Կամբոջի (ցեղ)
Կամբոջի, հին հնդկական քշատրիա ցեղ, որը հաճախ հիշատակվում է սանսկրիտական և պալի գրականության մեջ։ «Կամբոջի» անվան ամենավաղ հիշատակումը կարելի է գտնել Բրահմաներից մեկում՝ «Վամշա-բրահմանայից», գիտնականների կողմից թվագրված մ.թ.ա 7-րդ դարում։ Կամբոջիների ցեղը և թագավորությունը հիշատակվում է Մահաբհարաթայում և Վեդանգներում։
Կամբոջիի թագավորությունը գտնվում էր ժամանակակից Աֆղանստանի հյուսիս-արևելքում և սահմանակից էր Գանդարային[1]։ Որոշ գիտնականներ հին կամբոջացիներին վերագրում են հնդիրանական ծագում[2], իսկ որոշ գիտնականներ պնդում են, որ նրանց մոտ առկա են իրանական և հնդկական հատկանիշներ[3][4][5][6]։ Ժամանակակից գիտնականների մեծամասնության կարծիքով կամբոջացիները սերել են հին իրանացիներից և ունեին հնդկասկյութական ծագում։ Գիտնականները կամբոջիներին համարում են որպես սակերի և սկյութների թագավորական տոհմ[7][8][9][10][11][12][13]։ Նկարագրում են հնդկական ներխուժման ժամանակ, որը տեղի է ունեցել մինչքուշանական շրջանում, Կամբոջին սկսել է գաղթը հարավից դեպի Գուջարաթ, Հարավային Հնդկաստան և Շրի Լանկա, ավելի ուշ նաև՝ Բենգալիան և Կամբոջին։ Գաղթը շարունակվել է գրեթե յոթ դար՝ մ.թ.ա. II դարից 5-րդ դարում։ Կամբոջացիների հետնորդները կառավարում էին միջնադարյան Հնդկաստանի փոքր իշխանությունները։
Հին կամբոջացիների հետնորդները համարվում են կամբոջիական ցեղը Փենջաբում և որոշ ցեղեր Աֆղանստանի Նուրիստան նահանգում[14][15]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Encyclopaedia Indica, «The Kambojas: Land and its Identification», First Edition, 1998 New Delhi, page 528
- ↑ D. D. Kosambi Commemoration Volume, 1977, p 287, Damodar Dharmanand Kosambi, Lallanji Gopal, Jai Prakash Singh, Nisar Ahmed, Dipak Malik; B.C. Law Volume, 1945, p 601, Indian Research Institute, Devadatta Ramakrishna Bhandarkar, Indian Research Institute.
- ↑ See: Vedic Index of names & subjects by Arthur Anthony Macdonnel, Arthur. B Keath, I.84, p 138.
- ↑ See more Refs: Ethnology of Ancient Bhārata, 1970, p 107, Ram Chandra Jain; The Journal of Asian Studies, 1956, p 384, Association for Asian Studies, Far Eastern Association (U.S.)
- ↑ Marrī 1989, p. 2
- ↑ India as Known to Pāṇini: A Study of the Cultural Material in the Ashṭādhyāyī, 1953, p 49, Vasudeva Sharana Agrawala; Afghanistan, p 58, W. K. Fraser, M. C. Gillet; Afghanistan, its People, its Society, its Culture, Donal N. Wilber, 1962, p 80, 311; Cf: D. D. Kosambi Commemoration Volume, 1977, p 287, Damodar Dharmanand Kosambi, Lallanji Gopal, Jai Prakash Singh, Nisar Ahmed, Dipak Malik etc.
- ↑ Ref: La vieille route de l’Inde de Bactres à Taxila, p 271, Alfred A. Foucher.
- ↑ In Huet 2008 «Kamboja» is more precisely defined as «Clan royal Kamboja des Śakās» (Kamboja, a royal clan of the Sakas)
- ↑ See ref: A bilingual Graeco-Aramaic edict by Aśoka: the first Greek inscription discovered in Afghanistan, 1964, p 17, Giovanni Pugliese Carratelli, Giovanni Garbini — Aśoka, India, Published by Istituto italiano per il medio ed estremo Oriente, 1964
- ↑ Thion 1993, p. 51
- ↑ Walker and Tapp 2001
- ↑ Cf: Indian Culture, 1934, p 193, Indian Research Institute — India; cf: Notes on Indo-Scythian chronology, Journal of Indian History, xii, 21; Corpus Inscrioptionum Indicarum, Vol II, Part I, pp xxxvi, 36, S. Konow; Cf: History of Indian Administration, p 94, B. N. Puri.
- ↑ IMPORTANT NOTE: Indian Epic Mahabharata (See: Mahabharata 5.19.21-23; See also: The Nations of India at the Battle Between the Pandavas and Kauravas, Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 1908, pp 313, 331, F. E. Pargiter, Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland) states that Kamboja ruler Sudakshin Kamboj had marshaled and lead an Akshuni army of wrathful warriors which besides the Kambojas, also comprised a strong contingent from the Sakas (or Scythians). This fact clearly proves that the Sakas, in general, were subservient to the Kamboja ruler Sudakshina Kamboj and that Sudakshina’s clan was ruling over the Sakas. Thus from epic evidence also, the Kambojas were indeed a royal or ruling Scythian clan and the Scythians had formed an indispensable part of the Kamboja army. Furthermore, the Mathura Lion Capital Inscriptions also connect yuvaraja Kharaosta Kamuia (Kamboja) and his daughter Aiyasi Kamuia (Kamboja), chief queen of the Scythian Mahakshatrapa Rajuvula, to the imperial house ruling in Taxila (See: Kharoshṭhī Inscriptions, Edition 1991, p 36, Sten Konow)
- ↑ See refs: Mountstuart Elphinstone, «An account of the kingdom of Caubol», fn p 619; Journal of Royal Asiatic Society, 1843, p 140; Journal of Asiatic Society of Bengal, 1874, p 260 fn; Die altpersischen Keilinschriften: Im Grundtexte mit Uebersetzung, Grammatik und Glossar, 1881, p 86, Friedrich Spiegel; Political History of Ancient India, 1996, p 133, fn, H. C. Raychaudhury, B. N. Banerjee; The Achaemenids and India, 1974, p 13, S. Chattopadhyaya.
- ↑ Cf: There is an apparent trace of their (Kambojas') name in the Caumogees of Kaferistan, who may have retreated to the mountains before the advance of the Turk tribes (H. H. Wilson). See fn 374:15: [1] .