Կապիտալի շուկաների միություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կապիտալի շուկաների միությունը (CMU) տնտեսական քաղաքականության նախաձեռնություն է, որը մեկնարկել է Եվրոպական հանձնաժողովի նախկին նախագահ Ժան Կլոդ Յունկերը՝ 2014 թվականի հուլիսի 15-ին իր քաղաքականության օրակարգի սկզբնական ցուցումում։ Հիմնական նպատակը մինչև 2019 թվականի վերջը ԵՄ ողջ տարածքում կապիտալի միասնական շուկայի ստեղծումն էր։ Գաղափարի հիմքում ընկած պատճառաբանությունն այն էր, որ կորպորատիվ ֆինանսները հիմնվում են պարտքի վրա (այսինքն՝ բանկային վարկերը) և այն փաստը, որ Եվրոպայում կապիտալի շուկաները բավականաչափ ինտեգրված չէին, որպեսզի պաշտպանեն ԵՄ-ն և հատկապես Եվրոգոտին ապագա ճգնաժամից[1][2]։ Ենթադրվում է, որ Կապիտալի շուկաների միությունը երկարաժամկետ հեռանկարում 2000 միլիարդ դոլարով ավելի է ներգրավելու եվրոպական կապիտալի շուկաներում[3]։

Կապիտալի շուկաների միությունը Հանձնաժողովի կողմից համարվում էր «Եվրոպայի միասնական շուկայի նոր սահմանը»՝ նպատակ ունենալով լուծել Եվրոպայի կապիտալի շուկաների հետ կապված տարբեր խնդիրները, ինչպիսիք են՝ շուկայի մասնատվածության կրճատումը, ֆինանսական աղբյուրների դիվերսիֆիկացումը, կապիտալի անդրսահմանային հոսքերը հատուկ միջոցներով, ուշադրությունը փոքր և միջին ձեռնարկություններին (ՓՄՁ)[4]։ Կապիտալի շուկաների նախագիծը նշանակում էր կենտրոնացում և վերազգային մակարդակում լիազորությունների պատվիրակում, որոնցից ամենաշատը տուժել են մակրոտնտեսական կառավարման և բանկային վերահսկողության ոլորտները[5]։

Ծրագրի ստեղծման ժամանակ որոշված նպատակներն ու խնդիրները լուծելու համար առաջարկվել է միջնաժամկետ վերանայման ենթակա Գործողությունների ծրագիր, որը բաղկացած է մի քանի առաջնահերթ գործողություններից, ինչպես նաև կանոնների ներդաշնակեցման օրենսդրական առաջարկներից և ոչ օրենսդրական առաջարկներից[6][7]։

Նոր Եվրահանձնաժողովը Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենի գլխավորությամբ պարտավորվել է առաջ տանել և ավարտին հասցնել նախորդի կողմից սկսված նախագիծը՝ աշխատելով նոր երկարաժամկետ ռազմավարության վրա և լուծելու այն խնդիրները, որոնք նախագիծը ունեցել է վերջին ժամանակներում[8]։

Համատեքստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԵՄ ֆինանսական ինտեգրման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կապիտալի շուկաների միության ստեղծումը քայլ է Եվրոպական միության ֆինանսական ինտեգրման պատմության մեջ, որի դինամիկան պետք է տանի կապիտալի ավելի ազատ տեղաշարժին[9]։ Հռոմի պայմանագիրը, որը 1957 թվականին ստեղծվել է Եվրոպական տնտեսական համայնքի կողմից, արդեն արտահայտում էր անդամ երկրների միջև կապիտալի ազատ տեղաշարժի հաստատման անհրաժեշտությունը[10]։ 1999 թվականին ստեղծվել է ֆինանսական ծառայությունների գործողությունների ծրագիրը՝ կապիտալի միասնական շուկայի ստեղծման առաջին քայլը, իսկ 2011 թվականին եվրոպական ֆինանսական շուկաների կայունությունն ապահովելու նպատակով՝ Եվրոպական վերահսկիչ մարմինը։ Միայն չորս տարի անց Կապիտալի շուկաների միության նախագիծը ներկայացվել է Ժան-Կլոդ Յունկերի կողմից[11][12]։

ԵՄ ֆինանսական համակարգի բնութագրերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԵՄ տնտեսությունը մնում է բանկային ուղղվածություն, հատկապես, երբ համեմատվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ[13]։ Դա նշանակում է, որ կորպորացիաները սովորաբար նախընտրում են վարկ վերցնել բանկային հատվածից՝ իրենց ներդրումները ֆինանսական շուկաների միջոցով ֆինանսավորելու փոխարեն[14]։ Ըստ ՏՀԶԿ-ի վերլուծության, դա մասամբ պայմանավորված է հարկաբյուջետային կողմնակալությամբ. եվրոպական երկրների մեծ մասում ընկերությունները օգտվում են հարկային արտոնություններից, եթե նրանք պետք է փոխհատուցեն բանկային վարկը, սակայան այն չի գործում, եթե նրանք պարտավորություններ են թողարկել կապիտալի շուկաներում[15][16]։ Հետևաբար, եվրոպական ընկերությունների համար կա ուժեղ ֆինանսական դրդապատճառ՝ նպաստելու բանկային ոլորտին։ Բանկային համակարգից այս մեծ կախվածությունը եվրոպական տնտեսության համար ավելի քիչ կայունություն է ենթադրում, հետևաբար Եվրահանձնաժողովի դիրքորոշումը պաշտպանում է ֆինանսավորման աղբյուրների դիվերսիֆիկացումը։ Այս միտումին մեծապես նպաստում են ՓՄՁ-ները, որոնք առանձնահատուկ դժվարություններ ունեն ֆինանսական շուկաների ինտեգրման հարցում, բայց լավ մասնաբաժին են ներկայացնում եվրոպական ընկերությունների ստեղծված արժեքում[17]։

Երկրորդ բնութագիրը ԵՄ տնտեսության բանկային բնույթի մի մասն է՝ դրանք եվրոպական խնայողությունների մոդելներն են։ Մինչ Ամերկայի Միացյալ Նահանգների բնակչությունը նախընտրում է ներդրումներ կատարել երկարաժամկետ ակտիվներում՝ կենսաթոշակային ֆոնդերի կամ կյանքի ապահովագրության միջոցով, Եվրոպայի բնակիչները նախընտրում են կիրառել մատչելի ֆինանսական գործիքներ, ինչպիսիք են ավանդները կամ կարճաժամկետ ակտիվները։ Այս տնտեսական վարքագիծը առաջացնում է ԵՄ ֆինանսական շահութաբերության պակաս և ընդգծում բանկերի կարևորությունը՝ որպես ևրոպական տնտեսության հիմնական ֆինանսավորողներ[18][19]։

Եվրոպական ֆինանսական համակարգի երրորդ հատկանիշն այն է, որ ներդրված կապիտալը սովորաբար մնում է ազգային շուկայում. այն ներքին կողմնակալությունն է։ Նույնիսկ, եթե մինչև 2011 թվականը դրական միտում կար անդրսահմանային ներդրումների համար, կապիտալի հոսքի մեծ մասը մնում էր անդամ երկրների ազգային սահմաններում, իսկ ևրոպական ֆինանսական ինտեգրումը դեռևս «սահմանափակ» է։ Անդրսահմանային ներդրումների այս բացակայությունը թույլ չի տալիս բարձր աճի ներուժ ունեցող ընկերություններին ստանալ ֆինանսական ռեսուրսներ, որոնք անհրաժեշտ են նորարարությունները զարգացնելու և ավելի մրցունակ դառնալու համար։ Փաստորեն, բաժնետերերը նախընտրում են բաժնետոմսեր գնել իրենց ազգային ընկերություններից, ինչը կարևոր խոչընդոտ է ևրոպական ֆինանսական ինտեգրման համար, քանի որ նրանք պետք է բախվեն կարգավորման խոչընդոտների, եթե ցանկանում են ներդրումներ կատարել ԵՄ-ի մեկ այլ երկրում։

Ֆինանսական և քաղաքական ցնցումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի ճգնաժամի ազդեցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆինանսական ճգնաժամը երկու հիմնական հետևանք է ունեցել Եվրամիության ֆինանսական ինտեգրման վրա. նախ՝ այն ցույց է տվել անկայունությունը, որը պայմանավորված էր բանկերի վարկերի նկատմամբ չափազանց մեծ կախվածությամբ։ Անորոշության դեպքում վարկավորման առաջարկը կրճատվում է՝ բացասաբար ազդելով դրանից կախված ամբողջ տնտեսական գործունեության վրա։ Դա հատկապես վերաբերում է Եվրոպային, որի ՓՄՁ-ները հիմնականում ֆինանսավորվում են բանկային համակարգի կողմից։ Ըստ Եվրոպական հանձնաժողովի նախկին նախագահի, 2011 թվականի ճգնաժամի հետևանքներով պայմանավորված՝ ԵՄ տնտեսության կախվածությունը բանկերից ավելի է դժվարացրել տնտեսական աճը և զբաղվածությունը։ Երկրորդ, ֆինանսական ճգնաժամը մեծացրել է եվրոպական կապիտալի շուկաների մասնատվածությունը՝ մեծացնելով ներքին կողմնակալությունը[20][21]։

Ֆինանսական կենտրոնը Լոնդոնյան Սիթիում

2011 թվականից հետո նկատվել է միջսահմանային ներդրումների խելամիտ կրճատում, քանի որ նախորդ ֆինանսական ինտեգրացիան առաջնորդվել է միջազգային ֆինանսական շուկաներում ներդրումներ կատարող բանկերի կողմից։ Ճնաժամի ազդեցության պատճառով դրանց դուրս գալը մղել է ևրոպական ֆինանսական համակարգի ավելի շատ մասնատման[22]։

Brexit-ի ազդեցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրոպական միության ֆինանսական հզորության մեծ մասը գտնվում է Լոնդոնյան Սիթիում։ Այնուամենայնիվ, 2016 թվականի հունիսի 23-ի հանրաքվեից հետո Միացյալ Թագավորությունը նախաձեռնել է Եվրոպական միությունից դուրս գալու ընթացակարգը։ Նույնիսկ, եթե որոշ բրիտանական ընկերություններ տեղափոխվում են մայրցամաքային Եվրոպա, Brexit-ը դիտարկում է ԵՄ ֆինանսական փորձաքննության մեծ մասի կորուստ։ Չնայած դրան, Եվրահանձնաժողովը հաստատել է այն ժամանակ մեկնարկած Կապիտալի շուկաների միության գործողությունների ծրագրի հետևողականությունը և արագացրել դրա իրականացմանն ուղղված ջանքերը[23]։

Գործողության պլան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի սեպտեմբերին Հանձնաժողովը ներկայացրել է Կապիտալի շուկաների միության գործողությունների ծրագիր, որին հաջորդել են արժեթղթավորման վերաբերյալ երկու օրենսդրական առաջարկներ՝ ձեռք է բերվել 33 գործողությունների միջոցով[24][nb 1]։ Ինչպես սահմանված է հանձնաժողովի կողմից, այս գործողությունները 2017 թվականին ենթարկվել են միջնաժամկետ վերանայման, որտեղ 9 այլ առաջնահերթ գործողություններ են ընդունվել՝ հաշվի առնելով ձեռք բերվածը և ԵՄ-ի առջև ծառացած տարբեր մարտահրավերները, օրինակ՝ Brexit-ը։ 2015 թվականի սկզբնական գործողությունների ծրագիրը ներառում է 6 առաջնահերթ գործողություն. 1) Նորարարությունների և ստարտափերի ֆինանսավորում 2) հեշտացնել ընկերությունների մուտքը և կապիտալի ներգրավումը հանրային շուկաներ 3) երկարաժամկետ ներդրումներ, ենթակառուցվածքներ և կայուն ներդրումներ 4) մանրածախ ներդրումների խթանում 5) ավելի լայն տնտեսությանն աջակցելու բանկային կարողությունների հզորացում և 6) միջսահմանային ներդրումների խթանում[25][26][27]։

Ներգրավված դերակատարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժան-Կլոդ Յունկերը, Եվրահանձնաժողովի Նախագահ

Կապիտալի շուկաների միության առաջարկով Հանձնաժողովը գլխավոր դերակատարն էր։ Այն ժամանակ Եվրահանձնաժողովի նորընտիր նախագահ Ժան-Կլոդ Յունկերը 2014 թվականի հուլիսին պաշտոնապես Եվրոպական խորհրդարանին ներկայացրել է իր ծրագիրը։ Յունկերի պլանը ներառում էր Կապիտալի շուկաների միության ստեղծումը և մի շարք այլ նախաձեռնություններ՝ Եվրոպայում ֆինանսավորման և ներդրումների խոչընդոտները վերացնելու համար[28][29]։

Նորընտիր հանձնաժողովի հետ ստեղծվել է նոր «դեր»՝ Ֆինանսական կայունության, ֆինանսական ծառայությունների և կապիտալի շուկաների միության հանձնակատարի դերը։ Այն սկզբում զբաղեցնում էր բրիտանական կողմից նշանակված հանձնակատար Ջոնաթան Հիլը, նա պատասխանատու էր ծրագրի առաջմղման և առաջխաղացման համար։ 2020 թվականի սեպտեմբերից Մաիրեադ ՄքԳուինեսը ստանձնել է պորտֆելը և պատասխանատու է նախագիծն առաջ տանելու համար[30]։

Ջոնաթան Հիլը
Վալդիս Դոբրովսկիս

Հանձնաժողովը հատկապես ակտիվ է եղել նախագծում, քանի որ չկար որևէ ապացույց, որ անդամ երկրների կառավարությունները կամ ֆինանսական ոլորտը «համոզել» են հանձնաժողովին գործել, նույնիսկ եթե այն խորհրդակցել է շահագրգիռ կողմերի հետ[31]։ Այնուամենայնիվ, Կապիտալի շուկաների միության նախագիծը չի կարող ինքնուրույն գործարկվել։ Ինչպես նշված է գործողությունների ծրագրում, Կապիտալի շուկաների միությանն աշխատում է օրենսդրական առաջարկների և ԵՄ մակարդակով ներդաշնակեցման հիման վրա։ Չնայած ծրագրի համար նախատեսված մեծ գումարին, Միության բյուջեն դեռևս սահմանափակ է։ Հետևաբար, որպես համահեղինակ Խորհուրդը և Եվրախորհրդարանը կարևոր դերակատարում ունեն օրենսդիրներ համայնքային ասպարեզում[32][33]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «President Juncker's Political Guidelines». European Commission - European Commission. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 23-ին.
  2. ↑ Véron, Nicolas; Wolff, Guntram B. (2016). «Capital Markets Union: A Vision for the Long Term». Journal of Financial Regulation. 2 (1): 130–153. doi:10.1093/jfr/fjw006. ISSN 2053-4833.
  3. ↑ «Press corner». European Commission - European Commission. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 4-ին.
  4. ↑ Lannoo, K. and A. Thomadakis (2019), "Rebranding Capital Markets Union: A Market Finance Action Plan", CEPS-ECMI Task Force Report, Centre for European Policy Studies.
  5. ↑ «The Five Presidents' Report». European Commission - European Commission. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  6. ↑ Wright, William, and Laurence Bax. "What do EU capital markets look like post-Brexit." New Financial, September (2016).
  7. ↑ Guersent, Olivier. « L'Union des marchés de capitaux : progrès réalisés et prochaines étapes », Revue d'économie financière, vol. 125, no. 1, 2017, pp. 137-150.
  8. ↑ Quaglia, L., Howarth, D., & Liebe, M. (2016). The Political Economy of European Capital Markets Union. JCMS: Journal of Common Market Studies, 54, 185–203. doi:10.1111/jcms.12429
  9. ↑ «The von der Leyen Commission's priorities for 2019-2024 - Think Tank». www.europarl.europa.eu. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 22-ին.
  10. ↑ Braun, B., Gabor, D., & Hübner, M. (2018).Governing through financial markets: Towards a critical political economy of Capital Markets Union. Competition & Change, 22(2), 101–116. doi:10.1177/1024529418759476
  11. ↑ Ringe, W.-G. (2015). Capital Markets Union for Europe: a commitment to the Single Market of 28. Law and Financial Markets Review, 9(1), 5–7. doi:10.1080/17521440.2015.1032059
  12. ↑ «Political Guidelines for the Next European Commission 2019-2024: A Union that strives for more - My agenda for Europe». One Policy Place. 2019 թ․ հուլիսի 16. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 22-ին.
  13. ↑ Bâché Jean-Pierre. La libération des mouvements de capitaux : bilan et échéances. In: Revue d'économie financière, n°8-9, 1989. L’Europe monétaire : SME, Écu, Union monétaire. pp. 104-111.
  14. ↑ « Chapitre 1. Priorités pour l’achèvement du marché unique », Études économiques de l’OCDE, vol. 12, no. 12, 2016, pp. 51-81.
  15. ↑ « Évaluation et recommandations », Études économiques de l’OCDE, vol. 12, no. 12, 2016, pp. 13-45.
  16. ↑ Cœuré, B. (2015), « Capital Markets Union in Europe: an ambitious but essential objective », intervention auprès de l’Institute for Law and Finance à Francfort, 18 mars.
  17. ↑ «What is the capital markets union?». European Commission - European Commission. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 10-ին.
  18. ↑ European Banking Authority, Benchmarking of Remuneration Practices at Union Level (London, June 2014).
  19. ↑ Thomas Philippon and Nicolas Veron, Financing Europe’s Fast Movers (Bruegel Policy Brief 2008/01, January 2008).
  20. ↑ Jean-Claude Juncker, A New Start for Europe: My Agenda for Jobs, Growth, Fairness and Democratic Change, opening statement in the European Parliament session (European Commission, Strasbourg, 15 July 2014)
  21. ↑ De Boissieu, Christian. « L’Union des marchés de capitaux : une mise en perspective », Annales des Mines - Réalités industrielles, vol. août 2018, no. 3, 2018, pp. 84-87.
  22. ↑ Bent E Sorensen and Oved Yosha, ‘International Risk Sharing and European Monetary Unification’ (1998) 45 Journal of International Economics 211–38
  23. ↑ «Market fatigue». The Economist. ISSN 0013-0613. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 23-ին.
  24. ↑ «Capital markets union 2020 action plan: A capital markets union for people and businesses | European Commission».
  25. ↑ Mayer, Colin; Micossi, Stefano; Onado, Marco; Pagano, Marco; Polo, Andrea, eds. (2018 թ․ հունվարի 18). Finance and Investment: The European Case. Vol. 1. Oxford University Press. doi:10.1093/oso/9780198815815.001.0001. ISBN 978-0-19-881581-5.
  26. ↑ «EuVECA and EuSEF».
  27. ↑ «Financing for innovation, start-ups and non-listed companies | European Commission».
  28. ↑ Quaglia, L., & Howarth, D. (2017). The making of Capital Markets Union and actor-centred constructivism. EUSA Biennial Conference, 4–6 May 2017. Miami.
  29. ↑ Juncker, J-C. (2014) ‘Political Guidelines for the Next Commission’. Available at http://www.eesc.europa.eu/resources/docs/jean-claude-juncker-political-guidelines.pdf
  30. ↑ Vértesy, László (2019). "The legal and regulatory aspects of the free movement of capital - towards the Capital Markets Union". Journal of Legal Theory HU. ISSN 1588-080X
  31. ↑ Dombret, A., & Kenadijan, P. S. (2015). The European Capital Markets Union: A viable concept and a real goal? De Gruyter.
  32. ↑ «Opening remarks by Vice-President Dombrovskis on the Capital Markets Union». www.europa-nu.nl (հոլանդերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.
  33. ↑ Maxwell, Fiona (2017 թ․ փետրվարի 22). «EU's capital markets disunion». POLITICO. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 8-ին.

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Securitization is the practice of pooling various types of contractual debts in a single assets and selling them to third party investors. This was very common during the subprime crisis where these assets were known as "Collateralized debt obligation".
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կապիտալի_շուկաների_միություն&oldid=9252944» էջից