Կարապ արքայադուստր (մուլտֆիլմ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կարապ արքայադուստր
անգլ.՝ The Swan Princess
Երկիր ԱՄՆ
Ժանրֆենթեզի ֆիլմ, մանկական ֆիլմ, romantic comedy film?, երաժշտական ֆիլմ և ընտանեկան ֆիլմ
ՀիմքԿարապի լիճ
Թվականնոյեմբերի 18, 1994 և փետրվարի 1, 1996[1]
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորՌիչարդ Ռիչ
ՊրոդյուսերՌիչարդ Ռիչ և Սելդոն Օ. Յանգ[2]
Սցենարի հեղինակԲրայան Նիսեն
ԵրաժշտությունԼեքս դե Ազևեդո
ԿինոընկերությունA. Film A/S, Nest Family Entertainment, Crest Animation Productions և Sony Pictures Animation
Տևողություն90 րոպե
ՀաջորդԿարապ արքայադուստր։ Ամրոցի գաղտնիքը
Պաշտոնական կայքէջ

«Կարապ արքայադուստր» (անգլ.՝ The Swan Princess), ամերիկյան մուլտֆիլմ, թողարկված 1994 թվականին և հիմնված Պ.Ի. Չայկովսկու «Կարապի լիճը» հայտնի բալետի վրա[3][4][5]։ 1995 թվականին 23-րդ արարողության ժամանակ այն առաջադրվել է Էննի մրցանակի լավագույն անիմացիոն ֆիլմի համար։

Մուլտֆիլմում հնչում են Ջեք Փելանսի, Հովարդ Մաքգիլինի, Լիզ Քալավեյի, Միշել Նիկաստրոի, Սթիվեն Ռայթի և Ջոն Քլիզի ձայները։

Ֆիլմում հնչում է Լեքս դե Ազևեդոյի երաժշտությունը, ներառյալ հիմնական թեմատիկ երգը՝ Far Longer than Forever, որը 1995 թվականին 52-րդ արարողության ժամանակ առաջադրվել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի՝ «Լավագույն օրիգինալ երգ» անվանակարգում։

Մուլտֆիլմը նկարահանել է Ռիչարդ Ռիչը՝ Դիսնեյի նախկին ռեժիսորը[4][5]։ Կան ինը սիքվելներ։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեռ մանկության տարիներին արքայազն Դերեկը (փոխարինում էր արքայազն Զիգֆրիդին) և արքայադուստր Օդետան նշանված էին և ստիպված էին ամառները միասին անցկացնել, քանի որ նրանց միայնակ ծնողները հույս ունեին, որ իրենց երեխաները ի վերջո կսիրահարվեն և կամուսնանան։ Այդ կերպ երկու թագավորությունները կմիանան։ Երբ Դերեկը և Օդետան փոքր էին, նրանք ընդհանրապես չէին սիրում միմյանց, բայց երբ մեծացան, երիտասարդ արքայազնը և արքայադուստրը սիրահարվեցին միմյանց։

Այնուամենայնիվ, պատահում է, որ Օդետան վիրավորվում է Դերեկից և որոշում, որ կդառնա Դերեկի կինը միայն այն դեպքում, եթե նա ապացուցի, որ սիրում է աղջկան այնպիսին, ինչպիսին որ կա, և ոչ միայն իր գեղեցկության համար։ Միևնույն ժամանակ մթի տիրակալ և Վիլյամ թագավորի (Օդետի հայրը) նախկին կանցլեր լորդ Ռոթբարտը, ով ժամանակին վտարվել էր թագավորությունից իր մութ գործերի համար՝ օգտագործելով արգելված մոգության արվեստը, ծրագրում է իշխանությունը զավթելու նենգ քայլեր. ըստ ծրագրածի նա պետք է օրինական թագավոր դառնար ոչ թագավորությունը բռնի ուժով նվաճելով, այլ ամուսնանալով ժառանգուհու հետ։

Վրեժխնդիր Ռոթբարտը սպանում է Վիլյամ թագավորին և առևանգում երիտասարդ Օդետին, կախարդում նրան, ինչի արդյունքում արքայադուստրը ցերեկը վերածվում է կարապի և միայն գիշերը՝ լուսնի հայտնվելուց դառնում մարդ։ Միայն Դերեկի հանդեպ հավերժական սիրո երդումը կամ Ռոթբարտի հետ ամուսնությունը կարող են կոտրել կախարդանքը։ Վերջին դեպքում Ռոթբարտը թագավորությունը ստանում է որպես իր սեփականություն։ Իսկ եթե Դերեկը հավերժական սիրո երդում տա ուրիշին՝ Օդետան կմահանա։

Դերեկի մոր՝ Յուբերտայի թագավորությունում բոլորը վստահ են, որ Օդետան վաղուց մահացել է։ Այնուամենայնիվ, Դերեկը չի կտրում հույսը և փորձում է գտնել իր միակ սերը։ Իր ընկերների հետ՝ կրիա Սկոռոխոդի, տուպիկ թռչուն լեյտենանտ Պուֆինի և գորտ Ժան Ջամփի հետ (ով կարծում է, որ ինքը արքայազն է և հույս ունի վերածվել նրա կերպարանքին՝ գեղեցիկ արքայադստեր կողմից համբուրվելուց հետո), Օդետան կազմակերպում է, որ Դերեկը գա լիճ։ Նրանց դա հաջողվում է և Դերեկը տեսնում է, որ Օդետան կարապից վերածվում է արքայադստեր։ Դերեկը Օդետին հրավիրում է պալատ՝ պարահանդեսի։

Հիմա բավական է, որ Դերեկը բոլորի առաջ հավերժական սիրո խոստովանություն անի Օդետին, և Ռոթբարտի կախարդանքը կվերանա։ Իմանալով դա՝ Ռոթբարտը Օդետին փակում է իր դղյակում, իսկ Բրիջիթին՝ իր կախարդ ծառային, դարձնում է Օդետի կրկնակ և բերում նրան պարահանդես, որպեսզի արքայազնը հավերժական սիրո խոսքեր ասի նրան՝ հավատալով, որ Բրիջիթը իր սիրելի Օդետան է։ Այսպիսով, Օդետան կմահանա և ոչ ոքի չի հասնի։ Չնայած իր ընկերների օգնությանը, ովքեր փրկում են արքայադստերը ամրոցից, Օդետան չի հասցնում Դերեկին հայտնել, որ նա սիրո երդում է տալիս սխալ մարդու։

Արքայազնը երդվում է, իսկ Օդետան մահանում է։ Դերեկը հասկանում է, որ իրեն դաժանորեն ու անամոթաբար խաբել են։ Նա ձիով սլանում է դեպի լիճը, որտեղ մահացած Օդետան էր։ Ռոթբարտը հայտնվում է լճի մոտ և Դերեկին հրավիրում մենամարտի, հայտարարելով, որ Օդետան կկենդանանա միայն այն դեպքում, եթե Դերեկը հաղթի նրան արդար պայքարում։ Մթի տիրակալը վերածվում է հրեշի և սկսվում է վճռական կռիվը։ Ռոթբարտը գերազանցում է Դերեկին իր ուժով և ծանր վնասվածքներ հասցնում նրան։ Օդետի ընկերները, ովքեր գտել էին Դերեկի աղեղը և նրա ընկեր Բրոմլիին, օգնում են Դերեկին այդ աղեղից մահացու նետ արձակել, խոցելով հրեշի սիրտը։ Մթի տիրակալը մահանում է։ Դերեկը մոտենում է մահացած Օդետին և արտասանում հավերժական սիրո խոստովանություն, որից հետո կախարդանքը փշրվում է, իսկ արքայադուստրը կենդանանում։ Դերեկն ու Օդետան ամուսնացան և ապրեցին երջանիկ։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Հրաշալի միտք» (անգլ.՝ This Is My Idea) կատարում են Սենդի Դանքանը, Դաքին Մեթյուզը, Հովարդ ՄաքԳիլինը, Լիզ Քալոուեյը, Ադամ Ուայլին, Ջեյ Դենիելսը, Ուես Բրյուերը, Ադրիան Զահիրին, Լարիսա Օլեյնիկը, Ալիսա Նորդբերգը և Սթիվեն Ստյուարտը
  • «Պայքար, պայքար, պայքար» (անգլ.՝ Practice, Practice, Practice) կատարում են Փոլ Էյնսլին, Ռիկ Սթոունբեքը, Թոմ Ալան Ռոբինսը, Լենի Վոլփը և Սենդի Դունկանը
  • «Ավելի քան ընդմիշտ» (անգլ.՝ Far Longer than Forever) կատարում են Լիզ Քալավեյը և Հովարդ Մաքգիլինը
  • «Մեր վախը» (անգլ.՝ No Fear) կատարում են Լիզ Քալավեյը, Սթիվ Վինովիչը, Ջոնաթան Գադարին և Դեյվիդ Զիփելը
  • «Պարոն անպարկեշտություն» (անգլ.՝ No More Mr. Nice Guy) կատարում են Լեքս դե Ազեվեդոյը և շատրվանի աղջիկները
  • «Արքայադուստրերի շքերթ» (անգլ.՝ Princesses on Parade) կատարում են Դեյվիդ Գեյնսը, Մարկ Հարելիքը և քառյակը
  • «Ավելի քան ընդմիշտ» (վերջնական թեմա) (անգլ.՝ Far Longer Than Forever (End Title Version)) կատարում են Ռեգինա Բելը և Ջեֆրի Օսբորնը
  • «Հավերժություն» (անգլ.՝ Eternity) կատարում է "Dreams come true" խումբը

Պրեմիերա կինոթատրոններում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուլտֆիլմը կինոթատրոններում ներկայացվել է 1994 թվականի նոյեմբերից և հավաքել է 2445155 դոլար առաջին սեանսների համար[6]։ Ընդհանուր առմամբ, ներառյալ տան դիտման սկավառակների վաճառքը, համախառն եկամուտը կազմել է 9,771,658 դոլար[5]։

Սկավառակի տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կարապ արքայադուստր»-ը թողարկվել է տնային դիտման համար 1995 թվականի օգոստոսի 1-ին։ Եվրոպական որոշ երկրներում մուլտֆիլմի ամբողջական եռերգությունը թողարկվել է երկու սկավառակով և վաճառքի է հանվել 2004 թվականի փետրվարի 16-ին։ 2004 թվականի մարտի 30-ին մուլտֆիլմը վերաթողարկվեց 10-ամյակի կապակցությամբ DVD-ով։ Այս հրատարակությունը պարունակում է մի շարք լրացուցիչ նյութեր ստեղծման պատմության մասին, այդ թվում՝ թրեյլերներ, մուլտֆիլմի ընթացքում հեղինակների պատմություն, կարաոկե երգեր և խաղեր։ 2005 թվականի օգոստոսի 2-ին «Կարապ արքայադուստրը» թողարկվեց որպես երկու սկավառակից բաղկացած DVD իր «Կարապի արքայադուստրը։ Կախարդված գանձի գաղտնիքը» տրիկելը։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի անվանակարգում լավագույն երգի համար (1995) - «Ավելին, քան ընդմիշտ» (անգլ.՝ Far Longer than Forever)
  • Առաջադրվել է «Էննի» մրցանակի «Լավագույն անիմացիոն ֆիլմի համար» (1995)

Գնահատականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինոքննադատ Ռոջեր Էբերթը, Chicago Sun-Times-ի գրախոսության մեջ նշել է, որ «Կարապ արքայադուստրը, ամենավերջինն է և, հավանաբար, լավագույնը Դիսնեյի լիամետրաժ անիմացիոն ֆիլմերի շարքում, որոնք համատեղում են երաժշտությունը, առաջադեմ գրաֆիկա և ավելի խճճված կերպարներ՝ Դիսնեյի վերջին հիթերի՝ «Ջրահարսը», «Գեղեցկուհին և հրեշը», «Ալադինը» և «Առյուծ արքան»: Նա նշեց, որ անիմացիոն ֆիլմը «միանգամայն չի համապատասխանում տրված չափանիշներին (երգերը այնքան էլ գրավիչ չեն, և անիմացիան այնքան էլ ճկուն և մանրամասն չէ), բայց որպես ընտանեկան տոնական զվարճանք այն բավականին լավն է, և առնվազն նույնքան հիասքանչ, որքան «Ջաֆարի վերադարձը»։ Նա կարծում է, որ Ռիչն ու Գորդոնը «Մանրամասն ուսումնասիրեցին Դիսնեյի վերջին հաջողություններին», քանի որ «նրանց կերպարը՝ արքայադուստր Օդետան, պատկանում է Փոքրիկ ջրահարսի ավանդույթին և չի կարող ուշադրության արժանանալ կամ լսելի լինել այն մարդու կողմից, ում սիրում է» և «նրա ամենամեծ հարստությունը երեք զվարճալի փոքրիկ ուղեկից կերպարներն են՝ կրիան, գորտը և թռչունը, որոնք երգիծական միջավայր են ապահովում, ինչպես Դիսնեյի ֆիլմի ուղեկիցները»։ Բացի այդ, Էբերթը կարծում է, որ «Փոքրիկ ջրահարսի» հետ նմանությունն առկա է գլխավոր հերոսի մասնակցությամբ մի քանի երաժշտական ներկայացումներում, որոնց գագաթնակետում «Օդետի հուսահատ փորձերն են՝ իր մասին հայտնելու արքայազնին, ում պատրաստվում են սարսափելի խաբել»։ Որպես իր սիրելի կերպար, «եթե միայն իր կատարյալ անվան համար», Էբերթը թվարկում է Ժան-Ջամփ գորտին, որը հնչյունավորել է Ջոն Քլիզը, նշելով «զվարճալի արկածի մասին, որը ներառում է ամրոցի խրամատը՝ պաշտպանված է երկու քաղցած ալիգատորներով, որոնք քրքջում են նրա վրա՝ գետը անցնելու նրա անվերջ փորձի ժամանակ»։ Նա նաև «սիրում էր Ռոթբարթին՝ Ջեք Փելանսի ձայնով («Պարոն անպարկեշտություն» ներկայացման ժամանակ, որտեղ նա նույնիսկ հրում վարժություն է կատարում մեկ ձեռքի վրա)»։ Միաժամանակ, Դերեկի կերպարի վերաբերյալ Էբերթը նշել է, որ «արքայազնը, ինչպես սովորաբար լինում է նման պատմություններում, թևատակերի դեզոդորանտի գովազդում մոդելի էությունն է պարունակում»։ Իսկ Օդետի մասին խոսելիս նա ուշադրություն է հրավիրում այն փաստի վրա, որ նա «խելացի օրիորդ է, բայց ոչ այնքան խելացի, որպեսզի հեռու մնա չար Ռոթբարտի կախարդանքներից»։ Ընդհանուր առմամբ, Էբերթը կարծում է, որ «Կարապ արքայադուստրը» իրեն «բացահայտում է որպես ֆիլմ մեր քաղաքական ճիշտ ժամանակների մասին վաղ տեսարանում, որտեղ արքայազնը սխալվում է արքայադստերը ասելով, որ նա «գեղեցիկ է»։ «Արդյո՞ք այսքանը», - հարցնում է նա։ Էլ ի՞նչ է ինձ պետք։ Արքայազնը կորցնում է խոսքի ուժը. «Էլ ինչ է քեզ պետք»։ Եվ այսպես, արքայադուստրը լքում է իր կյանքը և հայտնվում է բոլոր տեսակի ծայրահեղ դժվար իրավիճակներում, պարզապես այն պատճառով, որ արքայազնը, որին նա ճանաչում էր մանկուց, չէր կարող ասել, որ նա նույնպես խելացի էր»։ Դրանում Էբերթը տեսնում է «առաջընթաց», քանի որ «գեղեցկությունը վաղուց եղել է արքայադստրերի միակ հատկանիշը հեքիաթներում, բացի ինչ-որ անիմաստ ակնածանքից»։ Ամփոփելով՝ Էբերթը նշել է, որ «Կարապ արքայադուստրն» ավելի լավ, ավելի կենդանի և հուզիչ տեսք ունի, քան խունացած «Մատնաչափիկ»-ն և «Ռոք-Կու-Կա-Րե-Կու»-ն՝ ոչ Դիսնեյի ամենամտերիմ մրցակիցները, ինչպես նաև ընդգծել է, որ. «Չնայած իր տրամադրության տակ եղած համեմատաբար սահմանափակ ռեսուրսներին, Ռիչարդ Ռիչը ցույց է տալիս, որ հասկանում է Դիսնեյի վերջին վերածնունդը և կարողանում է նման բան ստեղծել»։

Կինոքննադատ Քերին Ջեյմսը The New York Times-ում նշելով, որ «այս անիմացիոն մյուզիքլը, որը հիմնված է Կարապի լճից ոգեշնչված լեգենդի վրա և հստակորեն փոխառում է Դիսնեյի Գեղեցկուհին և հրեշի բանաձևը, ինքնին զվարճալի և հմայիչ է ստացվում»։ «Կարապ արքայադուստրը» ցույց է տալիս, որ գերազանց պատճենումը հիանալի գաղափար է։ Բացի այդ, նա կարծում է, որ «սա մի ֆիլմ է, որը շքեղ է իր դասական հեքիաթային ձևով, մի քանի նոր շրջադարձերով»։ Միևնույն ժամանակ, Ջեյմսը նշել է, որ մուլտֆիլմում հնչած Դե Ազևեդոյի և Զիփելի երգերը Ալան Մենկենի և Հովարդ Աշմանի նմանակումն են, կարծիք հայտնեց, որ «Ավելի քան ընդմիշտ» «նույնիսկ «Գեղեցկուհին և Հրեշը» առաջին հինգ նոտաներն են արձագանքում, թեև նա նշում է, որ «երգերը՝ բալլադներից մինչև Բրոդվեյի ոգեշնչված մեղեդիները, լավ են ծառայում պատմությանը»։ Այնուամենայնիվ, «Հրաշալի միտք» երգը, որն ուղեկցում է Դերեկի և Օդետի պատմության անցում, նա անվանում է «մանկությունից ծույլ պատանեկություն, երբ նրանք չեն կարողանում տանել միմյանց, մինչև պատանեկություն, երբ սիրահարվում են», «կենդանի, ուրախ»։ Նաև ընդգծում է, որ «շքեղ և զվարճալի երաժշտական համարները ներառում են «Արքայադուստրերի շքերթ» կոչվող գեղեցկության մրցույթը, որը ցույց է տալիս Դերեկին, որ գեղեցկությունն ամեն ինչ չէ», ինչպես նաև ուշադրություն հրավիրում է «թիվ մեկ ծրագրի»՝ Ռոթբարտի վրա, ով պարում, երգում է «Պարոն անպարկեշտություն»։ Ուսումնասիրելով պատկերի որակը՝ Ջեյմսը նշում է, որ «Կարապ արքայադուստրը», որը ստեղծվել է ձեռքով նկարված կադրերից, այլ ոչ թե համակարգչային անիմացիայից, հոսում է երազի պես։

Սիքվելներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում մուլտֆիլմի համար նկարահանվել էր երկու շարունակություն՝ «Կարապ արքայադուստր։ Ամրոցի առեղծվածը» և «Կարապ արքայադուստր։ Կախարդված թագավորության գաղտնիքը»։ Երկու շարունակություններում էլ գլխավոր հերոսները դեմ առ դեմ բախվում են Ռոթբարտի ժառանգությանը` օրիգինալ ֆիլմի գլխավոր հակառակորդին։ Շարունակություններում ձայնային արտիստների մեծ մասը նոր են, բացառությամբ Միշել Նիկաստրոյի, որը հնչյունավորում է Օդետին և Սթիվ Վինովիչը, որը հնչյունավորում է լեյտենանտ Պուֆինին։ Երկու շարունակություններն էլ օգտագործում են դասական անիմացիա։

Չորրորդ մասը լույս է տեսել 2012թ՝ «Կարապ արքայադուստր։ Սուրբ Ծնունդ», որից հետո շարքը սկսեց ստեղծվել համակարգչային անիմացիայի միջոցով։ Գրեթե բոլոր դերասանները փոխարինվեցին նորերով, այն պատճառով, որ Միշել Նիկաստրոն մահացել էր երկու տարի առաջ։ «Կարապ արքայադուստր։ Թագավորական հեքիաթ» պատմվածքի հինգերորդ մասը առաջին անգամ լույս տեսավ 2014 թվականին՝ դուրս գալով օրիգինալ ֆիլմի 20-ամյակին։ Դրանում վերջապես ավարտվեց Ռոթբարտի սև մոգությամբ առաջնային սյուժեն, և սկսվեց նորը՝ Դերեկի և Օդետի որդեգրած դստեր՝ Ալիսի դաստիարակության մասին։ 2 տարի անց կայացավ վեցերորդ ֆիլմի պրեմիերան՝ «Կարապ արքայադուստր։ Ծովահեն, թե՞ արքայադուստր», մեկ տարի անց և յոթերորդը՝ «Կարապ արքայադուստր։ Արքայական ծածկոց»։

Ութերորդ ֆիլմը թողարկվել է 2018 թվականին՝ «Կարապ արքայադուստր։ Թագավորական գաղտնիք», որն ուղղակիորեն շարունակեց իր նախորդի սյուժեն։ Մեկ տարի անց դուրս եկավ «Կարապ արքայադուստր։ Երաժշտության թագավորություն», որը շատ ավելի մելոդրամային ուղղությամբ էր արված։ Տասներորդ ֆիլմը «Կարապ արքայադուստր։ Արքայական հարսանիք» թողարկվել է 2020 թվականին։

Դիտել նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ http://www.zelluloid.de/filme/index.php3?id=12686
  2. ↑ https://swanprincessseries.com/blogs/news
  3. ↑ Ռոջեր Էբերթ (1994 թ․ նոյեմբերի 18). «The Swan Princess Movie Review (1994)». Chicago Sun-Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 1-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 James C.[en] FILM REVIEW; Sexism and Rothbart As Obstacles to Love // The New York Times. — 18.11.1994. — P. 392. Архивировано из первоисточника 26 Մայիսի 2015.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Bates J. (1994 թ․ նոյեմբերի 22). «Company Town : 'Swan' Sticks Its Neck Out but Still Gets the Ax : Film: Poor box office opening resurrects age-old question: Can an animated movie be a hit if it isn't made by Disney?». Los Angeles Times. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 31-ին.
  6. ↑ Welkos R. (1994 թ․ նոյեմբերի 22). «Weekend Box Office: Appealing to All 'Generations'». Los Angeles Times. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 31-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարապ_արքայադուստր_(մուլտֆիլմ)&oldid=9727624» էջից