Կաղնի վրացական
Կաղնի վրացական | |
Կաղնի վրացական | |
Դասակարգում | |
Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
Կարգ | Հաճարածաղկավորներ (Fagales) |
Ընտանիք | Հաճարազգիներ (Fagaceae) |
Ցեղ | Կաղնի (Quercus) |
Տեսակ | Կաղնի վրացական (Q. iberica) |
Միջազգային անվանում | |
Quercus iberica |
Կաղնի վրացական, Ճյուղատարած, հզոր ծառ է՝ մինչև 20-40 մ բարձրությամբ և 1-1,5 բնի տրամագծով։ Սաղարթը վրանաձև է։ Ընձյուղները կարմրադարչնագույն է։ Տերևները կաշվեկերպ են, 7-14 (երբեմն 20) սմ երկարությամբ և 3-8 սմ լայնությամբ, վերևի կողմից փայլուն կանաչ, ներքևի կողմից ավելի բաց գույնի, բութ բլթակներով։ Կաղինը ունի 3,5-4,5 սմ երկարություն և 1,5 սմ տրամագիծ։
Տարածված է Կովկասում, հյուսիսային Անտոլիայում, հյուսիսային Իրանում։ Հայկական ՍՍՀ-ի սահմաններում հանդիպում է հյուսիսարևելյան շրջաններում, Զանգեզուրում ու Մեղրիում։ Վրացական կաղնին մեր անտառների նահապետն է։ Այստեղ հանդիպում են հզոր, 500-1000 տարեկան հսկա ծառ է։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճման պայմանների նկատմամբ պահանջկոտ բույս է։ Լուսասեր է, բավականին ջերմասեր, խոնավասեր, գերադասում է հզոր, փուխր, սննդանյութերով հարուստ սևահողեր։ Վաղուց ի վեր այս ծառատեսակը օգտագործվում է կանաչապատման և անտառաբուծության պրակտիկայում։ Բնափայտը ամուր է և չափազանց արժեքավոր։ Ըստ ավանդույթի մի այսպիսի ծառ տնկել է հայ հռչակավոր զորավար Վարդան Մամիկոնյանը, որը տապալվել է 1500 տարեկան հասակում, Իջևանի շրջանի Ակնաղբյուր գյուղի մոտ։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտառ կազմող հիմնական ծառատեսակ է, որը հանդիպում է ամենուրեք, հյուսիսային Հայաստանում՝ ծովի մակերևույթից մինչև 1100-1200 մ, իսկ Զանգեզուրում և Մեղրիում՝ մինչև 1100-1400 մ բարձրությունների վրա։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Լ. Վ. Հարությունյան - Քո շրջապատի ծառերը, էջ 130-131
|