Կնեխտ Ռուպրեխտ
Կնեխտ Ռուպրեխտ (Ասպետ Ռուպերտ, Ծառա Ռուպերտ), Սուրբ Նիկողայոսի ուղեկիցը գերմանական բանահյուսության մեջ: Նա առաջին անգամ գրավոր աղբյուրներում հայտնվում է 17-րդ դարում՝ որպես գործիչ Նյուրնբերգում Սուրբ Ծննդյան երթի ժամանակ[1].
Ժողովրդական ավանդույթներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավանդույթը պնդում է, որ նա տուն է գալիս Սուրբ Նիկողայոսի օրը (դեկտեմբերի 6-ին) և կարծես երկար մորուքով մարդ լինի, մորթուց հագած կամ ծղոտով ծածկված[2]։ Կնեխտ Ռուպրեխտը երբեմն իր հետ տանում է երկար գավազան և մոխրի տոպրակ, իսկ նրա հագուստի վրա կան զանգեր[2]։ Երբեմն նա նստում է սպիտակ ձիու վրա, իսկ երբեմն նրան ուղեկցում են փերիները կամ սևացած դեմքերով տղամարդիկ՝ հագնված պառավ կանանց տարազներով[2]։
Ավանդույթի համաձայն՝ Կնեխտ Ռուպրեխտը երեխաներին հարցնում է՝ կարողանում են աղոթել։ Եթե նրանք կարող են, ապա նրանք ստանում են խնձոր, ընկույզ, կոճապղպեղ: Եթե նրանք չեն կարողանում, նա մոխրի պայուսակով հարվածում է երեխաներին[2]։ Պատմության այլ (ենթադրաբար ավելի ժամանակակից) տարբերակներում Կնեխտ Ռուպրեխտը չարաճճի երեխաներին տալիս է անօգուտ, տգեղ բաներ, ինչպիսիք են ածուխի կտորները, փայտերը և քարերը, մինչդեռ լավ առաջնորդվող երեխաները քաղցրավենիք են ստանում Սուրբ Նիկողայոսից: Գերմանական ավանդույթի համաձայն, նա նաև երբեմն չարաճճի երեխաների ծնողներին փայտ է տալիս նրանց ծեծելու համար, այլ ոչ թե կոնֆետներ, մրգեր և ընկույզներ:
Միթելմարքում նա հայտնի էր որպես «Սուրբ Քրիստոս» (գերմ.՝ De hêle Christ)։ Նա հայտնի էր նաև որպես Հանս Ռուպրեխտ (գերմ.՝ Rumpknecht), իսկ Մեքլենբուրգում նրան անվանում էին «Կոպիտ Նիկոլայ» (գերմ.՝ Rû Clås)[2]։ Ալտմարկում և Արևելյան Ֆրիսլանդիայում այն հայտնի է որպես Bûr և Bullerclås[2]։
«Ռուպրեխտ» անունը Գերմանիայում սովորական էր սատանայի համար [1], և Գրիմմները պնդում են, որ «Պակը նույն տնային էլֆն է, որին մենք Գերմանիայում անվանում ենք Կնեխտ Ռուպրեխտ և ցույց ենք տալիս երեխաներին Սուրբ Ծննդին...»:[1].
Ըստ Ալեքսանդր Թիլլի, Կնեխտ Ռուպրեխտը ի սկզբանե ներկայացնում էր «ծառայի արքետիպը» և «ուներ ճիշտ այնքան անհատականացված սոցիալական կարգավիճակ և նույնքան փոքր անձնական անհատականություն, որքան Հանս Յունկերը և Բաուեր Միխելը, համապատասխանաբար երկրի ազնվականության և գյուղացիության ներկայացուցիչների խորհրդանիշները»: Թիլլը նաև կարծում է, որ Կնեխտ Ռուպրեխտը ի սկզբանե կապված չէր Սուրբ Ծննդյան տոնի հետ[3]։
Կնեխտ Ռուպրեխտը սովորաբար ներկայացվում է որպես Սուրբ Նիկողայոսի ծառա և օգնական և երբեմն ասոցացվում է Սուրբ Ռուպերտի հետ[4]։
Ըստ որոշ պատմությունների, Ռուպրեխտը ի սկզբանե եղել է բատրակ, մյուսներում նա ընկեցիկ է, որին Սուրբ Նիկոլասը դաստիարակել է մանկուց: Ռուպրեխտը երբեմն կաղում է՝ մանկական վնասվածքի պատճառով։ Հաճախ նրա սև հագուստներն ու կեղտոտ դեմքը վերագրվում են այն մրին, որը նա հավաքում է ծխնելույզից ներքև իջնելիս:
Արվեստում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ռոբերտ Շումանի «Knecht Ruprecht» պիեսը, որը հայտնի է որպես «Ձմեռ պապ»՝ հայերեն թարգմանությամբ «Պատանեկան ալբոմից»:
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Phyllis Siefker, Santa Claus, last of the wild men: the origins and evolution of Saint Nicholas, spanning 50,000 years (McFarland, 1997), 155.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Benjamin Thorpe, Northern mythology: comprising the principal popular traditions and superstitions of Scandinavia, north Germany, and the Netherlands (E. Lumley, 1852), 146.
- ↑ Alexander Tille, Yule and Christmas: their place in the Germanic year (D. Nutt, 1899), 116.
- ↑ «Das Schwarze Netz: Rupert von Salzburg». Sungaya. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-02-10-ին. Վերցված է 2009-12-20-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)