Կատին (ֆիլմ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կատին
լեհ.՝ Katyń
Երկիր Լեհաստան
Ժանրռազմական ֆիլմ[1][2][3], դրամա[3], պատմական ֆիլմ և գրական ստեղծագործության էկրանավորում
ԹեմաԵրկրորդ համաշխարհային պատերազմ և Կատինի գնդակահարություններ
Թվական2007, սեպտեմբերի 17, 2007 և սեպտեմբերի 17, 2009[4]
Լեզուլեհերեն, գերմաներեն և ռուսերեն
ՌեժիսորԱնջեյ Վայդա[5][1][6][…]
ՊրոդյուսերՄիխալ Կվեչինսկի
Սցենարի հեղինակԱնջեյ Վայդա և Վլադիսլավ Պասիկովսկի
ԴերակատարներՄայա Օստաշևսկա[5][7], Դանուտա Ստենկա[7], Արթուր Ժմիևսկի[5], Պավել Մալաշինսկի, Անջեյ Խիրա[7][8], Վիկտորյա Գոնսևսկայա, Վլադիսլավ Կովալսկի, Մայա Կոմորովսկայա, Յան Էնգլերտ, Սերգեյ Գարմաշ, Ստանիսլավա Ցելինսկայա, Մագդալենա Ցելեցկա, Կշիշտոֆ Գլոբիշ և Յացեկ Բրաչեկ
ՕպերատորՊավել Էդելման
ԵրաժշտությունՔշիշտոֆ Պենդերեցկի
ՄոնտաժՄիլենիա Ֆիդլեր
Պատմվածքի վայրԼեհաստան
Նկարահանման վայրԿրակով
Տևողություն118 րոպե
Պաշտոնական կայքէջ
 Katyń (film) Վիքիպահեստում

«Կատին» (լեհ.՝ Katyń), ռեժիսոր Անջեյ Վայդայի գեղարվեստական ֆիլմը, որը պատմում է Կատինի գնդակահարության հետ կապված իրադարձությունների մասին։ Ֆիլմի համար գրական հիմք է ծառայել Անջեյ Մուլյարչիկի «Post Mortem – Կատինյան պատմություն» (լատին․՝ Post Mortem — մահվանից հետո) վիպակը։ Թողարկվել է 2007 թվականի սեպտեմբերին։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմի գործողություններն սկսվում են 1939 թվականի սեպտեմբերի 17-ին[9] և ավարտվում է 1945 թվականի աշնանը։

Լեհ քաղաքացիական բնակչության՝ փախստականների զանգվածները հանդիպում են կամրջի վրա։ Բնակչության մի մասը շարժվում է դեպի արևելք՝ փախչելով գերմանական զորքերից, իսկ մյուս մասը շարժվում է դեպի արևմուտք՝ փախչելով Կարմիր բանակի զորքերից, որոնք մտել են Արևմտյան Բելառուսի և Արեւմտյան Ուկրաինայի տարածք։ Ֆիլմի գլխավոր հերոսուհին՝ Աննան, իմանում է, թե որտեղ են գտնվում Կրակովի 8-րդ գնդի սպաները՝ ուլանը, որտեղ ծառայում է նրա ամուսինը, և հանդիպում է նրա հետ։ Նա հրաժարվում է փախչել կնոջ հետ և վերադառնում է իր ծառայակից սպաների մոտ։

Այդ ժամանակ ժամանում է Վերմախտի ներկայացուցիչը, որը փոխանցում է ՆԳԺԿ ներկայացուցչին լեհ սպաներին, որոնց թվում են ֆիլմի հերոսները։ Լեհ սպաներին ՆԳԺԿ-ի զորքերի աշխատակիցները տեղավորում են կալանավորների վագոններում և տեղափոխում ԽՍՀՄ տարածք՝ ՆԳԺԿ Կոզելյան փոխաբեռնման կայան, որտեղ տեղակայում են լեհական զինծառայողներին, իսկ հետո գնդակահարում։

Ֆիլմում, ըստ էության, առկա են չորս հիմնական գծեր։ Դրանք չորս լեհ սպաների ճակատագրերն են և առաջին հերթին նրանց հարազատների ճակատագրերը, որոնք չգիտեն ճշմարտությունը, բայց գլխի են ընկնում դրա մասին։ Սա ֆիլմ է այն կանանց մասին, ովքեր սպասում են, չեն հավատում նրանց մահվանը և չեն կորցնում հույսը։

Դերերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերասան Դեր
ԱՆջեյ Խիրա Եժի Եժի ուլանների 8 գնդի պորուչիկ
Արթուր Ժմիևսկի Անջեյ Անջեյ ուլանների 8 գնդի ռոտմիստր
Մայա Օստաշևսկայա Աննա Աննա Անջեյի կինը
Վլադիսլավ Կովալսկի Յան Յան Յագելոնյան համալսարանի պրոֆեսոր, Անջեյի հայրը
Մայա Կոմորովսկայա Մարիա Մարիա Անջեյի մայրը
Յան Էնգլերտ գեներալ գեներալ
Դանուտա Ստենկա Ռուժա Ռուժա գեներալի կինը
Ագնեշկա Կավյորսկայա Եվա Եվա Ռուժայի և գեներալի դուստրը
Պավել Մալաշինսկի Պյոտր Բաշկովսկի Պյոտր Բաշկովսկի ավիացիայի պորուչիկ, ավիակոնստրուկտոր
Ագնեշկա Գլինսկայա Իրենա Իրենա Պյոտրի քույրը
Սերգեյ Գարմաշ Պոպով Պոպով ԲԳԿԲ կապիտան
Օլեգ Սավկին ՆԳԺԿ սպա ՆԳԺԿ սպա
Օլգերդ Լուկաշևիչ կապելլան կապելլան
Քշիշտոֆ Գլոբիշ քիմիայի պրոֆեսոր քիմիայի պրոֆեսոր
Վիկտորյա Գոնսևսկայա Վերոնիկա «Նիկա» Վերոնիկա «Նիկա»

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմի նկարահանումներն սկսվել են 2006 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, երբ Անջեյ Վայդեն 80 տարեկան էր[10]։ Ֆիլմը նվիրված է ռեժիսորի ծնողներին։ Նրա հայրը՝ Յակուբ Վայդան, զոհվել է Կատինում[11]։

Ֆիլմի նախապատրաստման ընթացքում օգտագործվել են Կոզելյան ճամբարում պահված լեհ սպաների օրագրերը, մասնավորապես, մայոր Ադամ Սոլսկիի օրագիրը։ Մեկ այլ ռազմագերու տրված սվիտերի պատմությունը նկարագրված է Վացլավ Կրուկի օրագրում[12]։

Ֆիլմում օգտագործվել է Քշիշտոֆ Պենդերեցկու երաժշտությունը՝ Երկրորդ սիմֆոնիան և «Լեհական ռեքվիեմից» «Հովհաննես Պողոս II-ի հիշատակին նվիրված չակոնան»։

Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է Վարշավայում 2007 թվականի սեպտեմբերի 17-ին՝ 1939 թվականին խորհրդային զորքերի՝ Լեհաստան ներխուժելու օրը[13][14]։

Մրցանակներ և քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ֆիլմը Լեհաստանի կողմից առաջադրվել է «Օսկար» մրցանակի 2008 թվականին Լավագույն արտասահմանյան ֆիլմ անվանակարգում և ընդգրկվել է մրցանակի հավակնող ֆիլմերի հնգյակում[15]։
  • Դենվերի միջազգային կինոփառատոնում ստացել է հանդիսատեսի մրցանակ լավագույն ֆիլմի համար (2008)։
  • Հոկտեմբերին պաշտպանության նախարար Ալեքսանդր Շչիգլոյի կարգադրությամբ կազմակերպվել է ֆիլմի պարտադիր դիտում Լեհաստանի զինված ուժերի զինծառայողների համար[16]։
  • Ռուսաստանում ֆիլմը լայնորեն լուսաբանվել է մամուլում և ընդհանուր առմամբ ստացել է դրական արձագանքներ[17][18][19][20]։ Միևնույն ժամանակ ֆիլմը քննադատության է արժանացել ձախ քաղաքական կողմնորոշում ունեցող ԶԼՄ-ների կողմից, որոնք ժխտում են ՆԳԺԿ-ի մասնակցությունը Կատինի գնդակահարությանը[21][22]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0879843/
  2. ↑ http://www.metacritic.com/movie/katyn
  3. ↑ 3,0 3,1 Directory of World Cinema: East Europe — 2011. — P. 43.
  4. ↑ https://www.zweitausendeins.de/filmlexikon/?sucheNach=titel&wert=532630
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://stopklatka.pl/film/katyn
  6. ↑ http://www.commeaucinema.com/critiques/katyn,100659
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 http://www.imdb.com/title/tt0879843/fullcredits
  8. ↑ http://www.filmaffinity.com/es/film120942.html
  9. ↑ «В эфире телеканала программа «„Катынь". Послесловие»». «Культура». 2010 թ․ մարտի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 12-ին.
  10. ↑ «Анджей Вайда начинает съёмки фильма о Катыни». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  11. ↑ А. Вайда. Кино и всё остальное. Пер. с польского. — М: Вагриус, 2005.
  12. ↑ Janusz Zawodny. Pamiętniki znalezione w Katyniu. — Editions Spotkania, Paryż, 1989
  13. ↑ ««Состоялась премьера нового фильма Анджея Вайды»». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  14. ↑ «Владимир Тольц. Катынь». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  15. ↑ «12» номинировали на «Оскар»: с кем будет конкурировать Михалков | РИА Новости
  16. ↑ Szczygło: Lepszy «Katyń» niż «Rambo 5»
  17. ↑ «Пейзаж после битвы» Արխիվացված 2008-10-19 Wayback Machine — интервью Анджея Вайды журналу «Итоги» № 6, 6 февраля 2008.
  18. ↑ «Катынь» без свидетелей
  19. ↑ «Анджей Вайда снял фильм-разговор с погибшим отцом. Ученики режиссёра сняли фильм о фильме». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  20. ↑ «Вальтер ППК», Катынь и фильм Анджея Вайды. — Журнал «Чайка»
  21. ↑ «Катынь» — аморальное шоу от Анджея Вайды, Pravda.ru, 27 марта 2008
  22. ↑ Фильм «Катынь»: Взрыв очередной антисоветской хлопушки

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կատին (ֆիլմ)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 1116382717 · VIAF: 301136033 · WorldCat VIAF: 301136033
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կատին_(ֆիլմ)&oldid=9894730» էջից