Կաստել դել Մոնտեի ամրոց

**Համաշխարհային ժառանգություն**
	Կաստել դել Մոնտեյի ամրոց
*
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն ;
Երկիր	Իտալիա
Տիպ	Մշակութային
Չափանիշներ	i, ii, iii
Ցանկ	ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ
Աշխարհամաս**	Եվրոպա
	Ընդգրկման պատմություն
Ընդգրկում	1996 (20-րդ նստաշրջան)
	* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում; ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման
	Համաշխարհային ժառանգություն

Կաստել դել Մոնտեի ամրոց;
Տեսակ	Հոհենշտաուֆենների ամրոցը Հարավային Իտալիայում, military museum building?, Իտալիայի ազգային թանգարան, historical park museum? և Museum of the Italian Ministry of Culture?
Ստեղծում	հունվարի 29, 1240
Բարձրություն	26 մետր
Երկիր	Իտալիա
Բնակավայր	Անդրիա
Հասցե	località Castel del Monte - Andria, Strada Statale 170 per Castel del Monte 88, 76123 Andria և Strada Statale 170, 76123 Andria
Շինության ձև	ամրոց
Ոճ	Գոթական ճարտարապետություն
Նյութ	մարմար և կրաքար
Պատկանում է	Իտալիայի նախարարների խորհուրդ
Ներկա վիճակ	կանգուն
	կայք
	Castel del Monte Վիքիպահեստում

Կաստել դել Մոնտեյի ամրոց (իտալ.՝ Castel del Monte-«ամրոց լեռան վրա»), գտնվում է Իտալիայի հարավային մասում Անդրիա քաղաքից 16 կմ հեռավորության վրա։ Այն կառուցվել է 13-րդ դարում և տեղակայված է «Terra di Bari» կոչվող տարածքում և համարվում է աշխարհի ամենահայտնի միջնադարյան ամրոցներից մեկը։

Պատմություն

Կաստել դել Մոնտեյի ամրոցը կառուցվել է 1240 թ.-ից 1250 թվականների ընթացքում Ֆրիդրիխ II Հոհենշտաուֆեն կայսեր կողմից, ով ժառանգել էր այդ տարածքները իր մորից։ Ամրոցի ճարտարապետն առայժմ անհայտ է և հնարավոր է, որ հենց Ֆրիդրիխ II-ն է եղել մտահղացման հեղինակը։ Սկզբնական շրջանում ամրոցն անվանվել է castrum Sancta Maria de Monte` ի պատիվ Մարիա-դել-Մոնտե մենաստանի, որը տեղակայված է եղել հենց նույն վայրում։ 18-րդ դարում ամրոցի ինտերիերն ու կահավորանքը լիովին ձևափոխվել են և ժամանակակից կառույցում չեն պահպանվել մենաստանի սկզբնական ձևն ու պատմական նկարագրությունը։ Ենթադրվում է, որ ամրոցի որոշ աշխատանքներ ավարտին չեն հասցրվել։ Այն այսօր այլևս չունի ոչ խրամ, ոչ էլ բացվող կամուրջ, և ոմանց կարծիքով այն երբեք չի համարվել պաշտպանական ամրոց^[6]։ Այնուամենայնիվ հնագիտական աշխատանքները ցույց են տվել, որ այն ի սկզբանե ունեցել է վարագույր պատ^[7]։ «Իտալիանա» հանրագիտարանում Կաստել դել Մոնտեյի ամրոցը նկարագրվում է որպես «Ֆրիդրիխ II-ի կողմից կառուցված ամենահրապուրիչ ամրոց»^[8], և այն պաշտպանված է որպես Համաշխարհային ժառանգության տարածք։ Ամրոցի պատկերը կարելի է տեսնել նաև մեկ եվրո մետաղադրամի իտալական տարբերակի վրա^[9]։

Գտնվելու վայրը

Կաստել դել Մոնտեյի ամրոցը գտնվում է մի փոքրիկ ժայռի վրա Սանտա Մարիա դել Մոնտե մենաստանի մոտ 540 մ բարձրության վրա։ Ամրոցի կառուցումը նշված է միայն մեկ ժամանակակից աղբյուրում, որը 1240 թվականի մի փաստաթուղթ է, ըստ որի Ֆրիդրիխ II կայսրը հրամայել է Կապիտանտայի կառավարչին ավարտել ամրոցի որոշ կիսատ աշխատանքներ։ Ամրոցը ավարտուն տեսքի չի հասցվել և չկա ոչ մի ապացույց, որ Ֆրիդրիխ II կայսրը օգտագործել է այն որպես որսորդական վայր։ Ավելի ուշ ամրոցը դարձել է բանտ, այնուհետև օգտագործվել է որպես ապաստան փախուստի ժամանակ և ի վերջո մնացել է անավարտ։ Ամրոցն ունեցել է մարմարե պատեր և սյուներ, սակայն նրանք ամբողջովին ոչնչացվել են վանդալների կողմից կամ կրկին օգտագործվել են այլ շինություններում։

Նկարագրություն

Իր համեմատաբար փոքր չափսերի համար մի ժամանակ ամրոցը համարվել է «որսորդական տնակ», սակայն գիտնականների կարծիքով այն ունեցել է վարագույր պատ և ամրոցը ծառայել է որպես միջնաբերդ։ Ֆրիդրիխ II կայսրը պատասխանատու է եղել Ապուլիայում բազմաթիվ ամրոցների կառուցման համար, բայց Կաստել դել Մոնտեյի ամրոցի երկրաչափական դիզայնը եզակի էր։ Ամրոցը ութանկյուն պրիզմա է յուրաքանչյուր անկյունում գտնվող ութանկյուն աշտարակով։ Աշտարակները ի սկզբանե եղել են 5 մ ավելի բարձր քան հիմա և ենթադրվում է, որ ունեցել են երրորդ հարկ։ Այժմ երկու հարկերն ունեն ութ սենյակ, իսկ ամրոցի կենտրոնը զբաղեցնում է ութանկյուն դահլիճը^[10]։ Յուրաքանչյուր գլխավոր սենյակ ունի ծածկված առաստաղ, իսկ երեք անկյունային աշտարակներն ունեն աստիճաններ։ Ամրոցն ունի երկու մուտք` զարդարված գլխավոր մուտք և ծառայությունների անցկացման մուտք։ Գլխավոր մուտքը պարունակում է դասական ոճի էլեմենտներ, քանի որ Ֆրիդրիխ II կայսրը հետաքրքրված է եղել հունա հռոմեական ճարտարապետությամբ։

1996 թվականին Կաստել դել Մոնտեյի ամրոցը ընդգրկվել է Իտալիայում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում, որտեղ այն նկարագրվում է որպես միջնադարյան ճարտարապետության եզակի գլուխգործոց^[11]։

Պատկերասրահ

Գլխավոր մուտք
Ամրոցի բակը
Տեսարան բակից
Արքայական սենյակ
Ամրոցի տեսքը հեռվից
Բուխարի
Աշտարակի առաստաղը

Գրականություն

Conant, K. J. (1974), Carolingian and Romanesque Architecture 800–1200, Yale University Press, ISBN 0-300-05298-7
Götze, Heinz (1998), Castel del Monte: geometric marvel of the Middle Ages, Prestel Publishing, ISBN 978-3-7913-1930-8

Աղբյուրներ

Castex, Jean (2008), Architecture of Italy, ABC-CLIO, ISBN 978-0-313-32086-6
Haft, Adele J.; White, Robert J. (1999), The Key to "The Name of the Rose", University of Michigan Press, ISBN 0-472-08621-9
Tuulse, Armin (2002) [1958], Castles of the Western World, Dover Publications, էջեր 60–61, ISBN 0-486-42332-8

Ծանոթագրություններ

↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
↑ Atlante castellano d'Italia
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 dati.beniculturali.it — 2014.
↑ ^4,0 ^4,1 Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2022.
↑ Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2024.
↑ Castex 2008, p. 21
↑ [1] Geoffrey (1968), Castles of Europe, Great Buildings of the World, Feltham, Middlesex, England: Paul Hamlyn, p. 149, ISBN 978-0-600-01635-9
↑ Houben. "Castel del Monte". Federiciana. Enciclopedia Italiana. Retrieved 19 July 2011.
↑ of Euro Coins - 1 Cent
↑ 2002, pp. 60–61
↑ Heritage Committee, Report of the 20th Session, Merida 1996

Արտաքին հղումներ

Official Castel del Monte website Արխիվացված 2020-12-12 Wayback Machine (անգլ.)
Tourist Information: Castel del Monte (անգլ.)
CastelDelMonte.org Արխիվացված 2017-07-11 Wayback Machine
Casteldelmonte.historiaweb: Ամրոցի լուսանկարներ Արխիվացված 2012-05-24 Wayback Machine historiaweb.net կայքում
Paradoxplace.com: Castel del Monte photo gallery Արխիվացված 2007-08-25 Wayback Machine
Ամրոցի լուսանկարներ Flickr.com կայքում
Ամրոցի ներքին հարդարման նկարագրություն Արխիվացված 2012-05-10 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կաստել դել Մոնտեի ամրոց» հոդվածին։

[_9e6221821f9bca27-1] rchINFORM (գերմ.) — 1994.

[_c3db7fbd5aa44fba-2] Atlante castellano d'Italia

[_3bcde9ce190a1c0e-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 dati.beniculturali.it — 2014.

[_0300cb39d9094711-4] 4,0 ^4,1 Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2022.

[_2983efd4e9c4b746-5] Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2024.

[6] Castex 2008, p. 21

[7] [1] Geoffrey (1968), Castles of Europe, Great Buildings of the World, Feltham, Middlesex, England: Paul Hamlyn, p. 149, ISBN 978-0-600-01635-9

[8] Houben. "Castel del Monte". Federiciana. Enciclopedia Italiana. Retrieved 19 July 2011.

[9] Euro Coins - 1 Cent

[10] 2002, pp. 60–61

[11] Heritage Committee, Report of the 20th Session, Merida 1996

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]