Կյուրոպեդիա
Կյուրոպեդիա հին հունարեն՝ Κύρου παιδεία | |
|---|---|
 | |
| Հեղինակ | Քսենոֆոն |
| Անվանվել է | Կյուրոս Բ Մեծ |
| Տեսակ | գրական ստեղծագործություն |
| Ժանր | կենսագրական վեպ և պատմական գեղարվեստական գրականություն |
| Բնօրինակ լեզու | Classical Greek? |
| Cyropaedia Վիքիպահեստում | |
Կյուրոպեդիա (Կյուրոսի դաստիարակությունը), Սոկրատեսի աշակերտ Քսենոփոնի երկը, որը գրվել է Ք.ա. 370 թվականին։ Այն բաղկացած 8 գրքից։ Աշխատության հիմնական բովանդակությունը պարսից միապետության հիմնադիր Կյուրոս Մեծի կյանքն ու գործունեությունն է (Ք. ա. 600-530 թթ.)[1]։ «Կյուրոպեդիան» լայն տարածում է ունեցել հունա-հռոմեական աշխարհում։
Բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկը «քաղաքական ռոմանտիկա է, որը նկարագրում է իդեալական տիրակալի դաստիարակությունը»։ Այստեղ Քսենոփոնը գովաբանում է բարոյական այն սկզբունքները, որոնց վրա հիմնվում էր Կյուրոսի թագավորական իշխանությունը[2]։ Այստեղ տեսանլի է Քսենոփոնի կողմնորոշումը հօգուտ միապետության, որը նա գերադասում է դեմոկրատիայից, օլիգարխիայից և բռնատիրությունից՝ տիրանիայից, վերջիններիս հակադրելով միապետական կայունությունը։
Չնայած «ընդհանուր առմամբ ընդունվել է», որ Քսենոփոնը «Կյուրոպեդիան գրելիս չի նախատեսել այն որպես պատմություն» գրել[1], ապա անհասկանալի է մնում մի բան՝ այդ ժամանակաշրջանի ո՞ր ժանրին է պատկանում այս երկը։ Քսենոփոնը միշտ չէ, որ հավատարիմ է մնում պատմական իրական փաստերին[1][3]։ Այսպես, Հերոդոտոսի պատմությունից հայտնի է, որ Կյուրոսը սպանվել է մասսագետների (հայկական աղբյուրներում՝ մաքսութներ) դեմ պատերազմելիս, մինչդեռ «Կյուրոպեդիայում» նա խաղաղ պայմաններում երանության մեջ մահանալուց առաջ, զոհեր է մատուցում իր աստվածներին, բարոյախրատական երկար ճառով հրաժեշտ է տալիս իր որդիներին ու բարեկամներին և դատողություններ անում հոգու անմահության մասին փիլիսոփայական մեծ վերացականությամբ[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Sancisi-Weerdenburg, Heleen (1993), «Cyropaedia», Encyclopaedia Iranica, 6.5, Costa Mesa: Mazda, http://www.iranicaonline.org/articles/cyropaedia-gr
- ↑ Xenophon (1914), Miller, Walter, ed։, Cyropaedia: The Education of Cyrus, London: William Heinemann Ltd., http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0204%3Abook%3D1%3Achapter%3D1%3Asection%3D
- ↑ Nadon, Christopher (2001), Xenophon's Prince: Republic and Empire in the Cyropaedia, Berkeley: UC Press, ISBN 0-520-22404-3
- ↑ Քսենոփոն, «Կյուրոպեդիա»
| ||||||
