Կայֆին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Կայֆին
չինարեն՝ 开封市
ԵրկիրՉինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան
Ներքին բաժանումLongting District?, Shunhe Hui District?, Gulou District, Kaifeng?, Yuwangtai District?, Qi County?, Tongxu County?, Weishi County?, Xiangfu District? և Lankao County?
Մակերես6240,22 կմ²
ԲԾՄ75±1 մետր
Բնակչություն4 824 016 մարդ (2020)[1]
Ժամային գոտիUTC+8
Հեռախոսային կոդ0371[2]
Փոստային դասիչ475000
Ավտոմոբիլային կոդ豫B
Պաշտոնական կայքkaifeng.gov.cn
Կայֆին (Չինաստան)##
Կայֆին (Չինաստան)

Կայֆին (չինարեն՝ 开封; փինյին՝ Kāifēng), քաղաքային շրջանի կարգավիճակ ունեցող խոշոր բնակավայր Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության արևելյան մասում՝ Հանան նահանգում, Հուանհե գետի հովտում, նահանգային վարչական կենտրոնից՝ Չենգջոու քաղաքից դեպի արևելք։ 2010 թվականին բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը եղել է 585 908[3], իսկ ամբողջ քաղաքային շրջանինը 1999 թվականին՝ 4 637 328[4]: Կրթական, մշակութային, արդյունաբերական կենտրոն է. գործում են մետաղամշակման, մեքենաշինական, դեղագործական, տեքստիլ արդյունաբերության խոշոր ձեռնարկություններ[5]։ Այստեղ է գտնվում Չինաստանի ամենահին բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից մեկը՝ Հենան համալսարանը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայֆինը Չինաստանի հին մայրաքաղաքներից մեկն է։ Ընդ որում՝ մայրաքաղաքի կարգավիճակ է ունեցել չինական յոթ արքայատոհմերի կառավարման ժամանակներում, այդ թվում՝ Սուն կայսրությունում, 960—1127 թթ.: Երկար տարիներ եղել է նաև Հանան նահանգի վարչական կենտրոնը (մինչև 1954 թվականը, երբ այդ կարգավիճակը շնորհվել է Չանգջոու քաղաքին)։ 1642 թվականին Մին արքայատոհմի բանակը Հուանհեի ջրերն ուղղելով դեպի Կայֆին՝ ամայացրել են այն՝, որպեսզի թույլ չտա, որ անցնի Լի Չիժենի գլխավորած ապստամբների ձեռքը։ Ջրհեղեղին զոհ է գնացել շուրջ 300 հազար մարդ։ Դրանից քսան տարի անց քաղաքը վերականգնվել է, 1841 թվականին դարձյալ հեղեղման ենթարկվել և 1843-ին նորից վերականգնվել։ Ստեղծվել է ջրանցքների խիտ ցանց, որի շնորհիվ Հուանհեի ջրերը հասցվել են մերձակա դաշտերին։

1938 թվականի հունիսի 6-ին Ճապոնիայի կայսերական բանակը գրավել է Կայֆինը, որն ազատագրվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին։

1969 թվականին Կայֆինում, բժշկական անհրաժեշտ օգնություն չստանալու պատճառով, վախճանվել է Չինական Հանրապետության նախկին նախագահ Լյու Շաոքին, որին տնային կալանքի էին ենթարկել այդտեղ։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Երկաթե պագոդան՝ Սոն արքայատոհմի ժամանակների կառույց
  • Ֆան պագոդան
  • Հին երաժշտության տերասը (Yuwantai-ը)
  • Վիշապի տաղավարը (Longting-ը)
  • Առաջին կառավարիչ Ժյու Լյուի տաճարը՝ կառուցված մ. թ. ա. 555 թվականին

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գետափնյա զբոսայգին
Գետափնյա զբոսայգին  
Վիշապի տաղավարի մուտքը
Վիշապի տաղավարի մուտքը  
Վերակառուցված քաղաքային դարպասը
Վերակառուցված քաղաքային դարպասը  
Daxiangguo տաճարի թմբկահարության աշտարակը
Daxiangguo տաճարի թմբկահարության աշտարակը  
Հենան համալսարանը
Հենան համալսարանը  
Դալյանի դարպասը
Դալյանի դարպասը  
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը  
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը  
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը
Սոն արքայատոհմի Կայսերական փողոցը


 

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը Մարզը/նահանգը Երկիրը
Վիչիտա Կանզաս, Կանզաս, ԱՄՆ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
Քիրյաթ Մոցկին Հայֆա, Իսրայել Իսրայել
Տոդա Սայտամա, Ճապոնիա Ճապոնիա
Օմսկ Օմսկի մարզ, Ռուսաստան Ռուսաստան

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայֆին (1971−2000)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F) 19.2
(66.6)
25.5
(77.9)
29.4
(84.9)
35.4
(95.7)
38.1
(100.6)
42.5
(108.5)
39.0
(102.2)
37.6
(99.7)
35.6
(96.1)
34.1
(93.4)
26.6
(79.9)
22.2
(72)
42.5
(108.5)
Միջին բարձր °C (°F) 5.1
(41.2)
8.4
(47.1)
13.7
(56.7)
21.5
(70.7)
26.9
(80.4)
31.3
(88.3)
31.7
(89.1)
30.5
(86.9)
26.7
(80.1)
21.3
(70.3)
13.7
(56.7)
7.3
(45.1)
19.84
(67.72)
Միջին օրական °C (°F) 0.0
(32)
2.7
(36.9)
7.9
(46.2)
15.3
(59.5)
20.7
(69.3)
25.3
(77.5)
26.9
(80.4)
25.9
(78.6)
21.1
(70)
15.1
(59.2)
7.8
(46)
1.9
(35.4)
14.22
(57.58)
Միջին ցածր °C (°F) −4.1
(24.6)
−1.7
(28.9)
2.9
(37.2)
9.6
(49.3)
14.8
(58.6)
19.8
(67.6)
22.9
(73.2)
22.0
(71.6)
16.5
(61.7)
10.1
(50.2)
3.1
(37.6)
−2.3
(27.9)
9.47
(49.03)
Ռեկորդային ցածր °C (°F) −15
(5)
−14.2
(6.4)
−7.3
(18.9)
−1.6
(29.1)
5.0
(41)
11.3
(52.3)
15.2
(59.4)
13.5
(56.3)
6.0
(42.8)
−0.2
(31.6)
−11.7
(10.9)
−16.0
(3.2)
−16
(3.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 8.1
(0.319)
11.2
(0.441)
28.2
(1.11)
35.4
(1.394)
55.0
(2.165)
73.4
(2.89)
174.9
(6.886)
109.7
(4.319)
69.5
(2.736)
41.5
(1.634)
20.4
(0.803)
9.9
(0.39)
637.2
(25.087)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm) 2.9 3.9 5.9 6.2 6.8 7.8 11.3 9.0 7.6 6.6 4.5 3.0 75.5
աղբյուր: Weather China

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Самбурова Е. Н. Кайфын // Большая Российская энциклопедия. М.: БРЭ, 2008. Сс. 469—470.
  • Cotterell, Arthur. (2007). The Imperial Capitals of China: An Inside View of the Celestial Empire. London: Pimlico. էջեր 304 pages. ISBN 978-1-84595-009-5.
  • The Origin of the Kaifeng Jews, in S. Shaked, ed., Irano-Judaica, Jerusalem, 1982, pp. 101–11

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ՉԺՀ յոթերորդ ազգային մարդահամար
  2. 开封告别0378区号 郑汴实现电信同城共用0371(չին.) — 2013.
  3. «Kaifeng» (անգլերեն). World Gazetteer. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 28-ին.(չաշխատող հղում)
  4. «China Prefectures» (անգլերեն). Statoids. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  5. |id = 3919018|tytuł=Kaifeng|data dostępu=2010-12-18}}

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիճամփորդն ունի Kaifengին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։
Նախորդող:
Chang'an
Capital of China (as Kaifeng)
960−1127
Հաջորդող:
Lin'an
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կայֆին» հոդվածին։