Կարմեն դե Բուրգոս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կարմեն դե Բուրգոս
Ծննդյան անունիսպ.՝ María del Carmen Ramona Loreta de Burgos y Seguí
Ծնվել էդեկտեմբերի 10, 1867(1867-12-10)[1][2]
ԾննդավայրԱլմերիա, Անդալուզիա, Իսպանիա[3]
Վախճանվել էհոկտեմբերի 9, 1932(1932-10-09)[4][5][6] (64 տարեկան)
Վախճանի վայրՄադրիդ, Իսպանիա[3]
ԳերեզմանCivil Cemetery, Madrid
Գրական անունColombine[3], Gabriel Luna, Perico el de los Palotes, Raquel, Honorine և Marianela
Մասնագիտությունլրագրող, վիպասան, գրող, թարգմանչուհի, կանանց իրավունքների պաշտպան, խմբագիր և սուֆրաժիստ
Քաղաքացիություն Իսպանիա[3]
Համատեղ ապրողՌամոն Գոմես դե լա Սերնա[7]
 Carmen de Burgos Վիքիպահեստում

Կարմեն դե Բուրգոս ի Սեգի (իսպ.՝ Carmen de Burgos y Seguí, դեկտեմբերի 10, 1867(1867-12-10)[1][2], Ալմերիա, Անդալուզիա, Իսպանիա[3] - հոկտեմբերի 9, 1932(1932-10-09)[4][5][6], Մադրիդ, Իսպանիա[3]), իսպանացի լրագրող, գրող, թարգմանիչ և կանանց իրավունքների ակտիվիստ։ Ջոնսոնը նկարագրել է նրան որպես «ժամանակակից» (մոդեռն), եթե ոչ «մոդեռնիստ»[8]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1867 թվականին Ալմերիայում՝ միջին դասի ընտանիքում, որտեղ նրա հայրը ոսկու հանքի սեփականատեր էր։ Նրա հայրը` Խոսե դե Բուրգոս Կանիսարեսը և նրա հորեղբայր Ֆերդինանդը, Ալմարիայում Պորտուգալիայի փոխհյուպատոսության պատասխանատուներն էին։ Նրա մայրը, Նիկոսիա Սեգի Նիետոն, ամուսնացել է և իր հետ բերել է արժեքավոր օժիտ[9]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա փախչել էր իր ընտանիքից Արտուրո Աստերց Բուսոսին հանդիպելուց հետո։ Այդ ժամանակ նա տասնհինգ տարեկան էր․ Արտուրոն գրող էր, բանաստեղծ և հարբեցող։ Նրա նոր ամուսինը աշխատում էր ընտանեկան թերթում որպես գրաշար, սակայն Կարմենը շուտով բացահայտում է, որ դա իր գործն է։ Նա և Արտուրոն 17 տարի դժբախտության մեջ ապրում էին և նրանք ունեն չորս երեխա, որոնցից մեկն է ողջ մնացել[10]։ 1898 թվականին նրա նործին որդին մահացել էր և ապա նա ընդունվել է տեղական քոլեջ՝ ուսման վկայական ձեռք բերելու համար։ Նրա մոտ ամեն ինչ արագ էր ստացվում և ուսման հաջորդ տարվանից նա կարող էր դասավանդել տարրական դասարանում։ 1898 թվականի վերջին նա որոկավորվել էր միջնակարգ դպրոցում ուսուցանելու համար, իսկ արդեն 1900 թվականին նա որակավորվել էր ուսուցիչներին դասավանդելու համար։ Նա և իր մյուս դուստրը լքել են բիրտ և անհավատարիմ ամուսնուն և իրենց տունը կառուցել են Գվադալախարայում, որտեղ և գրվել էր Կարմենի առաջին գիրքը[11]։ Այս տարիներին նա սովորել էր գրելով փող աշխատել և հասել էր անձնային անկախության[10]։ Բուրգոսը իրեն ֆեմինիստ էր համարում, սակայն իր գենդերը ժամանակին մեծ խոչընդոտներ էր առաջացրել նրա առջև, քանի որ այդ ժամանակ ստեղծագործությունները գրահատվում էին իսպանացի (տղա) մոդեռնիստների կողմից։

Այնուամենայնիվ Բուրգոսն ստեղծել էր մի շարք վեպեր «շաբաթական վեպեր» շուկայի համար, որը քսաներորդ դարի սկզբին մեծ պահանջարկ ուներ։ Բուրգոսի վեպերը, սակայն, վերաբերում էին իրավական և քաղաքական թեմաներին։ Նրա վեպերը տաբուի առարկաների մասին էին, ներառյալ՝ տղամարդկանց և կանանց նույնասեռականությունն ու տրանսվեստիզմը։ Նա հատկապես նշել է տղամարդկանց դավաճանության ներման խնդիրն այն պարագայում, երբ կանանց միայն մեղադրում էին դրա համար։ Կանանց ապօրինի երեխաների համար տրվել էր պատասխանատվություններ, և օրենքն անտեսել է այն չարաշահումները, որոնք որոշ կանայք առերեսվում են իրենց ամուսնության ընթացքում[12]։ Բուրգոսը բարձրացրել է վիճահարույց հարցեր գենդերների, օրենքի և իրավունքի վերաբերյալ, սակայն դրանք լուծումներ չեն ստացել[10]։ Նա ընթերցողին ներկայացրել է կանանց կրթության և ժամանակակից կյանքի ավանդական արժեքների միջև եղած անհավասարությունները[12]։ Բուրգոսը, այնուամենայնիվ, բազմաթիվ խնդիրների է առճակատվել և 1904 թվականին ամուսնալուծության հասանելիության համար քարոզարշավ էր սկսել[10]։

Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1906 թվականին Բուրգոսը դարձել էր Իսպանիայի առաջին պրոֆեսիոնալ լրագրողը, և նա որպես խմբագիր աշխատում էր Մադրիդի «Diario Universal» խմբագրությունում[13]։ Նա եղել է Իբերիայի և Լատինական Ամերիկայի կանանց միջազգային միության առաջին նախագահը (իսպ.՝ Liga Internacional de Mujeres Ibéricas e Hispanoamericanas)[13]։ Գեներալ Ֆրանցիսկո Ֆրանկոյի ժամանակաշրջանում Բուրգոսը գրել է պատմական գրքեր[9]։ Ժողովրդավարության վերականգնումից հետո նա կրկին ճանաչում ձեռք բերեց և Իսպանիայում կանանց իրավունքների պատմության մեջ իր ուրույն տեղն զբաղեցրեց[9]։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էսսեներ և այլ աշխատություններ
  • Ensayos literarios, 1900.
  • Álbum artístico literario del siglo XX, 1901.
  • Notas del alma, 1901, (colección de coplas populares)
  • El divorcio en España, 1904.
  • La mujer en España, 1906.
  • Por Europa, 1906
  • La voz de los muertos, 1911
  • Leopardi, 1911
  • Misión social de la mujer, 1911
  • Cartas sin destinatario, 1912
  • Al balcón, 1913
  • Impresiones de Argentina, 1914
  • Confidencias de artistas, 1916
  • Peregrinaciones, 1917
  • Mis viajes por Europa, 1917
  • ¿Quiere usted comer bien?, 1917
  • Fígaro, 1919
  • La Emperatriz Eugenia, 1920
  • Hablando con los descendientes, 1929
  • Gloriosa vida y desdichada muerte de D. Rafael del Riego, 1931.
  • Amadís de Gaula, s.a.
Վեպեր
  • Los inadaptados, 1909
  • La rampa, 1917
  • El último contrabandista, 1918
  • Los anticuarios, 1919
  • El retorno, 1922
  • La malcasada, 1923.
  • Los espirituados, 1923.
  • La mujer fantástica, 1924.[14]
  • El tío de todos, 1925.
  • Quiero vivir mi vida, 1931.
  • Los anticuarios.[15]
Պատմվածքներ
  • Ensayos literarios, 1900.
  • Alucinación, 1905
  • El anhelo
  • El abogado
  • El artículo 438
  • Cuentos: El tesoro del castillo
  • Cuentos de Colombine
  • En la guerra
  • Honor de familia
Թարգմանություններ
  • Historia de mi vida (muda, sorda y ciega), 1904
  • La guerra ruso-japonesa, 1904.
  • La inferioridad mental de la mujer, 1904.
  • Loca por razón de Estado, 1904.
  • Los Evangelios y la segunda generación cristiana, 1904
  • La Iglesia cristiana, 1905
  • Diez y seis años en Siberia, 1906.
  • En el mundo de las mujeres, 1906.
  • El rey sin corona, 1908.
  • La conquista de un Imperio, 1911.
  • Los misterios de la india, 1911.
  • La corona de olivo silvestre, 1911-1913.
  • Fisiología del placer, 1913.
  • Las mañanas en Florencia, 1913
  • Las piedras de Venecia, 1913.
  • Las siete lámparas de la arquitectura, 1913.
  • Los pintores modernos. El paisaje, 1913.
  • Cuentos a Maxa, 1914.
  • El reposo de San Marcos. Historia de Venecia, 1915.
  • La Biblia de Amiens, 1916.
  • La decisión, 1917.
  • Una idea de parisiense por página, 1917.
  • La perseverancia, 1919.
  • Defnis y Cloe, 1910.
  • Los últimos filibusteros, 1913.
  • La princesa muda, s.a.
  • El tío Geromo (Crainqueville).
  • Cuentistas italianos.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 WeChangEd
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 SHARE Catalogue
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.yorokobu.es/carmen-de-burgos/ — 2016.
  7. ↑ (unspecified title) — doi:10.3989/ARBOR.2010.EXTRAJUNION3003
  8. ↑ Johnson, Roberta (2001). «Carmen de Burgos and Spanish Modernism». South Central Review. Spain Modern and Postmodern at the Millenium. 18 (1/2): 66–77. JSTOR 3190302.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Carmen der Burgos "La Columbine" Արխիվացված Ապրիլ 2, 2015 Wayback Machine, turismodealmeria.org. Retrieved March 29, 2015.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Louis, Anja (2005). Women and the law: Carmen de Burgos, an early feminist. Woodbridge: Támesis. էջ 4. ISBN 1855661217.
  11. ↑ Davies, Catherine (2000). Spanish Women's Writings. էջեր 117–119. ISBN 0567559580.
  12. ↑ 12,0 12,1 Turner, ed. by Harriet (2003). The Cambridge companion to the Spanish novel from 1600 to the present ([Online-Ausg.]. ed.). Cambridge: Cambridge Univ. Press. էջ 160. ISBN 0521778158. {{cite book}}: |first1= has generic name (օգնություն)
  13. ↑ 13,0 13,1 Smith, Bonnie G. (2008). The Oxford Encyclopedia of Women in World History. Oxford University Press. էջ 601. ISBN 978-0-19-514890-9.
  14. ↑ Texto de La mujer fantástica en la BNE
  15. ↑ Texto de Los anticuarios en BNE

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարմեն դե Բուրգոս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարմեն_դե_Բուրգոս&oldid=9805238» էջից