Կյուրոպեդիա

Կյուրոպեդիա հին հունարեն՝ Κύρου παιδεία
Հեղինակ	Քսենոֆոն
Անվանվել է	Կյուրոս Բ Մեծ
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	կենսագրական վեպ և պատմական գեղարվեստական գրականություն
Բնօրինակ լեզու	Classical Greek?
Cyropaedia Վիքիպահեստում

Կյուրոպեդիա (Կյուրոսի դաստիարակությունը), Սոկրատեսի աշակերտ Քսենոփոնի երկը, որը գրվել է Ք.ա. 370 թվականին։ Այն բաղկացած 8 գրքից։ Աշխատության հիմնական բովանդակությունը պարսից միապետության հիմնադիր Կյուրոս Մեծի կյանքն ու գործունեությունն է (Ք. ա. 600-530 թթ.)։ «Կյուրոպեդիան» լայն տարածում է ունեցել հունա-հռոմեական աշխարհում։

Բովանդակություն

Երկը «քաղաքական ռոմանտիկա է, որը նկարագրում է իդեալական տիրակալի դաստիարակությունը»։ Այստեղ Քսենոփոնը գովաբանում է բարոյական այն սկզբունքները, որոնց վրա հիմնվում էր Կյուրոսի թագավորական իշխանությունը։ Այստեղ տեսանլի է Քսենոփոնի կողմնորոշումը հօգուտ միապետության, որը նա գերադասում է դեմոկրատիայից, օլիգարխիայից և բռնատիրությունից՝ տիրանիայից, վերջիններիս հակադրելով միապետական կայունությունը։

Չնայած «ընդհանուր առմամբ ընդունվել է», որ Քսենոփոնը «Կյուրոպեդիան գրելիս չի նախատեսել այն որպես պատմություն» գրել, ապա անհասկանալի է մնում մի բան՝ այդ ժամանակաշրջանի ո՞ր ժանրին է պատկանում այս երկը։ Քսենոփոնը միշտ չէ, որ հավատարիմ է մնում պատմական իրական փաստերին։ Այսպես, Հերոդոտոսի պատմությունից հայտնի է, որ Կյուրոսը սպանվել է մասսագետների (հայկական աղբյուրներում՝ մաքսութներ) դեմ պատերազմելիս, մինչդեռ «Կյուրոպեդիայում» նա խաղաղ պայմաններում երանության մեջ մահանալուց առաջ, զոհեր է մատուցում իր աստվածներին, բարոյախրատական երկար ճառով հրաժեշտ է տալիս իր որդիներին ու բարեկամներին և դատողություններ անում հոգու անմահության մասին փիլիսոփայական մեծ վերացականությամբ։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կյուրոպեդիա» հոդվածին։