Կլոդ Նուգարո
| Կլոդ Նուգարո ֆր.՝ Claude Nougaro | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 9, 1929[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Թուլուզ |
| Մահացել է | մարտի 4, 2004[1][2][3][…] (74 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզի 5-րդ շրջան, Փարիզ[4] |
| Գերեզման | Գարոն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Մասնագիտություն | երգիչ, բանաստեղծ և երգերի հեղինակ |
| Ծնողներ | հայր՝ Pierre Nougaro? |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| 🌐 | |
 Claude Nougaro Վիքիպահեստում | |
Կլոդ Նուգարո (ֆր.՝ Claude Nougaro) (սեպտեմբերի 9, 1929[1][2][3], Թուլուզ - մարտի 4, 2004[1][2][3][…], Փարիզի 5-րդ շրջան, Փարիզ[4]), ֆրանսիացի երգիչ, երգահան և բանաստեղծ։ Ջազի, լատինաամերիկյան և աֆրիկյան երաժշտության մեծ սիրահար, բառերի մեղեդայնության վրա խաղալով՝ նա իր ողջ կարիերայի ընթացքում ձգտել է համատեղել ֆրանսիական երգը, պոեզիան և ռիթմը։ Ֆրանսիացի դերասան Պիեռ Նուգարոյի որդին։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծագում, մանկություն, երիտասարդություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կլոդ Նուգարոն ծնվել է Փարիզի օպերայի երգիչ Պիեռ Նուգարոյի և իտալերենի ու դաշնամուրի ուսուցչուհի Լիետա Տելլինիի ընտանիքում։ Նրա պապիկը՝ Ալեքսանդրը, որը Կապիտոլիումի սանիտար էր, և տատիկը՝ Սեսիլը, որը մանկաբարձուհի էր, երգել են երգչախմբում։ Նրա ծնողները հաճախակի շրջագայել են, և նա մեծացել է հորական կողմի տատիկի և պապիկի հետ[5]։ Տասներկու տարեկանում նա ռադիոյով լսում էր Գլեն Միլլերին, Էդիթ Պիաֆին, Բեսսի Սմիթին և Լուի Արմսթրոնգին, որոնք, ի թիվս այլոց, ոգեշնչեցին նրան ընտրել այդ ուղին[6]։ 1949 թվականին Կլոդ Նուգարոն զինվորական ծառայություն է անցել Ռաբաթում (Մարոկկո)՝ տասնութ ամիս, որոնցից տասը ամիսը անցկացրել է բանտում։ Դրանից հետո նա որոշ ժամանակ աշխատել է Ալժիրում, իսկ հետո վերադարձել է Փարիզ։ Միևնույն ժամանակ նա երգեր է գրել Մարսել Ամոնի համար («Le Barbier de Séville») (ռուս.՝ Севильский цирюльник), «Le Balayeur du roi» (Թագավորական դռնապանը), Ֆիլիպա Քլեյ («Joseph» (ռուս.՝ Джозеф lang-ru), «la Sentinelle» (ռուս.՝ Часовой) և անմիջապես հանդիպեց Ժորժ Բրասենսին, ով դարձավ նրա ընկերն ու դաստիարակը:
Կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դեբյուտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կլոդ Նուգարոն իր կարիերան սկսել է բեմում 1954 թվականին՝ կարդալով իր բանաստեղծությունները Փարիզի Մոնմարտրի կաբարեում։ Կլոդ Նուգարոն տեքստեր է ուղարկում կոմպոզիտոր Էդիթ Փիաֆին, որը դրանք դնում է երաժության վրա («Méphisto» ( ռուս.՝ Мефисто), «Le Sentier de la guerre» (ռուս.՝ Путь войны): Հենց Մոնմարտրի կաբարեում է նա որոշել երգել իր սեփական տեքստերը՝ գումար վաստակելու համար։ Այդ տարիներին Նուգարոն նաև տեքստեր էր գրում ուրիշների համար։
Կազմավորում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հաջողություն չունեցավ մինչև 1962 թվականը, երբ նա թողարկեց «Une petite girle et Cécile ma girle» երգը[7] (ռուս.՝ Маленькая девочка и Сесиль, моя дочь) (նվիրված է Ժակ Կանետիի դստերը): Այս երգերը նրան անմիջապես հայտնի դարձրին լայն հասարակությանը։ 1960-ականների սկզբին նա նոր ռիթմեր մտցրեց ֆրանսիական երգերի մեջ և գրեց բազմաթիվ երգեր, որոնք ներշնչված էին ջազային թեմաներով և ռիթմերով, որոնք դուր եկան հանրությանը՝ «Les Mains d’une femme dans la farine»։ (ռուս.՝ Женские руки в муке), «Les Petits Bruns et les Grands Blonds» (ռուս.՝ Маленькие коричневые и высокие блондины), «Le Cinéma» (ռուս.՝ Кинотеатр), «Chanson pour Marilyn» (ռուս.՝ Песня для Мэрилин), «le Jazz et la Java» (ռուս.՝ Джаз и Ява):
Նրա երգերը «Je suis sous» (ռուս.՝ Я нахожусь под), կամ ավելի ուշ «Tu verras» (ռուս.՝ Ты увидишь),կապված ալկոհոլի հետ[8]:
1963 թվականին ավտովթարը մի քանի ամսով կաթվածահարեց Նուգարոյին։ Հաջորդ տարի նա մեկնեց Բրազիլիա ճանապարհորդության։ Վերադառնալուց հետո նա ելույթ ունեցավ հեղինակավոր վայրերում՝ Օլիմպիա, Պալե դ’Իվեր Լիոնում, Թատրոն դե լա Վիլը Փարիզում։
1965 թվականին իր ընկերոջ՝ Ժակ Օդիբերտիի մահից հետո նա նրան նվիրեց «Chanson pour le maçon» (ռուս.՝ Песня для масона) երգը: Հենց այդ ժամանակ նա սկսեց համագործակցել ջազ դաշնակահար Մորիս Վանդերի հետ, ով դարձավ նրա հիմնական երաժշտական գործընկերը (գործիքավորող, դաշնակահար և համահեղինակ): Նա Մորիս Վանդերին անվանեց «Le Coq», և հենց այս դաշնակահարի մասին էլ նա հետագայում գրեց և երգեց «Le Coq et la Pendule»-ն (ռուս.՝ Петух и маятник):
Չնայած նրա քաղաքականության կատաղի մերժմանը, 1968 թվականի մայիսի իրադարձությունները նրան ոգեշնչեցին «Paris Mai» (ռուս.՝ Париж май) բուռն երգի համար, որը ժամանակակից մարդու տառապանքների մասին էր, և որը, համարելով քայքայիչ, արգելվեց հեռարձակել։ Նույն թվականին թողարկեց իր առաջին համերգային ալբոմը, որը ձայնագրվել էր Փարիզի Օլիմպիայում՝ «Une soirée avec Claude Nougaro» (ռուս.՝ Вечер с Клодом Нугаро)։
Նրա երգը «Toulouse» (ռուս.՝ Тулуза)[9], սա վառ հարգանքի տուրք է նրա հայրենի քաղաքին։ Միևնույն ժամանակ նա երգում է երկու ստեղծագործություն՝ «Armstrong» (ռուս.՝ Армстронг) և «Petit Taureau» (ռուս.՝ Маленький Бык), իր երգացանկի ապագա դասականները։
1970-1985 թվականներին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1970-ականներին արտիստը համագործակցել է նաև կոմպոզիտոր-գործիքավորող Ժան-Կլոդ Վանյեի հետ։
1984 թվականին Կլոդ Նուգարոն «Kiné» (ռուս.՝ Физиотерапевт) երգը «Pacifique» (ռուս.՝ Мирный) ալբոմից նվիրել է իր չորրորդ կնոջը՝ Էլենին։
1985 թվականին, «Bleu Blanc Blues» (ռուս.՝ Синий Белый Блюз ) ալբոմի թողարկումից հետո, որի արդյունքները համարվեցին հիասթափեցնող, Barclay Records-ը չերկարաձգեց նրա հետ պայմանագիրը։ Նուգարոն դրա մասին հիշատակում է իր «Mon disque d'été» (ռուս.՝ Мой летний диск) երգում։
Նյու Յորք կատարած ուղևորություն և հաջողության վերականգնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նուգարոն վաճառում է իր տունը Ժյունո պողոտայում, Մոնմարտրում և մեկնում է Նյու Յորք՝ ոգեշնչում փնտրելու։ Warner Music Group-ի կողմից պրոդյուսերված, նա այնտեղ գրել և ձայնագրել է «Nougayork» ( ) ալբոմը ՝ Ֆիլիպ Սեսի ղեկավարությամբ։ 1987 թվականին Կլոդ Նուգարոն «Nougayork» երգով (ռուս.՝ Нугайорк) ստանում է իր ամենամեծ հիթերից մեկը: Այս ահռելի հաջողությունը երկար ժամանակ վերականգնեց նրա կարիերան, և ռոք-երաժշտության օպուսը հաջողություն ունեցավ հանրության և քննադատների շրջանում, 1988 թվականին նա պարգևատրվեց Վիկտուար դե լյա մյուզիկ մրցանակով՝ լավագույն ալբոմի և լավագույն տղամարդու համար:
1989 թվականին նույն ոգով Նուգարոն կրկին հաջողության հասավ «Pacifique» (ռուս.՝ Мирный ) ալբոմով։ «Énergie» ( ռուս.՝ Энергия ) և «Vive l’alexandrin» (ռուս.՝ Да здравствует александрийский ) անվանումները հաջողություն են վայելում. «Toi là haut» (ռուս.՝ Ты там наверху )-ը նվիրված է նրա հորը, որը մահացել է 1988 թվականին, իսկ «Toulouse to win» (ռուս.՝ Тулуза победа )-ը երկրորդ երգն է, որը Կլոդ Նուգարոն նվիրում է իր հայրենի քաղաքին։ Նույն թվականին ամերիկացի երաժիշտների ուղեկցությամբ Նուգարոն ելույթ ունեցավ Փարիզի Զենիթում, նրա համերգային շրջագայությունը հիմնականում նվիրված էր վերջին երկուսին։
Կյանքի վերջին տարիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նրա առողջական վիճակը վատթարանում էր 1995 թվականից, երբ ապրիլին նա սրտի վիրահատության ենթարկվեց[10]: Այդ ժամանակ Կլոդ Նուգարոն հայտարարեց օպերա գրելու իր մտադրության մասին, մի նախագիծ, որը հաջողությամբ չպսակվեց։
2000 թվականին նա թողարկել է «Embarquement immédiat» (ռուս.՝ Немедленная посадка) ալբոմը, որը դարձել է նրա վերջին հաջողակ ստուդիական աշխատանքը։2003 և 2004 թվականներին, երբ նա արդեն լրջորեն հիվանդ էր, Կլոդ Նուգարոն պատրաստեց նոր ալբոմ ջազային Blue Note Records լեյբլի համար, որը պրոդյուսերավորեց, ինչպես նախորդը, Իվան Կասարը։ Մարտին արտիստը չավարտեց ձայնագրությունը և ալբոմը։ Դրանք լույս տեսան հետմահու՝ 2004 թվականի նոյեմբերի 30-ին։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարվա սկզբին հետագա վիրահատություններից հետո Նուգարոն մահացավ Փարիզի 5-րդ շրջանում 2004 թվականի մարտի 4-ին՝ 74 տարեկան հասակում՝ ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղից։ Հուղարկավորության արարողությունը տեղի ունեցավ Թուլուզում՝ Սեն-Սերնենի տաճարում։ Դիակիզումից հետո մոխիրը ցրվեց Գարոնայի վրայով[11]։
Ընտանիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առաջին կինն (ամուսնացած 1954 թվականից մինչև 1965 թվականը)՝ Սիլվի Նուգարո (ֆր.՝ Sylvie Nougaro), Մոնմարտրիում գտնվող Lapin Agile ռեստորանի սեփականատերն էր։
- Դուստր՝ Սեսիլ Նուգարո (ֆր.՝ Cécile Nougaro) (ծնվել է 1962 թ.)։
Երկրորդ կինն (ամուսնացած 1967 թվականից մինչև 1973 թվականը)՝ Օդետ Նուգարո (ֆր.՝ Odette Nougaro)։
- Դուստր՝ Ֆաննի Նուգարո (ֆր.՝ Fanny Nougaro) (ծնվել է 1969 թ.)։
- Դուստր՝ Թէա Նուգարո (ֆր.՝ Théa Nougaro) (ծնվել է 1973 թ.)։
Երրորդ կինն (ամուսնացած 1975 թվականից մինչև 1985 թվականը)՝ Մարսիա Նուգարո (ֆր.՝ Marcia Nougaro)։
- Որդի՝ Պաբլո Նուգարո ( ֆր.՝ Pablo Nougaro) (ծնվել է 1977 թ.)։
Չորրորդ կինն (ամուսնացած 1994 թվականից մինչև 2004 թվականը)՝ Էլեն Նուգարո (ֆր.՝ Hélène Nougaro), ֆիզիոթերապևտ բժիշկ Թուլուզից։ Ինչպես ինքն էր ասում՝ Կլոդ Նուգարոն, «իմ մահվան կինը» ( ֆր.՝ la femme de ma mort)։
Հիշատակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2007 թվականին նախկին Պիրենեյ-Միջին Պիրենեյ շրջանում սահմանվել է Կլոդ Նուգարոյի մրցանակը, որը նպատակաուղղված է երիտասարդների խրախուսմանը։ Նրա արձանը, որը ստեղծել է Սեբաստիեն Լանգլոսը, բացվել է Շառլ դը Գոլի հրապարակում 2014 թվականի սեպտեմբերի 9-ին՝ նրա տարեդարձին։
Նաև նրա անունով է կոչվել Թուլուզի մետրոպոլիտենի «Minimes — Claude» կայարանը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 GeneaStar
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Roglo — 1997. — ed. size: 10000000
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #122061233 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ «Nougaro, le jazzman de la Ville rose». ladepeche.fr (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Claude Nougaro sur son enfance et sur le jazz | INA» (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Claude Nougaro "Cécile, ma fille" | INA» (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Claude Nougaro "Tu verras" | INA» (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Chanson Toulouse | INA» (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ Marc Lemonier Claude Nougaro. — City Edition, 2014-02-05. — 258 с. — ISBN 978-2-8246-4062-4
- ↑ «Nougaro rejoint sa Garonne». ladepeche.fr (ֆրանսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 28-ին.