	172	Հասարակածային Գվինեա	1.9
182	Հյուսիսային Կորեա	1.0	172	Բուրունդի	1.9
180	Մյանմա	1.5	168	Նիդերլանդներ	2.0
180	Աֆղանստան	1.5		Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
177	Ուզբեկստան	1.6		Չադ
	Թուրքմենստան			Անգոլա
	Սուդան		164	Եմեն	2.1
175	Իրաք	1.8		Ղրղզստան
175	\| Հայիթի	1.8		Գվինեա
172	Վենեսուելա	1.9		Կամբոջա
Source^[23]:

2010 թվական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղյուսակում ներկայացված են 20 լավագույն երկրները կամ շրջանները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենացածր մակարդակ ունեցող երկրներ (գնահատման սանդղակը 10-ից 1)։

	Պետություն	Միավոր		Պետություն/Նահանգ	Միավոր
1	Դանիա	9.3	11	Իսլանդիա	8.5
	Նոր Զելանդիա		11	Լյուքսեմբուրգ	8.5
	Նիդերլանդներ		13	Հոնկոնգ	8.4
4	Ֆինլանդիա	9.2	14	Իռլանդիա	8.0
4	Շվեդիա	9.2	15	Ավստրիա	7.9
6	Կանադա	8.9	15	Գերմանիա	7.9
7	Նիդերլանդներ	8.8	17	Բարբադոս	7.8
8	Ավստրալիա	8.7	17	Ճապոնիա	7.8
8	Շվեյցարիա	8.7	19	Կատար	7.7
10	Նորվեգիա	8.6	20	Մեծ Բրիտանիա	7.6
Source^[24]:

Աղյուսակում ներկայացված են այն 20 երկրները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենաբարձր մակարդակ ունեցող երկրներ։

	Պետություն	Միավոր		Պետություն/Նահանգ	Միավոր
178	Սոմալի	1.1	168	Անգոլա	1.9
176	Մյանմա	1.4	164	Վենեսուելա	2.0
176	Աֆղանստան	1.4		Ղրղզստան
175	Իրաք	1.5		Գվինեա
172	Ուզբեկստան	1.6		Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
	Թուրքմենստան		159	Տաջիկստան	2.1
	Սուդան			Ռուսաստան
171	Չադ	1.7		Պապուա Նոր Գվինեա
170	Բուրունդի	1.8		Լաոս
168	Հասարակածային Գվինեա	1.9		Քենիա
Source^[24]:

Քննադատություն և սահմանափակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գործակիցը քննադատվել է իր մեթոդաբանության համար^[25] ։ Քաղաքագետ Դեն Հոֆի խոսքով ինդեքսը ունի 3 թերություն^[26] ․

Կոռուպցիան շատ բարդ հասկացություն է, որը չի կարող բնութագրվել մեկ հասկացությամբ։ Օրինակ Կանզասի գյուղական համայնքում կոռուպցիայի բնույթը տարբերվոմւ է Նյու Յորքի քաղաքական վարչակազմից, բայց կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը դրանք չափում է նույն ձևով։
Չափելով կոռուպցիայի ընկալումները, ի տարբերություն ինքնին կոռուպցիայի, գործակիցը կարող է պարզապես ամրապնդել առկա կարծրատիպերը։
Գործակիցը չափում է միայն պետական հատվածի կոռուպցիան՝ անտեսելով մասնավոր հատվածը։

Լրատվամիջոցները հաճախ օգտագործում են կոռուպցիայի տարածվածության նախնական ցուցանիշները, որպես կառավարության գործունեության չափանիշ՝ առանց հստակեցնելու թե ինչ են նշանակում դրանք։ Բանգլադեշում տեղակայված «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ի տեղական բաժինը հերքեց լրատվամիջոցների կողմից հրապարակված տեղեկատվությունը կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի վերաբերյալ, այն բանից հետո, երբ մեթոդաբանության փոփոխությունից հետո երկրի գործակիցը մեծացավ, և լրատվամիջոցները դա մեկնաբանեցին, որպես «բարելավում»^[27] ։

2013 թվականի Արտաքին քաղաքականության մեջ Ալեքս Քոբհեյմն իր հոդվածում առաջարկում էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը պետք է հանել հանուն «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ի բարորության։ Նա պնդում էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը ներառում է հզոր և ապակողմնորոշող կողմնակալություն՝ հասարակության կողմից կոռուպցիայի ընկալումներում՝ նպաստելով արատավոր շրջապտույտին և միևնույն ժամանակ խթանելով քաղաքականության ոչ պատշաճ արձագանքներին։ Քոբհեյմը գրում է․ «Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը փչացնում է կոռուպցիայի ընկալումները, և դժվար է տեսնել արդարացում գործակցի շարունակական հրապարակման համար»^[28] ։

Այնուամենայնիվ վերջին էկոնոմետրիկ վերլուծությունները՝ հիմնված բնական փորձերի վրա, համեմատել են կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը այլ սուբյեկտիվ ցուցանիշների հետ, և պարզվել է, որ թեև կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կատարյալ չէ, այնուամենայնիվ վերջինս համապատասխանում է կոռուպցիայի միաչափ չափումներին^[29] ։

ԱՄՆ-ում շատ փաստաբաններ խորհուրդ են տալիս միջազգային բիզնեսին ուսումնասիրել տարբեր երկրներում արտասահմանյան կոռուպցիայի պրակտիկայի մասին գործերը, ինչպես նաև տարբեր երկրների կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը՝ խախտումների ռիսկը գնահատելու համար։ Այս մոտեցումը քննադատության է ենթարկվել Մինեսոտայի «Միջազգային օրենք» ամսագրի կողմից, որը գրել էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կարող է ենթարկվել ընկալման կողմանակլության, հետևաբար, փաստաբանները չպետք է կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը համարեն, որպես կոռուպցիոն ռիսկի չափորոշիչ^[30] ։ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ը հրապարակում է նաև «Կոռուպցիայի գլոբալ բարոմետր», որը դասակարգում է երկրները ըստ կոռուպցիայի մակարդակի՝ օգտագործելով ուղղակի հետազոտություններ՝ ընկալված փորձագիտական կարծիքների փոխարեն, որը քննադատվեց հզոր էլիտայի կողմից զգալի կողմնակալության համար։ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ը նախազուգշացրել էր, որ մաքուր կոռուպցիայի տարածվածության գործակից ունեցող երկիրը, միևնույն ժամանակ, միջազգային մակարդակում կարող է կապված լինել կոռուպցիայի հետ։ Օրինակ մինչև 2015 թվականը Շվեդիան լավագույն կոռուպցիայի տարածվածության գործակից ունեցող երկրների շարքում երրորդն էր, սակայն նրա պետական ընկերություններից մեկը՝ «TeliaSonera»-ը կաշառակերության մեղադրանքների առաջ էր կանգնած ՈՒզբեկստանում^[31] ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2017»։ transparency.org։ Վերցված է 29 January 2019
↑ Transparency International (2011)։ «Corruption Perceptions Index»։ Transparency International։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 13 December 2011-ին։ Վերցված է 1 December 2011
↑ CPI 2010: Long methodological brief, p. 2
↑ «Corruption Perceptions Index 2019»։ Transparency International
↑ Transparency International (2017)։ «Corruption Perceptions Index 2017»։ Transparency International։ Transparency International։ Վերցված է 14 August 2017
↑ e.V Transparency International։ «Corruption Perceptions Index 2018»։ www.transparency.org։ Վերցված է 2020-01-08
↑ «Frequently Asked Questions: TI Corruption Perceptions Index (CPI 2005)»։ Վերցված է 22 November 2005
↑ CPI 2010: Long methodological brief, p. 1
↑ Transparency International (2010)։ «Frequently asked questions (FAQs)»։ Corruption Perceptions Index 2010։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 September 2011-ին։ Վերցված է 24 August 2011
↑ ^10,0 ^10,1 Wilhelm Paul G. (2002)։ «International Validation of the Corruption Perceptions Index: Implications for Business Ethics and Entrepreneurship Education»։ Journal of Business Ethics (Springer Netherlands) 35 (3): 177–189։ doi:10.1023/A:1013882225402
↑ Shao J., Ivanov P. C., Podobnik B., Stanley H. E. (2007)։ «Quantitative relations between corruption and economic factors»։ The European Physical Journal B 56 (2): 157։ Bibcode:2007EPJB...56..157S։ arXiv:0705.0161։ doi:10.1140/epjb/e2007-00098-2
↑ Podobnik B., Shao J., Njavro D., Ivanov P. C., Stanley H. E. (2008)։ «Influence of corruption on economic growth rate and foreign investment»։ The European Physical Journal B 63 (4): 547։ Bibcode:2008EPJB...63..547P։ arXiv:0710.1995։ doi:10.1140/epjb/e2008-00210-2
↑ «2016 official table»։ 25 January 2017։ Վերցված է 29 January 2017
↑ «Official announcement»։ Transparency International։ 25 January 2017։ Վերցված է 29 January 2017
↑ «Corruption Perceptions Index 2019 – Transparency International»։ Transparency International։ Վերցված է 24 January 2020
↑ «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 30 January 2019-ին։ Վերցված է 29 January 2017
↑ «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 30 January 2019-ին։ Վերցված է 29 January 2017
↑ «2016 table»։ Transparency International։ Վերցված է 29 January 2017
↑ «2015 table»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 29 July 2017-ին։ Վերցված է 28 January 2016
↑ «2014 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014
↑ «2013 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014
↑ «2012 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014
↑ ^23,0 ^23,1 Corruption Perceptions Index 2011. Full table and rankings Archived 2012-08-10 at the Wayback Machine.. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.
↑ ^24,0 ^24,1 Corruption Perceptions Index 2010. Full table and rankings Archived 2014-01-22 at Archive.is. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.
↑ «Transparency International’s Corruption Perceptions Index: Whose Perceptions Are They Anyway?»։ 2005
↑ Hough Dan (27 January 2016)։ «Here’s this year’s (flawed) Corruption Perception Index. Those flaws are useful.»։ The Washington Post (en-US)։ ISSN 0190-8286։ Վերցված է 27 January 2016
↑ Werve, Jonathan (23 September 2008)։ «TI's Index: Local Chapter Not Having It»։ Global Integrity։ Արխիվացված է օրիգինալից 14 May 2013-ին
↑ Cobham Alex (22 July 2013)։ «Corrupting Perceptions»։ Foreign Policy։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 December 2014-ին։ Վերցված է 30 August 2020
↑ Hamilton Alexander (2017)։ «Can We Measure the Power of the Grabbing Hand? A Comparative Analysis of Different Indicators of Corruption»։ World Bank Policy Research Working Paper Series
↑ Campbell, Stuart Vincent. "Perception is Not Reality: The FCPA, Brazil, and the Mismeasurement of Corruption" 22 Minnesota Journal of International Law 1, p. 247 (2013).
↑ CPI index 2015. Accessed 3 February 2016.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաշտոնական կայք
Transparency International (2010). Կոռուպցիայի տարածվածության գործակից 2010 թվական։ Long methodological brief (Report). Transparency International. արխիվացված օրիգինալից 2010-12-03-ին. https://web.archive.org/web/20101203043404/http://www.transparency.org/content/download/55903/892623/CPI2010_long_methodology_En.pdf։ Վերցված է 24 օգոստոս 2011.
Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցները 2013 թվականին
Կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի ինտերակտիվ քարտեզ։ 2000-2008 թվականներ Archived 2010-04-12 at the Wayback Machine.
Կոռուպցիայի չափման ուղեցույց critiques the CPI and similar indices.
Համաշխարհաին ամբողջականության ինդեքս
Համաշխարհային զարգացման ինդեքսների ցուցակ և դասակարգման աղյուսակներ

[1] «CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2017»։ transparency.org։ Վերցված է 29 January 2019

[cpi-2] Transparency International (2011)։ «Corruption Perceptions Index»։ Transparency International։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 13 December 2011-ին։ Վերցված է 1 December 2011

[cpilong2-3] CPI 2010: Long methodological brief, p. 2

[4] «Corruption Perceptions Index 2019»։ Transparency International

[cpidetail-5] Transparency International (2017)։ «Corruption Perceptions Index 2017»։ Transparency International։ Transparency International։ Վերցված է 14 August 2017

[6] .V Transparency International։ «Corruption Perceptions Index 2018»։ www.transparency.org։ Վերցված է 2020-01-08

[2005FAQ-7] «Frequently Asked Questions: TI Corruption Perceptions Index (CPI 2005)»։ Վերցված է 22 November 2005

[cpilong1-8] CPI 2010: Long methodological brief, p. 1

[cpifaq-9] Transparency International (2010)։ «Frequently asked questions (FAQs)»։ Corruption Perceptions Index 2010։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 2 September 2011-ին։ Վերցված է 24 August 2011

[ivcp-10] 10,0 ^10,1 Wilhelm Paul G. (2002)։ «International Validation of the Corruption Perceptions Index: Implications for Business Ethics and Entrepreneurship Education»։ Journal of Business Ethics (Springer Netherlands) 35 (3): 177–189։ doi:10.1023/A:1013882225402

[11] Shao J., Ivanov P. C., Podobnik B., Stanley H. E. (2007)։ «Quantitative relations between corruption and economic factors»։ The European Physical Journal B 56 (2): 157։ Bibcode:2007EPJB...56..157S։ arXiv:0705.0161։ doi:10.1140/epjb/e2007-00098-2

[12] Podobnik B., Shao J., Njavro D., Ivanov P. C., Stanley H. E. (2008)։ «Influence of corruption on economic growth rate and foreign investment»։ The European Physical Journal B 63 (4): 547։ Bibcode:2008EPJB...63..547P։ arXiv:0710.1995։ doi:10.1140/epjb/e2008-00210-2

[13] «2016 official table»։ 25 January 2017։ Վերցված է 29 January 2017

[14] «Official announcement»։ Transparency International։ 25 January 2017։ Վերցված է 29 January 2017

[15] «Corruption Perceptions Index 2019 – Transparency International»։ Transparency International։ Վերցված է 24 January 2020

[16] «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 30 January 2019-ին։ Վերցված է 29 January 2017

[17] «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 30 January 2019-ին։ Վերցված է 29 January 2017

[18] «2016 table»։ Transparency International։ Վերցված է 29 January 2017

[19] «2015 table»։ Transparency International։ Արխիվացված է օրիգինալից 29 July 2017-ին։ Վերցված է 28 January 2016

[20] «2014 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014

[21] «2013 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014

[22] «2012 table»։ Transparency International։ Վերցված է 16 December 2014

[corruptionindex2011-23] 23,0 ^23,1 Corruption Perceptions Index 2011. Full table and rankings Archived 2012-08-10 at the Wayback Machine.. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.

[corruptionindex2010-24] 24,0 ^24,1 Corruption Perceptions Index 2010. Full table and rankings Archived 2014-01-22 at Archive.is. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.

[25] «Transparency International’s Corruption Perceptions Index: Whose Perceptions Are They Anyway?»։ 2005

[26] Hough Dan (27 January 2016)։ «Here’s this year’s (flawed) Corruption Perception Index. Those flaws are useful.»։ The Washington Post (en-US)։ ISSN 0190-8286։ Վերցված է 27 January 2016

[27] Werve, Jonathan (23 September 2008)։ «TI's Index: Local Chapter Not Having It»։ Global Integrity։ Արխիվացված է օրիգինալից 14 May 2013-ին

[Cobham,_Alex-28] Cobham Alex (22 July 2013)։ «Corrupting Perceptions»։ Foreign Policy։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 December 2014-ին։ Վերցված է 30 August 2020

[29] Hamilton Alexander (2017)։ «Can We Measure the Power of the Grabbing Hand? A Comparative Analysis of Different Indicators of Corruption»։ World Bank Policy Research Working Paper Series

[ssrn.com-30] Campbell, Stuart Vincent. "Perception is Not Reality: The FCPA, Brazil, and the Mismeasurement of Corruption" 22 Minnesota Journal of International Law 1, p. 247 (2013).

[cpi2015-31] CPI index 2015. Accessed 3 February 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]